Phía sau trang sách

1Q84 – Aomame và Haruki, người thật tuyệt vời

Thật là một người con gái đặc biệt. Dù biết tất cả chỉ là ảo ảnh, nhưng Aomame đã khiến tôi mỉm cười và lo lắng cho nàng. Như vậy thôi cũng đã xua tan một chút nỗi buồn của tôi trong cuộc sống. Như vậy thôi tinh thần tôi cũng đã bình ổn hơn một chút.

Published

on

“Em muốn anh xua đi cái lạnh tận sâu trong cơ thể, sau đó tiến vào trong em, thỏa sức khuấy trộn, như người ta dùng thìa khuấy ca cao, chầm chậm, tiến sâu xuống tận cùng. Nếu anh có thể làm thế với em thì dù có chết ngay tại đó em cũng không hối tiếc. Thật đó.”

Aomame, 1Q84 tập 2

Lúc đọc đoạn này, tôi đã đọc chầm chậm. Từng câu chữ làm tôi xúc động. Nếu chỉ trích dẫn nó ra riêng như vậy, có lẽ trông nó cũng chẳng khác gì với một tiểu thuyết diễm tình bình thường của Trung Quốc. Nhưng nếu đặt trong không khí của 1Q84, đặt trong hoàn cảnh của Aomame, tôi lại thấy nó đặc biệt. Người con gái đó đã luôn lạnh lùng, điềm tĩnh lí trí. Không ai biết sâu trong nàng là gì. Điều gì có thể khiến cho nàng giữ vững sự mạnh mẽ như vậy. Chỉ mình nàng biết rằng đó chính là Tengo. Là người nàng đã yêu, và dù chỉ nắm tay một lần, dù không có bất cứ cuộc trò chuyện nào, nàng vẫn luôn chờ đợi người ấy suốt 20 năm trời. 20 năm, một khoảng thời gian quá dài. Vậy mà nàng vẫn yêu và sẵn sàng chết vì người đó. Thế nhưng…

“Cô không hề có ý định tự mình tiến tới với anh ta phải không?”

Aomame lắc đầu. “Đối với tôi, quan trọng nhất là sự thực rằng tôi cần anh ấy từ tận đáy lòng”

Thật kiên định, thật dứt khoát. Đó là lí do tại sao tôi rất thích Aomame. Lâu lắm rồi không có nhân vật nào khiến tôi thích nhiều đến như vậy. Thích đến mức tôi nghĩ là nàng có tồn tại đâu đó trên cuộc đời với tình yêu lặng thầm của mình, với những suy nghĩ mạnh mẽ và dứt khoát đó. Tôi thật sự… rất rất thích Aomame. Trong 1Q84 có rất nhiều nhân vật thú vị. Tengo tôi cũng thích. Fukaeri cũng thích. Nhưng rồi đến một thời điểm nào đó, tôi nhận ra, người mình thích nhất là Aomame. Đến thời điểm này thì tôi đọc 1Q84 mà gần như chỉ quan tâm đến nàng. Khoảng thời gian đọc hết 1Q84 tập 1 và chờ sang tập 2, tôi nhớ Aomame kinh khủng. Nhiều lúc tôi muốn đọc bản tiếng Anh luôn nhưng lúc đó tôi không có thời gian… Ba tháng đó trôi qua thật dài và buồn. Trước giờ, ngoài Naoko ra, tôi chưa thích một nhân vật nào của Haruki đến như vậy! Tôi thích nhiều truyện của Haruki nhưng chỉ là thích cốt truyện chung, không khí chung, văn phong và nhân vật thì phải đặt ngay trong bối cảnh đó tôi mới thích. Nhưng bây giờ tôi thích Aomame quá. Thích đến mức tôi không mấy quan tâm đến nội dung của 1Q84 khi đọc nữa.

“Nếu tiếp tục mượn hình ảnh máu để so sánh, mình là một phế vật đã hoàn thành sứ mệnh, không lâu sau sẽ bị thu hồi về tĩnh mạch rồi nhanh chóng bị đào thải ra khỏi cơ thể. Đây là quy tắc của hệ thống cơ thể con người. Không có cách nào thoát khỏi số mệnh ấy. Nhưng thế thì có sao? Aomame nghĩ. Lúc này mình đang ở bên trong Tengo, được bao bọc trong hơi ấm của anh, được nhịp đập trái tim anh dẫn lối, nghe theo logic của anh, qui tắc của anh, có lẽ còn cả những câu chữ anh đang viết ra nữa. Thật tuyệt vời biết bao! Ở bên trong anh, được anh bao bọc như thế này!”

Aomame, 1Q84 tập 2

Những suy nghĩ và hình ảnh về mạch máu trong cơ thể người yêu này làm tôi nhớ đến một người…

Aomame, nàng thật tuyệt vời…

Tôi đã dành cả buổi chiều để suy nghĩ thêm về lí do vì sao tôi thích Aomame nhiều như thế, rốt cuộc tôi chỉ hiểu ra thêm vài lí do nho nhỏ.

