Trà chiều

Bad Guys Always Die: Cuộc truy tìm cái thật

Phim mang đến thông điệp dù cũ nhưng luôn mới: đừng đánh giá sự vật qua vẻ ngoài.

Published

on

Bad Guys Always Die là phim hợp tác giữa Trung, Hàn nên dù phim có sự tham gia của Son Ye Jin – diễn viên tôi đã yêu mến suốt một thời gian dài, tôi vẫn rất ngần ngại xem phim này. Với kinh nghiệm xem một số phim truyền hình, điện ảnh hợp tác giữa Trung, Hàn tôi cảm thấy hầu như các bộ phim này đều không đạt chất lượng nghệ thuật lẫn chất lượng giải trí. Tôi luôn có cảm giác những phim hợp tác Trung, Hàn không được chăm chút lắm về mặt kịch bản bởi lẽ dường như nhà sản xuất nghĩ rằng chỉ cần có sự tham gia giữa dàn diễn viên nổi tiếng hai nước là đã phần nào đảm bảo thành công; vì vậy, kịch bản những phim hợp tác thường khá an toàn, đúng công thức, dễ đoán cốt truyện, không có phong cách kể chuyện đặc trưng mà chỉ cốt sao cho phim hấp dẫn. Nhưng chính vì những yếu tố đó mà các phim hợp tác dạng này không bao giờ thực sự lôi kéo tôi vào câu chuyện dù rằng tôi đã xác định ngay từ đầu chỉ xem để giải trí. Năm ngoái, hai phim hợp tác Trung, Hàn mà tôi có dịp xem ngoài rạp đều khiến tôi cảm thấy có chút chán nản bởi sự an toàn quá mức trong cách kể chuyện. Hai phim đó là: Bounty Hunters, Making Family. Tôi xem Bounty Hunters vì Đường Yên và xem Making Family vì Kim Ha Neul. Giữa Đường Yên và Kim Ha Neul thì tôi lại đánh giá cao Kim Ha Neul hơn ở mặt diễn xuất. Với tôi, Kim Ha Neul là một diễn viên giỏi, nghiêm túc. Vậy nên, khi chọn phim Kim Ha Neul đóng để xem, dù chỉ là phim giải trí, tôi cũng dành sự kì vọng cho phim cao hơn một chút. Thế nên, khi Bounty Hunters không khiến tôi có cảm giác giải trí thỏa mãn vào tháng bảy thì tôi cũng mong Making Family vào tháng mười một có thể làm điều này khá hơn một chút. Nhưng cuối cùng, cả hai phim xem thì cũng tạm được mà vẫn thiếu đi điều gì đó. Lúc đấy, tôi chưa biết gọi điều đó là sự sảng khoái về mặt cảm xúc thường bắt gặp ở những phim giải trí tốt; mãi đến hôm nay, khi xem Bad Guys Always Die và bị bất ngờ, tôi mới tìm được câu trả lời đó.

Bad Guys Always Die công chiếu ở Trung vào ngày 27.11.2015, ở Hàn vào ngày 7.1.2016 và chừng cuối tháng ba, đầu tháng tư, phim có bản đẹp trên mạng. Lúc đó, tôi đã nhiều lần mở phim lên định xem nhưng khi logo chỉ chạy chừng ba, bốn giây lại tắt. Một nỗi sợ bản thân bị thất vọng xâm chiếm lấy tôi. Không phải trước giờ Ye Jin chưa từng đóng phim thị trường hay giải trí, số lượng phim loại này nàng đóng cũng gần ngang bằng với phim nghệ thuật. Tuy nhiên, trước Bad Guys Always Die, nàng chưa bao giờ nhận đóng phim giải trí hợp tác với Trung Quốc. Dưới làn sóng diễn viên Hàn ồ ạt đóng phim Trung vì được trả mức thù lao ngất ngưởng, Ye Jin vẫn chưa một lần đóng phim Trung, điều này phần nào khiến tôi vui mừng khi nghĩ rằng nó đồng nghĩa với việc nàng luôn ưu tiên chất lượng nghệ thuật hơn tiền bạc, rằng không phải cứ có tiền là có thể mời được nàng đóng phim. Thế rồi, tôi phát hiện nàng đóng Bad Guys Always Die, suy nghĩ ấy bị lung lay, một dự cảm không lành ùa tới. Không lẽ nàng đã thay đổi, nàng không còn là một Ye Jin luôn cẩn thận, nghiêm túc trong việc lựa chọn kịch bản mà tôi từng biết. Tôi sợ sẽ thất vọng về nàng giống như từng có chút thất vọng về Yui khoảng thời gian Yui bắt đầu hát những bài hát tích cực, mang tính cổ động, hướng đến quần chúng nhiều hơn là tự soi chiếu vào bản thân, vào nỗi buồn và sự cô đơn của mình – những điều Yui đã luôn hát khi mới vào nghề. Sau này, trải qua nhiều chuyện, tôi không còn thất vọng về Yui nữa, tôi hiểu hơn sự lựa chọn của nàng khi ấy và vẫn yêu mến nàng. Tuy vậy, đứng trước khả năng Ye Jin có thể đem lại cảm giác thất vọng tương tự như Yui ngày đó, tôi vẫn khá chần chừ giữa việc xem hay không xem Bad Guys Always Die. Chắc chắn là tôi sẽ xem, vấn đề chỉ là khi nào. Và tôi đã chần chừ từ tháng tư năm ngoái cho đến tối ngày sinh nhật thứ 35 của Ye Jin. Thì thôi, cứ xem thế nào.

