Trà chiều

Ngôn tình & Đam mỹ: Khi độc giả trở thành dịch giả

Văn học mạng: thực sự có giá trị hay chỉ là trào lưu?

Published

on

Khoảng nhiều năm trở lại đây, dòng sách văn học lãng mạn mới của Trung Quốc xuất hiện nhiều trên kệ sách dành cho giới trẻ Việt Nam, mang tên văn học ngôn tình và đam mỹ. Hàng loạt đầu sách viết về tình yêu cùng những diễn biến tâm lý phức tạp khi đối mặt với tình yêu và cuộc sống hiện đại của thanh thiếu niên được xuất bản rầm rộ. Ít ai biết rằng nguồn gốc dẫn đến cơn sốt xuất bản này đến từ văn học mạng – nơi hàng nghìn bạn trẻ tự edit (tạm dịch là biên tập) tác phẩm nguyên bản tiếng Trung sang tiếng Việt dù không biết một chữ tiếng Trung nào, với mong muốn chia sẻ niềm đam mê đọc sách của mình đến với mọi người.

Thiếu sách đọc, độc giả tự làm dịch giả

Ngôn tình là sách viết về tình yêu giữa nam và nữ, đam mỹ viết về tình yêu giữa nam và nam. Một editor (người biên tập) biệt danh Nguyệt Cầm cho biết: “Ban đầu mình cũng chỉ là độc giả thôi, mình tìm đọc các tác phẩm ngôn tình và đam mỹ có sẵn trên mạng, cảm thấy rất thích thú và phù hợp với cảm xúc của bản thân. Sau đó mình tìm hiểu và phát hiện ra có nhiều bộ truyện hay mà chưa có ai edit sang tiếng Việt nên mình rất muốn làm. Mục đích chỉ là muốn chia sẻ câu chuyện hay ấy đến với nhiều người.” Từ đó, bạn bắt đầu các bước tìm hiểu trở thành một editor. Công việc edit một tác phẩm ngôn tình, đam mỹ Trung Quốc sang tiếng Việt là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, vì hầu như các editor đều không biết tiếng Trung. Cũng vì lí do này mà các bạn tự gọi mình là người biên tập chứ không phải dịch giả.

Một editor trước hết phải tìm được bản thảo gốc bằng tiếng Trung của cuốn truyện mình muốn biên tập. Sau đó phải cài phần mềm Quick Translator – một phần mềm dịch từ tiếng Trung sang tiếng Việt vào máy, và thả bản thảo gốc vào phần mềm này để cho ra một văn bản tiếng Việt. Tuy nhiên văn bản dịch thô này có câu cú, ngữ pháp và ngôn từ rất lộn xộn. Lúc này người biên tập mới thực sự làm việc của mình là sắp xếp lại câu chữ của tác phẩm sao cho đúng nhất, thuần Việt nhất và chứa đựng rõ nét nhất văn phong của tác giả. Có một số trang web chứa nguồn bản thảo đã được Quick Translator dịch sẵn như tangthuvien.net, vnsharing.net v.v… editor chỉ việc vào đây lấy truyện về biên tập. “Trung bình khoảng vài ngày biên tập sẽ hoàn thành một chương truyện, còn tùy vào chương truyện ngắn hay dài và người biên tập chăm chỉ hay không nữa kia,” một editor khác tên Hạnh Như cho biết. Khi được hỏi động lực nào giúp các bạn chăm chú biên tập phi lợi nhuận như vậy, cả hai bạn đều cho biết hoàn toàn vì tình cảm yêu mến đơn thuần dành cho văn học mạng. Ngoài ra, yếu tố thiếu nhạy cảm của các nhà xuất bản khi không bắt kịp dòng chảy của văn học các nước cũng là một lí do khiến các bạn trẻ “tự mình dịch lấy” sách hay để đọc. Đây hoàn toàn là việc dấn thân vào một thế giới “văn học edit” mới vì dù không biết một chữ tiếng Trung nào, độc giả cũng có thể trở thành dịch giả.