Lí do tôi muốn nêu ra ở đây chính là: nghề nghiệp của nàng. Nếu như ở những truyện trước của Haruki, bây giờ khi tôi hình dung lại, các nhân vật nữ làm nghề gì, hầu như tôi không ấn tượng với ai cả ngoại trừ Sumire làm nhà văn trong Người tình Sputnik. Nghĩ lại thì thậm chí Naoko có làm nghề gì đâu, nàng chỉ mới là một sinh viên. Không ngờ, chi tiết về nghề nghiệp lại ảnh hưởng đến sự yêu thích của tôi đến như vậy. Trên thực tế, nghề nghiệp đâu chỉ đơn thuần là công việc người ta làm để chọn kế sinh nhai, nó còn biểu lộ tính cách, hoài bão, lí tưởng của họ. Và Aomame, nàng đã chọn một nghề thật đặc biệt: chuyên gia về việc kích hoạt sự vận động những cơ bắp trong cơ thể người. Cách nàng giết những người đàn ông bằng việc đâm vào một điểm đặc biệt đằng sau gáy họ bằng chiếc dùi đục đá thật hay. Hóa ra là như thế nữa. Bên cạnh tình yêu nàng dành cho Tengo, tôi cũng thích cả cách nàng suy nghĩ về giới tính và những tình cảm nàng dành cho các bạn nữ. Thật là một người con gái đặc biệt. Dù biết tất cả chỉ là ảo ảnh, nhưng Aomame đã khiến tôi mỉm cười và lo lắng cho nàng. Như vậy thôi cũng đã xua tan một chút nỗi buồn của tôi trong cuộc sống. Như vậy thôi tinh thần tôi cũng đã bình ổn hơn một chút.

Đó là về phần cảm xúc.

Bây giờ tôi sẽ nói đến 1Q84 ở góc độ cảm nhận mang hướng lí tính hơn.

Quả thực là 1Q84 không có quá nhiều cái mới, khác biệt so với những truyện trước đây của Haruki. Phong cách kể chuyện đan xen các chương giữa hai nhân vật, hai tuyến truyện song song rồi đến một điểm nào đó giao nhau đã có ở Kafka bên bờ biển. Hơn nữa, nhiều chi tiết trong 1Q84 lại giống hệt những chi tiết trong các truyện trước đây của ông. Chẳng hạn như cái chết của Ayumi phần nào giống cái chết của May trong Nhảy, nhảy, nhảy. Dù vậy, Haruki giúp tôi nhận ra, tình tiết có thể lặp lại giống nhau nhưng nếu đặt nó trong một bối cảnh khác, một không khí khác thì nó sẽ mang một ý nghĩa khác. Tôi nói nó lặp lại không phải để chê Haruki lặp lại vì sự lặp lại đó không hề khiến tôi cảm thấy nhàm chán. Có lẽ do tôi thích Aomame quá rồi, thích không khí của 1Q84 quá rồi nên gặp đoạn nào lặp lại tôi chỉ đơn thuần là đọc nhanh để tiếp tục theo mạch câu chuyện.

1Q84 là một tiểu thuyết tập hợp nhiều thể loại. Có thể thấy rất nhiều chủ đề trong tác phẩm này từ hiện thực huyền ảo, trinh thám, hành động, chính trị, tình yêu, đấu tranh cho nữ quyền, đồng tính… Một món ăn nhiều khẩu vị nhưng cái hay của Haruki là làm cho nó thống nhất với nhau. Độc giả biết nó nhiều khẩu vị nhưng không thể trách ông, không thể nói nó là cái nồi lẩu thập cẩm. Thường khi người ta cố nhét quá nhiều thứ vào trong một thứ sẽ dễ dẫn đến tình trạng đó. Nhưng Haruki thì khác. Khi người ta nói truyện của ông có quá nhiều thể loại pha lẫn, đối với 1Q84, đó không phải là một lời chê mà là một lời khen. Nhiều người nói 1Q84 chẳng có gì mới, Haruki khi viết dài quá thì loãng, 1Q84 thị trường quá v.v… Xét cho cùng, cũng không phải là sai hay không có căn cứ. Bản thân tôi cũng nhiều lần vì những lời nhận xét đó mà trước đây đã ngần ngại khi quyết định đọc 1Q84 vì tôi sợ phải thất vọng về Haruki! Tôi muốn giữ lại hình ảnh đẹp về ông nên cố gắng không đọc những tác phẩm sau này ông viết nữa. Có lẽ vì khi đọc nhiều quá, khi có thể đoán trước được truyện của ông sẽ đi theo hướng nào rồi, tôi sợ mình sẽ chán không phải vì ông không viết hay nữa mà vì chính bản thân đã quá quen thuộc với thế giới và văn phong đó. Nhưng rồi cuối cùng, tôi đã đọc 1Q84 và sau đó đọc hết những tác phẩm khác của ông đã xuất bản ở Việt Nam.

Và… tôi không hề có cảm giác thất vọng sau khi đọc hai tập 1Q84.

Dù thế, tôi không phủ nhận mình đã có chút hụt hẫng khi đọc truyện. Nhiều đoạn tôi có cảm giác Haruki hơi tham lam kể lể một chút, nhiều đoạn lặp lại, nhiều đoạn có xu hướng thị trường quá v.v… Nhưng rồi bên cạnh đó, vẫn có những đoạn thật sâu, và dưới lớp thị trường đó, vẫn có một điều gì đó chạm vào tôi. Mặc dù tôi từng nghĩ có lẽ nó cũng không sâu lắm đâu. Nhưng thực tế nó đã tác động đáng kể với tôi. Và thứ đó, vẫn khiến tôi xúc động, buộc tôi phải suy nghĩ…

