Book trailer

The Booker Prize 2020: Burnt Sugar – Như cơn ớn lạnh chạy dọc sống lưng

I would be lying if I said my mother’s misery has never giving me pleasure.

Published

on

Để hỏi đâu là cuốn sách gây nhiều phân cực nhất của mùa giải năm nay thì câu trả lời chắc hẳn là Burnt Sugar của Avni Doshi. Thành thực mà nói, với cuốn sách này, Avni tự đặt mình vào thế khó khi xây dựng một chủ đề quá ư táo bạo, khác xa lẽ thường. Trên trang chấm điểm Goodreads, bình luận nhận được nhiều đồng ý và đáp trả nhất lại là đánh giá 1 sao – với những nhận định phi thực, kinh tởm, lộn xộn… Nhưng liệu có công bằng cho một tác phẩm văn chương, khi nó đụng đến một thứ gì đó về sự ích kỷ, về bản tính người – dẫu chăng khi được nhìn nhận trong mối quan hệ mẹ con ruột thịt vốn được xem như những gắn kết thiêng liêng mà đặc biệt hơn, còn xuất phát từ những phông nền phương Đông, nơi tình cảm gia đình vốn vẫn được đặt trên hàng cao nhất? Rõ ràng là không. Nhìn nhận một mặt nào đó, Burnt Sugar là tiểu thuyết đầy bi kịch, sự trả thù, cái đáp trả giữa mẹ và con gái khi những giá trị cá nhân va chạm vào nhau, những động cơ trộn lẫn vào nhau và những xung đột như đang nén dần đến mức tối đa.

*

Cuốn sách mở đầu bằng một câu văn như thể hàm chứa trọn vẹn nội dung của mình: Sẽ là dối trá nếu nói những bí mật của mẹ không khiến tôi thích thú. Lấy bối cảnh ở Pune – thủ phủ miền Tây trung tâm Ấn Độ,  Burnt Sugar là những xung đột mạch ngầm giữa Antara – một nghệ sĩ sáng tạo nghệ thuật, và mẹ cô – Tara, người phụ nữ kỳ lạ, loạn trí, mà ở ngay thời điểm hiện tại, được xác định như đang mắc chứng Alzheimer. Ngay cả cái tên của hai người họ, cũng đã chứng kiến một sự đối đầu (Antara = An + Tara = Không – Tara). Với Burnt Sugar, hơn ai hết, Avni Doshi đã đi vào những trải nghiệm vô cùng cá nhân, núp trong bóng tối của mối quan hệ tưởng như thiêng liêng và đầy ánh sáng. Là phiên bản đảo ngược và logic hơn của Mình cần nói chuyện về Kevin của Lionel Shriver và cũng Ấn Độ hơn Nhật ký mang thai của Yoko Ogawa, Burnt Sugar là một khúc ca đầy những note cao của một giọng hát đã quá mỏi mệt, đầy những lỗi strain, flatcrack trong sự kích động của bản hòa ca nhịp nhàng bối cảnh.

Quay về những năm 60 khi Tara trốn khỏi nhà chồng đi đến tịnh thất như cách tránh xa phong tục cổ hủ trong cuộc hôn nhân chính bản thân mình. Ở đó, trải nghiệm trong mối quan hệ vô cùng độc hại với người chồng chính thức đầu tiên cùng những căng thẳng khi sống cùng nhà với người mẹ chồng khiến bà rời nơi chốn ấy không một báo trước, dẫn theo con gái đến ashram – nơi sinh hoạt tôn giáo của một giáo phái, và trở thành phu nhân của người đứng đầu. Tại đó, giữa những hành động kỳ quặc của việc thờ cúng, Tara hoàn toàn lu mờ con gái, để cô sinh sống như một đứa trẻ không có gia đình, giao phó hoàn toàn cho người phụ nữ tên là Kali Mata (Nữ thần hủy diệt), còn mình chìm đắm trong những ca tụng và phương thức hành lễ lạ lùng. Antara trải qua những quãng thời gian vô cùng khó khăn, khi thiếu đi sự quan tâm, gắn bó; cũng như một môi trường sống không hề phù hợp với lứa tuổi mình. Những ngột ngạt đè nén, những căng thẳng nội tâm, ép lên cô con gái như những vết hằn rất khó gột rửa.

