Phía sau trang sách

Những tháng năm rực rỡ: Người quan sát già cỗi hồn nhiên

Published

on

Để nói về “Những tháng năm rực rỡ” của tác giả Ae-ran Kim, tôi sẽ không bắt đầu bằng “Đây là câu chuyện kể về cặp cha mẹ trẻ nhất và đứa con già nhất…”, bởi nội dung chứa đựng trong sách còn hơn thế rất nhiều. Chắc chắn, tôi sẽ giới thiệu rằng đây là một câu chuyện kì lạ, về những nhân vật kì lạ, những đoạn hội thoại kì lạ bao trùm trong bầu không khí huyền ảo đan xen giữa mơ và thực, giữa quá khứ và hiện tại. Nơi đó, cậu bé Han Ah Reum đang tận hưởng mùa hè đầy nắng gió với chiếc bạt lò xo của mình. Những cú tung người của cậu làm lay động hoa cỏ, lay động cả những tán cây đậm màu xanh lục, dòng suối trong veo nơi bố mẹ cậu gặp nhau lần đầu, hòa vào tiếng ồn ã của đám ve sầu và chuồn chuồn ở đó. Khi Ah Reum bật nhảy, trái tim cậu ngân lên những rung cảm sâu sắc với cuộc đời, và bằng sóng rung ấy, cậu gửi đến bố mẹ những lời thì thầm, thấu hiểu và yêu thương như một người bạn. Ah Reum đang tiếp tục quan sát tất cả mọi người từ nơi của cậu, hết sức chăm chú với trái tim hiếu kỳ và tươi mới đón nhận mọi sự việc mà không phán xét của cậu bé 17 tuổi, cùng đôi mắt từng trải, thấu suốt nhân gian của một ông lão 80. Và ở đó, nơi mùa hè miên viễn của tuổi trẻ, cậu đang viết tiếp những câu chuyện về cuộc đời bằng một ngôn ngữ vô thanh. Ah Reum chẳng còn cảm thấy vốn từ vựng của mình bị xáo trộn khi cơn gió thổi qua nữa, bởi bây giờ cậu là gió, là không gian bao quanh và cứ rộng ra mãi…

Vẻ đẹp thiên nhiên trong cuộc sống của Ah Reum và mọi người thật sống động. Lấy bốn mùa làm những cột mốc để người ta nhìn lại một năm, bốn mùa cuối cùng của Ah Reum đã trôi qua thật rực rỡ. Mùa xuân đến một cách lặng lẽ âm thầm, nhưng có khả năng thay đổi cảnh vật chỉ trong chớp mắt với những màu sắc sặc sỡ như quần áo, đồ chơi trẻ con của một gia đình vừa chào đón đứa con đầu lòng. Rồi khi mùa hè đến, không khí ban đêm nặng nề và ngột ngạt đưa mùi hương thức ăn nhanh hỏng, chóng thiu đến những người khó ngủ. Mùa hè cũng là mùa nóng nực và công bằng, dù có lông hay không thì con người vẫn vã mồ hôi như tắm. Nhưng đó cũng là mùa thích hợp nhất để ăn món đá bào đậu đỏ và sữa theo kiểu truyền thống. Khi thu sang, đi đến đâu bạn cũng có thể nghe tiếng gió vi vu, vì ở nơi đâu cũng có gió. Màu vàng thay dần sắc xanh, rồi lại bị đẩy lùi bởi sắc đỏ. Gió như đang trút bỏ từng chút một chiếc áo mùa hè và kéo bật ngay cả những gốc rễ mùa hè đang ẩn sâu dưới lòng đất. Bầu không khí trong lành, se sắt được Ah Reum ví như hơi thở của Chúa. Những cơn gió liên tục thay đổi diện mạo để không ai có thể nắm bắt được. Vào những ngày nắng đẹp, mùa thu còn là hương cà phê ngọt ngào và êm dịu mà Ah Reum chưa từng được nhấp môi. Cậu ngồi đó ngắm nhìn những bệnh nhân sưởi nắng với chiếc áo len mỏng bên ngoài bộ đồng phục bệnh viện. Ngoài ra, khi phân tích một từ đồng nghĩa, Ah Reum còn khám phá ra rằng, mùa thu còn là mùa “liếc mắt đưa tình”, khoảng thời gian mọi vật phải thu hút sự quan tâm của kẻ khác giới trước khi cái giá rét của mùa đông kéo đến. Và cuối cùng, mùa đông cằn cỗi khiến cây rụng hết lá, nhường chỗ cho sự hiện diện của những bông tuyết. Bông tuyết có cấu tạo thật đẹp. Dù chỉ rơi lặng lẽ rồi tan ra ngay khi chạm đất, và không ai thấy được vẻ đẹp của chúng bằng mắt thường, nhưng chúng vẫn thật đẹp như thế đấy. Như Ah Reum vậy, cậu vẫn sống thật đẹp ngay cả khi biết mình phải sớm nói lời chào tạm biệt cuộc sống.

Ah Reum yêu quý sự biến đổi theo mùa, và hơn ai hết cậu hiểu rõ sức mạnh to lớn của quy luật tự nhiên ẩn sau những ngày tháng nối tiếp bình yên và tẻ nhạt. Chỉ khi không dễ dàng có được một điều gì đó, người ta mới biết rằng mình đã xem nhẹ những phúc lành ấy đến nhường nào. “Ở cái tuổi mà chúng ta điềm nhiên hút cạn sinh khí của những tạo vật bung nở rồi lụi tàn, ngạo nghễ tưởng rằng mình như không bao giờ chết, thì cũng là đã lao đến đỉnh cao của khoảnh khắc huy hoàng ngắn ngủi ấy”.