1Q84, tôi nhận thấy Haruki không viết câu văn dài giống như tác phẩm trước đây nữa. Sự ngẫu hứng trong truyện dường như cũng không có. Nếu những truyện trước đây của Haruki được ví giống như những âm điệu ảnh hưởng từ jazz vì đem lại cho người đọc cảm giác ngẫu hứng (dù tôi nghĩ có lẽ khi viết ông cũng tính toán để ra sự ngẫu hứng đó chứ không phải chỉ đơn thuần viết ngẫu hứng mà được), nhưng ở 1Q84, tôi không cảm nhận được sự ngẫu hứng, phóng khoáng đó nữa. Tất cả là một sự tính toán tỉ mỉ, chỉn chu. Đôi khi nó cho tôi cảm giác khó thở trong thế giới ấy. Thật là lạ. Thế giới 1Q84 mà Haruki xây dựng đôi lúc cho tôi cảm giác nó thật rộng lớn, nhưng đôi lúc tôi lại thấy nó nhỏ bé chật hẹp cho dù ông có xây dựng nhiều nhân vật đến đâu, bàn về nhiều vấn đề đến đâu. Tập 1 tôi thấy nó rộng lớn. Đến tập 2 tôi thấy nó thật nhỏ bé, từng nhân vật chen chúc nhau sống trong bầu không khí quánh đặc sự cô đơn và kì dị đó. Nói thế cũng không phải là trách móc ông. Ý tôi muốn nhấn mạnh ở đây là cảm giác thay đổi về thế giới. Haruki đã làm được điều đó. Thường khi đọc tiểu thuyết, cảm giác của tôi về thế giới được miêu tả rất nhất quán. Nếu ngay từ đầu, tôi cảm thấy nó là một thế giới rộng lớn, nó sẽ là một thế giới rộng lớn cho đến khi kết thúc. Nếu tôi cảm thấy nó nhỏ bé, nó sẽ luôn nhỏ bé. Nhưng, 1Q84 lúc thì rộng, lúc thì nhỏ. Giống như tôi vừa đọc vừa cảm nhận được sự thay đổi tỉ lệ của nó, như thể tôi đang xem một bức hình trên máy tính cứ bấm zoom in, zoom out liên tục. Khi zoom in ta thấy thế giới nhỏ và chi tiết cận cảnh từng điểm mà ta muốn thấy. Khi zoom out, ta thấy được toàn cảnh và nhiều thứ, cả những thứ ta không chú tâm lắm cũng sẽ trong tầm nhìn của ta. 1Q84 cũng giống như động tác đó. Nó cho ta trải nghiệm cả cảm giác khi đặt mình trong một thế giới chung rộng lớn đang thay đổi lẫn cảm giác mình chỉ là một cá thể nhỏ bé trong đó.

tumblr_n0b1ohR7M71qjd1kgo1_1280

1Q84, Haruki chủ yếu dùng những câu văn ngắn gọn, mạnh mẽ, dứt khoát. Lối kể chuyện của 1Q84 theo cách trực tiếp, không đi vòng vo ẩn dụ nhiều như những truyện trước dù vẫn theo lối quen thuộc của ông là đưa ra nhiều câu hỏi và rất ít câu trả lời cho một vấn đề. Nhưng tôi vẫn phải nói, ở 1Q84, Haruki dường như đã đi một con đường trực tiếp đến vấn đề cốt lõi mà ông muốn nói, từng bước từng bước một, không còn là gián tiếp như những tác phẩm trước đây. Chính vì thế, 1Q84 dễ cho người khác cảm giác thị trường. Ở những tác phẩm trước, Haruki luôn tạo nhiều khoảng trống, nói ít hơn những điều cần nói; còn 1Q84, tuy vẫn có những khoảng trống nhưng ít hơn, nhiều đoạn cảm giác như ông nói thẳng, nói ra hết vấn đề cần nói, không úp mở nữa, vấn đề nào đã qua là qua. Vậy nên ngay ở những trường đoạn mang không khí mơ hồ, 1Q84 cũng không tạo được nhiều sự luyến tiếc vì nhân vật dường như đã gần giải mã được ý nghĩa của vấn đề sau đó. Như cái chết của Ayumi chẳng hạn. Ban đầu tôi ngạc nhiên không hiểu vì sao cô ấy phải chết. Sau đó, tôi không phải đợi lâu khi Aomame gặp Lãnh Tụ và ông đã giải thích cho Aomame. Bản thân Aomame cũng cảm nhận được điều đó. Nguyên nhân là do bản chất Ayumi đã luôn tự sinh ra khao khát muốn hủy diệt mình trong vô thức nên lúc nào cô cũng tự dẫn mình đi đến chỗ nguy hiểm. Đó cũng là một ý nghĩa sâu xa. Nhưng giá như, Haruki đừng giải thích nhiều quá có lẽ sẽ hay hơn. Lạ lùng là một người kiệm lời như Haruki, trước đây thường rất ít giải thích những biến cố khó hiểu mà các nhân vật trải qua thì giờ đây ở 1Q84, ông lại giải thích quá nhiều. Chính vì thế, cảm giác loãng là điều tất yếu.

Đọc 1Q84, tôi nhớ quay quắt đến điên cuồng những câu văn dài ngày xưa của Haruki từng làm mình mê mẩn. Đặc biệt là những câu văn dài trong Rừng Na Uy. Ở 1Q84, tất cả đều gọn ghẽ như một con dao sắc, hiệu quả. Tôi không còn tìm thấy vẻ đẹp, sự tinh tế vì những hình ảnh so sánh lạ, thú vị, cảm giác phóng khoáng khi đọc những câu văn dài như các tác phẩm trước nữa. Nhưng lại một lần nữa, nói thế không phải để chê Haruki mà tôi chỉ nói như một sự nhìn nhận khách quan. Vì thật sự, tôi hiểu tại sao Haruki lại chọn cách viết như thế. Đó là do không khí của 1Q84 cần phải như thế. Đơn giản thôi. Tuy nhân vật chính là Tengo và Aomame nhưng thật ra cả câu chuyện mấu chốt bắt đầu từ Nhộng không khí của Fukaeri. Và Fukaeri lại là một người mắc chứng khó đọc, lời nói giản lược nên cách cô kể chuyện cũng ngắn gọn. Toàn bộ 1Q84 thực ra giống như một bản phóng lớn thế giới của Nhộng không khí. Vì thế, câu văn ngắn gọn như vậy lại rất phù hợp. Đương nhiên 1Q84 cũng có những câu văn dài xen kẽ nhưng nếu so với các tác phẩm khác, có thể thấy câu văn dài trong 1Q84 ít hơn. Sự thay đổi này của Haruki làm tôi nhận ra, khi con người ta càng có tuổi thì càng thích sự giản đơn và hiệu quả.

