Trà chiều

“Tại sao cậu lại viết văn?”

Tôi luôn mệt mỏi với chính những suy nghĩ của mình. Tôi viết chỉ là một cách để giải thoát nó thôi.

Published

on

Tôi nhớ những buổi trưa quây quần với những cái xô. Xô đựng màu, xô đựng nước, xô đựng ly, xô đựng vĩ, xô đựng những chiếc cọ… có xô nào đựng nỗi cô đơn không? Nếu thế thì tôi sẽ tìm một cái muỗng thật lớn. Không, nhỏ thôi cũng được và sau đó tôi sẽ chậm rãi múc nó khỏi người mình rồi bỏ vào cái xô ấy mà mang đi cất ở đâu đó. Y như cách người ta múc canh từ trong chiếc nồi lớn vào chén nhỏ. Chỉ có điều khác biệt ở đây là tiến trình của tôi thì ngược lại.

Những hộp màu. Bao giờ mở ra chúng cũng dấy lên một mùi. Có lẽ đó giống như mùi sữa chua, thứ sữa chua của loại yaourt mà ai đó trót quên bỏ vào tủ lạnh để giữ cho nó tươi và người đó cũng quên cả việc ăn nó. Mà không, có lẽ người đó cố tình không ăn vì yaourt để lâu rồi làm sao mà ăn được. Không ai tự dưng muốn ôm một cơn đau bụng vào người mình cả. Nếu là tôi buộc phải chọn lựa, tôi cũng không dám chắc mình có ăn nó không? Tôi sẽ níu giữ lại những thứ mà mình đã cố quên đi sự tồn tại của nó, để rồi bây giờ đang nhớ thương nó hay cứ tiếp tục cố gắng tập quên đi? Đôi khi, đau bụng cũng không phải là chuyện xấu. Và nếu tôi cứ ôm hết cơn đau bụng này đến cơn đau bụng kia thì chắc nó cũng là một điều tốt.

“Khi tô màu như thế này, các em cảm thấy relax lắm phải không? Bận rộn, mệt mỏi làm việc mà tô màu xem như cũng thư giãn được nhiều lắm đó.”

Thầy ấy nói như thế. Và tôi thấy nhớ vô cùng những buổi trưa quây quần với mùi sữa chua đó. Những hộp màu. Vì chúng đã cũ kĩ nên mới có mùi sữa chua. Tôi luôn mệt mỏi với chính những suy nghĩ của mình. Tôi viết chỉ là một cách để giải thoát nó thôi.

“Tại sao cậu lại viết văn?”

Một ngày, đột nhiên có ai đó nhắn cho tôi một cái tin như vậy. Tại sao? Lâu lắm rồi không có người hỏi tôi câu này. Tôi cứ miệt mài viết từ ngày này qua tháng nọ. Có lúc, chính việc viết lại làm tôi thấy mệt mỏi hơn. Tôi muốn ngưng nhưng rồi tôi đã tiếp tục viết. Cứ thế mà đã được 10 năm rồi. Từ lúc tôi còn là một con bé học lớp 5 ghét văn trong trường rồi lủi thủi về nhà tự viết truyện không cần thầy cô nào chấm điểm cho đến bây giờ là một con bé vừa học khoa báo chí suốt ngày giằng co giữa tư tưởng báo với văn. Ừ, 10 năm. Tôi vẫn viết từ đó đến giờ. Hồi cấp 2, khi về quê, nội hỏi tôi: “Ước mơ của con là gì?”. “Con muốn trở thành một nhà văn”. “Nhà băng hả? Mày muốn làm ở ngân hàng giống chị mày hả?”. “Không nội. Nhà văn”. Tôi không biết là do thính giác của người già, do tôi nói nhỏ hay do nội không tin vào những gì tôi nói mà nội hỏi câu đó lại đến mấy lần. Cuối cùng thì nội bật cười. Tôi không thể nào quên cái cười của nội lúc đó rồi sau đó nói lớn với mọi người: “Nó muốn trở thành nhà văn đấy”. Mọi người cũng nhìn tôi cười. Những cái cười đó, nó nhẹ nhàng thôi. Ừ, thế mà bây giờ tôi vẫn nhớ. Tôi cũng không rõ mình nhớ điều gì. Âm điệu nụ cười, khuôn mặt họ chắc chắn là tôi không thể nhớ. Nhưng tôi nhớ cảm giác của mình lúc ấy là nhận ra được mọi người hình như xem nhẹ ước mơ của tôi. Họ không tin là tôi có nó. Nếu là hồi đó, có ai hỏi tôi câu sao lại muốn viết văn, chắc tôi sẽ trả lời những câu rất đao to búa lớn vì lúc ấy tôi suy nghĩ mọi thứ ngây thơ theo cách của một con bé học lớp 6. Năm tháng dần qua, câu trả lời sẽ dần khác. Có lúc thì tôi sẽ nói vì nó là ước mơ, nó là đam mê, vì tôi muốn sáng tạo nên một thế giới mới, vì tôi muốn là Thượng đế trong thế giới đó, tôi muốn tôi có quyền cho ai sống thì sống, cho ai chết thì chết, tôi muốn viết tiếp những câu chuyện dang dở ở ngoài đời thật của mình… vân vân và vân vân. Nhưng bây giờ, đi hết 2 năm mệt mỏi, sống trong môi trường của những người yêu báo chí, thấy cái cách người ta nghĩ về văn chương như thế nào, nhìn bạn bè đồng trang lứa với mình đa phần thích đọc loại sách văn học gì, cái gu thẩm mĩ của số đông các bạn trong lớp khác với tôi ra sao…vân vân và vân vân…suy nghĩ của tôi đã khác đi nhiều.