Sau cái chết của Baba, Tara rời khỏi tịnh thất và sống như người ăn xin, học các mánh lới để tồn tại, vì ông bà nội và cả người chồng đều chối bỏ bà. Cũng trong khoảng thời gian này, nhờ sự cảm thông của Reza – người chồng không chính thức, hai mẹ con họ tiếp tục sống cuộc đời quá nhiều chông chênh. Khi xã hội Ấn Độ rơi vào Nhiễu loạn những năm sau này, Reza biến mất. Chính trong những năm tháng bị bỏ mặc, xa lánh và chối từ về mặt tình cảm, trong Antara là điều gì đó của sự tự nhận thức chua chát như hẳn sau này ta hay bắt gặp: Thậm chí trong những cơn điên của mình, bà ấy chưa khi nào ngưng làm hại tôi hay Bà ta không hơn gì một nhúm rau thối. Những câu văn này đôi khi làm nóng người đọc và chạm đến những đường biên đạo đức vốn luôn cố hữu trong con người họ.

Thế nhưng bi kịch chỉ đến khi Tara giả chứng mất trí khi phát hiện con gái vốn đang qua lại với Reza – người tình năm xưa nay đã mất dấu – khi vô tình đến buổi triển lãm của Antara. Nếu Lionel Shriver viết về sự trả thù đầy những mê hoặc thể xác được thể hiện qua cơn bùng phát giết người của Kevin hay Yoko Ogawa đầu độc chị gái của nhân vật chính bằng bưởi đột biến; thì Avni Doshi cho cuộc đối đầu giữa hai mẹ con bằng Alzheimer. Những nghi ngờ bước đầu, những trả đũa leo thang giữa hai con người được khắc họa trong cái lạnh lùng vô cảm, trong nỗi xót xa cay đắng hiển hình trước mắt người đọc. Ở đó bằng căn bệnh này, Tara hành hạ chính con gái mình bằng những giả vờ buồn thương, những ảnh hưởng sâu sắc, những tai biến giả tạm; còn Antara – là sự trả đũa đầy những leo thang. Và đến cuối cùng trong cuộc gặp gỡ ở nhà chồng Antara là khi Tara đạt được chính mục đích mình. Vở kịch kết thúc và chiếc mặt nạ đã được gỡ xuống.

Giữa những bến bờ đạo đức và suy nghĩ chung chung, hẳn không ai có thể quy kết công lý thuộc về người nào. Thuộc về người mẹ nhẫn tâm bỏ rơi con mình đi vào đạo phái; hay về cô gái đã lấy đi người đàn ông của chính mẹ mình? Avni Doshi đặt ra những thế chông chênh và đẩy bi kịch chạm đến cưỡng bức. Một khung truyện rất khó giải quyết và nằm chông chênh, và đó cũng là lý do vì sao với Burnt Sugar, những phân cực đánh giá, những nhận xét về sự thiếu logic hay mặt tình cảm xuất phát từ chính cái nhìn chung chung vốn luôn cố hữu của mỗi một người. Với bản thân người viết bài này, bằng những rời rạc và sự thiếu gắn kết, tình cảm hai mẹ con họ đã chết từ lâu, và chẳng có gì quá không logic hay thiếu hợp lý ở tiểu thuyết này.

*

Giữa những mâu thuẫn nội tâm của hai nhân vật, với Burnt Sugar, Avni Doshi phần nào cũng khắc họa được bối cảnh Ấn Độ rất nhiều màu sắc trong những phông nền tôn giáo, luật lệ, lễ nghi, giữa những đối lập hiện đại phương Tây và cái cổ hủ vốn luôn tồn tại ở đất nước phương Đông. Những chuyển giao thế hệ, những thế đối đầu và vai trò của người phụ nữ sau bao thế hệ vẫn không chuyển dời. Nếu Tara chịu sự áp bức của gia đình chồng đầy đủ bao nhiêu, thì Antara ở thế hệ sau cũng không khác mấy: khi phải đợi cửa chờ chồng mình về hay vấn đề phải sinh con trai trong mối quan hệ vô cùng căng thẳng với người mẹ chồng mê tín dị đoan. Nhưng nếu Tara đầy đủ dũng cảm thoát ra chiếc lồng ngột ngạt đầy những mực thước, thì Antara lại không được thế. Cô đầy mệt mỏi và những buồn thương, vì thiếu cảm hứng nghệ thuật, thiếu cái định hướng dẫn đến việc sinh Anikka như cách níu giữ người chồng của mình.

Về phong cách viết, Avni Doshi chứng tỏ tài năng của bản thân mình khi dám đặt chân vào khe hở hẹp của những vấn đề tưởng như nhạy cảm. Điềm tĩnh, lạnh lùng mà đầy cân bằng; Avni tái tạo nên cuốn tiểu thuyết đầy những chà nhám của mối quan hệ thô ráp mà đầy vết xước. Điểm yếu của Burnt Sugar có thể kể đến là sự ôm đồm. Giữa một tiểu thuyết sắc sảo, hiện đại và nặng về mặt tâm lý, việc lồng ghép lịch sử Ấn Độ trong một nỗ lực cố gắng tạo ra một tiểu thuyết mở, hướng nhiều xúc tu thì vô hình trung trở nên thừa thãi. Mô tả kỳ ảo được đánh giá khá cao trong một nỗ lực thoát khỏi lối viết hiện thực, nhưng thời lượng này vẫn còn rất ít.