Khoảng mười phút giới thiệu nhân vật đầu phim, mọi thứ bình thường, không có gì quá đặc biệt. Nhưng đến khi Son Ye Jin xuất hiện, tôi bắt đầu thấy có chút đặc biệt trong cách kể chuyện. Phim kể về Qiangzi – một giáo viên người Trung dạy tiếng Trung cho học sinh tiểu học Hàn ở đảo Jeju đã được vài năm. Hai người bạn thân và cậu em trai của Qiangzi đến Jeju để thăm và đồng thời cũng là để đi du lịch. Khi Qiangzi chở nhóm bạn đi ngang khu rừng, họ bắt gặp chiếc xe tông phải cành cây, đổ giữa đường, một người phụ nữ gục đầu trên vô-lăng xe. Do xe cấp cứu không thể đến khu vực đó sớm, Qiangzi sợ người phụ nữ bị tổn thương trầm trọng hơn nếu không được điều trị kịp thời, anh quyết định tự chở cô đến bệnh viện. Ở đây, đạo diễn Sun Hao đã cố tình giấu mặt Ye Jin trong cảnh này, người xem chỉ thấy dáng cô. Sự che giấu này nhằm tạo ấn tượng mạnh mẽ hơn ở cảnh đầu tiên khán giả thấy rõ khuôn mặt người phụ nữ bí ẩn: đó là khi cô bắn phát súng vào người cảnh sát mà Qiangzi trước đó đã dừng xe để hỏi đường. Nhịp cảnh cắt khi ấy rất nhanh. Góc trung: người cảnh sát tiến đền gần chiếc xe của Qiangzi, góc trung cận: khuôn mặt Qiangzi hỏi đường, góc trung: người cảnh sát gõ vào tấm cửa sổ chờ cửa kính mở lên, góc trung từ trong xe: một khẩu súng hiện lên giữa hai người bạn ngồi ở băng ghế sau, tiếng nổ vang lên, cảnh sát trúng đạn, góc trung từ ngoài xe nhìn vào: người phụ nữ bí ẩn lúc này đã tỉnh dậy, cầm khẩu súng trong tay. Đó chính là cảnh đầu tiên mà chúng ta thấy khuôn mặt của Ji Yeon – người phụ nữ bí ẩn mà sau này ta biết cô tên như thế. Nhưng ở đây, cái tên không quan trọng, điều quan trọng là trong câu chuyện này, cô đóng vai trò một người phụ nữ bí ẩn. Vì vậy, tôi vẫn sẽ tiếp tục gọi cô là người phụ nữ bí ẩn (dù có hơi dài) trong suốt bài review này.

