Tháo gỡ phép màu là cuốn sách Julie Yip-Williams kể lại câu chuyện cuộc đời mình, từ một bé gái bị khiếm thị bẩm sinh, vượt khó với nghị lực phi thường và cuối cùng qua đời khi chống chọi với căn bệnh ung thư giai đoạn cuối.

“Câu chuyện này bắt đầu ở điểm cuối. Nghĩa là nếu bạn đang đọc những dòng này, thì tôi đã không còn nữa. Nhưng không sao cả… Ở đây, tôi bắt đầu viết ra trải nghiệm của mình cả về cuộc đời tôi đã sống và những gian nan tôi đã chịu – cả hai đều không toàn diện, song cũng đủ để bạn thấy rõ quãng đường mà tôi đã đi và thế giới mà tôi đã tạo dựng suốt đời mình. Và thứ vốn ban đầu chỉ để ghi lại cái chết yểu chực chờ đã trở thành điều gì đó có ý nghĩa hơn nhiều: lời cổ vũ cho các bạn, những người vẫn đang sống.

Hãy sống khi bạn còn đang sống, bạn nhé. Từ lúc phép màu khởi đầu, đến khi phép màu tháo gỡ.”

*

Thời gian qua, rất nhiều cuốn hồi ký do bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối viết đã trở thành best-seller, có thể kể đến Khi hơi thở hóa thinh không của Paul Kalanithi; The Bright Hour của Nina Rigg hay Dying: A Memoir của Cory Taylor.

Độc giả xem những quyển sách này như một cơ hội để chạm vào ẩn số vĩ đại – cái chết, một cách an toàn. Khi nhìn vào khoảnh khắc tồi tệ nhất trong cuộc đời của một người xa lạ, họ ít nhất được trấn an rằng cái chết, theo những người sắp chết, thực sự không đáng sợ như chúng ta hằng nghĩ.

Hồi ký của Julie Yip-Williams thì khác, nguyên chất, không cắt cạnh gọt giũa, trung thực một cách tàn nhẫn khi miêu tả cơn thịnh nộ đi kèm với nỗi đau thể xác của một bệnh nhân ung thư. Quyển sách bao trùm trong những cảm xúc chân thực nhất của một người đang đối diện với cái chết sớm: trực diện, trần trụi, và không hề được lãng mạn hóa.

Dưới đây, chúng ta có thể biết thêm một góc nhìn khác về quyển sách Tháo gỡ phép màu – giọng nói của tang quyến.

Julie qua đời vào tháng 03.2018, quyển sách Tháo gỡ phép màu được phát hành sau đó 1 năm. Josh Williams, chồng của tác giả, đã có những chia sẻ chân thực với trang Vulture xoay quanh người vợ quá cố cũng như quyển hồi ký.

Anh chia sẻ thẳng thắn về nguồn gốc quyển sách, những khó khăn của anh trong việc chia sẻ câu chuyện của gia đình mình với đông đảo bạn đọc, và cả cái tâm trạng quái quỷ khi biết rằng anh chỉ có thêm 4 năm nữa để sống với người mà anh muốn chung sống cả đời.

*

Cảm xúc của bạn khi quyển sách Tháo gỡ phép màu được xuất bản?

Như tôi đã nói, Julie thực sự không có ý định thương mại hóa bất kì bài viết nào. Cô ấy chỉ cảm thấy phần lớn những thông tin ngoài kia (về ung thư, về cái chết) là không trung thực, thậm chí gây hiểu lầm, và không đặc biệt hữu ích. Và chiếc blog của cô, một nơi duy nhất trên thế giới, giúp Julie phơi bày những cảm xúc chân thực nhất.

Phản ứng của Julie khi nghe rằng NXB thực sự quan tâm đến việc chuyển thể nó thành một cuốn sách – ý tôi là, thật khó để diễn tả. Cô ấy vui như được lên cung trăng. Lúc đó cô ấy thực sự yếu.

