Phía sau trang sách

Nỗi cô đơn của cái lưng

Published

on

Cô đơn hay đánh mất cái tôi? Có lẽ Hasegawa đã luôn tự hỏi mình như thế khi nhìn cái lưng của Ninagawa – một người bạn cô đơn, luôn sống trong thế giới ảo tự tạo ra.

Khi lên cấp ba, vào ngôi trường mới, Hasegawa đã chọn sự cô đơn. Cô không giao tiếp với bất kì ai. Đó không phải là do cô không có khả năng giao tiếp với bạn bè. Cô chọn sự cô đơn vì cái tôi cá nhân của mình. Cô không muốn đánh mất mình khi chơi nhóm ở lớp. Lớp cô chia thành nhiều nhóm chơi với nhau. Nếu không vào một nhóm nào thì người đó sẽ trở thành người thừa trong lớp. Hasegawa đã trở thành người thừa trong lớp vì cô không thích chơi theo nhóm. Cô nhận thấy trong một nhóm bạn, không bao giờ có chuyện tất cả mọi người trong nhóm đều thân với nhau, bao giờ cũng phải có ít nhất một vài người lạc lõng ra khỏi nhóm. Và những người này, để ở lại trong nhóm, phải cố vờ đi sự lạc lõng đó bằng nhiều cách như: cố gắng cười trước những câu chuyện hài mà một thành viên trung tâm của nhóm kể dù cho cảm thấy không có gì đáng để cười, cố gắng kể những câu chuyện hài dù bản thân không phải là người hài hước v.v… Hasegawa đã quá quen thuộc với những việc như thế vì năm cấp hai, cô cũng chơi theo nhóm như những học sinh bình thường khác.

Ninagawa cũng là một người thừa trong lớp. Nếu như Hasegawa chủ động trong việc tách mình ra khỏi lớp thì với Ninagawa, cậu lại không ý thức được việc đó. Cậu chỉ đơn thuần muốn sống trong thế giới thu nhỏ của mình. Cuộc sống gia đình của Ninagawa không được tiết lộ nhiều trong truyện. Không ai biết đã có chuyện gì xảy ra với cậu, chi biết Ninagawa sống khép mình ngay trong chính ngôi nhà của cậu. Trong phòng cậu có đầy đủ vật dụng như thể đó là căn phòng của một nhà trọ: tủ lạnh, thức ăn, chiếc bàn vừa là bàn học vừa là bàn ăn…

Tiểu thuyết ngắn Cái lưng muốn đá không kể chuyện về những học sinh cô độc trong một lớp học bị bạn bè ức hiếp như thế nào. Ngược lại, Wataya Risa tập trung xây dựng mối quan hệ giữa Hasegawa và Ninagawa. Mối quan hệ đó không phải đến từ sự đồng cảm nỗi cô đơn của nhau mà đến từ sự va chạm trong cách suy nghĩ. Tác giả đã xây dựng nhân vật Olichan-một người mẫu thần tượng của Ninagawa để khắc họa rõ nét sự khác biệt giữa hai người. Hasegawa cô đơn nhưng mạnh mẽ trong những suy nghĩ nội tâm. Cô không thích việc xem một người bình thường nào đó như thần thánh, thích sống tự do theo ý mình. Ninagawa cô đơn và cần một điểm tựa trong tâm hồn đủ vững mạnh để xem như nó là lí do cho sự tồn tại của cậu. Và cậu đã chọn điểm tựa đó là Olichan. Ninagawa cố gắng bắt chuyện với Hasegawa chỉ đơn giản vì cô đã từng một lần gặp Olichan.

Hasegawa dần quan tâm đến Ninagawa. Cô muốn hiểu cậu hơn nhưng khi nhìn chiếc lưng của cậu từ phía sau lúc cậu đang nghe radio chương trình phát thanh của Olichan, cô biết rằng đó là thế giới chỉ của riêng cậu và Olichan. “Tôi muốn đá vào cái lưng gù gù yếu ớt không phòng bị này. Tôi muốn nhìn thấy cậu ta đau đớn”. Hasegawa đã đá vào lưng của Ninagawa chỉ để rồi sau đó lại suy nghĩ: “Tưởng tượng ra vết bầm tím tụ máu không ai biết ở trên lưng cậu ta, tôi lại thấy thương thương và muốn sờ tay vào”. Dù Hasegawa không ý thức được nhưng hành động đá vào lưng Ninagawa đã cho thấy trong vô thức, cô muốn kéo cậu lại với thế giới bên ngoài.