Hết.

Kodaki


Muôn màu của Haruki Murakami





1 Comment

1 Bình luận

  1. Pingback: Rừng Na Uy, một bản nhạc thăng trầm của sự sống, tình yêu, và cái chết… - Bookish

Viết bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Phía sau trang sách

Danh ca Elvis Phương ra mắt hồi ký mới, trải lòng nhiều chuyện hậu trường thú vị

Published

on

Ai đó đã từng nói rằng mỗi một nghệ sĩ đối với bản “hit” của mình luôn có những mối lương duyên đặc biệt. Với Elvis Phương điều đó rất đúng, khi suốt đời mình ông đã sống như một "chú ngựa hoang" với những vết thù mà mình mang theo. Hồi ký Dòng đời vừa mới ra mắt không chỉ mang đến những câu chuyện riêng phía sau hậu trường, mà còn cho thấy cả một thời đoạn âm nhạc liên tục thay đổi.

Trải qua gần 60 năm cuộc đời, Elvis Phương là một tượng đài giúp đưa dòng Rock’n’Roll và nhiều cách tân độc đáo vào âm nhạc Việt. Lấy tựa Dòng đời theo tên bài jazz nổi tiếng My Way, nam danh ca đã có những giãi bày riêng qua lời kể chân thành, từ đó tiết lộ rất nhiều câu chuyện, hình ảnh, tư liệu sống động mà trên ánh đèn sân khấu ít người biết đến.

Thời thơ ấu và tiếng gọi của âm nhạc

Được viết theo dòng thời gian từ khi sinh ra đến khi lớn lên, ở những chương đầu, Elvis Phương cho thấy được niềm đam mê âm nhạc ngay từ rất sớm. Như mối lương duyên đã được số phận sắp đặt, đó là việc ông thích phim ảnh và đã xem nhiều thể loại, thế nhưng tác phẩm để lại ấn tượng sâu nhất vẫn là bộ phim cao bồi O’Cangaceiro, nơi tiếng harmonica ở phần cuối phim vẫn luôn đọng lại. Từ chiếc harmonica ấy, ông dần sở hữu những “gia tài” khác, như chiếc radio, máy phát đĩa than, cây guitar bị hỏng dây… và cũng từ đó mà niềm khát khao đối với âm nhạc ngày càng đậm thêm.

Tại đây ông cũng tiết lộ một chuyện ít nhiều buồn thương, khi gia đình đã không ủng hộ ông theo con đường âm nhạc. Trong đó cha ông là người phản đối có phần quyết liệt, bởi tư tưởng cũ “xướng ca vô loài” cũng như mong muốn con mình nối nghiệp thầu khoán. Thế nhưng như một câu nói càng cấm càng làm, đam mê âm nhạc cứ thế lớn lên, cũng kèm theo đó là sự kình chống khó thể giảng hòa giữa ông và thân phụ mình.

Danh ca Elvis Phương hát cùng ban nhạc Vampires. Ảnh: NVCC.

Ông viết: “Tôi chắc chắn được một điều là mình rất mê âm nhạc, nghe tiếng nhạc tôi thấy yêu đời, thấy tâm hồn nhẹ nhõm lâng lâng. Lúc nào, giờ nào tôi cũng có thể nghe được, nhiều lúc còn mang cả radio vào trong toilet để nghe. Tiếng gọi của âm nhạc đến với tôi từ thời thơ ấu, nhìn lại những người thân trong họ hàng chung quanh, tôi nhận thấy mình chẳng hề chịu ảnh hưởng văn nghệ của bất kỳ ai, phải nói tôi nghĩ mình sinh ra đời để được ra phải được hát mà thôi”.

Dẫu vậy ông không hờn giận cha mình, mà khi ngày càng trưởng thành, ông nhận ra đó sẽ trở thành một “kim chỉ nam” để mặc cho sống giữa nhiều cám dỗ trong các vũ trường, những sân khấu ca nhạc… thì ông vẫn giữ được mình sao cho thuần chất. Có thể nói rằng những chia sẻ này là lời riêng tư và cảm xúc nhất mà Elvis Phương viết ra trong cuốn hồi ký, như lời tạ ơn cho vị thân sinh đã đưa "chú ngựa hoang dại" vào trong cánh đồng ca nhạc, dù bằng cách này hay cách khác.

Elvis Phương với Trung Lang Rockin' Star vào năm 1960. Ảnh: NVCC

"Ma lực" của Elvis Presley

Sau đó sẽ là quãng đời chạm ngõ bước vào trình diễn, khi ông gia nhập vào các ban nhạc nổi lên ở thời bấy giờ, từ Rockin’ Star, Les Vampire cho đến Phượng Hoàng cùng hai nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang và Lê Hựu Hà. Ở mỗi thời kỳ ông luôn biết cách tạo ra được sự đặc biệt để thu hút khán giả, và cũng phần nào khẳng định “Âm nhạc là mùa Xuân trong tôi, đang nở hoa rực rỡ, không thể nào để cho mùa Đông của sách vở, của văn bằng tận diệt dưới lớp đá băng lạnh lẽo”.