*

Với Burnt Sugar, Avni Doshi đã làm một cú hattrick vô cùng ngoạn mục lừa đón người đọc. Bằng cách viết điềm tĩnh, thấu hiểu mà đầy sắc sảo, Avni đã dựng nên một bi kịch không thể đoán trước, giữa những căng thẳng, xung đột, đối đầu vô cùng lạ lẫm. Nếu là người đọc chờ đón văn chương như cái đẹp đẽ miêu tả cuộc đời, thì Burnt Sugar không dành cho bạn. Nhưng để chờ đợi một sự chuyển hóa từ ngọt thành đắng, từ trắng sang đen, từ rắn thành lỏng, từ chặt thành ra phân rã ra như đường thành caramel; thì đây là tiểu thuyết vô cùng phù hợp. Dữ dội, tàn khốc và đầy những bi kịch ngầm; cuốn tiểu thuyết mạnh mẽ nhất mùa giải năm nay.

Hết.

minh.

*

The Booker Prize 2020






Giới thiệu sách

Yêu trong tỉnh thức – món quà Valentine ý nghĩa cho chính mình

Ngày lễ tình nhân Valentine thường được gắn liền với những món quà lãng mạn, những lời tỏ tình ngọt ngào. Nhưng giữa bộn bề những xúc cảm ấy, bạn đã bao giờ tự hỏi, tình yêu đích thực là gì? Liệu bạn đã yêu đúng cách, yêu đúng người, và quan trọng hơn cả, đã yêu thương chính mình hay chưa?

Published

on

Valentine năm nay, hãy dành tặng bản thân bạn món quà tinh thần ý nghĩa nhất: học cách yêu thương chính mình và xây dựng một tình yêu tỉnh thức, bền vững. Tình yêu đích thực không phải là sự bồng bột, mù quáng, mà là một hành trình trưởng thành và thấu hiểu, bắt đầu từ việc nhận thức rõ giá trị của bản thân, lắng nghe tiếng nói bên trong và đặt ra những ranh giới lành mạnh.

Yêu trong tỉnh thức là yêu bằng cả trái tim và lý trí, là sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc và sự sáng suốt. Đó là khi ta đủ tỉnh táo để nhận ra giá trị của bản thân, đủ mạnh mẽ để đặt ra những ranh giới trong tình yêu, và đủ khôn ngoan để lựa chọn một người phù hợp, cùng nhau xây dựng một mối quan hệ lành mạnh, bền vững. Bookish xin giới thiệu đến bạn đọc những cuốn sách sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản chất của tình yêu, cách xây dựng một tình yêu tỉnh thức, lý trí, và quan trọng nhất, là học cách yêu thương chính mình trước khi mở lòng với người khác.

***

Hãy kể tôi nghe sự thật về tình yêu

Tình yêu là thứ mang lại ý nghĩa cho cuộc sống, nhưng các mối quan hệ cũng đặt ra cho chúng ta nhiều thử thách tình cảm lớn nhất trong đời. Hãy kể tôi nghe sự thật về tình yêu là những câu chuyện đời thường được kể từ chính phòng khám của Susanna Abse, nhà trị liệu tâm lý giàu kinh nghiệm với hơn 30 năm đồng hành cùng các cặp đôi.

Điểm độc đáo của tác phẩm nằm ở cấu trúc thú vị, sáng tạo. Mười ba chương sách, tựa như mười ba cánh cửa hé mở, dẫn dắt người đọc bước vào thế giới nội tâm đầy phức tạp của các cặp đôi. Không đi theo lối mòn với lý thuyết hàn lâm, Abse khéo léo lồng ghép những câu chuyện đời thường vào lăng kính của những câu chuyện cổ tích, thần thoại quen thuộc, tạo nên sự gần gũi, dễ hiểu nhưng cũng không kém phần sâu sắc. Mỗi câu chuyện như một nốt trầm, nốt bổng, vang lên đầy ám ảnh, khơi gợi nhiều suy ngẫm về bản chất của tình yêu, về cách ta vun vén và cả phá hoại chính hạnh phúc của mình.