Tôi cho rằng cảnh inciting incident của phim rất thú vị, bất ngờ. Một nhóm bạn cứu một người phụ nữ bí ẩn, ngay giây phút mọi chuyện tưởng như ổn thỏa khi nhóm bạn hỏi đường cảnh sát đến bệnh viện thì người phụ nữ này lập tức bắn vào cảnh sát. Đến giây phút ấy, cả nhóm mới hoảng sợ khi biết mình đi chung xe với nữ sát thủ. Rõ ràng, vì Sun Hao cố tình giấu khuôn mặt người phụ nữ ở cảnh đầu tiên cô xuất hiện nên khi khán giả thấy rõ khuôn mặt cô lúc nổ súng vào cảnh sát, ấn tượng bất ngờ trở nên mạnh mẽ hơn, người xem được hòa nhập thực sự với tâm trạng hoảng sợ của nhóm bạn Qiangzi. Nếu như cảnh đầu tiên khán giả thấy khuôn mặt người phụ nữ là khi cô bất tỉnh hoặc khi nhóm bạn Qiangzi dìu cô vào xe, có lẽ ấn tượng bất ngờ trong cảnh nổ súng sẽ bị giảm đi rất nhiều. Khoảnh khắc đầu tiên trông thấy ai đó luôn để lại những ấn tượng đặc biệt, có tác động rất lớn đến suy nghĩ của người quan sát về người được quan sát. Nắm vững tâm lí đó, Sun Hao đã tận dụng thật hiệu quả khoảnh khắc đầu tiên khuôn mặt người phụ nữ lộ diện để điều khiển cảm xúc của khán giả. Gần hai phần ba thời lượng phim, nhóm bạn Qiangzi luôn nghi ngờ người phụ nữ và tìm cách đối phó cô; khán giả cũng có cảm giác hồ nghi, phân vân tương tự bởi chính ấn tượng đầu tiên về cô mà Sun Hao đã gieo vào lòng họ. Có lẽ, đây là một thành công của phim.

Kết hợp nhuần nhuyễn giữa sự hồi hộp (suspense) và hài hước (comedy), Bad Guys Always Die bỗng chốc mang màu sắc của những phim noir – nơi mà cái chết được xem nhẹ, mạng người như cỏ rác và đôi khi nhà làm phim tìm sự chế giễu trong cái chết của ai đó. Phim không hề dành chút tưởng nhớ cho người chết bằng những góc quay cận hay những khoảnh khắc làm chậm lại cái chết, những cái chết trong Bad Guys Always Die luôn đến đột ngột và diễn ra trong một cảnh toàn, nhanh gọn, chóng vánh. Cách làm này không mới mẻ, đã có nhiều phim làm như thế, điển hình là The Departed của Martin Scorsese. Tuy nhiên, những phim mang phong cách noir như thế thường không có phần loveline. Ấy thế mà Bad Guys Always Die lại có phần này – một động thái rõ ràng để chiều lòng khán giả đại chúng Trung, Hàn; một cách để tăng thêm doanh thu cho phim. Nhưng điều này cũng có sự mạo hiểm: nếu làm không khéo phim dễ biến thành nồi lẩu thập cẩm với suspense, comedy, noir, romance. Tuy nhiên, Sun Hao đã vượt qua được thử thách đó. Bad Guys Always Die có tổng thể thống nhất về phong cách bởi một chất kết dính xuyên suốt: sự hài hước. Phim thậm chí còn có một số đoạn montage thể hiện tâm trạng nhân vật, tạo dựng không khí khá tốt. Đoạn montage mà tôi thích nhất là đoạn thể hiện đêm đầu tiên lạc lõng khi Qiangzi bị tách khỏi nhóm bạn, khi tên tội phạm cố gắng đuổi theo món tiền, khi cảnh sát nỗ lực đuổi theo tội phạm, mỗi người một vẻ. Vì vậy, tôi không có cảm giác khó chịu khi xem Bad Guys Always Die. Ngược lại, bộ phim mang đến cho tôi những giây phút giải trí sảng khoái, cùng cười, cùng hồi hộp, cùng lo lắng, cùng buồn với nhân vật.

Bad Guys Always Die có màu sắc theo phong cách thường thấy ở một số phim giải trí của Trung Quốc khoảng thời gian gần đây. Về cơ bản, phim vẫn dùng tông màu teal and orange được thế giới ưa chuộng. Background về đêm thì teal thiên về xanh dương, background ban ngày và ở ngoài đường thì thiên về sắc xanh lá ám trong nắng vàng. Tuy nhiên, có một số cảnh phim lại chỉnh màu da nhân vật hơi lố khiến sắc cam trong da nổi bật trên bối cảnh không thật tự nhiên. Một số cảnh, phim cũng chỉnh độ contrast thấp lại, tạo một lớp màn xám mờ phủ lên phim – phong cách chỉnh màu thường gặp ngày nay. Vậy nên, Bad Guys Always Die không có nhiều dụng ý kể chuyện đặc biệt trong cách dùng màu sắc. Phim chỉ dừng ở mức tạo ra lớp màu đẹp, dễ nhìn, khiến nhân vật nổi bật.

