Book trailer

The Booker Prize 2020: Shuggie Bain – Một vùng cô độc

She was drinking to forget herself, because she did’t know how else to keep out the pain and loneliness.

Published

on

Lần đầu tiên trong lịch sử Booker có đến 6/13 cuốn tiểu thuyết được chọn vào danh sách đề cử và 4/6 ở danh sách rút gọn là các cuốn tiểu thuyết đầu tay. Điều này đặt ra một nghi vấn lớn: liệu giải thưởng có lịch sử lâu đời này đang muốn trẻ hóa, hay đã quá chán ngán những tên tuổi lặp đi lặp lại hơn 51 năm nay? Chính việc chọn lựa những tên tuổi mới cũng đặt ra một nghi vấn đi kèm, rằng với một lịch sử viết và cách tiếp cận mới mẻ, liệu những tác phẩm này có thật sự nặng kí và phản ánh được điều gì lớn lao?

Với Shuggie Bain, Douglas Stuart đã chứng minh một điều ngược lại. Cuốn tiểu thuyết hùng vĩ và dậy sóng, chạm đến độc giả bằng sự chân thành. Một dẫn nhập xuyên suốt qua vùng Glasgow – Scotland những năm 1980 dưới đế chế Thatcher u tối và những vấn đề xung quanh một gia đình nhỏ làm nên những đứt gãy văn chương ấn tượng và đầy cảm xúc.

*

Điều tốt nhất Douglas làm được ở Shuggie Bain là sự chân thành. Với cách dẫn dắt điềm tĩnh cùng giọng văn nhẹ nhàng và đầy cảm xúc, anh đưa người đọc đến với nhân vật của mình một cách chậm rãi, từ từ, hòa từng người một vào trong đám đông. Các nhân vật trong tiểu thuyết này không mới, nhưng họ như được hồi sinh từ cách dẫn dắt, để mỗi người là một nút thắt thật sự tồn tại, có điểm nhấn, vận động, và đưa đến đỉnh điểm của bản thân mình. Nếu Agnes kiêu hãnh và đầy sức sống thì Shuggie bạc nhược và đầy định kiến. Nếu Leek trưởng thành và nuốt vào trong nội tâm suy nghĩ, thì Hugh đáng yêu và đầy cảm xúc trong những trường đoạn cùng với Agnes. Các nhân vật của anh độc lập, khuôn mẫu; tuy có đó quan hệ máu thịt, nhưng mỗi người họ là vũ trụ riêng, một ảnh hưởng riêng; từ đó thể hiện những tác động nhất định lên riêng mỗi người.

Đầu tiên là về Agnes. Một phụ nữ 39 tuổi, sống cùng chồng và ba đứa trẻ chen chúc trong căn hộ mẹ cô, gợi lên sự thất bại và cái sắc bén ủ dột trước mọi hứa hẹn cuộc sống tốt hơn. Từ một người đàn bà xinh đẹp như Elizabeth Taylor mỗi lần soi chiếu trước gương, nay cô nổi giận trước tuổi trẻ đã mất, trước những lớp mỡ sau khi sinh ba đứa con và cuộc chạy trốn người chồng đầu tiên. Liền sau đó cuộc sống xám xịt chuyển sang khung cảnh chán chường, khi chồng bỏ đi, không có đủ tiền để rồi giả vờ nhét giấy vệ sinh vào ví như thể một cách tự an ủi bản thân rằng vẫn còn khả năng chi trả cuộc sống.

Việc bỏ đi của Shuggie kiến cô trở thành một người loạn trí: ngồi trước điện thoại mỗi ngày hàng giờ để gọi tổng đài taxi, chứng nghiện rượu, giấu các chất lỏng kích thích vào sau bồn rửa. Chưa dừng ở đây, năm tiếp sau đó cả cha mẹ cô đều mất vì ung thư. Ít ra, cuộc đời còn một lối thoát; việc đi làm ca tối ở trạm xăng khiến cô dần dần loại bỏ được chứng nghiện rượu, gặp gỡ Eugene – anh chàng tóc đỏ đẹp trai và đồng cảm khi vợ mất cũng vì ung thư. Nhưng rồi trạm xăng giải thể, Eugene bỏ đi khi phát hiện cô từng nghiện rượu và muốn chuyển nhà, một cơn nghiện rượu mới tiếp tục diễn ra. Khi mọi thứ quá sức chịu đựng, cô đuổi Leek đi và tự tử bằng cách tự cắt cổ tay, đưa đầu vào lò khí gas.

Với Agnes, Douglas đã khắc họa hình tượng nhân vật nhiều lớp suy nghĩ. Một người đàn bà kiêu hãnh với giày cao gót, với áo khoác tím; người ganh tị với Collen, với mẹ mình vì tình yêu bà dành cho bố. Người hả hê tận hưởng khi Jamesy rời bỏ Collen, người bị cuốn hút bởi những anh chàng đẹp mã, người hành động điên loạn chẳng vì lẽ gì, người ngẩng cao đầu trước ánh mắt soi mói của hàng xóm ở khu mỏ than,… Có lẽ nhiều người lầm tưởng Agnes là một tính cách lạ, thế nhưng ẩn sau vẻ ngoài mạnh mẽ và đầy vận động ấy là một tâm hồn mong manh đẩy đến đường cùng. Giữa nỗi cô đơn thường trực khi người đàn ông cô yêu bỏ đi, từng đứa con rời xa mình; người phụ nữ ấy chỉ biết uống, uống và uống, vung từng đồng xu cuối cùng vào chất kích thích. Đằng sau những trăn trở ấy, là mối quan hệ thân tình mà đầy trìu mến dành cho cậu bé Hugh. Việc ôm Hugh và kể cậu nghe những người đàn ông đã hủy hoại mình, muốn Hugh chỉ cách nhảy theo nhạc Janet Jackson, việc gặp lại cậu ở bữa chè chén trong cảnh thảm hại của thân thể mình… Douglas bằng một trải nghiệm cá nhân thuật lại chính câu chuyện này, một cách tinh tế và đầy xúc cảm.

