Xuất bản lần đầu năm 2012, tác phẩm Nếu Biết Trăm Năm Là Hữu Hạn đã chạm mốc 10 năm tuổi, với 30 lần tái bản và luôn nằm trong danh sách best-seller của Phương Nam Book.

Để kỷ niệm “sinh nhật” 10 năm cùng lần tái bản 30, Phương Nam Book mang đến ấn bản với một hình thức hoàn toàn mới, đó là phần bìa được thiết kế theo dạng khung tranh để độc giả có thể tùy ý lựa chọn, thay đổi bìa sách theo 4 tranh rời được đính kèm. Trong đó, 3 tranh bìa rời đã được thiết kế sẵn với phong cách trẻ trung, bắt mắt, còn bìa trắng để độc giả có thể tự do vẽ vời, sáng tạo theo phong cách riêng.

Các bìa rời này đồng thời cũng là Postcard được in hai mặt, có tem thư và câu trích dẫn ý nghĩa làm quà tặng độc giả. Bên trong sách có tranh minh họa trắng đen sinh động, dễ thương.

Phụ trách thiết kế bìa là họa sĩ minh họa t. hờ, tên thật là Nguyễn Như Thái Hiển, sinh năm 1996, tốt nghiệp trường Đại học Kiến Trúc Tp.HCM. Bén duyên với hội họa từ năm 11 tuổi, mặc dù là sinh viên ngành Kiến Trúc nhưng với đam mê hội họa, từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Hiển đã trở thành cộng tác viên mảng minh họa của nhiều nhà xuất bản Thái Hà, Người trẻ Việt, Cầu Vồng Nhỏ,… Với nhiều tác phẩm đã xuất bản như: Những điều ở giữa chúng ta là gì?, Nắm ta anh rồi bình yên sẽ tới, Thích cậu nốt hôm nay, các bộ sách kỹ năng của Thái Hà,… Ngoài ra Hiển từng có dịp cộng tác với ê-kíp sản xuất OST music video của bộ phim Mắt Biếc.

Năm 2019, Thái Hiển đoạt giải Nhất của Cuộc thi "Thiết kế bìa sách Thiền sư Thích Nhất Hạnh" do Công ty Sách Phương Nam tổ chức. Năm 2020, Thái Hiển trở thành Họa sĩ thiết kế của Công ty Sách Phương Nam, phụ trách mỹ thuật nhiều tác phẩm như: Chú bé Thất Sơn, Nếu biết trăm năm là hữu hạn (Tái bản lần thứ 30), Hãy tìm tôi giữa cánh đồng, Hôm nay Mẹ có vui không?,…

1. Từ đâu bạn có ý tưởng thiết kế bìa rời dạng khung tranh cho ấn bản kỷ niệm của tác phẩm Nếu biết trăm năm là hữu hạn?

Mỗi lần cuốn này đổi bìa, mình mua xong rồi cất. Ngày đầu tiên vô Phương Nam làm, mình thấy sách được tái bản bìa cứng, không ngờ một năm sau mình lại được giao làm bìa cuốn này. Những câu chuyện trong sách gợi cho mình nhớ về bản thân hồi học cấp 3.

Chẳng hạn trong chiếc bìa đầu tiên, mình muốn truyền tải sự tự do. Hồi xưa mẹ bắt mình học chuyên toán nhưng mình lại thích chuyên văn. Nhiều câu chuyện trong sách khiến mình nhận ra bản thân phải có chính kiến, vì nếu chỉ nghe theo lời người khác nói thì dù có cố gắng thế nào, có giỏi bao nhiêu, đến một lúc nào đó mình cũng sẽ chán công việc mà mình không thích.

Còn bìa hai, mình lấy cảm hứng từ một bộ phim Nhật Bản có tên “30 Tuổi Mà Vẫn Còn Zin Thì Sẽ Biến Thành Phù Thủy”. Trong phim có một câu thoại, đại ý là những người mình gặp không phải lúc nào cũng sẽ ở bên mình, vậy nên lúc còn ở bên người đó, mình phải cho họ biết tấm lòng của mình. Đó không chỉ là tình yêu mà còn là tình bạn, tình thương gia đình, là những gì cả hai còn chưa hiểu nhau. Nếu còn nói được thì hãy nói đi. Đó là ý mình muốn truyền tải.