“Để dập tắt tiếng nói trong đầu của tớ.”

Phải. Bây giờ tôi viết văn chỉ đơn giản là như thế. Tiếng nói trong đầu tôi quá hiều. Tôi muốn nó im lặng. Nếu không thể dập tắt nó bằng thuốc ngủ, bằng một giấc ngủ dài thì chỉ còn cách viết ra nó. Khi nó nằm trên màn hình máy tính, nó sẽ không còn ở trong đầu tôi nữa, hoặc một phần nó thoát hơi ra khỏi tôi.

Những buổi trưa đó đã chấm dứt rồi.

Bây giờ, tôi biết tôi sẽ không còn có cái cớ cho mình vẽ hay tô màu vào mỗi trưa nữa. Sẽ lại là những tháng ngày như lúc trước.  Tôi yêu công việc tô màu hay là chỉnh sửa trên PS vì khi làm nó, tôi có thể nghe nhạc được. Thật kì lạ là người ta nói phụ nữ có thể cùng lúc làm nhiều việc nhưng tôi thì chỉ có thể làm được mỗi lúc một việc. Vừa tô màu/chỉnh sửa PS vừa nghe nhạc là thứ duy nhất tôi có thể làm cùng lúc. Lúc trước, tôi vẫn thường hay tô màu khi nghe nhạc của Joe Hisaishi. Bây giờ, tôi tô màu khi nghe nhạc của Yiruma. Đã hơn 1 năm rồi tôi không nghe nhạc của Joe. Tôi mới chuyển qua nghe nhạc của Yiruma từ hồi hè vì đột nhiên cảm thấy muốn nghe nhạc của ông ấy nhưng hình như cũng một phần vì tôi đang muốn trốn tránh Joe…Trốn cái giai điệu buồn giống như được viết lên từ một buổi hoàng hôn của Nostalgia, giống như được viết lên từ một đêm không ngủ rồi mọi cảm xúc chợt bừng lên của White night, hay là hình ảnh một người đàn ông hối hả chạy qua mùa hè, mùa thu, mùa đông mà vẫn không thể bắt kịp được mùa xuân trong Haru no ugoku shiro…Tôi nhớ Joe Hisaishi. Đột nhiên thấy nhớ ông nhiều quá.

“Đừng có ennnndure nhiều quá”

“Trời ơi! Vừa rồi tôi phải endureeeeee quá nhiều.”

“Ennnndureeee”

Endure. Endure. Endure.