Cô biết mình không còn nhiều thời gian nữa. Tôi nghĩ Julie rất xúc động khi được để lại thứ gì đó, bởi vì cô ấy nghĩ rằng quyển sách có thể hữu ích cho những người đang đau khổ ngoài kia. Nhưng tôi cũng nghĩ rằng cô ấy thực sự, thực sự muốn để lại một di sản hữu hình, đặc biệt là cho những đứa trẻ. 2 đứa đều còn quá nhỏ khi mẹ chúng qua đời.

Julie viết rất nhiều cảm xúc tức giận, bất lực trước cái chết. Đó dường như không phải là cảm xúc mà mọi người muốn đề cập đến khi nói về ung thư?

Chúng tôi có một kỳ nghỉ gia đình hàng năm, nơi chúng tôi có mặt cùng với bố mẹ tôi, chị em tôi và gia đình của họ. Và chúng tôi quyết định thực hiện nó vào năm 2013, mặc dù Julie lúc đó vừa nhận chẩn đoán về căn bệnh quái ác.

Tôi nhớ mình đã ngồi bên cạnh cô ấy, tất nhiên là trong tâm trạng bị sốc, thất thểu và đọc các bài blog của Julie. Và ngạc nhiên rằng, các bài viết đều rõ ràng và hữu ích.

Chúng tôi thống nhất với nhau rằng sứ mệnh trọng tâm của các bài blog, hay sau này là quyển sách Tháo gỡ phép màu, là thể hiện những cảm xúc trung thực, cởi mở và thực sự hữu ích. Những cảm xúc này đã ở đó, ngay từ đầu cuộc hành trình chống chọi ung thư của cô ấy.

Bạn có bảo vệ cuộc sống riêng theo một cách nào đó không? Vì hẳn sẽ rất nhiều người nói về gia đình, về vợ và các con bạn.

Chúa ơi. Nghe này, tôi không muốn mọi người hiểu sai, nhưng điều đó thực sự khó khăn với tôi. Tôi rất tự hào về cô ấy. Và tôi thực sự rất biết ơn vì cô ấy đã nhận được một hợp đồng xuất bản tốt. Julie xứng đáng được hưởng một điều lớn lao trong cuộc đời, nhất là khi cuộc đời này đối xử quá bất công với cô ấy. Tôi thực sự tự hào về vợ mình. Và tôi cũng rất vui vì quyển sách giúp cất giữ kỉ niệm về Julie với các con. Ở tuổi 42, tôi đủ lớn để hiểu rằng ký ức sẽ phai nhạt nếu ta không gìn giữ.

Nhưng về mặt cá nhân, điều đó rất khó khăn. Tôi chỉ đang cố gắng duy trì tập trung vào những khía cạnh tốt. Nhưng nó sẽ không phải là lựa chọn của tôi. Tôi không thích nói về cuộc sống cá nhân của mình, nhất là khi đó là những kỉ niệm đau đớn. Mất Julie là trải nghiệm đau khổ nhất trong cuộc đời tôi cho đến nay.

Tôi hiểu. Bạn không nói rằng bạn ghét cuốn sách hay ước gì cô ấy không viết nó – chỉ là đây không phải là tình huống bạn muốn.

Tôi là ai để ngồi đó và giết chết giấc mơ của cô ấy? Tôi đã rất yêu cô ấy. Tôi muốn cô ấy hạnh phúc. Tôi biết điều này làm cho cô ấy rất hạnh phúc. Và tôi biết rằng đó là mục tiêu sống của cô ấy. Ngay cả giấy chứng tử của Julie cũng viết rằng cô ấy là một luật sư và một tác giả. Cô ấy sẽ thích điều đó. Cô ấy sẽ mỉm cười với điều đó.

Có điều gì trong cuốn sách mà bạn chưa đọc, hoặc không thể đọc, cho đến khi cô ấy qua đời không?