Không chỉ dừng lại ở việc kể chuyện, Abse còn khéo léo lồng ghép lý thuyết tâm lý vào từng câu chữ, từng tình huống cụ thể, giúp người đọc, dù không am hiểu về tâm lý học, cũng dễ dàng tiếp cận những khái niệm như chuyển giao, kháng cự, hay phóng chiếu. Câu chuyện về cặp vợ chồng trẻ luôn bất đồng trong cách nuôi dạy con cái bỗng trở nên sáng rõ khi ta hiểu về những “kịch bản vô thức” từ chính gia đình gốc của họ. Hay nỗi sợ hãi cam kết, sự lặp lại những mô hình tan vỡ trong tình yêu của cô gái trẻ cũng được lý giải thấu đáo qua lăng kính của những tổn thương thời thơ ấu.

Hãy kể tôi nghe sự thật về tình yêu không né tránh những góc khuất, những góc tối trong tình yêu. Abse thẳng thắn phơi bày sự thật phũ phàng: tình yêu không phải lúc nào cũng màu hồng, không phải cứ cho đi là sẽ nhận lại, và đôi khi, chính sự kỳ vọng thái quá, sự ích kỷ, chiếm hữu mới là thứ giết chết tình yêu.

***

Tình yêu, hạnh phúc có tồn tại?

Trong tác phẩm Tình yêu, hạnh phúc có tồn tại?, nhà phân tâm học Guy Corneau đã đặt ra một câu hỏi đầy trăn trở về khả năng đạt được sự thân mật thực sự trong cuộc sống trưởng thành. Corneau cho rằng những rào cản ngăn trở chúng ta đến với hạnh phúc trong tình yêu thường bắt nguồn từ những tổn thương trong quá khứ, đặc biệt là từ mối quan hệ với cha mẹ. Ông sử dụng những câu chuyện cổ tích và thần thoại để minh họa cho những xung đột tâm lý, giúp người đọc hiểu rõ hơn về “phức cảm của người cha” ở phụ nữ và “phức cảm của người mẹ” ở nam giới.

Theo Corneau, chìa khóa để mở cửa hạnh phúc trong tình yêu chính là học cách yêu thương bản thân, đối diện và chữa lành những tổn thương trong quá khứ. Chỉ khi ta yêu thương và chấp nhận bản thân, ta mới có thể mở lòng và xây dựng một mối quan hệ lành mạnh với người khác. Tình yêu, hạnh phúc có tồn tại? không chỉ là một cuốn sách tâm lý, mà còn là một hành trình khám phá bản thân, giúp người đọc tìm thấy câu trả lời cho riêng mình về tình yêu và hạnh phúc.

***

Yêu lành – Chuyện tình yêu dưới góc nhìn Phật giáo

Tiến sĩ Charlotte Kasl, trong cuốn sách Yêu lành – Chuyện tình yêu dưới góc nhìn Phật giáo, đã kết hợp tinh hoa triết lý Phật giáo và tâm lý học phương Tây để mang đến một góc nhìn mới mẻ về tình yêu và các mối quan hệ. Cuốn sách hướng dẫn người đọc cách yêu thương bằng chánh niệm và tự nhận thức, tránh xa các áp lực xã hội và những lý tưởng hời hợt. Kasl nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ bản thân, chữa lành những tổn thương trong quá khứ để có thể bước vào một mối quan hệ với sự toàn vẹn và chân thật nhất.

***

Nghệ thuật yêu – Truy vấn về bản chất tình yêu

Nghệ thuật yêu – Truy vấn về bản chất tình yêu của Erich Fromm là một tác phẩm kinh điển về tình yêu, đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ và được hàng triệu độc giả yêu thích. Fromm khẳng định rằng yêu là một nghệ thuật, đòi hỏi sự học hỏi, rèn luyện và tinh thông. Ông phân tích các hình thái của tình yêu, từ tình yêu đồng loại, tình mẫu tử đến tình yêu lãng mạn, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của tình yêu và cách để yêu thương thật trọn vẹn.

***

Yêu, cần phải học

Trong cuốn sách Yêu, cần phải học, chuyên gia Trần Hải Hiền – với hơn mười năm kinh nghiệm hàn gắn các mối quan hệ tình cảm – đã chia sẻ những bài học quý giá về tình yêu và hôn nhân, giúp các cặp đôi xây dựng một mối quan hệ lành mạnh và bền vững. Cuốn sách cung cấp những lời khuyên thực tế về cách giải quyết mâu thuẫn, cách giao tiếp hiệu quả và cách duy trì sự lãng mạn trong tình yêu.

***

Chữa lành trái tim – Dành cho bạn, người xứng đáng được yêu thương

Chữa lành trái tim – Dành cho bạn, người xứng đáng được yêu thương là một cuốn sách dành cho những ai đang mang trong mình những tổn thương về tình yêu. Với những bí kíp thực tế và lời khuyên chân thành, cuốn sách giúp bạn đọc nhận diện những mối quan hệ độc hại, học cách yêu thương bản thân và chữa lành những vết thương lòng, để sẵn sàng mở lòng cho một tình yêu mới.