Ảnh: The New York Times

Thế nhưng ở một mặt khác, những người đàn ông trong cuốn sách này được khắc họa như bầy đàn bê tha, bệ rạc và sợ đối đầu. Cụ thể là Shug và chàng Eugene. Ngược lại trở về quá khứ, cũng chính người đàn ông ấy kéo cô lên cầu thang của một nhà nghỉ rẻ tiền khi cô quá say, để mặc cho đầu cô va đập bởi những bậc thềm, cưỡng hiếp và sau đó đề nghị đi khiêu vũ vào đêm hôm sau như chưa có chuyện gì xảy ra. Việc túng quẫn không có đủ tiền cũng chính bởi cái tôi quá lớn của người đàn ông; họ không bao giờ cho phép vợ mình làm việc để có thêm thu nhập dù cho đó là làm gì. Nếu Shug khắc nghiệt và đầy dối trá thì Eugene trẻ con và sợ đối đầu – những con người bệ rạc trong cuộc đời cô.

Và cùng với đó, cuộc sống của những đứa trẻ là mảnh ghép khác rất đáng nhắc đến trong cuốn sách này. Một mặt nào đó ta có thể nói, Shuggie Bain như phiên bản dễ thở hơn của Con sẻ vàng từ Donna Tart nhưng cũng hiện thực và thức thời hơn Warlight của Ondaatje. Con trai của Agnes, Shuggie, đi học để rồi trở thành chủ thể bị bắt nạt. Không phải vì mẹ là người nghiện rượu, mà bởi cậu không thích vận động như một cậu bé, không thích bóng đá, không giấu được niềm đam mê làm tóc, thú bông Pony hay những điệu nhảy. Hay Hugh, đứng ở đó như dấu gạch nối giữa cuộc đời này và chính Agnes, cậu trưởng thành lo toan từ cơn nghiện rượu cho đến ngăn những nữ ma men đến nhà rù quến mẹ cậu hay lẳng lặng quan sát những người đàn ông tiến đến Agnes, lắng nghe âm thanh để đoán biết được tâm trạng của mẹ đang như thế nào, hay ngồi trước cửa trong bộ pyjamar cố hữu để nghe ngóng chuyện.

Ở một mặt khác, Shuggie Bain cũng đồng thời nói về tác động của chủ nghĩa Thatcher đối với xã hội Glasgow, nơi “những người đàn ông thối rữa trên trường kỷ vì muốn có công việc tử tế”. Lấy bối cảnh những năm 1980 khi các hầm lò vẫn đang đóng cửa, các nhà máy đóng tàu và luyện kim thép đang dần suy tàn. Những người thợ mỏ tự hào một thời nay bị giáng cấp xuống dưới đáy xã hội, họ đột nhập vào các mỏ đá ăn trộm dây đồng. Một số bây giờ lái xe taxi; hầu hết chỉ đến quán rượu. Đói nghèo, tọc mạch và đầy tệ nạn; một thời u tối của xứ Glasgow như tái hiện lại trong cảnh ăn mừng đám tang Thatcher vào năm 2013.

Ảnh: The Guardian

Bằng lối viết đong đầy cảm xúc và cách dẫn dắt câu chuyện đi dần vào trong hố đen của bi kịch gia đình Agnes, Shuggie Bain đã khắc họa nên thời kì đen tối của Scotland những năm 1980. Douglas Stuart một mặt đã khái quát được mối quan hệ đầy sống gió giữa những thành viên trong một gia đình, một mặt cho thấy sự tự khám phá bản thân qua những người con lớn lên trong cảnh bất hạnh, đơn độc mà không được thấy ánh sáng hy vọng. Không quá đẹp đẽ như từng câu văn của Ondaatje, cũng không chứa quá nhiều suy ngẫm về sự cô độc của Donna Tart, Shuggie Bain là cuốn sách đầu tay vừa đủ mà đầy tinh tế về mối quan hệ mẹ – con, về định kiến đối với phụ nữ, về sự tự nhận thức bản thân, về đói nghèo – thụt lùi và tệ nạn của Scotland những năm 80 trong giọng văn tự sự và cốt truyện đầy cảm xúc. Một vở melodrama bùng nổ của năm, giữa hài hước dí dỏm và tuyệt vọng không thấy đường ra.

Hết.

minh.

*

The Booker Prize 2020






Giới thiệu sách

4 bài học rút ra từ Giải Mã Hạnh Phúc – Jonathan Haidt

Thoát khỏi “cạm bẫy” cuộc sống hiện đại bằng trí tuệ cổ đại.

Published

on

Làm sao để có được hạnh phúc? Đây là chủ đề đã gây tranh cãi muôn thuở giữa khoa học và tôn giáo, từ cổ đại đến hiện đại. Mỗi bên đều có lập luận riêng và chúng thường mâu thuẫn lẫn nhau. Trong cuốn sách Giải Mã Hạnh Phúc, Jonathan Haidt, một chuyên gia tâm lý học xã hội và giáo sư người Mỹ, đã đi tìm lời giải cho câu hỏi này. Giải Mã Hạnh Phúc là một cuốn sách thực tiễn gồm 10 bài học, mỗi chương xoay quanh một chủ đề khác nhau từ tình yêu, công việc đến tôn giáo. Trong chương kết, Haidt kết hợp tất cả các bài học lại để đưa ra giả thuyết cuối cùng.

Nhìn chung, đây là một cuốn sách sâu sắc và bổ ích. Giống như soạn giáo trình cho môn tâm lý học, Haidt trình bày tất cả các lập luận của mình và củng cố chúng bằng nghiên cứu và trích dẫn. Dù giả thuyết cuối cùng rất đơn giản, tôi vẫn khuyên bạn nên đọc kỹ từng bài học để hiểu đầy đủ ý nghĩa của nó.

Chấm điểm: 4.75/5

Những ai nên đọc cuốn sách này: Người muốn thấu hiểu tường tận và đạt được hạnh phúc.