Cũng như thiên nhiên và cuộc sống, Ah Reum tha thiết yêu thương bố mẹ mình. Bởi ngoài đặc ân được bố mẹ mang đến cuộc đời, qua việc viết lại câu chuyện của bố mẹ, cậu còn hiểu hơn về chính mình và sống tiếp cuộc đời mình sau tuổi 17.

Cậu được khoác vào cơ thể khỏe mạnh cường tráng và những khao khát tuổi mới lớn của bố Han Dae Soo; được chạm trán với những rắc rối của tuổi thiếu niên và chịu đựng những áp lực, bất công đầu đời. Cậu được phạm sai lầm và trả giá cho sai lầm đó. Cậu được phép thất bại, đau đớn và vượt qua nỗi đau. Cậu có nhiều thời gian để băn khoăn và bất an về tương lai vô định phía trước. Cậu nhận được một cô bạn gái trời ban và trở thành bố khi chưa hiểu hết về cuộc đời, phải học những thứ mới tinh để chăm nom một đứa trẻ và dù vất vả đến thế nào đi nữa, khi ngắm nhìn con trẻ, mọi mỏi mệt dường như tan biến khi cậu nảy ra muôn vàn thắc mắc về đứa bé. Khi con trẻ lớn, cậu cũng được lớn lên theo mà vẫn giữ lại tâm hồn của tuổi 17. Ngay giây phút nó bệnh, cậu vẫn cảm thấy hạnh phúc, may mắn vì cả gia đình được ngồi cạnh nhau yên bình và cùng ăn một bát canh cá.

Cậu cũng có thể hiểu nỗi lòng của người mẹ thiếu nữ Choi Mi Ra. Dường như má cậu cũng ấm nóng hơn khi mẹ thẹn thùng trong những buổi giao lưu gặp mặt người khác phái. Cậu cũng thất thểu bước đi khi ước mơ trở thành ca sĩ của mẹ tan tành vì gia đình còn nhiều định kiến. Cũng như bố, mẹ cậu cũng mông lung không biết cuộc sống sắp tới sẽ như thế nào. Rồi mẹ bước vào chuyến phiêu lưu không thể quay đầu lại với một người con trai đồng cảnh ngộ, dũng cảm bỏ lại sau lưng tiếng cười khúc khích vô tư thời con gái để trở thành một người mẹ tận tâm, cố gắng ngẩng cao đầu tự hào về đứa con đang mang cho đến khi niềm tự hào ấy trở thành sự thật. Có lẽ nhờ sự tự hào của mẹ truyền sang khi còn trong bụng mà Ah Reum có thể lạc quan đến thế. Dù thế nào đi nữa, cậu cũng không oán trách cuộc đời mà ngược lại, vẫn ngắm nhìn cuộc sống với góc nhìn dí dỏm và tràn đầy biết ơn.

Cứ thế, cậu được sống tiếp qua cuộc sống của người khác, sống đến khi già cỗi và thông thái mà vẫn còn bố, người thậm chí còn già cỗi và thông thái hơn như ông Jang lớn và ông Jang bé. Cậu có thể trải nghiệm lòng dũng cảm của việc tỏ tình và sức mạnh tự tin của một anh chàng không mấy sắc vóc như chú Seung Chan. Cậu được giận dữ và bất mãn trước một người nhẫn tâm lợi dụng đứa trẻ bệnh tật để lấy chất liệu viết văn. Và hơn hết, cậu có thể nếm trải trọn vẹn hương vị tình yêu, dù là đang chớm nở như nụ hoa, chín đỏ mọng như trái hồng, hoặc cả khi nó không có thật và đắng chát như một ngụm rượu Soju trên đầu lưỡi. Cậu đã trải nghiệm tất cả những điều đó qua từng câu chữ và vô cùng mãn nguyện.

Hình ảnh khu phố, bệnh viện, ngôi nhà làm phông nền cho câu chuyện của nhân vật hiện lên thật nhẹ nhàng và ấm áp. Những vất vả và khó khăn diễn ra trong suốt quá trình từ khi Ah Reum hoài thai cho đến khi cậu chào đời, khi bố mẹ vật lộn với mưu sinh và cả nhà cùng nhau chiến đấu với căn bệnh của cậu, đặc biệt là những cơn đau thể xác và nỗi cô đơn cùng cực mà Ah Reum phải một mình chịu đựng đều không thể nào diễn tả. Nhưng tất cả đều trở nên nhẹ bẫng dưới góc nhìn trong trẻo của Ah Reum. Hoặc cũng có thể, cậu đã vận dụng sức mạnh từ tâm hồn chững chạc của mình để xóa đi mọi cảm xúc bi lụy và viết lại cuộc sống thành một câu chuyện nên thơ, mộc mạc, không nặng nề nhưng vẫn dễ dàng chạm đến trái tim.

Ah Reum là biểu tượng của lòng ham sống và tình yêu cuộc sống. Chỉ khi đứng ở vị trí của một người khao khát được trải nghiệm nhưng phải rời đi quá sớm, chúng ta mới thấy rằng cuộc sống này tươi đẹp và đáng sống biết bao. Nơi ấy, mọi thứ đều là phước lành, kể cả những vấp ngã, sai lầm đáng thất vọng và thậm chí trở thành nỗi buồn của ai đó là điều không phải người nào cũng có cơ hội trải nghiệm. Tận hưởng từng khoảnh khắc được sống, trân trọng bản thân không hoàn hảo, yêu thương và tha thứ cho sự chưa sẵn sàng của bố mẹ… đó là cách mà Ah Reum đã sống. Vừa tách mình ra như một đài quan sát để nhìn sự việc như chính nó là, cậu vừa hòa mình bằng thân phận của một mảnh đời nhỏ xíu, tưởng như chẳng đáng kể nhưng lại góp phần điểm tô cho cuộc sống tươi đẹp và đa dạng hơn.