Bìa ba mình lấy cảm hứng từ câu "Nếu biết trăm năm là hữu hạn, cớ gì ta không sống thật sâu" trong sách. Ngày xưa mình cứ nghĩ chỉ cần học, ra trường, đi làm là xong. Nhưng đến cuối năm vừa rồi, trước khi bùng dịch là thời điểm mình đi du lịch nhiều nhất. Nhờ đó mình học được rất nhiều thứ về văn hóa, đặc biệt là văn hóa dân tộc. Mình vốn hứng thú với chủ đề này nhưng chỉ đọc trong sách chứ ít đi ra ngoài. Mình đi đến những làng làm gốm và nhận ra có nhiều thứ chỉ có bên ngoài mà trong sách không đề cập.

Đối với bìa trắng, mình muốn mọi người mua sách có thể tự vẽ vời, ghi vào khoảng trống để tặng cho bạn bè, người thân, nhưng mình cũng muốn gửi gắm một ý khác, đó là mỗi người đọc cuốn sách này sẽ có một cảm nhận khác nhau. Có những tranh mình vẽ minh họa trong sách nhưng chị trưởng thiết kế không hiểu ý của mình. Vì cùng một câu chuyện, mình và chị có cách hiểu khác nhau. Nên chiếc bìa này tượng trưng cho cách nghĩ khác nhau của mỗi người dành cho từng câu chuyện.

2. Trong quá trình làm bìa, bạn có gặp khó khăn gì không?

Mình muốn làm một cuốn sách có thể đổi bìa, nhưng khâu sản xuất phải nhờ chị trưởng thiết kế. Ban đầu mình có nhiều ý tưởng lắm nhưng không tiện cho việc vận chuyển, gia công khó,... nên được chị tư vấn ý tưởng làm bìa sao cho an toàn và dễ vận chuyển nhất có thể.

Cái bìa mình muốn làm lúc đầu là bìa trắng trơn, sau đó độc giả sẽ dùng túi nhựa để dán 3 tấm tranh rời lên bìa. Nhưng ý tưởng này không khả thi. May sao chị trưởng thiết kế nảy ra ý tưởng làm bìa giống khung tranh lưu giữ kỷ niệm.

3. Mỗi lần Nếu biết trăm năm là hữu hạn ra bìa mới, bạn đều mua về. Vậy sau mỗi lần mua sách, bạn có đọc lại tác phẩm không? Bạn có cảm nhận tác phẩm khác đi sau mỗi lần đọc lại?

Đúng như bạn nói, mỗi lần qua một độ tuổi thì cảm nhận của mình sẽ khác nhau. Nhưng có một điều mình thấy luôn đúng, là câu nhận xét sau bìa sách: “Tác phẩm đã tiết kiệm giúp mình đến nửa cuộc đời". Đây là câu mà mình thấy đúng trong mọi hoàn cảnh.

Hồi còn nhỏ, mình khao khát tự do. Đọc cuốn sách này giúp mình có động lực đi tìm tự do. Nhưng khi lớn lên một chút, đọc lại sách, mình nhận ra sự tự do mà mình tìm kiếm phải có cả sự an toàn nữa. Tự do không phải là muốn đi đâu thì đi, mà mình phải có điểm tựa là gia đình. Đi đâu cũng phải về nhà. Hồi xưa mình ít khi để ý đến những câu chuyện về gia đình. Nhưng trong cuốn sách này có những câu chuyện gia đình, ngay cả lời đề tặng của tác giả cũng nhắn gửi đến hai người con. Cuốn sách làm mình nhận ra có đi đâu cũng phải trở về nhà.

Đọc lại Nếu biết trăm năm là hữu hạn trong lần gần đây nhất, khi đang bùng dịch, mình cảm thấy cuốn sách là một nguồn năng lượng tích cực. Mùa dịch, khi phải ở Sài Gòn trong phòng trọ lúc nào cũng đóng cửa, mình đọc lại cuốn sách này và tự nhủ mọi thứ rồi sẽ qua, không cần phải lo lắng. Sau khi mùa dịch qua đi, ban thiết kế mới có thể tiến hành in sách với chiếc bìa “khó nhằn” này.

Cũng trong mùa dịch vừa rồi, mình làm bìa của một cuốn khác là Hãy tìm tôi giữa cánh đồng của chị Đông Vy. Cuốn này có hai phần tản văn và truyện ngắn. Khi đọc sách, mình cảm giác như có hai chị Vy khác nhau, một chị Vy người nhỏ và chị Vy người lớn. Nên mình cố gắng ghép hai cuốn sách khác nhau tượng trưng cho hai phần bên trong chị Vy, nhưng làm sao để cuốn sách vẫn dính lại với nhau để có sự liên kết.