Bài học số 1: Không thể theo đuổi hạnh phúc

Như câu nói “dục tốc bất đạt”, càng cố gắng theo đuổi hạnh phúc thì càng khó lòng đạt được nó. Đây là một triết lý quý giá được đúc kết từ trí tuệ cổ xưa, song chủ nghĩa tiêu dùng hiện đại lại đang cố gắng khắc sâu những điều trái ngược vào tâm trí mọi người. Các quảng cáo tràn ngập những thông điệp ngầm rằng bạn có thể mua được hạnh phúc bằng tiền bạc hoặc danh vọng. Có thể việc mua quần áo hàng hiệu và xe hơi sang trọng sẽ khiến bạn vui, nhưng cảm giác đó không kéo dài lâu. Theo nguyên lý thích nghi, mọi người có xu hướng đánh giá quá cao cảm xúc trong tương lai và cảm giác hạnh phúc ban đầu sẽ trở lại mức bình thường sau vài tháng. Nói cách khác, nếu bạn nghĩ mình sẽ hạnh phúc sau khi mua đôi giày thể thao hằng mong muốn thì bạn đã đúng. Nhưng bạn sẽ trở lại mức độ hạnh phúc ban đầu chỉ sau một thời gian ngắn.

Tình yêu cũng giống vậy. Có hai dạng tình cảm: tình yêu say đắm và tình yêu đồng hành. Tình yêu say đắm khiến tim chúng ta lạc nhịp, thường được khắc họa trên phim ảnh và trong nghệ thuật. Tuy nhiên, sau vài tháng, tình yêu say đắm sẽ giảm dần và chuyển hóa thành tình yêu đồng hành, khi nửa kia trở thành bạn thân và gia đình của bạn. Văn hóa đại chúng tôn vinh tình yêu say đắm hơn hẳn tình yêu đồng hành bởi nó kịch tính hơn, nhưng nếu chỉ mải đeo đuổi loại tình cảm đó thì bạn sẽ phải thường xuyên dấn thân vào các mối quan hệ mới và không bao giờ tìm được tình yêu đích thực, bởi đó cũng là một dạng tình yêu đồng hành.

Có hai loại hưởng thụ khác nhau: khoái lạc và hài lòng. Khoái lạc là “những cảm giác hào hứng có các thành phần giác quan rõ ràng và cảm xúc mạnh mẽ”, chẳng hạn như tình yêu say đắm và chủ nghĩa tiêu dùng, trong khi đó sự hài lòng phát sinh từ hoạt động. Cái trước có thể bị nuông chiều, lạm dụng và nhanh chóng phai nhạt, trong khi cái sau tạo ra hạnh phúc bẩm sinh. Chủ nghĩa tiêu dùng khuyến khích mọi người theo đuổi thú vui bằng cách gắn kết cảm xúc với từng món đồ. Cách tốt nhất để thoát khỏi vòng luẩn quẩn không hồi kết này là tập trung vào trải nghiệm thay vì vật chất và thử sức với những hoạt động nằm trong khả năng của bạn. Cái sau sẽ được thảo luận chi tiết trong bài học tiếp theo.

Bài học số 2: Điều gì không giết được ta có thể sẽ khiến ta hạnh phúc hơn

Nghịch cảnh mang lại hạnh phúc, nhưng chỉ với một số người. Tại sao lại như vậy? Nhận thức của chúng ta về nghịch cảnh phần lớn được quyết định bởi phong cách tâm trạng - phản ánh xu hướng hạnh phúc hoặc chán nản. Những người đạt điểm cao về phong cách tâm trạng thường có xu hướng cảm nhận những cảm xúc tiêu cực như buồn bã hay sợ hãi, và ngược lại. Hơn nữa, cấu trúc gen đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành phong cách tâm trạng của chúng ta. Nói cách khác, khuynh hướng tiếp nhận các sự kiện tiêu cực của chúng ta phần lớn được quyết định ngay từ khi sinh ra.

Lý giải ý nghĩa là cách ta diễn giải các sự kiện, và phong cách tâm trạng ảnh hưởng đến quá trình này. Những người dễ trải nghiệm hạnh phúc hơn thường có cái nhìn lạc quan khi gặp nghịch cảnh và nhận ra mặt tích cực đến từ nó. Những người dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc tiêu cực sẽ coi nghịch cảnh là rào cản và cố gắng tránh né bằng mọi giá.

Có một số cách để tận dụng nghịch cảnh bất chấp khuynh hướng di truyền của chúng ta. Về phong cách tâm trạng, cách tốt nhất là thay đổi cách ta suy nghĩ. Ở phương Đông, thiền định được sử dụng để tách mình khỏi các tình huống. Ở phương Tây, liệu pháp trị liệu nhận thức hành vi được sử dụng để thiết lập lại não bộ nhằm thay đổi những suy nghĩ tiêu cực. Nuôi dạy con cái là cách tốt nhất để phát triển khả năng lý giải ý nghĩa. Cha mẹ có thể dạy con bằng cách nuôi dưỡng thái độ đúng đắn trước nghịch cảnh và để con tự mình đối mặt với thử thách khi trưởng thành.

Bài học số 3: Đấng Tối Cao

Hầu hết mọi người đều phải làm việc để kiếm sống trong suốt cuộc đời và nhiều người coi đó là một gánh nặng. Trong Giải Mã Hạnh Phúc, Haidt đề xuất ba quan điểm về công việc: một việc làm công ăn lương (phương tiện để kiếm tiền), một nghề nghiệp (phương tiện để thăng tiến và danh tiếng), hoặc một lời kêu gọi (là một phần của điều gì đó cao cả hơn). Những người coi công việc chỉ là một việc làm công ăn lương thường ít hạnh phúc nhất vì họ bị thúc đẩy bởi các yếu tố bên ngoài và không tạo ra sự hài lòng từ những gì mình làm. Những người coi công việc là nghề nghiệp thường coi làm việc như một cách để phát triển bản thân và sẵn sàng làm thêm giờ để đảm bảo thành quả. Những người coi công việc là lời kêu gọi thường hài lòng nhất với cuộc sống. Do đó, một sự nghiệp phù hợp với lời kêu gọi mang lại nhiều hạnh phúc nhất vì người ta vừa được thăng tiến trong sự nghiệp, vừa hoàn thành mục đích và sự thống nhất (coherence) của bản thân.