Dáng hình nhỏ bé nhưng mạnh mẽ của Ah Reum như một lời nhắn nhủ, động viên chúng ta rằng: Hãy thêm yêu cuộc sống và sống trọn vẹn đời mình! Đừng chán ghét cơ thể mình vì nó chưa hoàn hảo, hãy tạ ơn vì chúng vẫn lành lặn và hoạt động tốt. Đừng thoái chí trước những thất bại và lầm lỡ, hãy hân hoan vì có thể bắt đầu lại vào ngày mai. Đừng lo âu trước tương lai vô định, hãy trân trọng vì điều đó cho thấy chúng ta vẫn còn nhiều thời gian. Đừng ủ dột vì những điều nhỏ nhặt chưa vừa ý, ngoài kia chẳng phải còn rất nhiều vẻ đẹp đang chờ bạn ngắm nhìn sao? Đừng thổi phồng những khó khăn, đừng bi quan trước nghịch cảnh, đừng chờ đợi, băn khoăn mà hãy thực hiện ngay những mơ ước của mình. Hãy thức dậy khoan khoái và tràn đầy năng lượng, hãy quan sát cảnh vật và con người với thật nhiều yêu thương, hãy làm mọi việc với lòng say mê và tâm huyết, hãy tận hưởng mọi thứ nhỏ nhoi như thể đó là món quà tuyệt vời nhất.

Cuộc sống không định nghĩa con người bạn, ngược lại, chính bạn là người lựa chọn gam màu cho bức tranh cuộc sống của mình. Như cách Ah Reum cố gắng thu nhặt thật nhiều hình ảnh và cảm xúc trong từng phút giây được sống từ lời kể của họ hàng, sách vở và từ góc nhìn của cậu đối với thế giới xung quanh, những hình ảnh và cảm xúc ấy cũng đã cô đặc lại và tạo nên danh tính của riêng cậu. Nếu các cô cậu học trò trạc tuổi Ah Reum có chiếc thẻ tên gắn trên bộ đồng phục học sinh cấp ba, cậu cũng có cho mình một chiếc thẻ như thế. Trên đó sẽ ghi rằng “Trường học cuộc đời, Han Ah Reum, lớp Tận hưởng mỹ vị cuộc sống”.

Về tác giả

Ae-ran Kim sinh năm 1980 tại Chungnam, Hàn Quốc, tốt nghiệp khoa Biên kịch Đại học Quốc gia Seoul. Từ khi còn trẻ, tác giả đã giành được nhiều giải thưởng văn học danh giá cho cả hạng mục tiểu thuyết và truyện ngắn, được đánh giá là cây viết tài năng trong làng văn học Hàn Quốc. Tác phẩm của Ae-ran Kim tập trung vào hình ảnh con người trong cuộc sống hiện đại, khéo léo đưa ra cái nhìn mới mẻ về xu hướng thay đổi của cuộc sống, trong đó nổi bật là câu chuyện của người trẻ Hàn Quốc trong quá trình đô thị hóa nông thôn.

Những tháng năm rực rỡ (Tựa gốc: My Brilliant Life) là cuốn tiểu thuyết Ae-ran Kim lấy cảm hứng từ truyện ngắn “Dị nhân Benjamin” (The Curious Case of Benjamin Button) của tác giả F. Scott Fitzgerald và thổi vào làn gió mới của yếu tố nội tâm, tình cảm gia đình đặc trưng của văn học Hàn Quốc. Cuốn sách đã trở thành tác phẩm bán chạy nhất tại Hàn Quốc và được dựng thành bộ phim cùng tên vào năm 2014.

Tự đánh giá Những tháng năm rực rỡ là mầm cây nảy từ những hạt giống đã gieo trồng trong những truyện ngắn trước đó, nữ nhà văn cho rằng đây là cột mốc đánh dấu thời khắc cô vượt lên khỏi câu chuyện của chính mình, quan tâm hơn đến những mảnh đời xung quanh. Điều đó được thể hiện rõ qua cái nhìn bao dung, cảm thông của tác giả về đôi vợ chồng trẻ con, đại diện cho những người đã đi lệch khỏi quỹ đạo được xem là đúng đắn của cuộc đời. Mỗi người có một hoàn cảnh khác nhau, không có gì đúng hay sai bởi mọi thứ trong cuộc đời mỗi người là điều phải diễn ra và được sắp đặt để diễn ra.

Vào tháng 1 năm 2021, phiên bản tiếng Anh của cuốn sách đã phát hành tại Mỹ và được Tạp chí The Oprah Magazine bầu chọn là cuốn sách hay nhất trong tháng. Cũng như ở Châu Á, tác phẩm cũng để lại trong lòng người đọc phương Tây phong vị nhẹ nhàng, tinh tế, thấu hiểu và có sức mạnh lay động trái tim.