Kodaki

Đọc bài viết

Giới thiệu sách

Phạm Công Luận và những trang văn ý nghĩa dịp đầu năm cho người yêu sách

Published

on

Những năm gần đây, hầu như vào mỗi dịp Tết, độc giả lại được thưởng thức các tác phẩm mới nhất của nhà báo Phạm Công Luận do Phương Nam Book xuất bản. Với lối viết đầy ắp chiêm nghiệm, tác phẩm của Phạm Công Luận như món quà tinh thần ý nghĩa, đưa người đọc trở về những ký ức đẹp đẽ, những giá trị xưa cũ.

Mỗi dịp xuân về, Phạm Công Luận lại mang đến cho bạn đọc những góc nhìn mới mẻ về văn hóa, lịch sử và đời sống Sài Gòn xưa. Tác giả khéo léo dẫn dắt người đọc vào hành trình ngược dòng thời gian, khám phá những khía cạnh đa dạng của đời sống Sài Gòn, từ thương mại, sản xuất, báo chí đến văn hóa, ẩm thực và những câu chuyện đời thường. Lối viết giàu hình ảnh, kết hợp hài hòa giữa chất liệu lịch sử, văn hóa và những câu chuyện kể gần gũi đã ghi dấu ấn đặc biệt trong lòng người đọc. Tác phẩm của Phạm Công Luận không chỉ đơn thuần là những trang sách ghi lại ký ức, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, gợi nhắc những giá trị truyền thống tốt đẹp, đồng thời khơi dậy niềm tự hào về một Sài Gòn hoa lệ, năng động. Dưới đây là những tác phẩm của Phạm Công Luận, ra mắt độc giả vào các dịp Tết gần đây:

Made In Sài Gòn

Made in Sài Gòn đưa độc giả vào một hành trình khám phá lịch sử sản xuất và kinh doanh của Sài Gòn từ đầu thế kỷ 20. Cuốn sách tập trung vào bộ nhận diện thương hiệu của các sản phẩm xưa, sử dụng hình ảnh nhãn hiệu, tranh vẽ, quảng cáo trên báo chí làm tư liệu minh họa. Qua đó, tác giả Phạm Công Luận tái hiện lại bức tranh kinh tế Sài Gòn một thời, từ những sản phẩm tiêu dùng quen thuộc đến những ngành công nghiệp quan trọng. Made in Sài Gòn không chỉ là câu chuyện về hàng hóa, mà còn là câu chuyện về sự sáng tạo, thích ứng của người Sài Gòn trong bối cảnh kinh tế biến động, đồng thời hé lộ phần nào cách thức thiết kế đồ họa của các họa sĩ Việt, Hoa và Pháp trên đất Sài Gòn gần một trăm năm trước.

***

Biếm Họa Trên Báo Chí Sài Gòn Trước 1975

Cuốn sách Biếm họa trên báo chí Sài Gòn trước 1975 là công trình biên khảo công phu với 30 bài viết và hơn 4000 bức tranh, khắc họa một phần lịch sử báo chí Sài Gòn trước 1975. Phạm Công Luận dẫn dắt người đọc từ những biếm họa đầu tiên trên Nông Cổ Mín Đàm đến những họa sĩ tên tuổi như Tuýt, Chóe, Ớt… Sách không chỉ giới thiệu các tác phẩm biếm họa đặc sắc mà còn phân tích bối cảnh xã hội, chính trị được phản ánh qua từng nét vẽ. Tác giả cũng khéo léo lồng ghép những giai thoại, câu chuyện bên lề thú vị về giới làm báo Sài Gòn xưa, làm sống dậy một thời kỳ sôi động của báo chí miền Nam. Biếm họa trên báo chí Sài Gòn trước 1975 là nguồn tư liệu quý giá, giúp bạn đọc hiểu thêm về lịch sử, văn hóa và xã hội Sài Gòn qua lăng kính hài hước, châm biếm.

***

Sài Gòn Phong Vị Báo Xuân Xưa

Sài Gòn phong vị báo Xuân xưa là tuyển tập các bài viết, hình ảnh, trích dẫn từ các tờ báo Xuân Sài Gòn giai đoạn 1930-1975. Phạm Công Luận đã dày công sưu tầm, biên soạn để tái hiện lại không khí Tết xưa, từ nội dung báo chí đến thị hiếu độc giả. Cuốn sách đưa người đọc trở về những ngày Tết rộn ràng, thưởng thức những bài viết đặc sắc của các cây bút lừng lẫy một thời như Tản Đà, Phan Khôi, Bùi Thế Mỹ… bên cạnh những mẩu chuyện vui, giai thoại thú vị. Sài Gòn phong vị báo Xuân xưa không chỉ là bức tranh toàn cảnh về báo Xuân Sài Gòn mà còn là hành trình khám phá văn hóa Tết truyền thống, gợi nhớ những ký ức đẹp đẽ về một thời đã qua.