Ngoài ra, Haidt cũng đề cập đến tính thần thánh. Ông cho rằng hầu hết mọi người đều sống trong một thế giới 2 chiều: chiều ngang của sự gần gũi hoặc yêu thích và chiều dọc của thứ bậc hoặc địa vị. Haidt lập luận rằng tính thần thánh là chiều không gian thứ ba, được thể hiện qua cảm giác thăng hoa của con người, thường được khơi dậy bởi những trải nghiệm tôn giáo tập thể và những cảnh tượng hùng vĩ. Khác với những cảm xúc khác, cảm giác thăng hoa là một cảm giác bình yên và dễ chịu. Nó tạo ra hạnh phúc vì nó kết nối người ta với một điều gì đó vĩ đại hơn chính họ và thúc đẩy họ trở thành một con người tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, trong xã hội phương Tây hiện đại, nhiều người cảm thấy cuộc sống của họ không trọn vẹn vì họ bị đối xử như những cá nhân riêng lẻ và thiếu vắng những trải nghiệm thiêng liêng.

Bài học số 4: Hạnh phúc đến từ điểm giữa hai thái cực

Nếu bạn đã đọc ba bài học trước, xin chúc mừng, bạn sẽ nắm được cốt lõi của giả thuyết này. Như đã trình bày trong các bài học trước, có rất nhiều yếu tố liên quan để đạt được hạnh phúc, từ sự gắn kết đến tính thần thánh, từ tình yêu đến nghịch cảnh. Tuy nhiên, theo bài học đầu tiên, chúng ta không thể đạt được hạnh phúc bằng cách liên tục theo đuổi nó. Vì vậy, đây là giả thuyết để giải mã hạnh phúc: Để đạt được hạnh phúc, bạn phải có được các điều kiện phù hợp và sau đó chờ đợi. Một số điều kiện đó nằm trong bạn, chẳng hạn như sự gắn kết thống nhất và mục đích, trong khi một số điều kiện khác nằm bên ngoài, chẳng hạn như tình yêu và công việc.

Lam dịch từ Medium

Đọc bài viết

Book trailer

Rời khỏi Sài Gòn – Hành trình một nhân viên ngân hàng đưa 113 thường dân rời đi vào tháng 4/1975

Trong những ngày tháng Tư nhiều biến động nhất của lịch sử, một nhân viên ngân hàng 27 tuổi đã thực hiện một nhiệm vụ tưởng chừng bất khả thi. Rời khỏi Sài Gòn – cuốn hồi ký chân thực, đầy kịch tích của Ralph White – là minh chứng sống động về sức mạnh của tình người và một quyết định nhân văn vượt lên trên mọi mệnh lệnh.

Published

on

Rời khỏi Sài Gòn, tác phẩm vừa được Phương Nam Book liên kết xuất bản, là một câu chuyện về lòng dũng cảm phi thường nảy sinh từ một con người bình thường, một lát cắt sống động về những ngày cuối cùng của cuộc chiến được kể lại từ góc nhìn của một người trong cuộc. Ralph White không được lệnh phải làm người hùng, nhưng đứng trước lằn ranh sinh tử của những người đồng sự, ông đã chọn làm điều đúng đắn, viết nên một trong những câu chuyện nhân văn và kịch tính nhất về những ngày tháng Tư năm 1975.

Người cứu tinh bất đắc dĩ giữa lòng đô thị rối ren

Khi Ralph White, một nhân viên ngân hàng trẻ tuổi của Chase Manhattan, nhận nhiệm vụ tạm thời chuyển từ chi nhánh Bangkok đến Sài Gòn vào giữa tháng 4 năm 1975, ông chỉ nghĩ đó là một cuộc phiêu lưu ngắn ngày. Nhiệm vụ chính thức của ông có hai phần mâu thuẫn: giữ cho chi nhánh Sài Gòn hoạt động càng lâu càng tốt để thể hiện sự ổn định, đồng thời chuẩn bị sơ tán cho vài nhân viên cấp cao người Việt khi tình hình trở nên không thể cứu vãn. Với tính cách của một thanh niên 27 tuổi đam mê phiêu lưu, thích lái máy bay và mô tô, White không phải là hình mẫu của một chiến lược gia dày dạn kinh nghiệm. Ông chỉ là một quân cờ được cấp trên cử đi, một người có thể hy sinh nếu mọi chuyện không thành.

Thế nhưng, Sài Gòn mà White đối mặt không giống như những gì ông được nghe kể. Ẩn sau vẻ ngoài dường như vẫn bình lặng của thành phố, không khí căng thẳng bao trùm khắp nơi. Đồng thời, những khó khăn từ phía đại sứ quán Mỹ khiến cho mọi kế hoạch sơ tán chính thức gần như bị đóng băng. White nhanh chóng nhận ra sự thật phũ phàng: những lời hứa hẹn từ Tòa Đại sứ chỉ là lời nói suông. Ông và các nhân viên của mình đang đơn độc.

Bước ngoặt quyết định đã đến khi một nữ nhân viên trẻ tuổi hỏi ông trong lúc tuyệt vọng rằng liệu họ có bị bỏ lại để rồi phải đối diện với cái chết hay không. Khoảnh khắc đó đã biến một nhiệm vụ công việc thành một sứ mệnh lương tâm. Không chút do dự, Ralph White hứa rằng ông sẽ không bỏ mọi người ở lại. Lời hứa đó đã ràng buộc số phận của ông với 113 con người, bao gồm toàn bộ nhân viên ngân hàng và gia đình họ. Từ một nhân viên ngân hàng vô danh, ông trở thành người bảo trợ bất đắc dĩ, gánh trên vai sinh mạng của cả một “gia đình” mà ông vừa mới “nhận nuôi”. Cuộc phiêu lưu đã kết thúc, nhường chỗ cho một cuộc chạy đua sinh tử.

Cuộc chạy đua với thời gian và bộ máy hành chính

Khi đã quyết định sẽ đưa tất cả mọi người đi, Ralph White lao vào một cuộc chiến thực sự, không phải với súng đạn, mà với sự thờ ơ của bộ máy hành chính và thời gian đang cạn dần. Trở ngại lớn nhất của ông chính là Tòa Đại sứ Mỹ. Đại sứ Graham Martin đã từ chối tiến hành một cuộc sơ tán quy mô lớn, cho rằng hành động đó sẽ gây hoảng loạn và làm suy sụp tinh thần chiến đấu. Chính sách chính thức chỉ cho phép sơ tán công dân Mỹ và những người Việt có mối quan hệ trực tiếp với người Mỹ. Các nhân viên của Chase Manhattan, vì là người Việt không có mối quan hệ trực tiếp, nên hoàn toàn không đủ điều kiện.