Một người bạn năm cấp 3 của tôi rất thích nói chữ “endure”. Với tôi, điều đó đã trở thành đặc trưng của cô ấy. Thay vì nói “chịu đựng”, cô ấy luôn nói “endure”. Tôi lấy làm lạ vì trước đó và ngay cả bây giờ, tôi vẫn không gặp được một ai yêu thích chữ “endure” như cô ấy. Chưa bao giờ thú nhận nhưng tôi biết cô ấy nghiện chữ đó. Tôi thích cái cách tùy vào từng trường hợp mà cô kéo dài chữ “en” hay là chữ “dure”. Nhưng thông thường, cô sẽ kéo dài chữ “dure”. Nếu gặp những người gửi bài cộng tác cho chuyên mục “Tiếng nước tôi” của báo Tuổi Trẻ hay là những người học khoa ngôn ngữ…tôi dám chắc họ sẽ không thích và nói cô “vọng ngoại”. Hoặc là họ sẽ dùng chữ khác nhưng nói chung đều là giống như cái cách họ đã viết trên báo để phê phán những người trẻ bây giờ hay chêm tiếng nước ngoài. Không. Với tôi, đó không phải là sinh ngoại. Đó cũng là một dạng thức mà tâm hồn cô biểu lộ ra ngoài bằng lời nói. Chữ “endure” không phải là một chữ tiếng Anh thông dụng mà những bạn trẻ hồi đó và cả bây giờ nói. Phải có một cơ chế gì đó trong tâm hồn khiến cô không nói “chịu đựng” mà nói “endure”. Có phải là một điều gì đó đã bị méo mó đi không? Tôi nhớ quá. Nhớ cái âm điệu, khuôn mặt của cô khi nói “endure”. Mỗi lần cô động viên tôi, cô nói tôi đừng “endure” quá nhiều. Chỉ cần nghe cái âm tiết đó thôi, tôi đã cảm thấy mình có thể vượt qua nỗi buồn hiện tại. Đã lâu rồi tôi không gặp cô. Mới đó mà đã ba năm rồi. Tôi muốn lại nghe cô nói chữ “endure” như lúc trước. Nhưng có lẽ, bây giờ đã có quá nhiều chuyện xảy ra với cô. Có thể cô sẽ không còn kéo dài nó hay là nói với âm điệu như lúc trước nữa. Mà cũng có thể bây giờ cô đã hoàn toàn bỏ thói quen nói chữ “endure” đó rồi. Có thể cô đã nói “chịu đựng” chăng? Khi nghĩ như vậy, bất giác tôi thấy buồn. Đáng lẽ, với tư cách của một người có sở thích viết văn, tôi phải thấy vui vì như thế nghĩa là cô “giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt”, cô không còn “sính ngoại” nữa. Ừ, đáng lẽ phải thế đấy. Vậy mà tôi thấy buồn và ước mong cô vẫn còn giữ chữ “endure” đó.

Nếu cô không giữ, tôi cũng đã là người cất giữ chữ ấy thay cô rồi.

Cô có còn nhớ không…đã từng có lúc cô rất thích nói endure?

Tôi đã bị cô lây nhiễm. Tô vô thức nói “endure” thay chữ chịu đựng lúc nào không hay. Mãi khi có người hỏi nó nghĩa là gì tôi mới giật mình, chữ “chịu đựng” của mình đâu mất rồi? Chữ endure khi kéo dài “dure” thật sự cho tôi có cảm giác từ âm tiết nó đã mang cảm giác chịu đựng nhưng đồng thời nó cũng khiến cho sự chịu đựng ấy như nhẹ nhàng hơn thì phải. Tôi đã nghiện dùng chữ “endure” ấy một thời gian dài. Tôi đã nghĩ rằng mình sẽ mãi dùng nó. Vậy mà cũng rất vô thức, chữ ấy đã lại biến mất khỏi lời nói của tôi lúc nào không hay. Tôi lại dùng chữ chịu đựng. Tôi không còn có thể nói “endure” kéo dài vừa ra vẻ khổ sở vừa hài hước như cô nữa.

Tôi nhớ. Nhớ lắm.

Nhớ endure. Nhớ cô.

“Endureeee”

Nếu có một ngày nào đó tình cờ gặp lại cô, không cần biết nội dung trong câu nói của cô là gì, bằng cách này hay cách kia, tôi lại muốn cô nói chữ ấy cho tôi nghe.