***

Những Bức Tranh Phù Thế

Những bức tranh phù thế là tập hợp 33 tản văn của Phạm Công Luận, đan xen giữa những câu chuyện gia đình, kỷ niệm cá nhân và những mảnh ký ức về Sài Gòn xưa. Tác giả khéo léo kết nối “chuyện nhà” và “chuyện phố,” dẫn dắt người đọc qua những miền ký ức ngọt ngào, từ những món quà vặt tuổi thơ đến những góc phố thân quen. Cuốn sách được minh họa bởi họa sĩ Marcelino Trương với những gam màu trầm ấm, tạo nên một không gian hoài niệm sâu lắng. Những bức tranh phù thế không chỉ là những lát cắt về cuộc sống thường nhật mà còn là bức tranh về Sài Gòn xưa qua lăng kính ký ức, chạm đến trái tim người đọc bằng những chi tiết giản dị, chân thực.

***

Có Một Thời Ở Chợ Lớn

Có một thời ở Chợ Lớn tái hiện lại bức tranh đa văn hóa, sôi động của khu Chợ Lớn sầm uất một thời. Phạm Công Luận đã dành nhiều năm tìm hiểu, ghi chép lại những câu chuyện đời thường, những nét sinh hoạt đặc trưng của cộng đồng người Hoa tại Sài Gòn. Từ những người nông dân cần cù đến những thương gia giàu có, từ những nghệ nhân tài hoa đến những võ sư lừng danh, tất cả đều góp phần tạo nên bức tranh đa sắc màu của Chợ Lớn. Cuốn sách không chỉ là câu chuyện về quá khứ mà còn là lời tri ân đến những đóng góp của cộng đồng người Hoa trong sự phát triển của Sài Gòn.

***

Với Ngày Như Lá, Tháng Như Mây

Với ngày như lá, tháng như mây là tập tản văn của Phạm Công Luận, viết về Sài Gòn những năm 1990 qua lăng kính ký ức. Tác giả đưa người đọc trở về với những ngày tháng tuổi trẻ đầy mộng mơ, với những niềm vui giản dị, những kỷ niệm khó quên. Từ ngôi nhà thân thương, mái trường đầy ắp kỷ niệm đến những góc phố quen thuộc, tất cả đều được tái hiện sống động qua ngòi bút giàu cảm xúc của tác giả. Cuốn sách được minh họa bởi họa sĩ Đức Lâm, người từng gắn bó với nhiều ấn phẩm dành cho thiếu nhi, tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa văn và họa.

***

Tùy Bút - Hồi Ký - Giai Thoại Trên Báo Xuân Sài Gòn Xưa (tập I & II)

Tùy bút - Hồi ký - Giai thoại trên báo Xuân Sài Gòn xưa (tập I & II) là tuyển tập những bài viết đặc sắc trên báo Xuân Sài Gòn từ những năm 1950 đến 1970. Phạm Công Luận đã khéo léo lựa chọn, sắp xếp để tạo nên bức tranh toàn cảnh về đời sống xã hội, văn hóa, lịch sử qua từng giai đoạn. Từ những câu chuyện lịch sử thú vị đến những giai thoại về giới báo chí, nghệ sĩ, cuốn sách mang đến cho người đọc những góc nhìn đa chiều về Sài Gòn xưa. Tập II được bổ sung thêm phần thơ, làm phong phú thêm nội dung và cảm xúc cho tác phẩm. Tùy bút - Hồi ký - Giai thoại trên báo Xuân Sài Gòn xưa là nguồn tư liệu quý giá, đồng thời là món quà tinh thần ý nghĩa cho những ai yêu mến Sài Gòn và muốn tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của thành phố này.

Kodaki

Đọc bài viết

Giới thiệu sách

Có một thời ở Chợ Lớn: Ký ức vàng son về Chợ Lớn qua lăng kính của Phạm Công Luận

Published

on

Có một thời ở Chợ Lớn – tác phẩm nghiên cứu văn hóa mới nhất của nhà báo Phạm Công Luận do Phương Nam Book liên kết xuất bản – đã mở ra cánh cửa thời gian đưa người đọc trở về Chợ Lớn của những ngày xưa cũ.