Về mặt diễn xuất, các diễn viên trong phim đã làm tốt vai trò của họ, đặc biệt là Son Ye Jin – vai diễn Ji Yeon vốn dĩ không nhiều thách thức với nàng. Các nhân vật trong phim đều không có tính cách phức tạp, mọi tâm tư của họ gần như bộc lộ qua hành động. Tuy nhiên, sự đơn giản này cũng không khiến tôi khó chịu bởi phim mang đến thông điệp dù cũ nhưng luôn mới: đừng đánh giá sự vật qua vẻ ngoài của nó. Và vì vậy, Bad Guys Always Die không hẳn là hành trình theo đuổi món tiền hay tội phạm nữa, phim trở thành cuộc truy tìm giữa cái thật và cái giả, giữa người lừa dối và người bị lừa dối, giữa bản chất sự việc và định kiến của mọi người về nó.

Điểm đánh giá: 7/10
Kodaki

Click to comment

Viết bình luận

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Trà chiều

Vũ Đằng kết đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong Chợ Tết Tình Quê

Published

on

By

Nam diễn viên Vũ Đằng sẽ sánh đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong bộ phim phát sóng vào ngày mùng một Tết nguyên đán Ất Tỵ.

Chợ Tết Tình Quê là câu chuyện tình cảm của một đôi bạn trẻ diễn ra trong những ngày giáp Tết Ất Tỵ ở cù lao An Bình (tỉnh Vĩnh Long). Gia Bảo (Vũ Đằng đóng) là một chàng công tử chính hiệu, chán chường cuộc sống xa hoa, xô bồ nơi phố thị cũng như muốn thoát khỏi sự kìm kẹp của mẹ, Bảo bỏ nhà đi bụi vào một buổi chiều tháng chạp. Anh xuôi về miền Tây sông nước, nơi có làng nghề gốm đỏ, làm nhang, trồng trái cây, hoa kiểng để tìm lại những ký ức thời thơ ấu, khi gia đình còn trọn vẹn. Tình cờ gặp được Vũ Nghi (Trình Mỹ Duyên), Bảo choáng váng và thậm chí ghét bỏ, nhiều lần cản trở, gây tai họa cho cô vì hiểu lầm cô là người thực dụng, lợi dụng tình nghĩa của bà con dưới quê để kiếm danh.

Vũ Nghi vốn là người sinh ra ở cù lao An Bình. Cô mồ côi cha mẹ, sống với người cậu từ bé nên tính cách cứng cỏi, đạt giải một hoa khôi nhưng từ chối mọi sự săn đón của các đại gia mà muốn đi lên từ thực lực. Vũ Nghi hoạt động như một hot streamer trên mạng xã hội, sở hữu những trang cá nhân có lượt theo dõi khủng. Chương trình thực tế 100 nghề của cô nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng, trong đó có những tập quảng bá về ngành nghề truyền thống cũng như du lịch sinh thái ở quê hương Vĩnh Long. Hoàn cảnh đưa đẩy cả hai thành cặp đôi “oan gia ngõ hẹn”, ban đầu là ghét nhau, sau dần dần cảm mến rồi tiến tới tình yêu.

Bên cạnh chuyện tình của cặp trai tài gái sắc Gia Bảo – Vũ Nghi, đạo diễn Quách Khoa Nam và biên kịch Phan Ngọc Diễm Hân còn dẫn dắt khán giả màn ảnh nhỏ tham quan cù lao An Bình cũng như những miền quê xinh đẹp, trù phú của tỉnh Vĩnh Long. Người xem sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp bình dị của làng nghề gốm đỏ, làm nhang, những làng hoa Tết sum suê, vườn trái cây trĩu quả… Không khí của phim diễn ra trong những ngày giáp Tết, thời khắc mùa Xuân hiện hữu đẹp nhất với những màu sắc, mùi vị đặc trưng của xứ Nam Bộ.