Điểm hay của thể loại hồi ký đó là tuy phản ánh góc nhìn cá nhân, thế nhưng bối cảnh mà nó làm nên thường mang được tính phổ quát khi là ký ức của rất nhiều người. Ở Dòng đời, qua những mô tả của Elvis Phương, lịch sử về sự du nhập âm nhạc cũng được trở lại theo từng thời kỳ phát triển của bản thân ông. Đó là những năm 1959 – 1969 với phong trào nhạc ngoại bắt đầu manh nha và các ban nhạc “kích động” chuyên trình bày nhạc ngoại quốc bắt đầu ra mắt. Cũng vào lúc này mà ông tìm thấy Elvis Presley – một cá tính có “sức lôi cuốn kỳ lạ, như có ma lực ghê gớm lôi kéo tôi vào thế giới của âm thanh đầy huyền hoặc”.

Elvis Phương tại nhà của Elvis Presley. Ảnh: NVCC

Ông cũng kể lại một thời thanh xuân thích sưu tầm những bài ca nước ngoài, chép lại trong một quyển tập được trang trí cẩn thận, với những hình ảnh được cắt từ báo ngoại quốc lúc đó vẫn còn hiếm hoi tại Việt Nam. Elvis Phương tiết lộ để có những hình ảnh ấy thì người ta phải nhờ người nhà ở nước ngoài gửi về, vì phải đến năm 1963 thì mới có các tạp chí ca nhạc Mỹ xuất hiện, khi quân đội Mỹ vào Việt Nam. Thời điểm này cũng đã đánh dấu nhạc Pháp thoái trào và sự thay đổi thành phần khán giả.

Theo đó nếu những năm trước người tham dự đa số là học sinh trường Pháp, thì thời kỳ này là sự góp mặt của nhiều “dân chơi” Sài Gòn và sự bành trướng của nhạc Anh, nhạc Mỹ với sự có mặt của những quân nhân Hoa Kỳ. Đó là làn sóng British Invasion, và cũng đánh dấu bước chuyển của thời kỳ ca hát tài tử để bắt đầu có sự kỳ kèo về giá cả của những hợp đồng ký kết.

Elvis Phương kể mình từng khiến tài tử Lưu Đức Hoa bất ngờ với việc thay trang phục sau mỗi tiết mục trình diễn. Ảnh: NVCC

Ban Phượng Hoàng và những cá tính

Bên cạnh bối cảnh được tái hiện lại, Dòng đời cũng là những cuộc gặp gỡ của Elvis Phương với những bạn nhạc đóng vai trò quan trọng trong cuộc đời ông. Đó là huyền thoại cải lương Thanh Nga – người từng ngồi kề bên ông ở trường tiểu học Jean-Jacques Rousseau, là Khánh Ly – người đã thu âm cùng ông băng nhạc đầu tiên ở Mỹ, là cố nghệ sĩ Chí Tài – người đã sẵn lòng đầu tư cho ông dù chưa hề biết kết quả sẽ đi đến đâu… Ngoài ra còn là những gương mặt khác đã từng xuất hiện trong các ban nhạc kề cận quanh ông thuở mới vào nghề, cũng như trong nhiều tấm ảnh được đính kèm theo.

Trong đó hai người nổi bật không thể không nhắc là hai thành viên của ban Phượng Hoàng. Elvis Phương không chỉ kể lại những chuyện thân tình mà còn đánh giá ảnh hưởng của họ lên sự nghiệp và cuộc đời mình. Ông viết: “Hai tâm hồn, hai tư tưởng, hai nghệ sĩ, hai khuynh hướng sáng tác khác nhau, nhưng khi kết hợp lại đã mang đến sự quân bình tuyệt diệu của nhân sinh quan cũng như nghệ thuật. Tôi không coi họ là những thiên tài, mà tôi coi họ như những nạn nhân của tuổi trẻ, người nói lên được những cảm nghĩ sâu xa của một tuổi trẻ bị xâu xé vì chiến tranh, bị giằng co giữa cái đẹp và cái xấu trong bối cảnh xã hội lúc đó”.

Ban Phượng Hoàng (từ trái qua): Elvis Phương, Trung Vinh, Nguyễn Trung Cang, Châu và Lê Hựu Hà. Ảnh NVCC.

Ở đó có một Lê Hựu Hà lạc quan với lòng yêu thiên nhiên, yêu người, yêu đời, còn Nguyễn Trung Cang thì sống trong sự bi quan, dằn vặt, nhìn cuộc đời này bằng một màu đen tang tóc, ảm đạm. Và chính sự quân bình ấy đã tạo nên ban Phượng Hoàng như tên tuổi lớn của một giai đoạn nhạc trẻ Việt Nam bắt đầu thành hình. Và không chỉ có cơ may được hợp tác cùng và làm việc với những yếu nhân, mà bản thân ông cũng là một người hướng mình đến sự hoàn hảo, để đáp lại lòng thương yêu của khán giả dành cho mình.

Ông kể về những lần mua sắm rất nhiều trang phục ở các kinh đô thời trang khác nhau với những nhà thiết kế nổi tiếng, không chỉ vì thích mặc đẹp mà còn vì để tôn trọng khán giả. Ông cũng nói về nỗ lực của mình trong việc tìm ra một lối đi mới, trong việc tiên phong hát các liên khúc, phối trộn chất liệu dân gian cũng như cách hát bày tỏ cảm xúc khác biệt… Chính những điều đó làm nên một Elvis Phương của ngày hiện tại, rằng dẫu chìm nổi theo dòng thời gian ở nhiều bối cảnh khác nhau, thì ông vẫn luôn thích nghi và tìm thấy được lối riêng cho bản thân mình.