Sau thành công của những tác phẩm như bộ sách Sài Gòn – Chuyện đời của phố (5 tập), Hồn đô thị, Sài Gòn – Gia Định – Chợ Lớn: Ký Ức Rực Rỡ, Phạm Công Luận tiếp tục khai thác đề tài đô thị Sài Gòn, nhưng lần này tập trung vào một khu vực đặc thù là Chợ Lớn. Tiếp nối Hồi ức Phú Nhuận, Có một thời ở Chợ Lớn là tác phẩm thứ hai của Phạm Công Luận được triển khai theo hướng đặt trọng tâm vào một mảnh ghép nhỏ đã góp phần tạo nên bức tranh lớn về Sài Gòn.

Không chỉ khái quát toàn cảnh về lịch sử hình thành và phát triển, Có một thời ở Chợ Lớn còn khắc họa sinh động đời sống thường nhật, văn hóa, tinh thần của cộng đồng người Hoa qua nhiều thế hệ ở Chợ Lớn. Từng trang sách như những thước phim quay chậm, tái hiện lại không gian Chợ Lớn nhộn nhịp, những con hẻm chằng chịt, những gánh hàng rong, quán ăn thơm lừng hương vị đặc trưng và cả những con người đã làm nên linh hồn của vùng đất này.

Chuyện đời, chuyện phố giữa lòng Chợ Lớn

Có một thời ở Chợ Lớn được xây dựng dựa trên những câu chuyện mà tác giả ghi chép lại trong quá trình tìm hiểu, tiếp xúc với cộng đồng người Hoa tại Chợ Lớn. Những mẩu chuyện nhỏ, những chi tiết đời thường được tái hiện một cách sinh động, tạo nên góc nhìn toàn cảnh về cuộc sống của người Hoa ở Chợ Lớn. Từ những người buôn bán nhỏ lẻ, những người lao động chân tay, cho đến những trí thức, nghệ sĩ, doanh nhân thành đạt, mỗi người đều có một câu chuyện riêng, góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú của cộng đồng.

Qua ngòi bút tài hoa và sự am hiểu sâu sắc, Phạm Công Luận đã tái hiện lại Chợ Lớn như một địa danh thân thương, một vùng đất giao thoa văn hóa, một dòng chảy lịch sử cuộn trào giữa lòng Sài Gòn hoa lệ. Nơi đây, cộng đồng người Hoa đã nhập cư, rồi phát triển, tạo nên một bản giao hưởng đa âm sắc với những nét văn hóa độc đáo, nền ẩm thực phong phú và những câu chuyện đời thường thấm đẫm tình người.

Trong những bài viết như Chuyện đời mái chín Oai Hên, Tìm về gốc tích ông bá hộ xường – Lý Tường Quang, Học người Hoa cách làm ăn, Phạm Công Luận đã khéo léo lồng ghép những câu chuyện cá nhân vào bối cảnh lịch sử, văn hóa của Chợ Lớn, giúp người đọc hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của vùng đất này. Những câu chuyện về những ngày đầu nhập cư gian khó, những nỗ lực vươn lên trong cuộc sống của người Hoa, những nét văn hóa đặc trưng được tái hiện một cách chân thực, tạo nên sự đồng cảm và xúc động cho người đọc.

Thông qua những câu chuyện đời thường, Phạm Công Luận đã gửi gắm thông điệp về sự quan trọng của tình làng nghĩa xóm, của sự đoàn kết, tương thân tương ái trong cộng đồng. Đây là những giá trị truyền thống quý báu mà người Hoa luôn gìn giữ và phát huy.

Hương vị Chợ Lớn thấm đẫm ký ức

Ẩm thực Chợ Lớn là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa của vùng đất này. Trong Có một thời ở Chợ Lớn, Phạm Công Luận đã dành nhiều bài viết để giới thiệu về những món ăn đặc trưng, những hương vị độc đáo của Chợ Lớn. Từ những món ăn đường phố bình dân như bột chiên, bánh hẹ, chè… đến những món ăn cầu kỳ, tinh tế trong các nhà hàng sang trọng như nhà hàng Ái Huê Đệ Nhất Tửu Lâu, nhà hàng Bách Hỉ – tất cả đều được tác giả miêu tả một cách chi tiết và hấp dẫn.

Những bài viết như Những tiệm trà sâm và bức tượng gỗ tiệm Vạn Tế Đường, Xóm cũ thơm mùi thính rang, Món ăn Hoa trong mắt một người Hoa, Ăn rong Chợ Lớn sẽ đưa người đọc bước vào thế giới ẩm thực phong phú, đa dạng của Chợ Lớn. Phạm Công Luận không chỉ miêu tả hương vị món ăn mà còn kể những kỷ niệm gắn liền, khiến cho mỗi món ăn đều trở nên gần gũi, thân thương.