Với ý nghĩ đó, tôi bỗng thấy mình có chút tàn nhẫn. Chữ “endure” luôn gắn với những điều không vui vẻ mà. Tại sao tôi lại muốn người bạn của mình phải chịu đựng một điều gì đó…? Không được.

Tạm biệt những hộp màu mùi sữa chua.

Cuối cùng, chẳng có một chiếc xô nào cho tôi cả nên tôi tự “endure” với mớ màu sắc lộn xộn trong người mình.

Hết.

Freegene


Những bài viết có cùng chủ đề


1 Comment

1 Bình luận

  1. Pingback: Văn chương & Toán học: Vì sao chẳng dễ dàng chinh phục cả hai lĩnh vực? – Bookish

Viết bình luận

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Trà chiều

Vũ Đằng kết đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong Chợ Tết Tình Quê

Published

on

By

Nam diễn viên Vũ Đằng sẽ sánh đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong bộ phim phát sóng vào ngày mùng một Tết nguyên đán Ất Tỵ.

Chợ Tết Tình Quê là câu chuyện tình cảm của một đôi bạn trẻ diễn ra trong những ngày giáp Tết Ất Tỵ ở cù lao An Bình (tỉnh Vĩnh Long). Gia Bảo (Vũ Đằng đóng) là một chàng công tử chính hiệu, chán chường cuộc sống xa hoa, xô bồ nơi phố thị cũng như muốn thoát khỏi sự kìm kẹp của mẹ, Bảo bỏ nhà đi bụi vào một buổi chiều tháng chạp. Anh xuôi về miền Tây sông nước, nơi có làng nghề gốm đỏ, làm nhang, trồng trái cây, hoa kiểng để tìm lại những ký ức thời thơ ấu, khi gia đình còn trọn vẹn. Tình cờ gặp được Vũ Nghi (Trình Mỹ Duyên), Bảo choáng váng và thậm chí ghét bỏ, nhiều lần cản trở, gây tai họa cho cô vì hiểu lầm cô là người thực dụng, lợi dụng tình nghĩa của bà con dưới quê để kiếm danh.

Vũ Nghi vốn là người sinh ra ở cù lao An Bình. Cô mồ côi cha mẹ, sống với người cậu từ bé nên tính cách cứng cỏi, đạt giải một hoa khôi nhưng từ chối mọi sự săn đón của các đại gia mà muốn đi lên từ thực lực. Vũ Nghi hoạt động như một hot streamer trên mạng xã hội, sở hữu những trang cá nhân có lượt theo dõi khủng. Chương trình thực tế 100 nghề của cô nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng, trong đó có những tập quảng bá về ngành nghề truyền thống cũng như du lịch sinh thái ở quê hương Vĩnh Long. Hoàn cảnh đưa đẩy cả hai thành cặp đôi “oan gia ngõ hẹn”, ban đầu là ghét nhau, sau dần dần cảm mến rồi tiến tới tình yêu.

Bên cạnh chuyện tình của cặp trai tài gái sắc Gia Bảo – Vũ Nghi, đạo diễn Quách Khoa Nam và biên kịch Phan Ngọc Diễm Hân còn dẫn dắt khán giả màn ảnh nhỏ tham quan cù lao An Bình cũng như những miền quê xinh đẹp, trù phú của tỉnh Vĩnh Long. Người xem sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp bình dị của làng nghề gốm đỏ, làm nhang, những làng hoa Tết sum suê, vườn trái cây trĩu quả… Không khí của phim diễn ra trong những ngày giáp Tết, thời khắc mùa Xuân hiện hữu đẹp nhất với những màu sắc, mùi vị đặc trưng của xứ Nam Bộ.