Bìa cuốn hồi ký Dòng đời. Ảnh: Phương Nam Books

Xuyên suốt tác phẩm ông đã ví mình như chú ngựa hoang “phóng vào đồng cỏ mênh mông, bát ngát để khám phá biết bao điều mới lạ, được nhìn thấy đủ muôn mặt của cuộc đời này, từ những khuôn mặt khả ố đến những khuôn mặt đẹp đẽ dễ thương, từ những khuôn mặt tính toán thâm hiểm cho đến những khuôn mặt đầy bao dung và nhân hậu…”

Và sau 60 năm vùng vẫy vẫn chưa thấm mệt, cho đến giờ đây, ông vẫn là một tượng đài trong âm nhạc Việt Nam không chỉ trong quá trình làm nghề, mà còn là thái độ sống và lòng bao dung với cuộc đời này. Dòng đời chính là những trải lòng ấy, để "ngựa hoang" giờ đã tìm thấy tình yêu cũng như chính mình.

Nguồn: Người Đô Thị | Minh Anh

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Từ câu chuyện quạ và bình nước đến giải mã bí mật bộ não thiên tài của loài chim

Quyển sách Chim chóc chưa bao giờ ngốc, tác giả sách, nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman giúp độc giả hiểu biết thêm vô vàn năng lực kỳ diệu, đời sống hoang dã đầy thú vị của loài chim. 

Published

on

Bạn có biết, loài chim đã tồn tại hơn 100 triệu năm? Chúng thường sử dụng tập quán xây tổ, sử dụng điệu múa… để thu hút bạn tình. Hay chim sáo, vẹt có khả năng bắt chước nói tiếng người, bồ câu đưa thư hoặc những loài chim di cư định vị được chúng đang ở đâu.

Trí thông minh của loài chim trở thành nguồn cảm hứng bất tận để các nhà khoa học thực hiện hàng loạt thí nghiệm. Và trong quyển sách Chim chóc chưa bao giờ ngốc, tác giả sách, nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman giúp độc giả hiểu biết thêm vô vàn năng lực kỳ diệu, đời sống hoang dã đầy thú vị của loài chim. 

Vì sao loài chim có trí thông minh vượt bậc?

Trong Chim chóc chưa bao giờ ngốc (Phương Nam Book & NXB Thế giới), nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman đã không ngần ngại gọi các đối tượng chim bằng cụm từ “thiên tài”. Vì sao ư? Khi đi sâu nghiên cứu, ghi chép, Jennifer Ackerman nhận định, chim chóc xứng đáng với cái tên đó.

Cũng theo Charles Darwin - nhà bác học, nhà tự nhiên học vĩ đại người Anh, “cha đẻ” của thuyết tiến hóa, từng nói: “Động vật và con người có sức mạnh trí tuệ chỉ khác nhau ở mức độ chứ không phải ở giống loài”. Trong thực tế, bạn từng nhìn thấy chú chim sẻ đang nhặt hạt thóc mang về tổ hay một con chim sáo lục túi rác tìm thực phẩm sót lại. Điều này giúp bạn nhận ra, loài chim học được cách tìm kiếm thức ăn mới. Dấu hiệu cho thấy sự thông minh vượt bậc của loài chim. 

Gần gũi hơn với tuổi thơ chúng ta, câu chuyện ngụ ngôn quạ và bình nước là tiền đề để các nhà khoa học thực hiện các thí nghiệm trên loài quạ. Năm 2014, nghiên cứu về quạ và bình nước tái hiện lại dưới góc nhìn các nhà khoa học ở ĐH Cambridge (Anh) và ĐH Auckland (New Zealand).

Ảnh minh họa

Với nhiều phương án, giống quạ New Caledonian được thí nghiệm ưu tiên chọn đá để thả vào bình thay vì cát, chọn vật rắn chìm dưới nước thay vì vật rỗng nổi trên mặt. Quạ thả vào bình có mực nước cao hơn thay vì bình có mực nước thấp hơn. Từ những hành vi đó, các nhà khoa học kết luận rằng, loài quạ cực kỳ thông minh, nó biết cách sử dụng công cụ lao động theo ý muốn. 

Cũng trong nghiên cứu trên Tạp chí Thần kinh học So sánh (Mỹ), tháng 1/2022, các nhà khoa học so sánh não bộ chim họ quạ với não của gà, chim bồ câu và đà điểu. Họ phát hiện rằng não họ quạ có các tế bào thần kinh dày đặc với hơn 200 đến 300 triệu tế bào thần kinh trên mỗi bán cầu. Điều này cho phép việc giao tiếp hiệu quả giữa các tế bào não của quạ. 

Trong khi đó, loài chim luôn bị nỗi oan ngu ngốc, con người mắng là lũ não ngắn, đồ... não chim. Theo một nghiên cứu năm 2020, tạp chí Science, công bố, não chim không hề ngắn một chút nào. Cụ thể, quạ và các loài chim khác “biết chúng muốn gì và có thể suy ngẫm các ý tưởng trong tâm trí”. Theo tạp chí Current Opinion in Behavioral Sciences, xuất bản năm 2017, nhận định, trí thông minh của quạ có thể ngang bằng với một số loài khỉ và gần với loài vượn lớn (khỉ đột).

Cũng theo nghiên cứu của Viện Khoa học Hàn lâm Quốc gia (Mỹ), các nhà khoa học phát hiện ra rằng, bộ não bé nhỏ của loài chim chứa nhiều tế bào não hơn đa số các loài thú hiện nay. Cụ thể, các chuyên gia đã xét nghiệm tế bào não của 32 loài chim khác nhau, gồm cả quạ, vẹt, đà điểu và cú. Họ sử dụng hệ thống đếm neuron thần kinh. Kết quả thu được, não chim có số lượng tế bào não lớn hơn hẳn các loài thú khác. Ví dụ, loài chim sẻ - trọng lượng bằng 1/9 loài chuột, nhưng tỷ lệ tế bào não nhiều gấp 2,3 lần.