Văn học edit phát triển mạnh mẽ với hàng nghìn editor đã đánh động cho các nhà xuất bản Việt Nam, và đó là lí do khiến hàng trăm đầu sách ngôn tình, đam mỹ xuất hiện ồ ạt trên kệ sách như Anh có thích nước Mỹ không?, Hẹn đẹp như mơ, Này những phong hoa tuyết nguyệt v.v… Đây là nguồn tìm kiếm sách hay mà các nhà xuất bản ngôn tình, đam mỹ thường “tham khảo và thử phản ứng của độc giả trước khi quyết định mua bản quyền về dịch lại, xuất bản ra thị trường,” đại diện Công ty Cổ phần Sách Bách Việt cho biết. Nói cách khác, văn học mạng đã dẫn đường cho ngôn tình, đam mỹ bước vào xuất bản nước ta.

Văn học mạng: thực sự có giá trị hay chỉ là trào lưu?

Các editor và các độc giả đều tự nhận định rằng ngôn tình và đam mỹ chỉ mang tính chất giải trí. Chúng là những câu chuyện nhẹ nhàng với văn phong giản dị, đôi khi hơi mơ mộng nhưng cũng chứa đựng nhiều bài học sâu sắc về cuộc đời, lại dễ khiến người đọc đồng cảm và giúp họ phần nào giải tỏa được cảm xúc của bản thân. Vì giá trị đó, một lợi ích không thể chối cãi của phong trào này là thúc đẩy lòng ham mê đọc sách trong giới trẻ và giúp nền văn học mạng phát triển. Nền văn học nước ta nhìn chung buồn tẻ vì người trẻ không hề đọc sách, thay vào đó họ đi cafe, xem phim, lướt web mua sắm… Việc những câu chuyện hay, giản dị, dễ hiểu, dễ đi vào lòng người đến với nhiều độc giả sẽ khơi gợi ở họ hứng thú với sách và năng động hơn là biên tập sách.

Không chỉ vậy, nó còn giúp cho không ít người trẻ bắt đầu mày mò việc tự sáng tác truyện. Lê Thị Phượng Nhung, admin một diễn đàn có hoạt động tự sáng tác truyện sôi nổi cho biết: “Mình bắt đầu có hứng thú viết truyện từ sau khi đọc ngôn tình. Sau những lúc làm việc mệt mỏi, đối mặt với xã hội hiện thực thì ngôn tình nhẹ nhàng giúp mình thư thả hơn nhiều, có thêm niềm tin rằng vẫn còn có người tốt đang chờ đợi mình phía trước.” Cô cho biết việc yêu thích tiểu thuyết ngôn tình, đam mỹ… đã giúp mình có kiên nhẫn hơn trong việc sáng tác truyện dài: cứ mỗi ngày sau giờ làm, cô đều viết và mất khoảng một tuần cho một chương truyện chừng 10 trang A4. Đến nay, Nhung đã hoàn thành hơn 20 chương truyện. Quỳnh Vy, sinh viên năm cuối trường Đại học Mở – một tác giả được nhiều bạn trẻ yêu thích lại cho rằng điểm hấp dẫn ở thể loại tiểu thuyết này là “lời thoại và những đoạn đặc tả nội tâm dễ khiến người đọc đồng cảm với thực tế và dễ đi vào lòng người”. Tuy nhiên, cô cũng tự nhận ra những ảnh hưởng không tích cực khi đọc quá nhiều ngôn tình: “Ảnh hưởng đầu tiên là thế giới và tình yêu trong phần nhiều truyện đều quá đẹp, khi đọc xong hầu như ai cũng có cảm giác lâng lâng mơ mộng, với tầm lớn như mình thì đủ lý trí để kiểm soát nhưng một số các em nhỏ hơn dễ ảnh hưởng đến thế giới quan, có những ảo tưởng không thật về cuộc sống, hạn chế sự phấn đấu của cá nhân.”

Tình yêu đối với ngôn tình, đam mỹ và các hoạt động sôi nổi của các nhóm, hội, diễn đàn này phần nào giúp các bạn trẻ đam mê sáng tác hơn, đồng nghĩa với việc giúp cho văn học mạng Việt Nam có thêm yếu tố phát triển. Nguyễn Lệ Chi, Giám đốc Công ty sách Chibooks cho biết: “Việc các bạn trẻ tự edit truyện cho thấy nhu cầu đọc rất lớn đối với dòng văn học này, trong khi các nguồn xuất bản trong nước không đáp ứng kịp điều đó. Việc tự edit truyện và phát tán trên mạng cho thấy mặt tích cực là giúp độc giả nhanh chóng tiếp cận được tác phẩm hay đồng thời kích thích được hứng thú đọc sách đối với một dòng văn học nhất định. Mặt tiêu cực của việc làm này là chúng ta không thẩm định được chất lượng dịch của tác phẩm khi đến tay bạn đọc.”