Cảm ơn họa sĩ t. hờ đã dành thời gian quý giá để chia sẻ với Bookish về quá trình thiết kế bìa sách Nếu biết trăm năm là hữu hạn!

Hết.

Phiên bản tiếng Việt của cuộc phỏng vấn có thể được tìm thấy tại đây.

1. Let’s start with a simple question: What’s the best thing about being a best-selling comic artist?

Katy: By far the best thing is that I get to keep being a comic artist! Drawing all day and telling stories is so fulfilling to me. If it weren’t for everyone’s support, I don’t know if I could do this full-time. Thank you so much for reading my books!

Tom: Well, it’s an awful lot of fun! Drawing comics is something I’ve been doing since I was a kid, so doing it as a job is just amazing! The best thing? Seeing how much better my art looks after it has been colored by artist Corey Barba! Suddenly it looks great!

2. How do you find the inspiration to develop the main idea and characters’ design for a story?

Katy: I take a lot from my communities - both my family and friends, and my Los Angeles community. I try to think about how certain problems would affect Karen or my other characters - how would their hearts feel when they experience something joyful, something sad, something frustrating. I like to talk to a lot of different kinds of people who have very different lives than me so that I can get inspiration from as many different places as possible. I also get a lot of inspiration from TV, books, movies, and other stories.

Tom: Ideas are everywhere! The tricky part can be deciding which ones are worth writing a book about. For example, one time I had an idea to write a book about nose-picking. And then I actually wrote the whole book… but nobody wants to read it!!!

For the character designs, I started with the amazing illustrations in the actual Geronimo Stilton novels. Since I can’t draw anywhere as good as those artists, I made mine as simply as possible. Just a few lines!

3. For a graphic novel aiming at younger audiences, what’s more important: educational value or digestible fun? How do you incorporate those two elements together without appearing too forced or “preachy”?

Katy: I think there can be a good balance of both fun and education! I focus a lot on “emotional intelligence” in my books, meaning that I like to encourage empathy in my readers. I try to focus on the emotion of a situation and how a little kid like Karen, who has a very small world, might react.

Everyone gets frustrated sometimes, and when you’re really young, you don’t always know what to do with that frustration. Sometimes you hurt people without meaning to. Karen acts very much like a six-year-old in that way! It’s also important that I show Karen taking ownership of her actions by apologizing when she realizes she’s wrong (everyone makes mistakes), asking for help when she needs it, and working with the older people in her life like Kristy who will talk through Karen’s problems with her. Focusing on emotional storytelling like this also gives me a lot of opportunities for very silly things to happen, like when Karen invited too many cats to her room for The Kittycat Club! I like very “big” emotions -- the hard ones and the funny ones!

Tom: With Geronimo, the positive ideas are very very natural. Geronimo is a good friend and he cares about other people (well, mice). So if you let the story play out and have fun with it, you’ll still end up with a positive message. That’s just who Geronimo is!

4. A question for Katy: While “Baby-Sitters Little Sister” is a series spin-off of “The Baby-Sitters Club”, your latest book, “Song of the Court”, is a completely original one. Do you find any difference between working on these two?

Katy: In some ways it’s different, but it can be similar, too. With Baby-Sitters Little Sister, I have Ann’s incredible vision to work from. Ann and the other Graphix Baby-Sitters Club artists have laid out this beautiful world for me to play in! With my original work, I have to create that world all on my own before I get to play in it, even if I still work with the same values - like encouraging empathy and telling emotion-based stories. It can be very intimidating to start from scratch!

5. So Tom, Asides from “Geronimo Stilton”, you are also the writer of “Origami Yoda”, “Fake Mustache”, “Horton Halfpott” and many other comic series. How do you master such creativity and productivity flow?

Tom: Many of my books have been written with friends! In fact, I’m working on a new one now with a friend who will do the artwork. But first, we are making up the story together. It can be so much fun to build up ideas together. And it takes off some of the pressure of needing to come up with something new.

6. Have you ever been to Vietnam? What’s your impression of our country?

Katy: I haven’t been to Vietnam...yet! I would love to visit! I haven’t been outside of America very much and would like to travel the world in my lifetime. Vietnam seems so beautiful from the pictures and videos I’ve seen, and I love the Vietnamese food I’ve tried here in the United States. I would consider myself extremely lucky to spend time in Vietnam!