Tuyệt chiêu ‘tỏ tình” sáng tạo của loài chim 

Từ việc quan sát hành vi sống của loài quạ có thể chế tạo công cụ để lấy thức ăn - những thứ chỉ từng nhìn thấy ở các loài vượn lớn. Hay nguyên nhân tuyệt diệt của chim dodo, tác giả sách, nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman đi tìm lời giải đáp về thang đo chung trí tuệ của các loài chim. 

Với Chim chóc chưa bao giờ ngốc, Jennifer Ackerman cung cấp kiến thức đời sống hoang dã lý thú đến người đọc. Tác giả trình bày chi tiết những phát hiện, minh chứng, nghiên cứu cũng như kết quả về trí thông minh của loài chim. Việc bộ não loài chim có kích thước nhỏ không tương đồng một cách hoàn toàn với trí thông minh của chúng.

Hơn hết, Jennifer Ackerman dùng các học thuyết riêng biệt để giúp chúng ta hiểu thêm về trí thông minh của loài chim. 8 chương sách là 8 mảnh ghép làm nên những điều mới mẻ về các loài chim. Trong đó, hai chương sách bàn luận về học thuyết tâm trí giao phối. Tác giả đưa ra những lý giải thú vị về các hành vi một vài loài chim mái tìm bạn tình dựa trên cách xây dựng tổ cũng như điệu múa đẹp từ chim trống. 

Vào mùa giao phối, chim trống lượm nhặt, thậm chí giành giật nhiều đồ vật bỏ rơi đủ màu sắc để trang trí nơi ở của mình để thu hút chim mái. Khi đối tượng đến, chim trống nhảy nhót, hót mừng mời vào tổ tham quan. Tổ càng đẹp con mái sẽ càng dễ xiêu lòng hơn. Hoặc có những loài chim khác lại chọn sự đồng điệu thông qua tiếng hót… Hành vi kết đôi thú vị này diễn ra trong thế giới tự nhiên giúp chúng ta thấu hiểu, loài chim cũng rất sáng tạo trong việc tán tỉnh nhau.

Điều đặc biệt của Chim chóc chưa bao giờ ngốc còn nằm ở sự pha trộn tài tình giữa những kiến thức thú vị về cuộc sống của loài chim. Óc quan sát tinh tế, sự ghi chép tỉ mẩn, dày công nghiên cứu về loài chim của tác giả Jennifer Ackerman gói gọn trong hơn 400 trang viết.

Thông điệp từ tình yêu thiên nhiên

Chim chóc chưa bao giờ ngốc còn góp phần giúp độc giả nhí lẫn người lớn hiểu thêm thực tế môi trường sống đang dần biến đổi. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người và sự tiến hóa của loài chim. 

Jennifer Ackerman diễn giải cho chúng ta thấy, các chú chim di cư giờ đây phải đối mặt với việc thức ăn trên biển của mình không đúng mùa. Nhiệt độ môi trường tăng lên, thời gian sinh trưởng của các trật tự sinh học khác đảo loạn. Dẫn đến nhiều loài chim phải chết giữa đường do không tìm được thức ăn. Trong rừng rậm sâu, những con chim mẹ cũng phải đẻ trứng ngược với chu trình ngàn đời tự nhiên, nhằm đảm bảo nguồn sâu phong phú để nuôi nấng thế hệ sau của mình… 

Thông qua Chim chóc chưa bao giờ ngốc, tác giả Jennifer Ackerman mong muốn gửi gắm thông điệp về tình yêu thiên nhiên, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề bảo tồn sự đa dạng sinh học của loài chim nói riêng, cũng như đời sống loài động vật hoang dã khác trước thềm tuyệt chủng.

“Não chim có lẽ nhỏ, nhưng rõ ràng là có võ… Chim chóc đã tồn tại trong hơn 100 triệu năm. Chúng là một trong những câu chuyện thành công vĩ đại nhất của tự nhiên…”, Jennifer Ackerman viết.

Bà Trần Nhật Hoàng Phương - Giám đốc Marketing Phương Nam Books - cho biết, nếu như thời gian trước, các dòng sách đa dạng, phong phú theo chiều rộng, thì trong năm 2023, nhiều chủ đề sách sẽ mang tính chiều sâu hơn. Theo đó, Chim chóc chưa bao giờ ngốc - giải mã bộ não thiên tài của loài chim, được trình bày với giọng văn mạch lạc. Từ đó, độc giả sẽ bước vào cuộc phiêu lưu trên từng trang sách.

Tóm lại, Chim chóc chưa bao giờ ngốc - một cuốn sách tuyệt vời dành cho bạn đọc yêu động vật, tò mò khám phá về đời sống tự nhiên. Bởi có quá nhiều điều thú vị sẽ giữ chân bạn lại lâu hơn, để tìm hiểu, để khám phá và yêu hơn những loài chim - một trong những sinh vật có trí thông minh vượt bậc nhất thế giới. 

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Sự hoàn hảo và hạnh phúc: Điều gì quan trọng hơn?

Bạn và tôi cũng chỉ là những cô gái nhỏ trên hành trình tự chữa lành tâm hồn, yêu thương chính mình.

Published

on

phu-nu-dung-kiet-suc-vi-su-hoan-hao

Gửi cậu - cô gái luôn nghĩ mình chưa đủ tốt. 