May mắn thay, giữa bộ máy hành chính cứng nhắc ấy, vẫn có những người tốt. White tình cờ khám phá ra một mạng lưới sơ tán bí mật, được vận hành bởi một nhóm nhỏ các nhân viên ngoại giao và quân sự Mỹ quả cảm. Họ hành động âm thầm sau lưng đại sứ, liều lĩnh cả sự nghiệp của mình để làm điều đúng đắn. Những cái tên như Shep Lowman và Kenneth Moorefield đã trở thành tia hy vọng le lói. Bên cạnh đó, nhờ vào sự nhanh nhạy, White đã tự xây dựng một mạng lưới thông tin của riêng mình. Ông kết bạn với Nga, một cô gái điếm 17 tuổi thông minh; nhờ đó, ông nhận được thông tin tình báo quý giá từ người anh trai của cô.

Đỉnh điểm của sự căng thẳng diễn ra tại Trung tâm Kiểm soát Sơ tán (ECC) ở sân bay Tân Sơn Nhất. Sau khi xoay xở để có được những chuyến xe buýt quân sự đưa người của mình vượt qua các trạm kiểm soát, White đối mặt với rào cản cuối cùng: giấy tờ. Không có giấy phép xuất cảnh, không có thị thực, 113 người của ông không thể lên máy bay. Trong khoảnh khắc quyết định, khi đối mặt với một vị phó lãnh sự, White đã đưa ra một câu trả lời táo bạo và đầy tính nhân văn. Khi được hỏi về mối quan hệ với những người này, ông khẳng định: “Họ là gia đình của tôi.” Ông cam kết chịu trách nhiệm tài chính và bảo trợ cho tất cả 113 người. Bằng sự quyết đoán và lòng chân thành không thể lay chuyển, ông đã thuyết phục được vị phó lãnh sự, biến một quy trình hành chính lạnh lùng thành một hành động cứu người. Đó là khoảnh khắc mà 113 nhân viên và người thân của họ chính thức trở thành gia đình của Ralph White.

Di sản của lòng nhân ái và sự quả cảm

Rời khỏi Sài Gòn vượt xa khuôn khổ của một cuốn hồi ký lịch sử thông thường. Sức hấp dẫn của tác phẩm không chỉ nằm ở câu chuyện phi thường mà còn ở giọng văn độc đáo của Ralph White – một giọng văn ngắn gọn, dứt khoát, pha lẫn sự châm biếm và dí dỏm. White không tự tô vẽ mình thành một người hùng hoàn hảo. Ông thẳng thắn kể về những lúc sợ hãi, những quyết định bốc đồng, và cả sự may mắn đến khó tin đã giúp ông thành công. Chính sự tự giễu và khiêm tốn này đã khiến ông trở thành một người kể chuyện đáng tin cậy, gần gũi, giúp độc giả có thể đồng cảm sâu sắc với hành trình của ông.

Cuốn sách còn là một minh chứng mạnh mẽ về di sản của lòng nhân ái và sự kết nối giữa người với người. Ralph White luôn khiêm tốn khi nói về vai trò của mình, ông nhấn mạnh rằng những người hùng thực sự là các nhân viên ngoại giao Mỹ đã liều mình giúp đỡ. Tuy nhiên, tình cảm mà ông dành cho 113 người mà ông đã cứu là không thể phủ nhận: “Tôi không có con cái, và 113 người được tôi bảo trợ vào ngày 24 và 25/4/1975 là gia đình duy nhất mà tôi từng có.” Mối liên kết đó không hề chấm dứt khi máy bay cất cánh. Nhiều người trong số họ đã tiếp tục làm việc cho Chase tại Mỹ và có một cuộc sống mới. Cuộc đời của Nga – cô gái được ông gửi đến sống cùng mẹ mình, tốt nghiệp trung học và đại học rồi trở thành giáo viên – chính là cái kết đẹp cho một câu chuyện đầy bão tố.

Rời khỏi Sài Gòn không chỉ mang đến góc nhìn cận cảnh về một giai đoạn lịch sử đầy biến động, mà còn là câu chuyện truyền cảm hứng về sức mạnh của một cá nhân. Tác phẩm của Ralph White là một lời nhắc nhở rằng lịch sử không chỉ được tạo dựng bởi những trận chiến hay những quyết định chính trị vĩ mô, mà còn được dệt nên từ vô số hành động quả cảm và đầy tình nhân ái của những con người bình thường.

Trích đoạn

“Ở Việt Nam, họ thường đứng trước tên. Hai người phụ nữ họ Nguyễn không có quan hệ họ hàng gì với nhau. Trong lần đến Việt Nam với vai trò là người phụ trách của American Express, tôi biết được rằng khoảng 40% người Việt sử dụng cái họ đó, dòng dõi của triều đại phong kiến cuối cùng. Nó được phát âm với một âm tiết duy nhất. Âm vị ng hiện diện trong tiếng Anh ở cuối các từ như running. Bí quyết để phát âm họ Nguyễn mở đầu bằng âm vị ng là gốc lưỡi chạm nhẹ lên vòm miệng. Hay đọc từ running câm và nâng đầu lưỡi lên trước khi phát âm. Cách đọc cũng tương tự với tên Nga, vốn là một trong những tên nữ phổ biến ở Việt Nam. Người Việt đánh giá cao việc một người Mỹ nỗ lực phát âm đúng tên họ. Họ đã quen với chuyện bị đọc sai tên.”

***

“Đó là một cái kén văn minh giữa bạo lực lan tràn và nỗi đau cộng hưởng từ chiến tranh; một khu rừng văn minh nho nhỏ với những chiếc bàn nằm rải rác giữa những cây chuối, hoa bụi và một vài cây đa non. Đồ ăn tại đó vừa bình dân vừa có phần cao cấp. Trải nghiệm của tôi chủ yếu là bữa sáng, với bánh sừng bò, cà phê Pháp và không gian lịch sử. Quán cà phê sân vườn tại Continental là một góc nhìn thoáng qua về thiên đường đầy cám dỗ mà ký ức không nỡ buông bỏ.”

***

“Tôi không có con cái, và 113 người được tôi bảo trợ vào ngày 24 và 25/4/1975 là gia đình duy nhất mà tôi từng có. Tôi không ngừng suy đoán cuộc sống của họ đã thay đổi như thế nào kể từ khi gặp tôi. Và cuộc sống của tôi đã biến chuyển ra sao kể từ khi gặp họ.”