Hạ Nhiên

Click to comment

Viết bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Phía sau trang sách

Danh ca Elvis Phương ra mắt hồi ký mới, trải lòng nhiều chuyện hậu trường thú vị

Published

on

Ai đó đã từng nói rằng mỗi một nghệ sĩ đối với bản “hit” của mình luôn có những mối lương duyên đặc biệt. Với Elvis Phương điều đó rất đúng, khi suốt đời mình ông đã sống như một "chú ngựa hoang" với những vết thù mà mình mang theo. Hồi ký Dòng đời vừa mới ra mắt không chỉ mang đến những câu chuyện riêng phía sau hậu trường, mà còn cho thấy cả một thời đoạn âm nhạc liên tục thay đổi.

Trải qua gần 60 năm cuộc đời, Elvis Phương là một tượng đài giúp đưa dòng Rock’n’Roll và nhiều cách tân độc đáo vào âm nhạc Việt. Lấy tựa Dòng đời theo tên bài jazz nổi tiếng My Way, nam danh ca đã có những giãi bày riêng qua lời kể chân thành, từ đó tiết lộ rất nhiều câu chuyện, hình ảnh, tư liệu sống động mà trên ánh đèn sân khấu ít người biết đến.

Thời thơ ấu và tiếng gọi của âm nhạc

Được viết theo dòng thời gian từ khi sinh ra đến khi lớn lên, ở những chương đầu, Elvis Phương cho thấy được niềm đam mê âm nhạc ngay từ rất sớm. Như mối lương duyên đã được số phận sắp đặt, đó là việc ông thích phim ảnh và đã xem nhiều thể loại, thế nhưng tác phẩm để lại ấn tượng sâu nhất vẫn là bộ phim cao bồi O’Cangaceiro, nơi tiếng harmonica ở phần cuối phim vẫn luôn đọng lại. Từ chiếc harmonica ấy, ông dần sở hữu những “gia tài” khác, như chiếc radio, máy phát đĩa than, cây guitar bị hỏng dây… và cũng từ đó mà niềm khát khao đối với âm nhạc ngày càng đậm thêm.

Tại đây ông cũng tiết lộ một chuyện ít nhiều buồn thương, khi gia đình đã không ủng hộ ông theo con đường âm nhạc. Trong đó cha ông là người phản đối có phần quyết liệt, bởi tư tưởng cũ “xướng ca vô loài” cũng như mong muốn con mình nối nghiệp thầu khoán. Thế nhưng như một câu nói càng cấm càng làm, đam mê âm nhạc cứ thế lớn lên, cũng kèm theo đó là sự kình chống khó thể giảng hòa giữa ông và thân phụ mình.

Danh ca Elvis Phương hát cùng ban nhạc Vampires. Ảnh: NVCC.

Ông viết: “Tôi chắc chắn được một điều là mình rất mê âm nhạc, nghe tiếng nhạc tôi thấy yêu đời, thấy tâm hồn nhẹ nhõm lâng lâng. Lúc nào, giờ nào tôi cũng có thể nghe được, nhiều lúc còn mang cả radio vào trong toilet để nghe. Tiếng gọi của âm nhạc đến với tôi từ thời thơ ấu, nhìn lại những người thân trong họ hàng chung quanh, tôi nhận thấy mình chẳng hề chịu ảnh hưởng văn nghệ của bất kỳ ai, phải nói tôi nghĩ mình sinh ra đời để được ra phải được hát mà thôi”.

Dẫu vậy ông không hờn giận cha mình, mà khi ngày càng trưởng thành, ông nhận ra đó sẽ trở thành một “kim chỉ nam” để mặc cho sống giữa nhiều cám dỗ trong các vũ trường, những sân khấu ca nhạc… thì ông vẫn giữ được mình sao cho thuần chất. Có thể nói rằng những chia sẻ này là lời riêng tư và cảm xúc nhất mà Elvis Phương viết ra trong cuốn hồi ký, như lời tạ ơn cho vị thân sinh đã đưa "chú ngựa hoang dại" vào trong cánh đồng ca nhạc, dù bằng cách này hay cách khác.

Elvis Phương với Trung Lang Rockin' Star vào năm 1960. Ảnh: NVCC

"Ma lực" của Elvis Presley

Sau đó sẽ là quãng đời chạm ngõ bước vào trình diễn, khi ông gia nhập vào các ban nhạc nổi lên ở thời bấy giờ, từ Rockin’ Star, Les Vampire cho đến Phượng Hoàng cùng hai nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang và Lê Hựu Hà. Ở mỗi thời kỳ ông luôn biết cách tạo ra được sự đặc biệt để thu hút khán giả, và cũng phần nào khẳng định “Âm nhạc là mùa Xuân trong tôi, đang nở hoa rực rỡ, không thể nào để cho mùa Đông của sách vở, của văn bằng tận diệt dưới lớp đá băng lạnh lẽo”.

Điểm hay của thể loại hồi ký đó là tuy phản ánh góc nhìn cá nhân, thế nhưng bối cảnh mà nó làm nên thường mang được tính phổ quát khi là ký ức của rất nhiều người. Ở Dòng đời, qua những mô tả của Elvis Phương, lịch sử về sự du nhập âm nhạc cũng được trở lại theo từng thời kỳ phát triển của bản thân ông. Đó là những năm 1959 – 1969 với phong trào nhạc ngoại bắt đầu manh nha và các ban nhạc “kích động” chuyên trình bày nhạc ngoại quốc bắt đầu ra mắt. Cũng vào lúc này mà ông tìm thấy Elvis Presley – một cá tính có “sức lôi cuốn kỳ lạ, như có ma lực ghê gớm lôi kéo tôi vào thế giới của âm thanh đầy huyền hoặc”.