Trước đây, tôi đọc các bài viết tại nơi làm việc. Hoặc có thể là vào ngày hôm sau nếu tôi có một ngày làm việc đặc biệt bận rộn. Nhưng theo thời gian, khi mọi thứ trở nên trầm trọng hơn vào năm 2016, 2017.

Tôi đã không thể đọc bài đăng mà cô ấy viết cho tôi có tựa đề “Tình yêu” – bài đăng cuối cùng hoặc áp cuối mà cô ấy đã viết – cho đến nhiều tháng sau khi chấp nhận được sự thật. Tôi đọc bài đăng đó khi Julie đã qua đời.

Julie có đọc hồi ký nào khác của những người mắc bệnh nan y không?

Tôi chưa đọc bất kỳ cuốn nào trong số đó, nhưng tôi biết rằng Julie chắc chắn đã đọc Khi hơi thở hóa thinh khôngvà quyển sách của Nina Riggs – The Bright Hour.

Bạn có thấy Tháo gỡ phép màu và cả những quyển hồi ký của bệnh nhân ung thư nêu trên, sau tất cả, mang lại một động lực tích cực?

Tất nhiên.

Những cuốn sách đó không có từ năm 2013. Trở lại năm 2013, nếu đọc chúng, tôi gần như cảm thấy hụt hẫng, kiểu như: “Ôi Chúa ơi. Những người này xem ung thư là một thách thức. Như một cơ hội.”

Họ viết về cái chết nhẹ như bẫng, như thể việc ghi một bàn thắng, việc giảm đi mười cân. Bởi theo những người sắp chết, cái chết thực sự không đáng sợ như chúng ta luôn nghĩ.

Vào một thời điểm nào đó trong cuốn sách, Julie chấp nhận những gì sắp xảy ra với bản thân. Bạn đã nghiệm ra khái niệm về “cái chết” mới của riêng mình chưa?

Cái chết có lẽ ít đáng sợ hơn với tôi so với trước đây. Julie không thực sự thuộc về tôn giáo nào, nhưng cô ấy sở hữu niềm tin tâm linh của người phương Đông. Cô ấy không sợ chết. Tôi nghĩ rằng mọi người đều có một chút sợ hãi, nhưng cô ấy thì không – thậm chí rất lâu trước khi cô ấy bị bệnh.

Mặt khác, tôi hoàn toàn kinh hãi về điều đó. Tôi đấu tranh với niềm tin rằng thực sự tồn tại một ‘thế giới bên kia’. Quan sát Julie, tôi luôn tự hỏi không biết khi nó thực sự xảy ra thì sẽ như thế nào. Cô ấy rất bình yên khi ra đi – vì vậy theo một cách nào đó, làm giảm bớt nỗi sợ hãi của tôi. Nhưng tôi không biết liệu nó có thực sự trả lời bất kỳ câu hỏi sâu xa nào của tôi về ‘thế giới bên kia’ ấy hay không.

Có điều gì bạn muốn mọi người biết về Julie mà họ không thể hiểu khi đọc cuốn sách này không?

Tôi nghĩ rằng Julie có lẽ là người dũng cảm nhất mà tôi từng gặp. Đó không chỉ là vấn đề thị lực yếu hay suýt mất mạng dưới tay người bà. Cô ấy là một người cực kỳ thích phiêu lưu mạo hiểm, cô ấy đã đi khắp 7 lục địa vào năm 30. Tôi biết rằng một số người có thể đọc cuốn sách và nghĩ rằng cô ấy thật khắc nghiệt, gay gắt. Cô ấy thực sự có một số khía cạnh khó khăn, nhưng Julie cuối cùng là một người tốt bụng và yêu thương gia đình.

Tôi hy vọng độc giả cảm nhận được điều đó khi đọc quyển sách.

Chắc chắn.

Hết.

Uyên lược dịch.

Bài viết gốc được thực hiện bởi Hillary Kelly, đăng tại Vulture.

*

---