Ninagawa yêu Olichan bằng một tình yêu cuồng tín: cậu sưu tập tất cả những gì thuộc về Olichan, chủ đề duy nhất khi nói chuyện của cậu cũng là về Olichan…Với cậu, tất cả những gì thuộc về Olichan đều hoàn hảo. Thứ tình yêu được xây dựng trên sự tưởng tượng của cậu đã trở thành một điều quen thuộc trong thế giới của chúng ta khi công nghệ giải trí không ngừng phát triển. Ta có thể bắt gặp dễ dàng kiểu hâm mộ một thần tượng nào đó cuồng nhiệt giống như Ninagawa ở ngoài đời. Hâm mộ một ngôi sao nào đó không phải là chuyện xấu nhưng khi tình yêu đó biến thành thứ khiến người ta tự mình sống cô lập thì nó trở thành một chuyện đáng lo ngại. Thế nhưng, kết thúc truyện “Cái lưng muốn đá”, với câu nói buồn bã của Ninagawa sau khi cậu gặp được thần tượng của mình ở liveshow đem đến cho người đọc hi vọng cậu sẽ thức tỉnh. “Tưởng tới gần được Olichan, nhưng đó lại là lúc tớ cảm thấy cô ấy xa cách nhất từ trước đến giờ, xa hơn hẳn lúc tớ nhặt nhạnh những mảnh cuộc đời cô ấy và đem cất giữ trong hộp”.

Bằng một thứ văn phong giản dị, Wataya Risa chậm rãi bóc tách từng lớp nội tâm của nhân vật để khi câu chuyện kết thúc, cái tôi của nhân vật hiện ra rõ ràng khiến người đọc không thể dứt khỏi cảm giác xót xa trước thế giới đó. Tiểu thuyết ngắn này thật sự xứng đáng mang lại giải thưởng Akutagawa cho tác giả khi cô mới 19 tuổi.

Kodaki

Phía sau trang sách

Nắng Tháng Tám: Màn trình diễn ấn tượng của William Faulkner

Published

on

By

Nắng tháng Tám diễn ra ở vùng Nam Mỹ vào những năm 1930 và trung tâm câu chuyện xoay quanh vụ án mưu sát một người phụ nữ tên Joanna Burden, người địa chủ bị hầu hết những người dân trong vùng khinh ghét vì quá khứ gia đình. Thông qua quá trình kể câu chuyện này, bí mật của những nhân vật khác cũng dần được tiết lộ. Truyện được viết với thời gian phi tuyến tính, gợi nhớ đến lối kể truyện truyền miệng, đường dây câu chuyện thường xuyên bị ngắt giữa chừng và những nhân vật khác thay phiên nhau tiếp nối mạch truyện. Các nhân vật đều là những con người bị gạt ra khỏi xã hội. Vì vậy, câu chuyện là cái nhìn về xã hội từ ngoài rìa của những con người không còn thuộc về nó nữa.

Tiểu thuyết chia làm ba đường dây câu chuyện riêng biệt, cuối cùng tất cả đều liên kết nhau bằng kết thúc bùng nổ với bạo lực. Một phong cách rất Faulkner. Nhưng khác với những tiểu thuyết khác viết theo phong cách này ở chỗ: cuối cùng nhân vật chính trong mỗi câu chuyện thường gặp nhau thì Faulkner lại không bao giờ tạo ra một cảnh chung có cả Christmas và Lena – hai trong số ba nhân vật chính. Mặc dù dường như họ được kết nối với nhau một cách vô hình: có thể Chirstmas vừa là hóa thân ẩn dụ cho người cha của đứa trẻ trong bụng Lena, đồng thời lại chính là đứa trẻ đó. Đứa trẻ là câu trả lời của Faulkner cho định mệnh tàn bạo không thể tránh khỏi đã nguyền rủa vùng đất phía Nam ấy. Chẳng có lối thoát nào cho những tổn thương quá khứ ngoài việc tự tạo nên những mầm hi vọng mới. Và Faulkner để cho chúng ta tìm ra điều ấy ở đứa trẻ của Lena.