Elvis Phương tại nhà của Elvis Presley. Ảnh: NVCC

Ông cũng kể lại một thời thanh xuân thích sưu tầm những bài ca nước ngoài, chép lại trong một quyển tập được trang trí cẩn thận, với những hình ảnh được cắt từ báo ngoại quốc lúc đó vẫn còn hiếm hoi tại Việt Nam. Elvis Phương tiết lộ để có những hình ảnh ấy thì người ta phải nhờ người nhà ở nước ngoài gửi về, vì phải đến năm 1963 thì mới có các tạp chí ca nhạc Mỹ xuất hiện, khi quân đội Mỹ vào Việt Nam. Thời điểm này cũng đã đánh dấu nhạc Pháp thoái trào và sự thay đổi thành phần khán giả.

Theo đó nếu những năm trước người tham dự đa số là học sinh trường Pháp, thì thời kỳ này là sự góp mặt của nhiều “dân chơi” Sài Gòn và sự bành trướng của nhạc Anh, nhạc Mỹ với sự có mặt của những quân nhân Hoa Kỳ. Đó là làn sóng British Invasion, và cũng đánh dấu bước chuyển của thời kỳ ca hát tài tử để bắt đầu có sự kỳ kèo về giá cả của những hợp đồng ký kết.

Elvis Phương kể mình từng khiến tài tử Lưu Đức Hoa bất ngờ với việc thay trang phục sau mỗi tiết mục trình diễn. Ảnh: NVCC

Ban Phượng Hoàng và những cá tính

Bên cạnh bối cảnh được tái hiện lại, Dòng đời cũng là những cuộc gặp gỡ của Elvis Phương với những bạn nhạc đóng vai trò quan trọng trong cuộc đời ông. Đó là huyền thoại cải lương Thanh Nga – người từng ngồi kề bên ông ở trường tiểu học Jean-Jacques Rousseau, là Khánh Ly – người đã thu âm cùng ông băng nhạc đầu tiên ở Mỹ, là cố nghệ sĩ Chí Tài – người đã sẵn lòng đầu tư cho ông dù chưa hề biết kết quả sẽ đi đến đâu… Ngoài ra còn là những gương mặt khác đã từng xuất hiện trong các ban nhạc kề cận quanh ông thuở mới vào nghề, cũng như trong nhiều tấm ảnh được đính kèm theo.

Trong đó hai người nổi bật không thể không nhắc là hai thành viên của ban Phượng Hoàng. Elvis Phương không chỉ kể lại những chuyện thân tình mà còn đánh giá ảnh hưởng của họ lên sự nghiệp và cuộc đời mình. Ông viết: “Hai tâm hồn, hai tư tưởng, hai nghệ sĩ, hai khuynh hướng sáng tác khác nhau, nhưng khi kết hợp lại đã mang đến sự quân bình tuyệt diệu của nhân sinh quan cũng như nghệ thuật. Tôi không coi họ là những thiên tài, mà tôi coi họ như những nạn nhân của tuổi trẻ, người nói lên được những cảm nghĩ sâu xa của một tuổi trẻ bị xâu xé vì chiến tranh, bị giằng co giữa cái đẹp và cái xấu trong bối cảnh xã hội lúc đó”.

Ban Phượng Hoàng (từ trái qua): Elvis Phương, Trung Vinh, Nguyễn Trung Cang, Châu và Lê Hựu Hà. Ảnh NVCC.

Ở đó có một Lê Hựu Hà lạc quan với lòng yêu thiên nhiên, yêu người, yêu đời, còn Nguyễn Trung Cang thì sống trong sự bi quan, dằn vặt, nhìn cuộc đời này bằng một màu đen tang tóc, ảm đạm. Và chính sự quân bình ấy đã tạo nên ban Phượng Hoàng như tên tuổi lớn của một giai đoạn nhạc trẻ Việt Nam bắt đầu thành hình. Và không chỉ có cơ may được hợp tác cùng và làm việc với những yếu nhân, mà bản thân ông cũng là một người hướng mình đến sự hoàn hảo, để đáp lại lòng thương yêu của khán giả dành cho mình.

Ông kể về những lần mua sắm rất nhiều trang phục ở các kinh đô thời trang khác nhau với những nhà thiết kế nổi tiếng, không chỉ vì thích mặc đẹp mà còn vì để tôn trọng khán giả. Ông cũng nói về nỗ lực của mình trong việc tìm ra một lối đi mới, trong việc tiên phong hát các liên khúc, phối trộn chất liệu dân gian cũng như cách hát bày tỏ cảm xúc khác biệt… Chính những điều đó làm nên một Elvis Phương của ngày hiện tại, rằng dẫu chìm nổi theo dòng thời gian ở nhiều bối cảnh khác nhau, thì ông vẫn luôn thích nghi và tìm thấy được lối riêng cho bản thân mình.

Bìa cuốn hồi ký Dòng đời. Ảnh: Phương Nam Books

Xuyên suốt tác phẩm ông đã ví mình như chú ngựa hoang “phóng vào đồng cỏ mênh mông, bát ngát để khám phá biết bao điều mới lạ, được nhìn thấy đủ muôn mặt của cuộc đời này, từ những khuôn mặt khả ố đến những khuôn mặt đẹp đẽ dễ thương, từ những khuôn mặt tính toán thâm hiểm cho đến những khuôn mặt đầy bao dung và nhân hậu…”

Và sau 60 năm vùng vẫy vẫn chưa thấm mệt, cho đến giờ đây, ông vẫn là một tượng đài trong âm nhạc Việt Nam không chỉ trong quá trình làm nghề, mà còn là thái độ sống và lòng bao dung với cuộc đời này. Dòng đời chính là những trải lòng ấy, để "ngựa hoang" giờ đã tìm thấy tình yêu cũng như chính mình.