Nhận xét của báo chí

“Những gì White khiêm tốn gọi là ‘15 phút tỏa sáng’ của mình chính là minh chứng cho lòng nhân đạo sâu sắc của ông… Đúng như những gì ông đã viết ‘Không chỉ là những người tị nạn, nhân viên, cộng sự, họ chính là gia đình tôi.’”

Publisher Weekly

“Một câu chuyện độc đáo, kịch tính về Chiến tranh Việt Nam... White đã thuật lại câu chuyện đầy cảm hứng của mình bằng sự dí dỏm, hào hoa, khiêm nhường và một cảm nhận đầy lôi cuốn về thời gian và địa điểm.”

Kirkus Reviews

“Một câu chuyện nghẹt thở, quá đỗi phi thường đến mức khó tin.”

OprahDaily.com

Về tác giả

Ralph White, một chuyên gia tài chính kiêm tác giả người Mỹ, người được giao nhiệm vụ đóng cửa Chi nhánh Chase tại Sài Gòn trong những ngày cuối cùng của mùa xuân năm 1975. Năm 1981, ông trở lại trụ sở chính của Chase tại New York để đảm nhận vai trò tại Phòng Kế hoạch Chiến lược Quốc tế và giữ chức Phó Chủ tịch tại đây. Sau khi hoàn thành chương trình MBA tại Đại học Columbia, ông tiếp tục phát triển sự nghiệp trong ngành tài chính, đồng thời thành lập Columbia Fiction Foundry, một cộng đồng viết văn dành cho cựu sinh viên Columbia. Hiện ông đang sinh sống tại New York và Litchfield, Connecticut.

Kodaki

Đọc bài viết

Giới thiệu sách

Tủ sách đầu đời cho trẻ từ 0 đến 6 tuổi

Published

on

Việc nuôi dưỡng thói quen đọc sách cho trẻ nhỏ là mối quan tâm lớn của nhiều bậc phụ huynh, bởi độ tuổi từ 0 - 6 là giai đoạn vàng các bé bắt đầu phát triển về mặt nhận thức, cảm xúc và ngôn ngữ từ thế giới xung quanh. Chính vì thế, để tạo điều kiện cho bé tiếp xúc với sách từ sớm thì sách thiếu nhi - cụ thể là sách tranh - chính là trợ thủ đắc lực của các bậc phụ huynh.

Với những hình ảnh sống động, màu sắc rực rỡ đi kèm với những câu chuyện đơn giản và dễ hiểu, sách tranh sẽ giúp trẻ nhỏ gieo mầm thói quen đọc sách, nuôi dưỡng sự yêu thích với sách từ nhỏ. Cùng với đó, trẻ sẽ được kích thích trí tưởng tượng bay xa, khả năng tư duy độc lập, học cách phản hồi và nhận biết cảm xúc qua hành vi ứng xử đời thường, đồng thời rèn luyện thêm về ngôn ngữ một cách tự nhiên qua việc lắng nghe và tương tác cùng cha mẹ trong giờ đọc sách. Đặc biệt, việc cùng nhau đọc sách còn mang lại những khoảnh khắc gắn kết đầy ấm áp, giúp cha mẹ thấu hiểu con hơn và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Vì thế, sách tranh không chỉ là món đồ giải trí đơn thuần mà còn là một phương tiện giáo dục hiệu quả cho trẻ mà phụ huynh nào cũng nên có trên kệ sách nhà mình.

Hiểu được điều đó, Bookish xin được giới thiệu đến phụ huynh một số combo sách tranh đặc sắc, được chia theo từng độ tuổi cụ thể từ 0 đến 6 tuổi, giúp việc lựa chọn sách cho bé trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

SÁCH TRANH DÀNH CHO BÉ TỪ 0 - 3 TUỔI

Ở độ tuổi từ 0 - 3, dù chưa thể tự tư duy độc lập nhưng đây là giai đoạn đầu đời mà trẻ luôn tò mò và hứng thú về thế giới xung quanh, từ đó thị giác, xúc giác và khả năng nhận diện hình ảnh phát triển mạnh mẽ. Vì vậy, sách tranh đóng vai trò như “chiếc cầu nối” đầu tiên giữa trẻ và thế giới. Những cuốn sách được thiết kế riêng cho các bé ở độ tuổi này thường ít chữ, nhiều hình và có yếu tố tương tác, nhằm giúp bé tạo nền tảng cho tư duy đa chiều, khả năng quan sát và phát triển cảm xúc.

Dưới đây là hai combo sách nổi bật, được nhiều phụ huynh lựa chọn khi bắt đầu cho bé làm quen với sách:

Combo Từ Điển Muôn Loài

Từ Điển Muôn Loài là bộ sách tranh dành cho trẻ sơ sinh và mầm non. Nội dung trong sách mở ra một hành trình kỳ thú, đưa bé khám phá thế giới động vật thông qua các hình ảnh minh họa dễ thương và đầy màu sắc sinh động kèm với những hình dán tương tác gần gũi.

Điểm nổi bật của bộ sách nằm ở sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố học tập và giải trí, mang lại trải nghiệm đọc sách đầy hứng thú cho trẻ. Các hình dán tương tác cho phép bé tự tay dán hình, chọn đúng các con vật theo gợi ý, giúp việc đọc trở thành một trò chơi học tập nhẹ nhàng. Nội dung được trình bày bằng từ ngữ đơn giản, dễ hiểu và có tính lặp lại cao, hỗ trợ bé ghi nhớ hiệu quả và phát triển ngôn ngữ tự nhiên. Không chỉ vậy, thiết kế bắt mắt với những trang màu sắc rực rỡ, hình ảnh sống động sẽ kích thích thị giác và tăng sự chú ý ngay từ những lần đầu tiếp xúc với bộ sách.

Bộ sách nhận được nhiều phản hồi tích cực từ các bậc phụ huynh. Nhiều người chia sẻ rằng sau khi mua sách về, các bé rất hào hứng khám phá hình ảnh ngộ nghĩnh, từ đó thêm yêu thích việc đọc và học hỏi về các loài vật xung quanh. Những nhận xét này cho thấy Từ Điển Muôn Loài không chỉ hấp dẫn về mặt hình ảnh, mà còn tạo ra môi trường tương tác hiệu quả, khuyến khích trẻ làm quen với sách và phát triển kỹ năng nhận biết, vận động.