Khi nhận được kịch bản Chợ Tết Tình Quê, diễn viên Vũ Đằng  cảm thấy rất lo lắng vì nhân vật không có chút gì giống mình ở ngoài đời. “Với một thanh niên 28 tuổi thì ai lại không muốn thành công và được nhiều cô gái vây quanh nhưng Gia Bảo thì ngược lại, anh trốn tránh hết tất cả. Tuy nhiên, tôi đọc kỹ kịch bản, tìm cách thấu hiểu và cảm thông với nhân vật. Tôi đặt ra những câu hỏi “Tại sao?” và tìm cách giải đáp để làm dày lý lịch  để khi ra bối cảnh không còn khúc mắc với nhân vật” – anh chia sẻ. Tuy nhiên, đây không phải là điều làm khó Vũ Đằng mà chính việc hóa trang mới tạo cho anh nhiều trở ngại nhất trong quá trình thực hiện phim. Trước đó ít lâu, anh vừa hoàn thành một phim cổ trang, phải cạo đầu ba vá cho phù hợp nên sang Chợ Tết Tình Quê, Vũ Đằng không kịp để tóc trở lại bình thường, vậy nên ekip thực hiện quyết định cho anh đội tóc giả. Việc hóa trang tóc cho anh trước khi vào cảnh quay mất hơn một giờ, thêm nữa, thời tiết cũng khá nóng nên Vũ Đằng cũng không thực sự thoải mái với bộ tóc khi diễn. “Nó có thể rớt ra bất cứ lúc nào hoặc sai phom dáng nếu mình xoay đầu quá nhiều. Có một số cảnh nặng về tâm lý hay cần động tác hình thể nhiều thì buộc mình phải quên đi chuyện đội tóc giả để nhập tâm hơn. Nếu đội quá lâu thì bộ tóc cũng làm tôi cảm thấy đau đầu. Khi diễn những cảnh cuối cùng của phim, tôi thực sự thở phào nhẹ nhõm vì… được cởi hẳn và tạm biệt bộ tóc giả từ đây!”- anh dí dỏm.

Ngoài ra, phim còn có sự tham gia của các diễn viên: Quang Thái, Hoài An, Thanh Bình, Lê Trang…

Bộ phim do PNF sản xuất kéo dài 20 tập, phát sóng lúc 20h từ thứ hai đến thứ bảy hàng tuần trên kênh THVL1, khởi chiếu từ mùng 1 Tết nguyên đán Ất Tỵ (tức 29.01.2025)

Đọc bài viết

Trà chiều

“Hành trình Anh Hùng” ẩn trong Xứ Cát

Published

on

    Dựa trên công trình nổi tiếng Người hùng mang ngàn khuôn mặt của Joseph Campbell và các tương đồng trong lĩnh vực tâm lý học của Jung và Freud, tác giả Christopher Vogler đã cho độc giả một cái nhìn khác về cấu trúc tương đồng của hàng triệu câu chuyện từ cổ chí kim qua cuốn Hành trình người viết vừa được ra mắt.

Một cuốn sách quan trọng

       Cấu trúc nói trên xuất hiện từ các truyện cổ dân gian đến tiểu thuyết hiện đại, từ những bài đồng dao quen thuộc đến các bộ phim “làm mưa làm gió” tại Hollywood… Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết.

       Vốn là một người tư vấn cốt truyện của Hollywood và đã kinh qua hàng nghìn kịch bản trong cuộc đời mình, Vogler có khả năng nhìn thấy những mối liên kết cũng như những điểm suy yếu trong các tác phẩm. Từ những đúc rút và kho kinh nghiệm bản thân có được, ông đã tạo nên cuốn sách vô cùng hấp dẫn. Để kiếm chứng điều đó, hãy thử lần ngược siêu phẩm Xứ cát chuyển thể tiểu thuyết khoa học viễn tưởng cùng tên của Frank Herbert do đạo diễn Denis Villeneuve thực hiện và so nó với những gì được tổng kết lại, để xem hành trình anh hùng của Vogler có giao điểm nào với Paul Atreides – người thanh niên đã làm nên những khoảnh khắc vô cùng chói lọi.