Nguồn: Người Đô Thị | Minh Anh

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Từ câu chuyện quạ và bình nước đến giải mã bí mật bộ não thiên tài của loài chim

Quyển sách Chim chóc chưa bao giờ ngốc, tác giả sách, nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman giúp độc giả hiểu biết thêm vô vàn năng lực kỳ diệu, đời sống hoang dã đầy thú vị của loài chim. 

Published

on

Bạn có biết, loài chim đã tồn tại hơn 100 triệu năm? Chúng thường sử dụng tập quán xây tổ, sử dụng điệu múa… để thu hút bạn tình. Hay chim sáo, vẹt có khả năng bắt chước nói tiếng người, bồ câu đưa thư hoặc những loài chim di cư định vị được chúng đang ở đâu.

Trí thông minh của loài chim trở thành nguồn cảm hứng bất tận để các nhà khoa học thực hiện hàng loạt thí nghiệm. Và trong quyển sách Chim chóc chưa bao giờ ngốc, tác giả sách, nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman giúp độc giả hiểu biết thêm vô vàn năng lực kỳ diệu, đời sống hoang dã đầy thú vị của loài chim. 

Vì sao loài chim có trí thông minh vượt bậc?

Trong Chim chóc chưa bao giờ ngốc (Phương Nam Book & NXB Thế giới), nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman đã không ngần ngại gọi các đối tượng chim bằng cụm từ “thiên tài”. Vì sao ư? Khi đi sâu nghiên cứu, ghi chép, Jennifer Ackerman nhận định, chim chóc xứng đáng với cái tên đó.

Cũng theo Charles Darwin - nhà bác học, nhà tự nhiên học vĩ đại người Anh, “cha đẻ” của thuyết tiến hóa, từng nói: “Động vật và con người có sức mạnh trí tuệ chỉ khác nhau ở mức độ chứ không phải ở giống loài”. Trong thực tế, bạn từng nhìn thấy chú chim sẻ đang nhặt hạt thóc mang về tổ hay một con chim sáo lục túi rác tìm thực phẩm sót lại. Điều này giúp bạn nhận ra, loài chim học được cách tìm kiếm thức ăn mới. Dấu hiệu cho thấy sự thông minh vượt bậc của loài chim. 

Gần gũi hơn với tuổi thơ chúng ta, câu chuyện ngụ ngôn quạ và bình nước là tiền đề để các nhà khoa học thực hiện các thí nghiệm trên loài quạ. Năm 2014, nghiên cứu về quạ và bình nước tái hiện lại dưới góc nhìn các nhà khoa học ở ĐH Cambridge (Anh) và ĐH Auckland (New Zealand).

Ảnh minh họa

Với nhiều phương án, giống quạ New Caledonian được thí nghiệm ưu tiên chọn đá để thả vào bình thay vì cát, chọn vật rắn chìm dưới nước thay vì vật rỗng nổi trên mặt. Quạ thả vào bình có mực nước cao hơn thay vì bình có mực nước thấp hơn. Từ những hành vi đó, các nhà khoa học kết luận rằng, loài quạ cực kỳ thông minh, nó biết cách sử dụng công cụ lao động theo ý muốn. 

Cũng trong nghiên cứu trên Tạp chí Thần kinh học So sánh (Mỹ), tháng 1/2022, các nhà khoa học so sánh não bộ chim họ quạ với não của gà, chim bồ câu và đà điểu. Họ phát hiện rằng não họ quạ có các tế bào thần kinh dày đặc với hơn 200 đến 300 triệu tế bào thần kinh trên mỗi bán cầu. Điều này cho phép việc giao tiếp hiệu quả giữa các tế bào não của quạ. 

Trong khi đó, loài chim luôn bị nỗi oan ngu ngốc, con người mắng là lũ não ngắn, đồ... não chim. Theo một nghiên cứu năm 2020, tạp chí Science, công bố, não chim không hề ngắn một chút nào. Cụ thể, quạ và các loài chim khác “biết chúng muốn gì và có thể suy ngẫm các ý tưởng trong tâm trí”. Theo tạp chí Current Opinion in Behavioral Sciences, xuất bản năm 2017, nhận định, trí thông minh của quạ có thể ngang bằng với một số loài khỉ và gần với loài vượn lớn (khỉ đột).

Cũng theo nghiên cứu của Viện Khoa học Hàn lâm Quốc gia (Mỹ), các nhà khoa học phát hiện ra rằng, bộ não bé nhỏ của loài chim chứa nhiều tế bào não hơn đa số các loài thú hiện nay. Cụ thể, các chuyên gia đã xét nghiệm tế bào não của 32 loài chim khác nhau, gồm cả quạ, vẹt, đà điểu và cú. Họ sử dụng hệ thống đếm neuron thần kinh. Kết quả thu được, não chim có số lượng tế bào não lớn hơn hẳn các loài thú khác. Ví dụ, loài chim sẻ - trọng lượng bằng 1/9 loài chuột, nhưng tỷ lệ tế bào não nhiều gấp 2,3 lần.

Tuyệt chiêu ‘tỏ tình” sáng tạo của loài chim 

Từ việc quan sát hành vi sống của loài quạ có thể chế tạo công cụ để lấy thức ăn - những thứ chỉ từng nhìn thấy ở các loài vượn lớn. Hay nguyên nhân tuyệt diệt của chim dodo, tác giả sách, nhà nghiên cứu Jennifer Ackerman đi tìm lời giải đáp về thang đo chung trí tuệ của các loài chim. 