Tom: I would LOVE LOVE LOVE to visit Vietnam. I already know that I will love the food, since PHO is one of my absolute favorite things to eat!

I also love wildlife. Your country has so many animals that I have never seen! I am so jealous!

6. In Vietnam, comic and cartoon drawing is a popular hobby of children and teenagers, but occupation-wise, a rather “foreign territory” lacking professional guidance. Would you like to share any advice or anecdote with soon-to-be comic artists who happen to read this interview?

Katy: This was the case for me as a teenager as well -- there was not really an American comic market back then besides Superheroes, which I wasn’t interested in as a teen. Manga only just started to be imported, and French comics were never too popular here. I had no clue how to make it into a career! But I have great news for all the soon-to-be storytellers -- webcomics and online-based storytelling is a huge way to develop a readership and to communicate to publishers, “a lot of people enjoy my story!” For example, Ngozi Ukazu, another American comic artist, started by publishing her comic “Check, Please!” online. As she developed a fanbase, she began to Kickstart (fundraise) her comics so they could be printed. Eventually, Macmillan Publishers took notice and began to distribute her books in traditional bookstores. “Check, Please!” is one of the most funded webcomic Kickstarters ever.

It can be very scary to share your work online for a lot of reasons, but I think it is also the most accessible way to share your stories. It’s a great way to connect with peers from all over the world, to learn from others, and to start growing your readership. You never know what could happen!

Tom: It can be a tough career here, too. It took me many years to have my first comic book published and there were many rejections along the way.

So, if you can’t find someone to publish your art, you can publish it yourself. I have hung comics on bulletin boards, handed out photocopies to friends and, of course, posted comics online.

While you’re doing that your skills and storytelling will get better and better, so that when you do get a chance you will be ready!

Bookish.vn is an online literary platform based in Ho Chi Minh city since April 2019, owned by Phuong Nam Bookstore, a trustworthy and popular bookstore chain in Vietnam. With the goal to provide an easy access to publishing industry news and an observant yet entertaining look at modern literature and reading culture, Bookish offers in-depth reviews of classic and contemporary works, recommendations and various takes on social issues.

Thank you for joining in with Bookish!

Bookish PenChat: Series phỏng vấn, tâm tình gần xa với các tác giả, dịch giả, họa sĩ, nhà báo,… độc quyền tại Bookish.

#1

The English version of this interview can be found here.

1. Hãy khởi động buổi trò chuyện này với một câu hỏi siêu dễ: Điều tuyệt vời nhất khi là họa sĩ truyện tranh best-selling?

Katy: Tính đến bây giờ, điều tuyệt vời nhất là tôi có thể tiếp tục làm cái nghề này! Với tôi, không gì mãn nguyện bằng việc được ngồi vẽ cả ngày và kể những câu chuyện. Nếu không có sự ủng hộ của độc giả, tôi không biết mình có thể làm công việc này toàn thời gian không. Cảm ơn mọi người rất nhiều vì đã đọc sách của tôi!

Tom: Chà, công việc này chứa đựng cực nhiều cái vui! Từ khi còn là một đứa trẻ, tôi đã tập tành vẽ truyện tranh, vì vậy có thể biến nó thành một cái nghề thật là tuyệt! Điều tuyệt vời nhất? Chứng kiến bản vẽ của mình thành hình sau khi nó trải qua bàn tay tô màu của họa sĩ Corey Barba! Đột nhiên nó trông cực đỉnh!

2. Các bạn khai thác cảm hứng từ đâu để phát triển ý tưởng câu chuyện và thiết kế nhân vật?

Katy: Tôi khai thác được nhiều điều từ vòng tròn xã hội của mình - gia đình, bạn bè và cộng đồng Los Angeles xung quanh. Tôi cố gắng nghĩ về cách Karen và các nhân vật khác bị tác động bởi một số vấn đề nhất định - các cô cậu bé cảm thấy thế nào khi trải nghiệm niềm vui, nỗi buồn và sự bực dọc. Tôi thích trò chuyện với đủ thể loại người, với những cuộc đời rất khác biệt với bản thân tôi để tìm kiếm cảm hứng từ nhiều nguồn nhất có thể. Tôi cũng khai thác được rất nhiều ý tưởng từ TV, sách, phim và những câu chuyện khác.