Khi nhận được kịch bản Chợ Tết Tình Quê, diễn viên Vũ Đằng  cảm thấy rất lo lắng vì nhân vật không có chút gì giống mình ở ngoài đời. “Với một thanh niên 28 tuổi thì ai lại không muốn thành công và được nhiều cô gái vây quanh nhưng Gia Bảo thì ngược lại, anh trốn tránh hết tất cả. Tuy nhiên, tôi đọc kỹ kịch bản, tìm cách thấu hiểu và cảm thông với nhân vật. Tôi đặt ra những câu hỏi “Tại sao?” và tìm cách giải đáp để làm dày lý lịch  để khi ra bối cảnh không còn khúc mắc với nhân vật” – anh chia sẻ. Tuy nhiên, đây không phải là điều làm khó Vũ Đằng mà chính việc hóa trang mới tạo cho anh nhiều trở ngại nhất trong quá trình thực hiện phim. Trước đó ít lâu, anh vừa hoàn thành một phim cổ trang, phải cạo đầu ba vá cho phù hợp nên sang Chợ Tết Tình Quê, Vũ Đằng không kịp để tóc trở lại bình thường, vậy nên ekip thực hiện quyết định cho anh đội tóc giả. Việc hóa trang tóc cho anh trước khi vào cảnh quay mất hơn một giờ, thêm nữa, thời tiết cũng khá nóng nên Vũ Đằng cũng không thực sự thoải mái với bộ tóc khi diễn. “Nó có thể rớt ra bất cứ lúc nào hoặc sai phom dáng nếu mình xoay đầu quá nhiều. Có một số cảnh nặng về tâm lý hay cần động tác hình thể nhiều thì buộc mình phải quên đi chuyện đội tóc giả để nhập tâm hơn. Nếu đội quá lâu thì bộ tóc cũng làm tôi cảm thấy đau đầu. Khi diễn những cảnh cuối cùng của phim, tôi thực sự thở phào nhẹ nhõm vì… được cởi hẳn và tạm biệt bộ tóc giả từ đây!”- anh dí dỏm.

Ngoài ra, phim còn có sự tham gia của các diễn viên: Quang Thái, Hoài An, Thanh Bình, Lê Trang…

Bộ phim do PNF sản xuất kéo dài 20 tập, phát sóng lúc 20h từ thứ hai đến thứ bảy hàng tuần trên kênh THVL1, khởi chiếu từ mùng 1 Tết nguyên đán Ất Tỵ (tức 29.01.2025)

Đọc bài viết

Trà chiều

“Hành trình Anh Hùng” ẩn trong Xứ Cát

Published

on

    Dựa trên công trình nổi tiếng Người hùng mang ngàn khuôn mặt của Joseph Campbell và các tương đồng trong lĩnh vực tâm lý học của Jung và Freud, tác giả Christopher Vogler đã cho độc giả một cái nhìn khác về cấu trúc tương đồng của hàng triệu câu chuyện từ cổ chí kim qua cuốn Hành trình người viết vừa được ra mắt.

Một cuốn sách quan trọng

       Cấu trúc nói trên xuất hiện từ các truyện cổ dân gian đến tiểu thuyết hiện đại, từ những bài đồng dao quen thuộc đến các bộ phim “làm mưa làm gió” tại Hollywood… Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết.

       Vốn là một người tư vấn cốt truyện của Hollywood và đã kinh qua hàng nghìn kịch bản trong cuộc đời mình, Vogler có khả năng nhìn thấy những mối liên kết cũng như những điểm suy yếu trong các tác phẩm. Từ những đúc rút và kho kinh nghiệm bản thân có được, ông đã tạo nên cuốn sách vô cùng hấp dẫn. Để kiếm chứng điều đó, hãy thử lần ngược siêu phẩm Xứ cát chuyển thể tiểu thuyết khoa học viễn tưởng cùng tên của Frank Herbert do đạo diễn Denis Villeneuve thực hiện và so nó với những gì được tổng kết lại, để xem hành trình anh hùng của Vogler có giao điểm nào với Paul Atreides – người thanh niên đã làm nên những khoảnh khắc vô cùng chói lọi.