Với Chim chóc chưa bao giờ ngốc, Jennifer Ackerman cung cấp kiến thức đời sống hoang dã lý thú đến người đọc. Tác giả trình bày chi tiết những phát hiện, minh chứng, nghiên cứu cũng như kết quả về trí thông minh của loài chim. Việc bộ não loài chim có kích thước nhỏ không tương đồng một cách hoàn toàn với trí thông minh của chúng.

Hơn hết, Jennifer Ackerman dùng các học thuyết riêng biệt để giúp chúng ta hiểu thêm về trí thông minh của loài chim. 8 chương sách là 8 mảnh ghép làm nên những điều mới mẻ về các loài chim. Trong đó, hai chương sách bàn luận về học thuyết tâm trí giao phối. Tác giả đưa ra những lý giải thú vị về các hành vi một vài loài chim mái tìm bạn tình dựa trên cách xây dựng tổ cũng như điệu múa đẹp từ chim trống. 

Vào mùa giao phối, chim trống lượm nhặt, thậm chí giành giật nhiều đồ vật bỏ rơi đủ màu sắc để trang trí nơi ở của mình để thu hút chim mái. Khi đối tượng đến, chim trống nhảy nhót, hót mừng mời vào tổ tham quan. Tổ càng đẹp con mái sẽ càng dễ xiêu lòng hơn. Hoặc có những loài chim khác lại chọn sự đồng điệu thông qua tiếng hót… Hành vi kết đôi thú vị này diễn ra trong thế giới tự nhiên giúp chúng ta thấu hiểu, loài chim cũng rất sáng tạo trong việc tán tỉnh nhau.

Điều đặc biệt của Chim chóc chưa bao giờ ngốc còn nằm ở sự pha trộn tài tình giữa những kiến thức thú vị về cuộc sống của loài chim. Óc quan sát tinh tế, sự ghi chép tỉ mẩn, dày công nghiên cứu về loài chim của tác giả Jennifer Ackerman gói gọn trong hơn 400 trang viết.

Thông điệp từ tình yêu thiên nhiên

Chim chóc chưa bao giờ ngốc còn góp phần giúp độc giả nhí lẫn người lớn hiểu thêm thực tế môi trường sống đang dần biến đổi. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người và sự tiến hóa của loài chim. 

Jennifer Ackerman diễn giải cho chúng ta thấy, các chú chim di cư giờ đây phải đối mặt với việc thức ăn trên biển của mình không đúng mùa. Nhiệt độ môi trường tăng lên, thời gian sinh trưởng của các trật tự sinh học khác đảo loạn. Dẫn đến nhiều loài chim phải chết giữa đường do không tìm được thức ăn. Trong rừng rậm sâu, những con chim mẹ cũng phải đẻ trứng ngược với chu trình ngàn đời tự nhiên, nhằm đảm bảo nguồn sâu phong phú để nuôi nấng thế hệ sau của mình… 

Thông qua Chim chóc chưa bao giờ ngốc, tác giả Jennifer Ackerman mong muốn gửi gắm thông điệp về tình yêu thiên nhiên, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề bảo tồn sự đa dạng sinh học của loài chim nói riêng, cũng như đời sống loài động vật hoang dã khác trước thềm tuyệt chủng.

“Não chim có lẽ nhỏ, nhưng rõ ràng là có võ… Chim chóc đã tồn tại trong hơn 100 triệu năm. Chúng là một trong những câu chuyện thành công vĩ đại nhất của tự nhiên…”, Jennifer Ackerman viết.

Bà Trần Nhật Hoàng Phương - Giám đốc Marketing Phương Nam Books - cho biết, nếu như thời gian trước, các dòng sách đa dạng, phong phú theo chiều rộng, thì trong năm 2023, nhiều chủ đề sách sẽ mang tính chiều sâu hơn. Theo đó, Chim chóc chưa bao giờ ngốc - giải mã bộ não thiên tài của loài chim, được trình bày với giọng văn mạch lạc. Từ đó, độc giả sẽ bước vào cuộc phiêu lưu trên từng trang sách.

Tóm lại, Chim chóc chưa bao giờ ngốc - một cuốn sách tuyệt vời dành cho bạn đọc yêu động vật, tò mò khám phá về đời sống tự nhiên. Bởi có quá nhiều điều thú vị sẽ giữ chân bạn lại lâu hơn, để tìm hiểu, để khám phá và yêu hơn những loài chim - một trong những sinh vật có trí thông minh vượt bậc nhất thế giới. 

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Sự hoàn hảo và hạnh phúc: Điều gì quan trọng hơn?

Bạn và tôi cũng chỉ là những cô gái nhỏ trên hành trình tự chữa lành tâm hồn, yêu thương chính mình.

Published

on

phu-nu-dung-kiet-suc-vi-su-hoan-hao

Gửi cậu - cô gái luôn nghĩ mình chưa đủ tốt. 

Dạo gần đây, mình lướt mạng xã hội thấy được rất nhiều những cô gái xinh đẹp, giỏi giang và tràn đầy năng lượng tích cực, mình ngưỡng mộ lắm! Nhưng mình bỗng lặng đi một chút, hàng vạn câu hỏi xuất hiện trong đầu mình: Tại sao bản thân lại không được xinh đẹp, sao bản thân mình toàn chất chứa những tiêu cực, sao mình lại không đủ tốt cơ chứ! Bạn đã từng bị những suy nghĩ ấy bủa vây chưa? Nếu câu trả lời là có, hãy để mình dành cho bạn một cái ôm thật dịu dàng nhé! 