Bên cạnh đó, nhiều nhóm edit vướng phải vấn đề rắc rối về tác quyền khi những tác phẩm họ edit được nhà xuất bản mua bản quyền từ chính tác giả để dịch lại và xuất bản. Tiểu Châu, một thành viên sáng lập một hội rất nổi tiếng trong cộng đồng giới trẻ tự edit truyện trên mạng cho rằng khi những nhà xuất bản đã mua bản quyền, các nhóm dịch cần phải tự giác xóa đi và ngừng phát tán bản dịch của mình trên mạng, hoặc chỉ lưu lại 20-30% nội dung để kích thích người đọc mua sách ủng hộ tác giả, ủng hộ vấn đề bản quyền.

“Văn học đam mỹ, văn học ngôn tình là hai thể loại nằm trong dòng chảy văn học lãng mạn đương đại Trung Quốc. Cả hai đều có nguồn gốc phát triển là văn học mạng. Ngôn tình là những chuyện kể  viết về tình yêu giữa nam và nữ, đam mỹ viết vể tình yêu giữa nam và nam. Bối cảnh và nhân vật trong hai thể loại này vô cùng đa dạng, ngoài hai bối cảnh chính là cổ đại và hiện đại còn có xuyên không (người hiện đại lạc về thời cổ đại và ngược lại), võng du (những câu chuyện phát sinh từ các trò chơi trên mạng), huyền huyễn (viết về thần tiên)… Đa số ngôn tình và đam mỹ là do các tác giả trẻ sáng tác, do đó thấm nhuần tư tưởng và tình cảm cùa thanh niên hiện đại Trung Quốc cũng như được thanh thiếu niên các nước cùng khu vực yêu mến.”

Hết.

Trang Trần – Kodaki


Bài viết cùng chủ đề


Trà chiều

Vũ Đằng kết đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong Chợ Tết Tình Quê

Published

on

By

Nam diễn viên Vũ Đằng sẽ sánh đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong bộ phim phát sóng vào ngày mùng một Tết nguyên đán Ất Tỵ.

Chợ Tết Tình Quê là câu chuyện tình cảm của một đôi bạn trẻ diễn ra trong những ngày giáp Tết Ất Tỵ ở cù lao An Bình (tỉnh Vĩnh Long). Gia Bảo (Vũ Đằng đóng) là một chàng công tử chính hiệu, chán chường cuộc sống xa hoa, xô bồ nơi phố thị cũng như muốn thoát khỏi sự kìm kẹp của mẹ, Bảo bỏ nhà đi bụi vào một buổi chiều tháng chạp. Anh xuôi về miền Tây sông nước, nơi có làng nghề gốm đỏ, làm nhang, trồng trái cây, hoa kiểng để tìm lại những ký ức thời thơ ấu, khi gia đình còn trọn vẹn. Tình cờ gặp được Vũ Nghi (Trình Mỹ Duyên), Bảo choáng váng và thậm chí ghét bỏ, nhiều lần cản trở, gây tai họa cho cô vì hiểu lầm cô là người thực dụng, lợi dụng tình nghĩa của bà con dưới quê để kiếm danh.

Vũ Nghi vốn là người sinh ra ở cù lao An Bình. Cô mồ côi cha mẹ, sống với người cậu từ bé nên tính cách cứng cỏi, đạt giải một hoa khôi nhưng từ chối mọi sự săn đón của các đại gia mà muốn đi lên từ thực lực. Vũ Nghi hoạt động như một hot streamer trên mạng xã hội, sở hữu những trang cá nhân có lượt theo dõi khủng. Chương trình thực tế 100 nghề của cô nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng, trong đó có những tập quảng bá về ngành nghề truyền thống cũng như du lịch sinh thái ở quê hương Vĩnh Long. Hoàn cảnh đưa đẩy cả hai thành cặp đôi “oan gia ngõ hẹn”, ban đầu là ghét nhau, sau dần dần cảm mến rồi tiến tới tình yêu.

