Trà chiều

Vào Trong Hoang Dã – Dear My Aquarius…

Published

on

“Hơn hai mươi tuổi đời, gia đình giàu có, học vấn cao và một tương lại rộng mở phía trước, vậy mà Christopher McCandless (hay Alexander Supertramp như anh tự gọi mình) đã từ bỏ tất cả để dấn thân vào hành trình đơn độc xuyên qua hết thảy các vùng hoang dã của Bắc Mỹ. Dưới ngòi bút sống động của Jon Krakauer, Vào Trong Hoang Dã (Into the Wild), cuốn sách mô tả những trải nghiệm phi thường đó của Christopher McCandless, đã trở thành một cuốn tự truyện nổi tiếng, một tác phẩm khó quên về thiên nhiên và phiêu lưu, ngợi ca một cuộc sống tận hiến và cảm động.”

*

Vài dòng cho Chris, một Bảo Bình phóng khoáng, yêu tự do, nổi loạn, ghét xã hội giả dối với các nguyên tắc, đi vào miền hoang dã và đã chết trong cô độc ở tuổi 24…

“Ông sai rồi. Đừng nên chỉ tìm hạnh phúc trong các mối quan hệ với con người. Thượng Đế phân phát hạnh phúc ở khắp mọi nơi. Vì vậy, chúng ta phải khám phá nó.”

Lúc Chris nói như thế, tôi đã nghi nghi rồi. Là anh nói vậy nhưng thật sự không phải vậy, hay là đúng hơn, trong lòng anh mong một điều gì đó khác đi. Mặc dù câu nói nghe cũng có vẻ logic. Nó là sự diễn giải cho việc vì sao anh muốn sống với tự nhiên. Bởi vì như anh nói hạnh phúc không chỉ nằm ở các mối quan hệ với con người, nó nằm ở khắp mọi nơi nên anh muốn khám phá hạnh phúc khi sống với thiên nhiên là lẽ đương nhiên. Nhưng vẫn có một chút gì đó, buồn và cô độc trong câu nói ấy làm sao. Tôi thực tâm không tin rằng anh nghĩ như vậy. Tôi nghĩ rồi sẽ có lúc anh nghĩ lại và hối hận.

Cảm giác chán ghét con người, xã hội, mọi thứ, sợ hãi, chạy trốn… Tôi cũng đã có rất nhiều. Cũng đã từng muốn nổi loạn, muốn đi đâu đó thật xa. Nhưng tôi khác anh. Đó là vì tôi sợ con người chứ không phải ghét con người… Dù chỉ trong suy nghĩ, nhưng kiểu chạy trốn của tôi là một kiểu thụ động, nhút nhát. Còn cách anh chạy trốn, thật chủ động, thật dũng mãnh và đầy sự kiêu hãnh làm sao… Dù là kiêu hãnh trong đơn độc.

Anh biết không, tôi đã rất bất ngờ khi biết anh là một Bảo Bình đấy. Tôi đã quá mệt mỏi rồi. Tôi muốn dừng lại. Không muốn làm gì nữa. Nên hôm nay, tôi mới muốn chọn một hành động lười biếng nhất: đó là xem phim. Đã định xem You’re the apple of my eyes rồi, anh biết không. Tôi nghĩ một phim mang hơi hướng giải trí, nhẹ nhàng như thế sẽ hợp cho tôi lúc này. Vì tôi không muốn suy nghĩ gì nhiều cả. Tôi chỉ muốn một bộ phim tình cảm nhẹ nhàng, xoa dịu cảm xúc của tôi. Nhưng không hiểu sao, khi tôi bắt đầu định xem thì lại thấy đĩa phim Into the wild bày ngay trước mắt. Tôi đã biết sơ lược câu chuyện về anh từ lâu, cũng đã biết rằng phim này rất hay, được sự đánh giá cao của các nhà chuyên môn. Nhưng tôi vẫn chưa xem. Lúc đó, không biết có một động lực gì, nó thôi thúc tôi xem kinh khủng. Có lẽ chính là cái chết của anh… Dù chỉ nghe thoáng qua, nó khiến tôi suy nghĩ, tại sao một người lại có thể chán ghét xã hội đến như thế, để rồi chạy trốn ở một nơi xa vắng không một người nào và chết… Tôi biết trước nó sẽ làm tôi suy nghĩ nhiều và mệt mỏi. Nhưng thôi, bỗng dưng ngay phút đó, anh ám ảnh tâm trí tôi nhiều quá rồi, anh ạ. Và thế là, tôi xem luôn.