Combo Tommy Cá Sấu Nhỏ

Tommy Cá Sấu Nhỏ là bộ sách tranh không lời gồm 5 tập, kể về những chuyến phiêu lưu đầy sáng tạo của chú cá sấu nhỏ hiếu động tên Tommy. Tác giả của bộ sách, Eddy Coubeaux, là một họa sĩ chuyên nghiệp người Bỉ, từng xuất bản nhiều tập truyện tranh tại Châu Âu. Với nét vẽ dí dỏm, sinh động và lối kể chuyện mở, Eddy mang đến một thế giới vừa gần gũi vừa đầy bất ngờ cho các độc giả nhí.

Bộ sách không chỉ gây ấn tượng về mặt thẩm mỹ mà còn mang lại nhiều lợi ích nổi bật cho sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Nhờ việc không có lời thoại, trẻ được khuyến khích tự kể chuyện theo cách riêng, từ đó phát triển trí tưởng tượng và tư duy hình ảnh một cách linh hoạt. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để cha mẹ cùng con tương tác, đặt câu hỏi, tạo nên những giờ kể chuyện thú vị và đầy gắn kết. Những chuyến phiêu lưu của Tommy cũng nhẹ nhàng lồng ghép các giá trị giáo dục mềm như tình bạn, tinh thần khám phá và sự sáng tạo – những bài học quý giá cho trẻ trong giai đoạn phát triển đầu đời.

Nhiều phụ huynh đánh giá cao bộ truyện vì khả năng khơi gợi trí tưởng tượng, phát triển tư duy độc lập và nuôi dưỡng niềm yêu thích kể chuyện cho trẻ. Với những khung truyện màu sắc, sinh động và phần thoại bỏ trống, Tommy Cá Sấu Nhỏ không chỉ là một bộ sách tranh giải trí mà còn là công cụ giáo dục trực quan, vừa học vừa chơi vô cùng bổ ích.

Sách tranh cho bé từ 0-3 tuổi không cần quá nhiều chữ hay có nội dung phức tạp. Điều quan trọng nhất là tạo nên môi trường đọc sách thú vị, gần gũi và mang tính khám phá để nuôi dưỡng tình yêu sách từ những bước đầu tiên. Hai combo sách trên chính là lựa chọn tuyệt vời để mở đầu hành trình ấy cho trẻ nhỏ.

SÁCH TRANH DÀNH CHO BÉ TỪ 3 - 6 TUỔI

Từ 3 đến 6 tuổi là giai đoạn trẻ bắt đầu khám phá thế giới bằng khả năng ngôn ngữ, cảm xúc và tư duy độc lập. Ở độ tuổi này, trẻ không chỉ bị thu hút bởi hình ảnh mà còn bắt đầu quan tâm đến những câu chuyện, nhân vật và bài học ẩn sau mỗi trang sách. Những sách tranh cho bé 3-6 tuổi không chỉ dừng lại ở chức năng giải trí, mà còn trở thành công cụ giáo dục hiệu quả: nuôi dưỡng trí tưởng tượng, dạy trẻ cách nhận biết cảm xúc, giao tiếp và giải quyết các tình huống thường nhật.

Nếu bạn đang tìm kiếm những phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ hoặc dạy kỹ năng sống, dưới đây là các tựa sách đáng cân nhắc:

Combo Cùng Bé Lớn Khôn – Berry và Dolly

Berry và Dolly là bộ sách thiếu nhi nổi tiếng của Hungary, nằm trong series BOGYÓ ÉS BABÓCA do nữ tác giả Bartos Erika viết lời và minh họa. Bộ truyện đã được chuyển thể thành phim hoạt hình vào năm 2010 và nhanh chóng trở thành người bạn thân thiết với nhiều em nhỏ trên toàn thế giới.

Nội dung xoay quanh những câu chuyện đời thường của đôi bạn thân là cậu bé ốc sên Berry và cô bé bọ rùa Dolly trong những năm tháng mẫu giáo. Những niềm vui, mâu thuẫn nhỏ, sự buồn bã hay sẻ chia đều được tác giả truyền tải qua lăng kính trong trẻo, giản dị và gần gũi với tâm lý trẻ nhỏ. Ngoài ra, bộ sách còn khéo léo đưa vào các chủ đề “khó nói” như sự đố kỵ, sợ hãi, ăn năn hay mất mát, từ đó gửi gắm những bài học nhẹ nhàng về cảm xúc, kỹ năng sống và cách ứng xử với người xung quanh.

Đây là điểm nổi bật của bộ sách Berry và Dolly khi kết hợp hài hòa giữa hình ảnh minh họa tươi sáng cùng với nội dung giáo dục về cảm xúc, phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo. Đồng thời, các nhân vật được khắc họa dễ thương, gần gũi, giúp trẻ dễ dàng đồng cảm và hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề qua từng tình huống cụ thể. Qua đó, bộ sách cũng góp phần phát triển trí tưởng tượng và trí thông minh cảm xúc (EQ) cho trẻ thông qua trải nghiệm đọc phong phú.

Combo Thỏ Nhí Ham Học Hỏi (song ngữ Việt – Anh)

Tiếp nối thành công từ bộ truyện thiếu nhi Tommy Cá Sấu Nhỏ, họa sĩ Eddy Coubeaux trở lại với loạt truyện mới đầy thú vị và giàu sáng tạo mang tên Thỏ Nhí Ham Học Hỏi. Nhân vật chính Thỏ Nhí là một người bạn mới đáng yêu, luôn háo hức khám phá thế giới xung quanh thông qua những trải nghiệm gần gũi và không kém phần thú vị.

Bộ sách mang đến nhiều lợi ích thiết thực cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Trước hết, sách được trình bày dưới dạng song ngữ Anh - Việt, giúp trẻ bước đầu làm quen với tiếng Anh thông qua những câu chuyện nhẹ nhàng, tạo nền tảng ngoại ngữ từ sớm một cách tự nhiên. Bên cạnh đó, nội dung sách được xây dựng xoay quanh những tình huống đầy tính khám phá như vẽ tranh, làm bánh, bay liệng trên bầu trời, giúp kích thích trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo ở trẻ. Và mỗi câu chuyện đều lồng ghép những bài học ý nghĩa về kỹ năng học hỏi, tinh thần làm việc nhóm và cách vượt qua thử thách, từ đó nuôi dưỡng tinh thần chủ động và khả năng thích ứng trong cuộc sống hàng ngày.