Bên cạnh chuyện tình của cặp trai tài gái sắc Gia Bảo – Vũ Nghi, đạo diễn Quách Khoa Nam và biên kịch Phan Ngọc Diễm Hân còn dẫn dắt khán giả màn ảnh nhỏ tham quan cù lao An Bình cũng như những miền quê xinh đẹp, trù phú của tỉnh Vĩnh Long. Người xem sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp bình dị của làng nghề gốm đỏ, làm nhang, những làng hoa Tết sum suê, vườn trái cây trĩu quả… Không khí của phim diễn ra trong những ngày giáp Tết, thời khắc mùa Xuân hiện hữu đẹp nhất với những màu sắc, mùi vị đặc trưng của xứ Nam Bộ.

Khi nhận được kịch bản Chợ Tết Tình Quê, diễn viên Vũ Đằng  cảm thấy rất lo lắng vì nhân vật không có chút gì giống mình ở ngoài đời. “Với một thanh niên 28 tuổi thì ai lại không muốn thành công và được nhiều cô gái vây quanh nhưng Gia Bảo thì ngược lại, anh trốn tránh hết tất cả. Tuy nhiên, tôi đọc kỹ kịch bản, tìm cách thấu hiểu và cảm thông với nhân vật. Tôi đặt ra những câu hỏi “Tại sao?” và tìm cách giải đáp để làm dày lý lịch  để khi ra bối cảnh không còn khúc mắc với nhân vật” – anh chia sẻ. Tuy nhiên, đây không phải là điều làm khó Vũ Đằng mà chính việc hóa trang mới tạo cho anh nhiều trở ngại nhất trong quá trình thực hiện phim. Trước đó ít lâu, anh vừa hoàn thành một phim cổ trang, phải cạo đầu ba vá cho phù hợp nên sang Chợ Tết Tình Quê, Vũ Đằng không kịp để tóc trở lại bình thường, vậy nên ekip thực hiện quyết định cho anh đội tóc giả. Việc hóa trang tóc cho anh trước khi vào cảnh quay mất hơn một giờ, thêm nữa, thời tiết cũng khá nóng nên Vũ Đằng cũng không thực sự thoải mái với bộ tóc khi diễn. “Nó có thể rớt ra bất cứ lúc nào hoặc sai phom dáng nếu mình xoay đầu quá nhiều. Có một số cảnh nặng về tâm lý hay cần động tác hình thể nhiều thì buộc mình phải quên đi chuyện đội tóc giả để nhập tâm hơn. Nếu đội quá lâu thì bộ tóc cũng làm tôi cảm thấy đau đầu. Khi diễn những cảnh cuối cùng của phim, tôi thực sự thở phào nhẹ nhõm vì… được cởi hẳn và tạm biệt bộ tóc giả từ đây!”- anh dí dỏm.

Ngoài ra, phim còn có sự tham gia của các diễn viên: Quang Thái, Hoài An, Thanh Bình, Lê Trang…

Bộ phim do PNF sản xuất kéo dài 20 tập, phát sóng lúc 20h từ thứ hai đến thứ bảy hàng tuần trên kênh THVL1, khởi chiếu từ mùng 1 Tết nguyên đán Ất Tỵ (tức 29.01.2025)

Đọc bài viết

Trà chiều

“Hành trình Anh Hùng” ẩn trong Xứ Cát

Published

on

    Dựa trên công trình nổi tiếng Người hùng mang ngàn khuôn mặt của Joseph Campbell và các tương đồng trong lĩnh vực tâm lý học của Jung và Freud, tác giả Christopher Vogler đã cho độc giả một cái nhìn khác về cấu trúc tương đồng của hàng triệu câu chuyện từ cổ chí kim qua cuốn Hành trình người viết vừa được ra mắt.

Một cuốn sách quan trọng

       Cấu trúc nói trên xuất hiện từ các truyện cổ dân gian đến tiểu thuyết hiện đại, từ những bài đồng dao quen thuộc đến các bộ phim “làm mưa làm gió” tại Hollywood… Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết.

       Vốn là một người tư vấn cốt truyện của Hollywood và đã kinh qua hàng nghìn kịch bản trong cuộc đời mình, Vogler có khả năng nhìn thấy những mối liên kết cũng như những điểm suy yếu trong các tác phẩm. Từ những đúc rút và kho kinh nghiệm bản thân có được, ông đã tạo nên cuốn sách vô cùng hấp dẫn. Để kiếm chứng điều đó, hãy thử lần ngược siêu phẩm Xứ cát chuyển thể tiểu thuyết khoa học viễn tưởng cùng tên của Frank Herbert do đạo diễn Denis Villeneuve thực hiện và so nó với những gì được tổng kết lại, để xem hành trình anh hùng của Vogler có giao điểm nào với Paul Atreides – người thanh niên đã làm nên những khoảnh khắc vô cùng chói lọi.