Ở Nắng tháng Tám, Faulkner đã cho thấy một thế giới có chuẩn mực xã hội quá khắt khe, thiếu linh động, bảo thủ và con người phải chịu đựng bằng cách vờ như khuất phục khối bêtông hiện thực của ngoại giới, của những sự việc dường như chẳng liên quan đến họ. Đó là một thế giới chẳng có gì thích ứng với nhau, chẳng có điều gì kết nối, và Faulkner cũng không cố gắng tìm ra sự kết nối. Ông chỉ trộn lẫn chúng vào nhau trong hệ thống câu chuyện của mình để chúng ta cảm nhận những nghịch lí đó.

Nhận xét của báo chí thế giới

Nói rằng Nắng tháng Tám là một màn trình diễn ấn tượng thật chẳng phải là nói quá chút nào… Faulkner không chỉ tích hợp trong cuốn sách này thứ văn phong quyến rũ của sức mạnh và cái đẹp: ông còn cho phép một vài nhân vật của mình, nếu không phải là nhân vật chính, thỉnh thoảng được quyền hành động vô cớ, nằm ngoài những khuôn mẫu xã hội… Nghĩa là, Faulkner tự cho mình lí lẽ và sự thương cảm đối với hệ thống trong thế giới của ông.

J. Donald Adams | New York Times

Quyển sách như rực lửa với sự phẫn nộ dữ dội trước bạo lực, sự ngu ngốc và lòng kiêu hãnh – một quyển sách tuyệt vời.

Spectator

Faulkner có một sức sáng tạo không mệt mỏi, trí tưởng tượng phong phú, và ông thường viết như một thiên thần.

Arnold Bennett

Kodaki
dịch và tổng hợp từ nhiều nguồn

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Tình miệt thứ trong phù sa câu chữ

Published

on

By

Tập truyện ngắn này bao gồm những truyện mà tôi thích. Khi tập hợp để in thành sách, tôi ngồi lựa chọn lại thật kỹ càng, bởi tôi mong muốn trao gởi đi những điều trân quý nhất của mình dành cho độc giả, như một lời tri ân cho những người đã ưu ái đồng hành cùng văn chương của mình.

12 truyện ngắn này là những câu chuyện của miệt đồng bưng chín nhánh sông mà đâu đó trong cuộc đời chúng ta vẫn thường bắt gặp. Xoay quanh những câu chuyện là chữ “tình”. Tôi vẫn thường nghĩ, con người ta trong cuộc đời này chẳng ai thoát khỏi được chữ tình. Chữ tình quấn lấy chúng ta, dắt dìu chúng ta đi qua nỗi buồn, dẫn chúng ta chạm đến niềm vui. Chữ tình khiến chúng ta đắng đót với niềm đau nhưng cũng chính cái chữ tình đó lại là nỗi thương để chúng ta bám víu vào mà sống hết đoạn đời phù sinh thế thái này.

Người viết vì tình mà viết. Người đọc vì tình mà buồn vui theo từng con chữ, xa xót theo từng phận đời, và hả hê với điều thiện lành được hồi đáp sau bao đoạn trường trầm luân.

Có một lần ngồi trên chuyến phà đêm Châu Giang, tôi chợt nghĩ mình chỉ là một dòng phù sa của muôn triệu dòng phù sa đang chảy tràn khắp miệt đồng bưng châu thổ. Tôi đem đến những điều dung dị, chất phác và hào sảng như là bản tính vốn dĩ của người Cửu Long đã ăn sâu vào gốc rễ nội tâm và căn cơ chính mình.

Có bận tôi về Đồng Tháp, ghé cái chợ quê mà hồi nhỏ hay để dành năm trăm, một ngàn để mua dăm ba thứ bánh quê, tôi ngồi sụp xuống và lựa chục loại rồi hí hửng xách lên chạy về khoe với mấy cậu mấy dì. Tôi chẳng thể ăn hết được mớ bánh hôm đó, nhưng vui lạ lùng. Thể như tôi tìm thấy chính mình sau những đãi bôi thị thành. Tôi thấy niềm vui của mình sao giản đơn đến lạ! Hóa ra mỏi gót điêu linh nơi phố xá hào nhoáng thì cái gốc rạ chân quê vẫn là thứ mà tâm tưởng chính tôi luôn hoài vọng.