Tom: Ý tưởng tồn tại ở khắp mọi nơi! Phần khó là quyết định cái nào đáng để viết sách. Ví dụ, lần nọ tôi có ý định viết sách về sự ngoáy mũi. Và sau đó tôi đã bắt tay viết xong xuôi cuốn sách… nhưng chẳng ai muốn đọc nó cả!!!

Về việc thiết kế nhân vật, tôi bắt đầu từ những bức hình minh họa tuyệt vời trong chính cuốn tiểu thuyết Geronimo Stilton. Vì tôi không thể vẽ tốt bằng các họa sĩ gốc, nên tôi đã vẽ đơn giản nhất có thể. Chỉ thêm bớt vài đường thôi!

3. Đối với dòng truyện tranh hoặc graphic novel hướng đến độc giả nhỏ tuổi, điều gì quan trọng hơn: tính giáo dục hay các tình tiết vui nhộn? Làm thế nào để bạn kết hợp hai yếu tố đó với nhau mà không gượng ép hoặc “dạy đời”?

Katy: Tôi nghĩ hoàn toàn có thể có cân bằng tốt giữa sự vui nhộn và tính giáo dục! Trong các cuốn sách của mình, tôi tập trung rất nhiều vào “trí tuệ cảm xúc” - nghĩa là tôi muốn khuyến khích sự đồng cảm ở độc giả. Tôi cố gắng tập trung vào khía cảm cảm xúc trong một tình huống và cách một đứa trẻ như Karen - một đứa trẻ có vòm trời rất nhỏ - phản ứng như thế nào.

Ai cũng có lúc bực bội và khi bạn còn bé, không phải lúc nào bạn cũng biết cách giải quyết đống bực bội này. Đôi khi bạn vô tình làm tổn thương mọi người. Nói theo cách này, Karen cư xử rất giống một đứa trẻ sáu tuổi! Quan trọng là tôi phải để Karen chịu trách nhiệm cho hành vi của mình bằng cách xin lỗi khi cô bé nhận ra mình sai lầm (ai cũng có lúc phạm lỗi), cô bé cần biết cách hỏi xin sự giúp đỡ khi cần thiết và hòa hợp với những người lớn như chị Kristy, người sẽ trò chuyện để hóa giải những khúc mắc của cô bé. Tập trung vào cách kể chuyện đầy cảm xúc như thế này cũng cho tôi nhiều cơ hội để chế ra những tình tiết cực ngớ ngẩn, như khi Karen mời quá nhiều mèo vào phòng cho Câu lạc bộ Kittycat! Tôi thích những cảm xúc “cực đại” - những cảm xúc khó chiều và những cảm xúc vui nhộn!

Tom: Với Geronimo, những ý tưởng tích cực diễn ra rất tự nhiên. Geronimo là một người bạn tốt và cậu ấy quan tâm đến những con người (à không, chuột) khác. Vì vậy, nếu bạn để câu chuyện tiến triển tự nhiên và tận hưởng quá trình, bạn vẫn sẽ kết bài với một thông điệp tích cực. Geronimo chính là như thế!

4. Một câu hỏi dành cho Katy: Nếu Baby-Sitters Little Sister là series spin-off của The Baby-Sitters Club, thì cuốn sách mới nhất của bạn Song of the Court lại là một tác phẩm hoàn toàn mới. Quá trình sáng tác hai cuốn sách này có gì khác biệt không?

Katy: Nói theo cách nào đó thì hẳn là có khác biệt, nhưng đồng thời cũng có thể giống nhau. Với Baby-Sitters Little Sister, tôi thừa hưởng viễn kiến tuyệt vời của Ann để phát triển câu chuyện từ đó. Ann và các họa sĩ khác của Graphix Baby-Sitters Club đã tạo ra một thế giới tươi đẹp để tôi chơi đùa! Còn với tác phẩm gốc của mình, trước hết tôi phải tự mình tạo ra một thế giới mới, ngay cả khi tôi vẫn sáng tác với những mục tiêu tương tự - như khuyến khích sự đồng cảm và kể những câu chuyện dựa trên cảm xúc. Việc bắt đầu từ đầu cũng có thể khá là đáng sợ!

5. Tom này, ngoài Geronimo Stilton, bạn còn là tác giả của Origami Yoda, Fake Mustache, Horton Halfpott và nhiều series truyện tranh khác. Làm thế nào để bạn có thể sáng tác liên tục và năng suất như vậy?