       Theo Vogler, nói thật gọn ghẽ thì hành trình anh hùng bắt đầu khi nhân vật chính được giới thiệu ở THẾ GIỚI BÌNH PHÀM nhận được TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU. Ban đầu họ MIỄN CƯỠNG, thậm chí buông lời TỪ CHỐI, nhưng do nhận được sự khích lệ từ SƯ PHỤ để VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN, mà họ đã tiến vào Thế Giới Đặc Biệt - nơi họ sẽ gặp các KHẢO THÍ, ĐỒNG MINH VÀ KẺ THÙ. Sau đó họ TIẾP CẬN HANG ĐỘNG TRONG CÙNG, vượt qua rào cản thứ hai, nơi phải chịu đựng KHỔ HÌNH. Họ vượt qua, chiếm lĩnh PHẦN THƯỞNG và bị truy đuổi trên ĐƯỜNG VỀ với Thế Giới Bình Phàm. Không dừng ở đó, họ vượt qua rào cản thứ ba, trải nghiệm HỒI SINH và được chính trải nghiệm đó biến đổi. Cuối cùng họ TRỞ VỀ CÙNG THẦN DƯỢC, cùng lợi ích hoặc kho báu có lợi cho Thế Giới Bình Phàm.

Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết. Ảnh: N.M.

Chặng đường phân tích      

       Áp vào Xứ cát, THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất - nơi mà mọi thứ đều như không tưởng với những tiến bộ liên hành tinh và những thực thể vô cùng kỳ dị. Ở đó Công tước Leto của Gia tộc Atreides – người cai trị hành tinh đại dương Caladan - là nhân vật chính và nổi bật nhất. Nơi ông cai trị là phiên bản khác của một Trái Đất ngay bây giờ đây, với cây xanh bao phủ tươi tốt, với biển cả vỗ sóng và bầu không khí vô cùng trong lành. Về mặt chính trị, nhà Atreides được cư dân vô cùng ủng hộ vì mang đến sự bình yên và cân bằng. Sơ lược qua những nét này, có thể thấy Herbert (và cả Villeneuve) đã làm rất tốt trong việc xây dựng bối cảnh có tính đối lập liền ngay sau đó, để nhân vật chính bước vào hành trình của bản thân mình.

THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất, nơi mọi thứ tươi tốt bất ngờ. Ảnh: Screen Rant

       Như đã nói trên, TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU nhanh chóng xuất hiện khi Hoàng đế Shaddam của toàn đế chế nhanh chóng bí mật liên minh với nhà Harkonnen nhằm tránh khỏi sự uy hiếp mà rất có thể trong tương lai gần Leto sẽ tự đạt được. Vậy là một cuộc tàn sát được lên kế hoạch. Thoạt nhìn, có thể thấy Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Và để tạo ra 2 phe kình chống, ông cho một bên lăng kính tích cực, còn phía còn lại tiến hành liên minh, và cũng vì thế mà thế trận ấy nhanh chóng cân bằng. Ta thấy điều này trong rất nhiều nơi, từ Tam quốc diễn nghĩa đến Con ngựa thành Troy, từ bộ Shogun đến bộ Taiko…Một điểm chung khác là sự báo hiệu cho câu chuyện dịch chuyển, khi người cha Leto nhanh chóng mất mạng để Paul Atreides – người con trai cả - sẽ thay bản thân bảo vệ gia đình, trả thù cho điều đã mất. Do đó mà Paul quyết định lên đường.

Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Ảnh: LA Times

       Ở đây ta có thể thấy có những cổ mẫu vô cùng truyền thống được Herbert sử dụng. Trong đó Paul là anh hùng bị động – một người được đặt vào tình thế không thể khác hơn, và suốt hành trình sau đó từng bước học hỏi sẽ khiến cho anh dần dần chủ động. Đối diện trước trọng trách đặt lên bản thân, Paul dường như không có được động lực nào – một điều cũng là một chặng đường khác trên hành trình anh hùng. Rất may mẹ anh – Lệnh bà Jessica – người vừa là SƯ PHỤ, vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng có khi là kẻ ĐEO MẶT NẠ và cả BÓNG ĐÊM đã nâng đỡ anh và hướng anh theo con đường đúng đắn. Quê nhà tan tác trong khi bản thân thì bị truy sát, anh sớm VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN để giữ được mạng sống nhờ vào những cận thần trung thành với mình. Hành trình này dễ thấy không quá phức tạp, và Herbert sẽ lại dồn nhiều sức hơn ở phía sau.