Dạo gần đây, mình lướt mạng xã hội thấy được rất nhiều những cô gái xinh đẹp, giỏi giang và tràn đầy năng lượng tích cực, mình ngưỡng mộ lắm! Nhưng mình bỗng lặng đi một chút, hàng vạn câu hỏi xuất hiện trong đầu mình: Tại sao bản thân lại không được xinh đẹp, sao bản thân mình toàn chất chứa những tiêu cực, sao mình lại không đủ tốt cơ chứ! Bạn đã từng bị những suy nghĩ ấy bủa vây chưa? Nếu câu trả lời là có, hãy để mình dành cho bạn một cái ôm thật dịu dàng nhé! 

Chỉ cần quan tâm cảm xúc bản thân một chút, bạn sẽ thấy tinh thần tốt hơn. Nguồn ảnh: @Unsplash

Phải là một cô gái đoan trang, một người vợ tào khang, một người mẹ giỏi giang - những tiêu chuẩn hoàn hảo, những áp lực vô hình ấy đã gắn lên người phụ nữ qua bao thế hệ. Ở đây, mình không phủ nhận những tiêu chuẩn ấy là sai trái, mình chỉ nói đến việc phụ nữ chúng mình luôn trong tình trạng thấy quá tải và kiệt sức với mọi việc mình phải làm, nhưng vẫn cứ lo là mình làm chưa “đủ” và luôn trong trạng thái "sức cùng lực kiệt". 

Mình cũng chỉ là cô gái nhỏ trên hành trình tự chữa lành tâm hồn, yêu thương chính mình để thoát khỏi "peer pressure" (Áp lực đồng trang lứa) hay "burn out" (luôn cảm thấy bản thân mình mệt mỏi và vô cùng áp lực). Người bạn đồng hành cùng mình ở hành trình này chính là quyển sách Phụ nữ đừng kiệt sức vì sự hoàn hảo (Emily Nagoski, PhD và Amelia Nagoski Peterson, DMA)

Quyển sách Phụ nữ đừng kiệt sức vì sự hoàn hảo - tác giả Emily Nagoski, PhD và Amelia Nagoski Peterson, DMA

Quyển sách cung cấp độc giả những thông tin khoa học về sức khỏe tâm lý, vừa là người bạn cùng san sẻ những vấn đề xung quanh "cuộc sống phải hoàn hảo" của người phụ nữ. Và chắc chắn bạn sẽ như mình khi bắt gặp chính mình trong quyển sách qua những câu chuyện về cuộc đời, những nỗi đau tâm lý và những lần ngã gục của những người phụ nữ. 

Ba phần của quyển sách Phụ nữ đừng kiệt sức vì sự hoàn hảo tương ứng với ba giai đoạn của sự chữa lành: 

  • Phần 1 - Những điều bạn mang theo: Với mình, đây là chương sách mình phải chạnh lòng và nghiền ngẫm lâu nhất, khi mình phải tự đối mặt với những đám mây tiêu cực - những vấn đề vẫn hằng đeo bám tâm trí người phụ nữ: sự căng thẳng, cạn kiệt cảm xúc, nhìn nhận sai về "ý nghĩa cuộc sống"... qua góc nhìn tâm lý học và khoa học xã hội. Nhưng mình chắc chắn rằng chúng sẽ không hề khô khan mà lại dễ hiểu và gần gũi qua cách dẫn chuyện lôi cuốn của tác giả. 
  • Phần 2 - Kẻ thù thật sự: Phần hai của quyển sách đào sâu vào "chế độ phụ quyền", “hội-chứng-người-biết-cho-đi” và "vẻ đẹp lý tưởng" - vạch trần những kẻ thù đã gây ra những thương tổn trong tâm lý người phụ nữ. Mình cũng rất thích cách tác giả lồng ghép bộ phim Gaslight một cách đầy tinh tế để dẫn chuyện. Cùng với đó, tư tưởng của tác giả không lý thuyết suông rằng kêu gọi phụ nữ hãy yêu thương và chấp nhận bản thân, mà là "kiên nhẫn với cơ thể cũng như cảm giác của bạn về cơ thể mình."
  • Phần 3 - Những điều cần làm: Phần này sẽ trang bị cho bạn những kiến thức để đánh bại "những kẻ thù thật sự", để bạn ngày một trở nên mạnh mẽ hơn và chiến thắng được chúng. Bạn sẽ bất ngờ nhận ra đó là những việc bạn có thể thực hiện hằng ngày, để bạn kết nối, tin tưởng, nghỉ ngơi và bao dung với bản thân mình hơn. 

Cuối mỗi chương, nhóm tác giả đều có tóm tắt ngắn gọn nội dung, giúp mình thống kê lại kiến thức và các "bài tập" thực hành. Khép lại quyển sách chưa đầy 400 trang, mình đã xóa đi được những góc nhìn đầy phiến diện về cuộc sống và cả về chính mình nữa.

Khi ta từ bỏ sự áp lực hoàn hảo là ta đang hạnh phúc. Nguồn ảnh: @Unsplash

Mình không dám nói rằng mình trưởng thành hơn hay hoàn thành chữa lành sau khi đọc xong quyển sách. Nhưng mình đã tự mở ra cho mình một lăng kính mới, một cánh cửa mới cho chiếc tủ eo hẹp nơi tâm trí. Lăng kính của sự tự do và cánh cửa của sự bao dung cho bản thân. Bất cứ sự trưởng thành nào cũng phải đánh đổi bằng tổn thương. Điều quan trọng, cách ta chiến đấu và chữa lành cho đứa trẻ bên trong sau cuộc chiến hay để những đớn đau ấy mãi tuần hoàn.

"Hãy tin tưởng cơ thể của bạn. 
Hãy tử tế với chính mình. 
Bạn như hiện tại là đủ. 
Niềm vui của bạn là quan trọng. 
Hãy nói cho mọi người mà bạn biết."
Mỗi cô gái đều là phiên bản độc nhất và xứng đáng được yêu thương!"

Đọc bài viết

Cafe sáng