Tom: Nhiều cuốn sách của tôi được đồng sáng tác với bạn bè! Trên thực tế, tôi đang tạo ra một tác phẩm mới với một người bạn vẽ minh hoa. Nhưng trước tiên, hai người chúng tôi phải cùng nhau sáng tạo nên câu chuyện. Việc cùng nhau xây dựng ý tưởng có thể rất vui. Nó cũng giảm đi áp lực khi phải chế ra một cái gì đó hoàn toàn mới.

6. Bạn đã từng đến Việt Nam chưa? Ấn tượng của bạn về đất nước của chúng tôi là gì?

Katy: Tôi vẫn chưa đến Việt Nam bao giờ...! Tôi mong muốn có dịp đến thăm! Tôi chưa ra rời chân khỏi ranh giới Mỹ nhiều và rất muốn được đi du lịch khắp thế giới. Qua những hình ảnh và video mà tôi đã xem, Việt Nam trông rất đẹp, và tôi thích những món ăn Việt Nam mà tôi đã từng thử ở Hoa Kỳ. Sẽ rất may mắn nếu tôi được dành thời gian thăm thú Việt Nam!

Tom: Tôi RẤT RẤT RẤT muốn đến thăm Việt Nam. Tôi chắc rằng mình sẽ thích các món ăn, vì PHỞ là một trong những thứ tôi cực thích!

Tôi cũng yêu thế giới động vật hoang dã. Đất nước của bạn có rất nhiều động vật mà tôi chưa từng nhìn thấy bây giờ! Thật đáng ghen tị!

7. Tại Việt Nam, vẽ truyện tranh là sở thích phổ biến của trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng lại là một nghề nghiệp khá xa lạ và thiếu những trung tâm đào tạo chuyên nghiệp. Hai bạn có thể chia sẻ một số lời khuyên với các họa sĩ truyện tranh tương lai đang theo dõi cuộc phỏng vấn này không?

Katy: Đây cũng là hoàn cảnh của tôi khi còn là một thiếu niên - vào thời đó, thị trường truyện tranh Mỹ không tồn tại (ngoại trừ dòng sách siêu anh hùng - thứ mà tôi không mấy hứng thú). Manga chỉ mới bắt đầu du nhập, và truyện tranh Pháp không quá phổ biến ở đây. Tôi hoàn toàn không biết chút gì về việc phát triển sự nghiệp vẽ truyện tranh! Nhưng tôi có một tin tức tuyệt vời cho những họa sĩ truyện tranh tương lại: webcomics và các nền tảng kể chuyện trực tuyến là cách tuyệt vời để thu hút độc giả và các nhà xuất bản, “rất nhiều người thích truyện của tôi!” Ví dụ, một họa sĩ truyện tranh người Mỹ khác là Ngozi Ukazu đã khởi đầu sự nghiệp của mình bằng cách xuất bản series Check, Please! online. Khi cô ấy đã tạo dựng được một lượng người hâm mộ ổn định, cô ấy bắt đầu Kickstart (gây quỹ) để in ấn tác phẩm của mình. Cuối cùng, Nhà xuất bản Macmillan đã chú ý và bắt đầu phân phối sách của cô trong các hiệu sách truyền thống. Check, Please! là một trong những webcomic nhận được lượng tiền tài trợ nhiều nhất tại Kickstarter từ ​​trước đến nay.

Việc chia sẻ các tác phẩm của mình lên mạng thoạt nghe khá đáng sợ vì nhiều lý do, nhưng tôi nghĩ đó cũng là cách dễ tiếp cận nhất để chia sẻ câu chuyện của bạn. Đó là phương thức tuyệt vời để kết nối với các đồng nghiệp từ khắp nơi trên thế giới, học hỏi từ những người khác và bắt đầu tăng lượng độc giả. Bạn không bao giờ đoán trước được điều gì sẽ xảy ra!

Tom: Vẽ truyện tranh có thể là một sự nghiệp khó khăn. Tôi đã mất nhiều năm để xuất bản được cuốn truyện tranh đầu tiên trong đời, sau khi nhận vô số những lời từ chối.

Vì vậy, nếu bạn không thể thuyết phục được ai xuất bản tác phẩm của mình, bạn có thể tự xuất bản. Tôi đã tự dán truyện tranh của mình trên các bảng thông báo, phân phát bản copy cho bạn bè và dĩ nhiên, đăng truyện tranh lên mạng.

Khi bạn làm những việc này, kỹ năng và cách thức kể chuyện của bạn sẽ ngày càng tiến bộ, để khi có cơ hội, bạn đã sẵn sàng!

Hết.

Mèo Heo thực hiện.