       Theo Vogler, nói thật gọn ghẽ thì hành trình anh hùng bắt đầu khi nhân vật chính được giới thiệu ở THẾ GIỚI BÌNH PHÀM nhận được TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU. Ban đầu họ MIỄN CƯỠNG, thậm chí buông lời TỪ CHỐI, nhưng do nhận được sự khích lệ từ SƯ PHỤ để VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN, mà họ đã tiến vào Thế Giới Đặc Biệt - nơi họ sẽ gặp các KHẢO THÍ, ĐỒNG MINH VÀ KẺ THÙ. Sau đó họ TIẾP CẬN HANG ĐỘNG TRONG CÙNG, vượt qua rào cản thứ hai, nơi phải chịu đựng KHỔ HÌNH. Họ vượt qua, chiếm lĩnh PHẦN THƯỞNG và bị truy đuổi trên ĐƯỜNG VỀ với Thế Giới Bình Phàm. Không dừng ở đó, họ vượt qua rào cản thứ ba, trải nghiệm HỒI SINH và được chính trải nghiệm đó biến đổi. Cuối cùng họ TRỞ VỀ CÙNG THẦN DƯỢC, cùng lợi ích hoặc kho báu có lợi cho Thế Giới Bình Phàm.

Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết. Ảnh: N.M.

Chặng đường phân tích      

       Áp vào Xứ cát, THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất - nơi mà mọi thứ đều như không tưởng với những tiến bộ liên hành tinh và những thực thể vô cùng kỳ dị. Ở đó Công tước Leto của Gia tộc Atreides – người cai trị hành tinh đại dương Caladan - là nhân vật chính và nổi bật nhất. Nơi ông cai trị là phiên bản khác của một Trái Đất ngay bây giờ đây, với cây xanh bao phủ tươi tốt, với biển cả vỗ sóng và bầu không khí vô cùng trong lành. Về mặt chính trị, nhà Atreides được cư dân vô cùng ủng hộ vì mang đến sự bình yên và cân bằng. Sơ lược qua những nét này, có thể thấy Herbert (và cả Villeneuve) đã làm rất tốt trong việc xây dựng bối cảnh có tính đối lập liền ngay sau đó, để nhân vật chính bước vào hành trình của bản thân mình.

THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất, nơi mọi thứ tươi tốt bất ngờ. Ảnh: Screen Rant

       Như đã nói trên, TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU nhanh chóng xuất hiện khi Hoàng đế Shaddam của toàn đế chế nhanh chóng bí mật liên minh với nhà Harkonnen nhằm tránh khỏi sự uy hiếp mà rất có thể trong tương lai gần Leto sẽ tự đạt được. Vậy là một cuộc tàn sát được lên kế hoạch. Thoạt nhìn, có thể thấy Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Và để tạo ra 2 phe kình chống, ông cho một bên lăng kính tích cực, còn phía còn lại tiến hành liên minh, và cũng vì thế mà thế trận ấy nhanh chóng cân bằng. Ta thấy điều này trong rất nhiều nơi, từ Tam quốc diễn nghĩa đến Con ngựa thành Troy, từ bộ Shogun đến bộ Taiko…Một điểm chung khác là sự báo hiệu cho câu chuyện dịch chuyển, khi người cha Leto nhanh chóng mất mạng để Paul Atreides – người con trai cả - sẽ thay bản thân bảo vệ gia đình, trả thù cho điều đã mất. Do đó mà Paul quyết định lên đường.

Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Ảnh: LA Times

       Ở đây ta có thể thấy có những cổ mẫu vô cùng truyền thống được Herbert sử dụng. Trong đó Paul là anh hùng bị động – một người được đặt vào tình thế không thể khác hơn, và suốt hành trình sau đó từng bước học hỏi sẽ khiến cho anh dần dần chủ động. Đối diện trước trọng trách đặt lên bản thân, Paul dường như không có được động lực nào – một điều cũng là một chặng đường khác trên hành trình anh hùng. Rất may mẹ anh – Lệnh bà Jessica – người vừa là SƯ PHỤ, vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng có khi là kẻ ĐEO MẶT NẠ và cả BÓNG ĐÊM đã nâng đỡ anh và hướng anh theo con đường đúng đắn. Quê nhà tan tác trong khi bản thân thì bị truy sát, anh sớm VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN để giữ được mạng sống nhờ vào những cận thần trung thành với mình. Hành trình này dễ thấy không quá phức tạp, và Herbert sẽ lại dồn nhiều sức hơn ở phía sau.