       Theo Vogler, nói thật gọn ghẽ thì hành trình anh hùng bắt đầu khi nhân vật chính được giới thiệu ở THẾ GIỚI BÌNH PHÀM nhận được TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU. Ban đầu họ MIỄN CƯỠNG, thậm chí buông lời TỪ CHỐI, nhưng do nhận được sự khích lệ từ SƯ PHỤ để VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN, mà họ đã tiến vào Thế Giới Đặc Biệt - nơi họ sẽ gặp các KHẢO THÍ, ĐỒNG MINH VÀ KẺ THÙ. Sau đó họ TIẾP CẬN HANG ĐỘNG TRONG CÙNG, vượt qua rào cản thứ hai, nơi phải chịu đựng KHỔ HÌNH. Họ vượt qua, chiếm lĩnh PHẦN THƯỞNG và bị truy đuổi trên ĐƯỜNG VỀ với Thế Giới Bình Phàm. Không dừng ở đó, họ vượt qua rào cản thứ ba, trải nghiệm HỒI SINH và được chính trải nghiệm đó biến đổi. Cuối cùng họ TRỞ VỀ CÙNG THẦN DƯỢC, cùng lợi ích hoặc kho báu có lợi cho Thế Giới Bình Phàm.

Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết. Ảnh: N.M.

Chặng đường phân tích      

       Áp vào Xứ cát, THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất - nơi mà mọi thứ đều như không tưởng với những tiến bộ liên hành tinh và những thực thể vô cùng kỳ dị. Ở đó Công tước Leto của Gia tộc Atreides – người cai trị hành tinh đại dương Caladan - là nhân vật chính và nổi bật nhất. Nơi ông cai trị là phiên bản khác của một Trái Đất ngay bây giờ đây, với cây xanh bao phủ tươi tốt, với biển cả vỗ sóng và bầu không khí vô cùng trong lành. Về mặt chính trị, nhà Atreides được cư dân vô cùng ủng hộ vì mang đến sự bình yên và cân bằng. Sơ lược qua những nét này, có thể thấy Herbert (và cả Villeneuve) đã làm rất tốt trong việc xây dựng bối cảnh có tính đối lập liền ngay sau đó, để nhân vật chính bước vào hành trình của bản thân mình.

THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất, nơi mọi thứ tươi tốt bất ngờ. Ảnh: Screen Rant

       Như đã nói trên, TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU nhanh chóng xuất hiện khi Hoàng đế Shaddam của toàn đế chế nhanh chóng bí mật liên minh với nhà Harkonnen nhằm tránh khỏi sự uy hiếp mà rất có thể trong tương lai gần Leto sẽ tự đạt được. Vậy là một cuộc tàn sát được lên kế hoạch. Thoạt nhìn, có thể thấy Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Và để tạo ra 2 phe kình chống, ông cho một bên lăng kính tích cực, còn phía còn lại tiến hành liên minh, và cũng vì thế mà thế trận ấy nhanh chóng cân bằng. Ta thấy điều này trong rất nhiều nơi, từ Tam quốc diễn nghĩa đến Con ngựa thành Troy, từ bộ Shogun đến bộ Taiko…Một điểm chung khác là sự báo hiệu cho câu chuyện dịch chuyển, khi người cha Leto nhanh chóng mất mạng để Paul Atreides – người con trai cả - sẽ thay bản thân bảo vệ gia đình, trả thù cho điều đã mất. Do đó mà Paul quyết định lên đường.

Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Ảnh: LA Times

       Ở đây ta có thể thấy có những cổ mẫu vô cùng truyền thống được Herbert sử dụng. Trong đó Paul là anh hùng bị động – một người được đặt vào tình thế không thể khác hơn, và suốt hành trình sau đó từng bước học hỏi sẽ khiến cho anh dần dần chủ động. Đối diện trước trọng trách đặt lên bản thân, Paul dường như không có được động lực nào – một điều cũng là một chặng đường khác trên hành trình anh hùng. Rất may mẹ anh – Lệnh bà Jessica – người vừa là SƯ PHỤ, vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng có khi là kẻ ĐEO MẶT NẠ và cả BÓNG ĐÊM đã nâng đỡ anh và hướng anh theo con đường đúng đắn. Quê nhà tan tác trong khi bản thân thì bị truy sát, anh sớm VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN để giữ được mạng sống nhờ vào những cận thần trung thành với mình. Hành trình này dễ thấy không quá phức tạp, và Herbert sẽ lại dồn nhiều sức hơn ở phía sau.