Paul và mẹ mình, thoạt nhìn, chính là 2 cổ mẫu anh hùng và sư phụ theo cấu trúc của Vogler. Ảnh: Den of Geek

       Chính khi bước vào THẾ GIỚI ĐẶC BIỆT - ở chiều rộng hơn là một cuộc sống không còn uy quyền của cha, không còn hành tinh Caladan mình vốn quen thuộc, anh đã gặp được những người bản địa Arrakis - những chiến binh thiện nghệ sống nơi sa mạc gọi là Fremen. Như vậy kể từ lúc này thì chặng thứ 2 của hành trình anh hùng chính thức bắt đầu. Cả Herbert và Villeneuve đều dành rất nhiều thời lượng cho giai đoạn này, để khắc ghi một hành tinh mới với loài sâu cát và quy luật sinh tồn ở thế giới mới, với các chi tiết như dịch nhầy sâu, với hương dược, với cách tạo nước và những con người mắt xanh biêng biếc có kỹ năng phi thường… Trong chương đoạn này, những cuộc KHẢO THÍ mà ĐỒNG MINH và KẺ THÙ liên tục xuất hiện cũng được diễn ra. Chẳng hạn KHẢO THÍ nằm ở chi tiết Paul phải chiến đấu với một người Fremen để chứng minh mình thuộc về nơi này trước khi được họ cứu giúp. Đối với những người bản địa, anh vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng là KẺ THÙ khi đã giết chết một trong số họ để mà bước tiếp.

Trận chiến của Paul trước một chiến binh Fremen chính là một cuộc KHẢO THÍ. Ảnh: Screen Rant

Những vòng lặp kép      

       Thế nhưng KHẢO THÍ không dừng ở đó, mà sau đấy liên tục là những bài học để cưỡi sâu cát, những trận oanh tạc vì phát hiện ra căn cứ bên dưới lòng đất của người Fremen… Chúng liên tục xuất hiện để thử thách Paul, để rồi cuối cùng anh được mọi người nhận ra chính là vị Thánh ghi trong sử sách toàn cõi ngân hà. Đa số thời lượng của phần 2 tương ứng với HANG ĐỘNG TRONG CÙNG – nơi anh chứng minh bản thân và giành được quyền vươn lên dẫn đầu. Ta thấy ở đây Herbert rất tài tình khi song song với những bước tiến về mặt quyền lực, thì cõi lòng Paul cũng chịu tra tấn trong những thay đổi của bản thân mình. Có thể nói tuy chặng đầu tiên của HÀNH TRÌNH ANH HÙNG đã gần hoàn thành xong với nhân vật này ở phía bên ngoài, nhưng thật ra một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG khác cũng đang mở ra trong nội tâm anh, khi phải chứng kiến mục đích thật sự của mẹ anh – Lệnh bà Jessica, cuộc hôn phối với Công chúa của vua Shaddam và những biến động bên trong Chani.

Chani cũng là một nhân vật có hành trình anh hùng song song khác. Ảnh: Collider

       Khép lại 2 phần phim của Villeneuve, hiện Paul và Xứ cát đang dừng trước “trận đánh” quyết định để mang về PHẦN THƯỞNG và dần tiến đến HÀNH TRÌNH TRỞ VỀ. Tuy khép lại tại đây nhưng có thể thấy Xứ cát là bộ tác phẩm đậm tính sử thi mà mỗi nhân vật lại tự sở hữu một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG riêng biệt. Ta thấy nó trong Chani mà “con đường” cô đi chính là tình cảm với Paul và trách nhiệm với cộng đồng Fremen của mình. Ta thấy nó trong Lệnh bà Jessica và tham vọng của bà với nhóm tôn giáo Bene Gesserit. Trong khi đó một nhân vật mới – em gái của Paul – cũng sắp xuất hiện. Và tuy chỉ mới nằm trong bụng mẹ nhưng nó cũng đang dần có những HÀNH TRÌNH ANH HÙNG nhất định, trong việc nhất tề chi phối và biến các nhân vật xung quanh mình trở nên phức tạp.