Paul và mẹ mình, thoạt nhìn, chính là 2 cổ mẫu anh hùng và sư phụ theo cấu trúc của Vogler. Ảnh: Den of Geek

       Chính khi bước vào THẾ GIỚI ĐẶC BIỆT - ở chiều rộng hơn là một cuộc sống không còn uy quyền của cha, không còn hành tinh Caladan mình vốn quen thuộc, anh đã gặp được những người bản địa Arrakis - những chiến binh thiện nghệ sống nơi sa mạc gọi là Fremen. Như vậy kể từ lúc này thì chặng thứ 2 của hành trình anh hùng chính thức bắt đầu. Cả Herbert và Villeneuve đều dành rất nhiều thời lượng cho giai đoạn này, để khắc ghi một hành tinh mới với loài sâu cát và quy luật sinh tồn ở thế giới mới, với các chi tiết như dịch nhầy sâu, với hương dược, với cách tạo nước và những con người mắt xanh biêng biếc có kỹ năng phi thường… Trong chương đoạn này, những cuộc KHẢO THÍ mà ĐỒNG MINH và KẺ THÙ liên tục xuất hiện cũng được diễn ra. Chẳng hạn KHẢO THÍ nằm ở chi tiết Paul phải chiến đấu với một người Fremen để chứng minh mình thuộc về nơi này trước khi được họ cứu giúp. Đối với những người bản địa, anh vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng là KẺ THÙ khi đã giết chết một trong số họ để mà bước tiếp.

Trận chiến của Paul trước một chiến binh Fremen chính là một cuộc KHẢO THÍ. Ảnh: Screen Rant

Những vòng lặp kép      

       Thế nhưng KHẢO THÍ không dừng ở đó, mà sau đấy liên tục là những bài học để cưỡi sâu cát, những trận oanh tạc vì phát hiện ra căn cứ bên dưới lòng đất của người Fremen… Chúng liên tục xuất hiện để thử thách Paul, để rồi cuối cùng anh được mọi người nhận ra chính là vị Thánh ghi trong sử sách toàn cõi ngân hà. Đa số thời lượng của phần 2 tương ứng với HANG ĐỘNG TRONG CÙNG – nơi anh chứng minh bản thân và giành được quyền vươn lên dẫn đầu. Ta thấy ở đây Herbert rất tài tình khi song song với những bước tiến về mặt quyền lực, thì cõi lòng Paul cũng chịu tra tấn trong những thay đổi của bản thân mình. Có thể nói tuy chặng đầu tiên của HÀNH TRÌNH ANH HÙNG đã gần hoàn thành xong với nhân vật này ở phía bên ngoài, nhưng thật ra một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG khác cũng đang mở ra trong nội tâm anh, khi phải chứng kiến mục đích thật sự của mẹ anh – Lệnh bà Jessica, cuộc hôn phối với Công chúa của vua Shaddam và những biến động bên trong Chani.

Chani cũng là một nhân vật có hành trình anh hùng song song khác. Ảnh: Collider

       Khép lại 2 phần phim của Villeneuve, hiện Paul và Xứ cát đang dừng trước “trận đánh” quyết định để mang về PHẦN THƯỞNG và dần tiến đến HÀNH TRÌNH TRỞ VỀ. Tuy khép lại tại đây nhưng có thể thấy Xứ cát là bộ tác phẩm đậm tính sử thi mà mỗi nhân vật lại tự sở hữu một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG riêng biệt. Ta thấy nó trong Chani mà “con đường” cô đi chính là tình cảm với Paul và trách nhiệm với cộng đồng Fremen của mình. Ta thấy nó trong Lệnh bà Jessica và tham vọng của bà với nhóm tôn giáo Bene Gesserit. Trong khi đó một nhân vật mới – em gái của Paul – cũng sắp xuất hiện. Và tuy chỉ mới nằm trong bụng mẹ nhưng nó cũng đang dần có những HÀNH TRÌNH ANH HÙNG nhất định, trong việc nhất tề chi phối và biến các nhân vật xung quanh mình trở nên phức tạp.