Paul và mẹ mình, thoạt nhìn, chính là 2 cổ mẫu anh hùng và sư phụ theo cấu trúc của Vogler. Ảnh: Den of Geek

       Chính khi bước vào THẾ GIỚI ĐẶC BIỆT - ở chiều rộng hơn là một cuộc sống không còn uy quyền của cha, không còn hành tinh Caladan mình vốn quen thuộc, anh đã gặp được những người bản địa Arrakis - những chiến binh thiện nghệ sống nơi sa mạc gọi là Fremen. Như vậy kể từ lúc này thì chặng thứ 2 của hành trình anh hùng chính thức bắt đầu. Cả Herbert và Villeneuve đều dành rất nhiều thời lượng cho giai đoạn này, để khắc ghi một hành tinh mới với loài sâu cát và quy luật sinh tồn ở thế giới mới, với các chi tiết như dịch nhầy sâu, với hương dược, với cách tạo nước và những con người mắt xanh biêng biếc có kỹ năng phi thường… Trong chương đoạn này, những cuộc KHẢO THÍ mà ĐỒNG MINH và KẺ THÙ liên tục xuất hiện cũng được diễn ra. Chẳng hạn KHẢO THÍ nằm ở chi tiết Paul phải chiến đấu với một người Fremen để chứng minh mình thuộc về nơi này trước khi được họ cứu giúp. Đối với những người bản địa, anh vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng là KẺ THÙ khi đã giết chết một trong số họ để mà bước tiếp.

Trận chiến của Paul trước một chiến binh Fremen chính là một cuộc KHẢO THÍ. Ảnh: Screen Rant

Những vòng lặp kép      

       Thế nhưng KHẢO THÍ không dừng ở đó, mà sau đấy liên tục là những bài học để cưỡi sâu cát, những trận oanh tạc vì phát hiện ra căn cứ bên dưới lòng đất của người Fremen… Chúng liên tục xuất hiện để thử thách Paul, để rồi cuối cùng anh được mọi người nhận ra chính là vị Thánh ghi trong sử sách toàn cõi ngân hà. Đa số thời lượng của phần 2 tương ứng với HANG ĐỘNG TRONG CÙNG – nơi anh chứng minh bản thân và giành được quyền vươn lên dẫn đầu. Ta thấy ở đây Herbert rất tài tình khi song song với những bước tiến về mặt quyền lực, thì cõi lòng Paul cũng chịu tra tấn trong những thay đổi của bản thân mình. Có thể nói tuy chặng đầu tiên của HÀNH TRÌNH ANH HÙNG đã gần hoàn thành xong với nhân vật này ở phía bên ngoài, nhưng thật ra một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG khác cũng đang mở ra trong nội tâm anh, khi phải chứng kiến mục đích thật sự của mẹ anh – Lệnh bà Jessica, cuộc hôn phối với Công chúa của vua Shaddam và những biến động bên trong Chani.

Chani cũng là một nhân vật có hành trình anh hùng song song khác. Ảnh: Collider

       Khép lại 2 phần phim của Villeneuve, hiện Paul và Xứ cát đang dừng trước “trận đánh” quyết định để mang về PHẦN THƯỞNG và dần tiến đến HÀNH TRÌNH TRỞ VỀ. Tuy khép lại tại đây nhưng có thể thấy Xứ cát là bộ tác phẩm đậm tính sử thi mà mỗi nhân vật lại tự sở hữu một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG riêng biệt. Ta thấy nó trong Chani mà “con đường” cô đi chính là tình cảm với Paul và trách nhiệm với cộng đồng Fremen của mình. Ta thấy nó trong Lệnh bà Jessica và tham vọng của bà với nhóm tôn giáo Bene Gesserit. Trong khi đó một nhân vật mới – em gái của Paul – cũng sắp xuất hiện. Và tuy chỉ mới nằm trong bụng mẹ nhưng nó cũng đang dần có những HÀNH TRÌNH ANH HÙNG nhất định, trong việc nhất tề chi phối và biến các nhân vật xung quanh mình trở nên phức tạp.