Ở phần 2, Lệnh bà Jessica là một nhân vật vô cùng bí hiểm. Ảnh: Screen Rant

       Ngoài điều đó ra, Herbert cũng rất thành công trong việc “đeo mặt nạ” cho các nhân vật, để ta không thể lường trước đường đi nước bước của bản thân họ. Chẳng hạn phút trước Paul và Chani còn rất mặn mà, nhưng ngay sau đó mọi chuyện đổi khác khi anh chấp nhận lấy Công chúa như đại diện cho chiến thắng của mình. Lệnh bà Jessica cũng nằm trong “ngã ba” ấy, khi không ai biết một cách rõ ràng bà đang từng bước leo lên theo quyền lực của con trai mình, hay chính bà mới là kẻ thao túng tất cả, trả thù cho điều đã mất? Và nếu điều ấy là thật, hóa ra cổ mẫu anh hùng mà ta xác định ngay từ ban đầu đã đổi bản chất. Paul từ mẫu bị động chuyển sang chủ động với chính những gì mà mình học hỏi, nhưng nếu vai trò của mẹ anh lớn hơn, thì hóa ra Paul chỉ là một kiểu anh hùng xúc tác – người có vị trí là bàn đạp cho hình tượng khác bước lên vũ đài danh vọng. Áp chính lý thuyết của Vogler vào Xứ cát bản phim của Villeneuve, ta thấy vì sao mà tác phẩm này thành công vang dội trong các năm qua. Dù biết một cách khái quát đó là trùng trùng lớp lớp âm mưu, nhưng khi được phân tích dưới cổ mẫu và những điểm nút quan trọng của hành trình anh hùng, ta sẽ lại thấy những chi tiết này hiện ra phức tạp, gắn kết ra sao.

Ngô Minh

Đọc bài viết

Trà chiều

Sứ Đoàn Iwakura đạt Giải thưởng sách Quốc Gia 2024

Published

on

Giải thưởng Sách Quốc gia là giải thưởng do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức hàng năm, trao giải cho những cuốn sách (bộ sách) có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ nhằm tôn vinh tác giả, dịch giả, nhà khoa học và người làm công tác xuất bản.

Tối ngày 29.11.2024 tại lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần VII, tác phẩm Sứ Đoàn Iwakura - Chuyến Tây Du Khảo Cứu Nhằm Canh Tân Nhật Bản Thời Minh Trị (Ian Nish biên soạn, Nguyễn Hoàng Mai - Nguyên Tâm dịch) hân hạnh được vinh danh giải Khuyến khích.

Sứ Đoàn Iwakura là tác phẩm nghiên cứu tập hợp nhiều tư liệu giá trị, giúp độc giả hiểu rõ hơn về chuyến du khảo nhằm canh tân Nhật Bản thời Minh Trị dưới góc nhìn của người phương Tây. Để có một đường lối phát triển đất nước hoàn toàn mới, người Nhật đã khởi động chuyến công du gọi là Sứ mệnh Iwakura thăm Hoa Kỳ và nhiều nước châu Âu. Đây là một chuyến đi lịch sử có tầm quan trọng đến mức khi nhắc về Minh Trị Duy Tân, người ta lập tức nhớ đến chuyến đi này.

Sách dày 427 trang, gồm 11 chương tổng hợp các bài viết của Ian Nish và 12 chuyên gia trong lĩnh vực quan hệ quốc tế khu vực Nhật Bản và Đông Á. Tám chương đầu, độc giả sẽ cùng phái đoàn đi qua tám cường quốc từ Mỹ, Anh, Pháp, Bỉ, Đức, Nga, Thụy Điển và Italy. Bản ghi chép của những học giả góp phần tái hiện hành trình tìm kiếm “văn minh khai sáng” của sứ đoàn Iwakura tại trời Âu dưới góc nhìn của người phương Tây. Ba phần còn lại trong ấn phẩm là bài phân tích, nhận định của chuyên gia lịch sử, đánh giá tình hình nước Nhật sau chuyến công du.

Để hiểu thêm về một lát cắt lịch sử quan trọng của Nhật Bản, cũng như đọc thêm về chuyến đi được mệnh danh là “Chuyến công du lịch sử thay đổi nước Nhật”, mời bạn tìm đọc sách tại đây hoặc tại hệ thống các nhà sách Phương Nam trên toàn quốc.

Đọc bài viết

Cafe sáng