Chỉ cần quan tâm cảm xúc bản thân một chút, bạn sẽ thấy tinh thần tốt hơn. Nguồn ảnh: @Unsplash

Phải là một cô gái đoan trang, một người vợ tào khang, một người mẹ giỏi giang - những tiêu chuẩn hoàn hảo, những áp lực vô hình ấy đã gắn lên người phụ nữ qua bao thế hệ. Ở đây, mình không phủ nhận những tiêu chuẩn ấy là sai trái, mình chỉ nói đến việc phụ nữ chúng mình luôn trong tình trạng thấy quá tải và kiệt sức với mọi việc mình phải làm, nhưng vẫn cứ lo là mình làm chưa “đủ” và luôn trong trạng thái "sức cùng lực kiệt". 

Mình cũng chỉ là cô gái nhỏ trên hành trình tự chữa lành tâm hồn, yêu thương chính mình để thoát khỏi "peer pressure" (Áp lực đồng trang lứa) hay "burn out" (luôn cảm thấy bản thân mình mệt mỏi và vô cùng áp lực). Người bạn đồng hành cùng mình ở hành trình này chính là quyển sách Phụ nữ đừng kiệt sức vì sự hoàn hảo (Emily Nagoski, PhD và Amelia Nagoski Peterson, DMA)

Quyển sách Phụ nữ đừng kiệt sức vì sự hoàn hảo - tác giả Emily Nagoski, PhD và Amelia Nagoski Peterson, DMA

Quyển sách cung cấp độc giả những thông tin khoa học về sức khỏe tâm lý, vừa là người bạn cùng san sẻ những vấn đề xung quanh "cuộc sống phải hoàn hảo" của người phụ nữ. Và chắc chắn bạn sẽ như mình khi bắt gặp chính mình trong quyển sách qua những câu chuyện về cuộc đời, những nỗi đau tâm lý và những lần ngã gục của những người phụ nữ. 

Ba phần của quyển sách Phụ nữ đừng kiệt sức vì sự hoàn hảo tương ứng với ba giai đoạn của sự chữa lành: 

  • Phần 1 - Những điều bạn mang theo: Với mình, đây là chương sách mình phải chạnh lòng và nghiền ngẫm lâu nhất, khi mình phải tự đối mặt với những đám mây tiêu cực - những vấn đề vẫn hằng đeo bám tâm trí người phụ nữ: sự căng thẳng, cạn kiệt cảm xúc, nhìn nhận sai về "ý nghĩa cuộc sống"... qua góc nhìn tâm lý học và khoa học xã hội. Nhưng mình chắc chắn rằng chúng sẽ không hề khô khan mà lại dễ hiểu và gần gũi qua cách dẫn chuyện lôi cuốn của tác giả. 
  • Phần 2 - Kẻ thù thật sự: Phần hai của quyển sách đào sâu vào "chế độ phụ quyền", “hội-chứng-người-biết-cho-đi” và "vẻ đẹp lý tưởng" - vạch trần những kẻ thù đã gây ra những thương tổn trong tâm lý người phụ nữ. Mình cũng rất thích cách tác giả lồng ghép bộ phim Gaslight một cách đầy tinh tế để dẫn chuyện. Cùng với đó, tư tưởng của tác giả không lý thuyết suông rằng kêu gọi phụ nữ hãy yêu thương và chấp nhận bản thân, mà là "kiên nhẫn với cơ thể cũng như cảm giác của bạn về cơ thể mình."
  • Phần 3 - Những điều cần làm: Phần này sẽ trang bị cho bạn những kiến thức để đánh bại "những kẻ thù thật sự", để bạn ngày một trở nên mạnh mẽ hơn và chiến thắng được chúng. Bạn sẽ bất ngờ nhận ra đó là những việc bạn có thể thực hiện hằng ngày, để bạn kết nối, tin tưởng, nghỉ ngơi và bao dung với bản thân mình hơn. 

Cuối mỗi chương, nhóm tác giả đều có tóm tắt ngắn gọn nội dung, giúp mình thống kê lại kiến thức và các "bài tập" thực hành. Khép lại quyển sách chưa đầy 400 trang, mình đã xóa đi được những góc nhìn đầy phiến diện về cuộc sống và cả về chính mình nữa.

Khi ta từ bỏ sự áp lực hoàn hảo là ta đang hạnh phúc. Nguồn ảnh: @Unsplash

Mình không dám nói rằng mình trưởng thành hơn hay hoàn thành chữa lành sau khi đọc xong quyển sách. Nhưng mình đã tự mở ra cho mình một lăng kính mới, một cánh cửa mới cho chiếc tủ eo hẹp nơi tâm trí. Lăng kính của sự tự do và cánh cửa của sự bao dung cho bản thân. Bất cứ sự trưởng thành nào cũng phải đánh đổi bằng tổn thương. Điều quan trọng, cách ta chiến đấu và chữa lành cho đứa trẻ bên trong sau cuộc chiến hay để những đớn đau ấy mãi tuần hoàn.

"Hãy tin tưởng cơ thể của bạn. 
Hãy tử tế với chính mình. 
Bạn như hiện tại là đủ. 
Niềm vui của bạn là quan trọng. 
Hãy nói cho mọi người mà bạn biết."
Mỗi cô gái đều là phiên bản độc nhất và xứng đáng được yêu thương!"

Đọc bài viết

Cafe sáng