Có lẽ, dấu chân tôi chưa đi hết nổi dải đất bạt ngàn phù sa miền Tây, đôi tai chưa nghe hết chuyện hào sảng xứ này, đôi mắt chưa thể tận tường hết những thứ đẹp đẽ của sóng nước bưng biền, hay thâm tâm chưa thể trọn vẹn thấu hiểu hết vùng châu thổ, nhưng tôi vẫn luôn thích viết về xứ này. Cái xứ gì mà hổng hết chuyện để viết. Có lần tôi nói vậy với một bạn văn phía Bắc. Bạn nói, thì cứ viết đi, viết đến cạn cùng cuộc đời, chưa chắc viết hết trọn một vùng đất. Bởi đất ôm cả đời người. Người ta sống thác gì đó, gieo neo dâu bể thế nào thì cũng về với đất quê xứ mình mà thôi!

Vậy nên, tôi cứ viết hoài về miền đất này, ngõ hầu đem đến cho độc giả của mình cái “tình” miệt thứ, cái “thương” đồng bưng. Càng viết tôi lại càng thấy mình như mắc nợ vào sóng nước phù sa câu chữ. Viết hoài hổng hết. Viết hoài vẫn cứ muốn viết.

Viết và gởi đến độc giả đã thương yêu câu chữ của mình, cũng như nếu một ai đó hữu duyên cầm trên tay cuốn sách nhỏ này, thì mời bạn một lần lắng lòng lại, lật từng trang sách, nghe tôi kể chuyện buồn miệt thứ. Nhưng mà, người miệt thứ buồn đó rồi lại vui đó, như sóng nước xứ này vơi rồi lại đầy, như phù sa châu thổ muôn đời vẫn dâng người những mùa màng tốt tươi.

Tống Phước Bảo

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Hồ: Một nỗi buồn điềm tĩnh và dịu dàng

Published

on

By

Tiểu thuyết Hồ của Banana Yoshimoto viết về những nỗi đau, những mất mát của con người và cách họ vượt qua nó. Các nhân vật trong Hồ như Chihiro, Nakajima, Mino, Chii… đều có những thương tổn sâu sắc trong quá khứ. Với đề tài như thế, câu chuyện sẽ dễ sa đà vào nhiều trường đoạn cảm xúc nặng nề nhưng Banana vẫn luôn giữ được sự điềm tĩnh, dịu dàng trong văn phong giống như ở những tác phẩm trước đây đã quen thuộc với bạn đọc Việt Nam như: Kitchen, Vĩnh biệt Tugumi, N.P…

Hồ được Banana lấy cảm hứng từ câu chuyện của giáo phái Aum Shinrikyo. Độc giả có thể nhận thấy mô hình công xã mà Nakajima sống ngày còn nhỏ phần nào tương tự với mô hình của giáo phái này. Aum Shinrikyo cũng xuất hiện trong tác phẩm 1Q84 của Murakami Haruki dưới hình thức hư cấu. Qua đó, người đọc thấy được sự khác biệt trong cách khai thác cùng một chủ đề của hai nhà văn. Nếu như trong 1Q84, Haruki đề cập nhiều đến những tác động chính trị – xã hội xoay quanh mô hình phi nhân của Aum thì ở Hồ, Banana chọn một góc nhỏ để viết về hậu chấn tinh thần của những đứa trẻ khi phải chịu sự giáo dục tẩy não trong một cộng đồng không đề cao cái tôi cá nhân. Và chi tiết mà Banana chọn để khắc họa nỗi đau của những đứa trẻ ấy khi lớn lên vừa đơn giản, vừa ám ảnh: Nakajima kẹp vỉ nướng bánh dày vào nách khi ngủ mỗi lần “cảm thấy sắp mơ phải cái gì đáng sợ” bởi đó là vật mà mẹ cậu rất quí; Chii mãi chìm đắm trong những giấc ngủ; Mino sống lặng lẽ từng ngày và đôi khi truyền hộ thông điệp mà người em gái say ngủ muốn nói cho người khác…

Nỗi buồn của các nhân vật dù được Banana viết ra thật nhẹ nhàng nhưng không vì thế mà người đọc có cảm giác hời hợt. Bởi vì, cái đau của họ không phải là cái đau của một người vừa qua cơn khủng hoảng tâm lí, vẫn chưa hết bàng hoàng và không thể chấp nhận hiện thực. Ngược lại, họ tự tách mình ra khỏi chính bản thân mình, đứng ở một nơi xa để ngắm nhìn nỗi đau của mình, chịu đựng nó, chấp nhận nó. Đó là cách để họ vừa giữ lại những kỉ niệm tươi đẹp trong quá khứ, vừa giữ lại nỗi buồn đã tiềm ẩn trong kí ức ấm áp ấy.

Đọc bài viết

Cafe sáng