Ở phần 2, Lệnh bà Jessica là một nhân vật vô cùng bí hiểm. Ảnh: Screen Rant

       Ngoài điều đó ra, Herbert cũng rất thành công trong việc “đeo mặt nạ” cho các nhân vật, để ta không thể lường trước đường đi nước bước của bản thân họ. Chẳng hạn phút trước Paul và Chani còn rất mặn mà, nhưng ngay sau đó mọi chuyện đổi khác khi anh chấp nhận lấy Công chúa như đại diện cho chiến thắng của mình. Lệnh bà Jessica cũng nằm trong “ngã ba” ấy, khi không ai biết một cách rõ ràng bà đang từng bước leo lên theo quyền lực của con trai mình, hay chính bà mới là kẻ thao túng tất cả, trả thù cho điều đã mất? Và nếu điều ấy là thật, hóa ra cổ mẫu anh hùng mà ta xác định ngay từ ban đầu đã đổi bản chất. Paul từ mẫu bị động chuyển sang chủ động với chính những gì mà mình học hỏi, nhưng nếu vai trò của mẹ anh lớn hơn, thì hóa ra Paul chỉ là một kiểu anh hùng xúc tác – người có vị trí là bàn đạp cho hình tượng khác bước lên vũ đài danh vọng. Áp chính lý thuyết của Vogler vào Xứ cát bản phim của Villeneuve, ta thấy vì sao mà tác phẩm này thành công vang dội trong các năm qua. Dù biết một cách khái quát đó là trùng trùng lớp lớp âm mưu, nhưng khi được phân tích dưới cổ mẫu và những điểm nút quan trọng của hành trình anh hùng, ta sẽ lại thấy những chi tiết này hiện ra phức tạp, gắn kết ra sao.

Ngô Minh

Đọc bài viết

Trà chiều

Sứ Đoàn Iwakura đạt Giải thưởng sách Quốc Gia 2024

Published

on

Giải thưởng Sách Quốc gia là giải thưởng do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức hàng năm, trao giải cho những cuốn sách (bộ sách) có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ nhằm tôn vinh tác giả, dịch giả, nhà khoa học và người làm công tác xuất bản.

Tối ngày 29.11.2024 tại lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần VII, tác phẩm Sứ Đoàn Iwakura - Chuyến Tây Du Khảo Cứu Nhằm Canh Tân Nhật Bản Thời Minh Trị (Ian Nish biên soạn, Nguyễn Hoàng Mai - Nguyên Tâm dịch) hân hạnh được vinh danh giải Khuyến khích.

Sứ Đoàn Iwakura là tác phẩm nghiên cứu tập hợp nhiều tư liệu giá trị, giúp độc giả hiểu rõ hơn về chuyến du khảo nhằm canh tân Nhật Bản thời Minh Trị dưới góc nhìn của người phương Tây. Để có một đường lối phát triển đất nước hoàn toàn mới, người Nhật đã khởi động chuyến công du gọi là Sứ mệnh Iwakura thăm Hoa Kỳ và nhiều nước châu Âu. Đây là một chuyến đi lịch sử có tầm quan trọng đến mức khi nhắc về Minh Trị Duy Tân, người ta lập tức nhớ đến chuyến đi này.

Sách dày 427 trang, gồm 11 chương tổng hợp các bài viết của Ian Nish và 12 chuyên gia trong lĩnh vực quan hệ quốc tế khu vực Nhật Bản và Đông Á. Tám chương đầu, độc giả sẽ cùng phái đoàn đi qua tám cường quốc từ Mỹ, Anh, Pháp, Bỉ, Đức, Nga, Thụy Điển và Italy. Bản ghi chép của những học giả góp phần tái hiện hành trình tìm kiếm “văn minh khai sáng” của sứ đoàn Iwakura tại trời Âu dưới góc nhìn của người phương Tây. Ba phần còn lại trong ấn phẩm là bài phân tích, nhận định của chuyên gia lịch sử, đánh giá tình hình nước Nhật sau chuyến công du.

Để hiểu thêm về một lát cắt lịch sử quan trọng của Nhật Bản, cũng như đọc thêm về chuyến đi được mệnh danh là “Chuyến công du lịch sử thay đổi nước Nhật”, mời bạn tìm đọc sách tại đây hoặc tại hệ thống các nhà sách Phương Nam trên toàn quốc.

Đọc bài viết

Cafe sáng