Ở phần 2, Lệnh bà Jessica là một nhân vật vô cùng bí hiểm. Ảnh: Screen Rant

       Ngoài điều đó ra, Herbert cũng rất thành công trong việc “đeo mặt nạ” cho các nhân vật, để ta không thể lường trước đường đi nước bước của bản thân họ. Chẳng hạn phút trước Paul và Chani còn rất mặn mà, nhưng ngay sau đó mọi chuyện đổi khác khi anh chấp nhận lấy Công chúa như đại diện cho chiến thắng của mình. Lệnh bà Jessica cũng nằm trong “ngã ba” ấy, khi không ai biết một cách rõ ràng bà đang từng bước leo lên theo quyền lực của con trai mình, hay chính bà mới là kẻ thao túng tất cả, trả thù cho điều đã mất? Và nếu điều ấy là thật, hóa ra cổ mẫu anh hùng mà ta xác định ngay từ ban đầu đã đổi bản chất. Paul từ mẫu bị động chuyển sang chủ động với chính những gì mà mình học hỏi, nhưng nếu vai trò của mẹ anh lớn hơn, thì hóa ra Paul chỉ là một kiểu anh hùng xúc tác – người có vị trí là bàn đạp cho hình tượng khác bước lên vũ đài danh vọng. Áp chính lý thuyết của Vogler vào Xứ cát bản phim của Villeneuve, ta thấy vì sao mà tác phẩm này thành công vang dội trong các năm qua. Dù biết một cách khái quát đó là trùng trùng lớp lớp âm mưu, nhưng khi được phân tích dưới cổ mẫu và những điểm nút quan trọng của hành trình anh hùng, ta sẽ lại thấy những chi tiết này hiện ra phức tạp, gắn kết ra sao.

Ngô Minh

Đọc bài viết

Trà chiều

Sứ Đoàn Iwakura đạt Giải thưởng sách Quốc Gia 2024

Published

on

Giải thưởng Sách Quốc gia là giải thưởng do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức hàng năm, trao giải cho những cuốn sách (bộ sách) có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ nhằm tôn vinh tác giả, dịch giả, nhà khoa học và người làm công tác xuất bản.

Tối ngày 29.11.2024 tại lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần VII, tác phẩm Sứ Đoàn Iwakura - Chuyến Tây Du Khảo Cứu Nhằm Canh Tân Nhật Bản Thời Minh Trị (Ian Nish biên soạn, Nguyễn Hoàng Mai - Nguyên Tâm dịch) hân hạnh được vinh danh giải Khuyến khích.

Sứ Đoàn Iwakura là tác phẩm nghiên cứu tập hợp nhiều tư liệu giá trị, giúp độc giả hiểu rõ hơn về chuyến du khảo nhằm canh tân Nhật Bản thời Minh Trị dưới góc nhìn của người phương Tây. Để có một đường lối phát triển đất nước hoàn toàn mới, người Nhật đã khởi động chuyến công du gọi là Sứ mệnh Iwakura thăm Hoa Kỳ và nhiều nước châu Âu. Đây là một chuyến đi lịch sử có tầm quan trọng đến mức khi nhắc về Minh Trị Duy Tân, người ta lập tức nhớ đến chuyến đi này.

Sách dày 427 trang, gồm 11 chương tổng hợp các bài viết của Ian Nish và 12 chuyên gia trong lĩnh vực quan hệ quốc tế khu vực Nhật Bản và Đông Á. Tám chương đầu, độc giả sẽ cùng phái đoàn đi qua tám cường quốc từ Mỹ, Anh, Pháp, Bỉ, Đức, Nga, Thụy Điển và Italy. Bản ghi chép của những học giả góp phần tái hiện hành trình tìm kiếm “văn minh khai sáng” của sứ đoàn Iwakura tại trời Âu dưới góc nhìn của người phương Tây. Ba phần còn lại trong ấn phẩm là bài phân tích, nhận định của chuyên gia lịch sử, đánh giá tình hình nước Nhật sau chuyến công du.

Để hiểu thêm về một lát cắt lịch sử quan trọng của Nhật Bản, cũng như đọc thêm về chuyến đi được mệnh danh là “Chuyến công du lịch sử thay đổi nước Nhật”, mời bạn tìm đọc sách tại đây hoặc tại hệ thống các nhà sách Phương Nam trên toàn quốc.

Đọc bài viết

Cafe sáng