Thông qua đó, người đọc sẽ được trải nghiệm một hành trình ẩm thực thú vị qua những trang sách, khám phá nhiều bí quyết chế biến, những câu chuyện thú vị đằng sau mỗi món ăn. Hương vị Chợ Lớn không chỉ là sự hòa quyện của các loại gia vị, mà còn là sự kết tinh của văn hóa, lịch sử và tâm hồn người Hoa nơi đây.

Chợ Lớn: Nơi giao thoa văn hóa Việt - Hoa

Không chỉ dừng lại ở việc miêu tả những nét văn hóa đặc trưng của người Hoa, Phạm Công Luận còn phân tích sâu về ý nghĩa, nguồn gốc. Tác giả giải thích rõ ràng những khác biệt trong văn hóa của các nhóm người Hoa khác nhau như người Quảng Đông, người Triều Châu, người Phúc Kiến, người Hải Nam, người Hẹ, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện hơn về văn hóa Chợ Lớn.

Có một thời ở Chợ Lớn còn nói về sự giao thoa văn hóa giữa người Việt và người Hoa. Phạm Công Luận đã khéo léo trong việc tái hiện quá trình này diễn ra một cách tự nhiên, hài hòa, làm phong phú thêm đời sống văn hóa của cả hai cộng đồng. Tác giả chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt trong văn hóa của hai dân tộc, đồng thời nhấn mạnh sự tôn trọng và học hỏi lẫn nhau.

Từ đó, Chợ Lớn hiện lên như một minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa thành công. Nơi đây, người Việt và người Hoa cùng chung sống, cùng làm việc, cùng chia sẻ những giá trị văn hóa. Họ ảnh hưởng lẫn nhau trong ngôn ngữ, ẩm thực, kiến trúc, lối sống,... tạo nên một nét văn hóa đặc trưng riêng của Chợ Lớn. Phạm Công Luận đã sử dụng nhiều ví dụ cụ thể để minh chứng cho luận điểm của mình: từ những món ăn đường phố đến những ảnh hưởng ngôn ngữ mang đậm dấu ấn của cả hai nền văn hóa.

Có một thời ở Chợ Lớn như một lời tri ân đến những người đã góp phần tạo nên một Chợ Lớn phồn hoa, đa dạng và đầy sức sống. Đây là một cuốn sách đáng đọc cho những ai yêu mến Sài Gòn, muốn tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và con người của vùng đất Chợ Lớn.

***

Trích đoạn

Đến giờ, tôi vẫn thấy khi nói thằng “phì lũ” sướng hơn là gọi thằng mập hay thằng béo, “láng coóng” nghe đã hơn sáng trưng. Những từ gọi tên món ăn như phá lấu, há cảo, hoành thánh, xí quách… thì không từ tiếng Việt nào thay thế được, vì nó đã được dung nạp vào tiếng Việt, trong ngôn ngữ nói của người Việt miền Nam. Khi nhắc đến những từ này, không ai nghĩ mình đang nói tiếng Hoa…

(Trích Những từ ngữ nổi trôi)

Kinh Tàu Hủ có một nhánh phía bên phải ngả sang khu vực nay là bệnh viện Chợ Rẫy tạo thành một vùng lầy lội. Tại vùng này, người Tiều nghèo khổ đã tận dụng những khoảnh đất cao để trồng rau làm rẫy. Nhờ tính cần cù của họ, vùng đất lầy lội này được cải tạo thành một khu trồng rau lớn cung cấp rau xanh cho cả Chợ Lớn và Bến Nghé…

(Trích Rẫy Tiều)

***

Về tác giả

Nhà báo Phạm Công Luận là tác giả của những tựa sách gây tiếng vang và được tái bản nhiều lần như Nếu biết trăm năm là hữu hạn, Những lối về ấu thơ, Chú bé Thất Sơn. Không chỉ nổi bật trong thể loại tản văn, ông còn là một cây bút gạo cội sở hữu lượng tác phẩm dồi dào, mang đến cho độc giả nhiều tập sách chuyên khảo, hồi ký về Sài Gòn giàu giá trị như Sài Gòn – Chuyện đời của phố (5 tập), Phong vị báo xuân xưa, Sài Gòn – Ngoảnh lại trăm năm…

***

Thông tin tác phẩm

  • Tựa chính: Có một thời ở Chợ Lớn
  • Tác giả: Phạm Công Luận
  • Thể loại: Văn hóa – Tham khảo
  • Giá bìa: 299.000đ (Bìa mềm); 399.000đ (Bìa cứng)
  • Sách do Phương Nam Book và NXB Văn hóa Dân tộc liên kết xuất bản
Đọc bài viết

Cafe sáng