Combo Tủ sách Chồi Non

Tủ Sách Chồi Non là bộ sách thiếu nhi đặc biệt dành cho trẻ trong độ tuổi mầm non, mang đến niềm vui đọc sách và đồng hành cùng tuổi thơ của bé qua những câu chuyện nhẹ nhàng, gần gũi mà giàu tính giáo dục. Sách được chấp bút bởi những tác giả nổi tiếng từng chạm đến trái tim của biết bao em nhỏ, và cả những người lớn đã từng là trẻ con.

Bộ sách là sự kết hợp tinh tế giữa nội dung sâu sắc và hình minh họa sinh động. Với nét vẽ hiện đại, tươi sáng từ các họa sĩ trẻ yêu sách tranh góp phần kích thích trí tưởng tượng, đưa các em bước vào thế giới đầy màu sắc của cảm xúc và khám phá. Không chỉ dừng lại ở những câu chuyện đơn thuần, mỗi trang sách còn khơi gợi lòng biết ơn, tình cảm gia đình và những giá trị nhân văn sâu sắc, đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng cảm xúc và phát triển nhân cách cho trẻ trong giai đoạn đầu đời.

Combo Công Chúa Áo Đen

Công Chúa Áo Đen là bộ truyện tranh đặc biệt dành cho những bé gái yêu thích hình mẫu công chúa hiện đại không chỉ dịu dàng mà còn dũng cảm, năng động và độc lập. Thay vì hình tượng quen thuộc “công chúa chờ được giải cứu”, bộ sách mở ra thế giới của những nàng công chúa biết hành động, tự quyết định vận mệnh và lên tiếng bảo vệ điều đúng đắn.

Bộ truyện ghi điểm nhờ phá vỡ khuôn mẫu truyền thống, mang đến hình ảnh cô công chúa bản lĩnh, độc lập và đầy cá tính. Được sáng tác bởi bộ đôi tác giả Shannon & Dean Hale và minh họa bởi họa sĩ gốc Việt LeUyen Pham – người từng đoạt giải thưởng Newbery Honor, truyện không chỉ hấp dẫn về mặt hình ảnh mà còn sâu sắc trong nội dung. Mỗi tập truyện đều xoay quanh hình mẫu nhân vật nữ truyền cảm hứng được đại diện bởi công chúa Mộc Lan, mang đến thông điệp tích cực về sự tự tin và lòng dũng cảm – những phẩm chất cần thiết cho trẻ trong quá trình hình thành nhân cách và khám phá bản thân.

Đây là lựa chọn lý tưởng cho các bé yêu thích phiêu lưu, hành động, và mong muốn tìm thấy hình mẫu truyền cảm hứng trong chính các nhân vật mình yêu mến.

Combo Trường Học Khủng Long

Nếu bé nhà bạn yêu thích thế giới khủng long và đang chuẩn bị bước vào môi trường học tập đầu tiên, Trường Học Khủng Long chắc chắn sẽ là người bạn đồng hành lý tưởng. Bộ sách tranh vui nhộn gồm 5 tập, xoay quanh những tình huống hài hước, gần gũi tại lớp học của những “học sinh khủng long” đáng yêu. Qua từng câu chuyện, trẻ không chỉ bật cười vì những trò tinh nghịch của các nhân vật mà còn học được cách ứng xử, hợp tác và giải quyết vấn đề trong môi trường tập thể.

Trường Học Khủng Long không chỉ hấp dẫn bởi nét vẽ tươi vui mà còn ghi điểm nhờ những bài học tinh tế được lồng ghép trong từng câu chuyện cụ thể. Chẳng hạn, ở tập truyện "Diplo Ơi, Cậu Là Người Hùng", trẻ được học về lòng dũng cảm và sự tử tế thông qua hình ảnh chú khủng long Diplo dù bị trêu chọc vẫn âm thầm giúp đỡ bạn bè. Hay trong tập "Bạn Thân Là Vậy Đó, Tricé" giúp trẻ nhận diện những cảm xúc mâu thuẫn trong tình bạn và học cách giải quyết khéo léo.

Thông qua từng câu chuyện, bộ sách không chỉ khơi gợi sự thích thú khi đọc mà còn là công cụ hỗ trợ phụ huynh dạy con những kỹ năng ứng xử và cảm xúc đầu đời một cách tự nhiên.

Từ sách tranh giáo dục cảm xúc đến những câu chuyện hài hước, phiêu lưu sáng tạo, mỗi combo sách trên không chỉ đơn thuần giúp bé giải trí mà còn khơi dậy nhiều bài học quý giá về tình bạn, sự sẻ chia và niềm yêu thích học hỏi. Việc lựa chọn sách tranh cho bé từ 3-6 tuổi không chỉ là mua một cuốn truyện – đó là đầu tư cho hành trình phát triển tâm hồn và tư duy của trẻ.

Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ đều đi kèm với những nhu cầu, khả năng tiếp nhận và cách học hỏi rất khác nhau. Chính vì vậy, việc lựa chọn sách phù hợp với độ tuổi không chỉ giúp trẻ cảm thấy hứng thú khi đọc, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng trí tuệ, cảm xúc và kỹ năng xã hội ngay từ những năm đầu đời.

Một cuốn sách phù hợp sẽ mở ra cánh cửa của trí tưởng tượng, khơi gợi sự tò mò và dạy trẻ những bài học nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa. Và quan trọng hơn cả, sách không chỉ là “người thầy đầu tiên”, mà còn có thể trở thành “người bạn đồng hành” cùng cha mẹ trong hành trình lớn lên của con.

Gợi ý nhỏ dành cho phụ huynh, hãy dành thời gian đọc sách cùng con mỗi ngày – đặt câu hỏi, gợi mở câu chuyện, để giờ đọc sách không chỉ là hoạt động học tập, mà còn là thời gian gắn bó, sẻ chia đầy yêu thương giữa các thành viên trong gia đình.

Quý Nghĩa

Đọc bài viết

Cafe sáng