Nửa phần đầu của phim, dù buồn nhưng anh cười như điên, vẫn giao tiếp tốt, bắt bạn rất tốt với xã hội bên ngoài, rất thân thiện. Rõ ràng, anh không phải là một dạng vì quá nhút nhát, sợ hãi, không thể giao tiếp với ai mà muốn chạy trốn mọi thứ như tôi. Anh làm tôi tưởng anh là cung Nhân Mã. Và thú thật, nửa đầu phim, tôi chỉ nghĩ đơn thuần anh đi như thế, đơn thuần là vì anh muốn đi du lịch, muốn sống với thiên nhiên sau tháng ngày gò bó trong ngôi nhà giàu sang và việc học hành mệt mỏi. Tôi chỉ nghĩ anh đi vì sự yêu thích phiêu lưu, khám phá đơn thuần thôi… Vì lúc đó, tôi đâu biết… đâu biết anh lại mang trong mình một nỗi buồn về gia đình lớn đến như thế.

Để rồi… anh khiến cho tôi dần dần đi vào nỗi buồn của anh. Sự đồng cảm đó đến thật lặng lẽ, từ lúc nào mà tôi không hay. Như những giọt nước sau cơn mưa nhẹ rỏ tí tách nhưng vẫn còn có khả năng thấm ướt một vùng đất khô cứng nào đó. Anh mang trong mình quá nhiều nỗi buồn, cả sự nổi loạn, mâu thuẫn, yêu thơ văn và những suy nghĩ rất sâu sắc. Càng về sau, tôi càng thấy mình sai lầm khi lúc đầu đã đoán anh là Nhân Mã. Rõ ràng, một con người như thế không phải là Nhân Mã. Nhưng tôi vẫn không dám nghĩ anh là Bảo Bình. Lúc đó, tôi đoán có lẽ anh là Song Tử. Một Song Tử cũng yêu tự do, phóng khoáng, nổi loạn và chứa hai mặt mâu thuẫn trong con người. Phim kết thúc, tôi vội lên mạng dò ngày sinh và phát hiện ra… anh là cung Bảo Bình. Trời ơi… lại một Bảo Bình nữa đến với tôi sao… Thật kinh khủng. Tôi chạy đi đâu cũng không thể thoát được Bảo Bình. Tôi không nghĩ đó là sự ám ảnh. Bởi vì tôi yêu Bảo Bình. Tôi vẫn muốn nghĩ đó là một thứ tình yêu nào đó vô hình dẫn dắt tôi, một mối dây liên kết vô tình nào đó, để hôm nay tôi không xem You’re the Apple of My Eyes mà xem Into the Wild và biết thêm về anh – một Bảo Bình.

Và anh biết không, tôi cũng ngỡ ngàng khi xem đoạn anh tự độc thoại với quả táo. Và anh cũng nói với quả táo câu: “You’re the apple of my eyes”. Có lẽ nào tên bộ phim đó là lấy từ câu nói của anh chăng?

Từng chi tiết về anh đều khiến tôi bị cuốn hút. Tôi ước mình cũng có thể như anh. Có thể vứt bỏ hết tất cả và đi như thế, đem theo một mớ sách để đọc.

Rồi anh chết…

Trước khi chết, anh đã định nghĩa lại về hạnh phúc trong nước mắt:

“Happiness is only real when shared”

Vâng, anh ạ.

Tôi nhiều lần muốn chạy trốn con người. Tôi sợ con người. Chán ghét tất cả mọi thứ. Nhưng rồi những lần chạy trốn đó, dù chỉ là trong tâm thức, chỉ đơn thuần là tắt Fb cả tháng, tắt điện thoại, không đi ra ngoài, không gặp gỡ ai… Tôi đã từng tự cách li mình nhiều lần như thế trong khoảng một tháng. Tôi không làm được 2 năm như anh… Nhưng mỗi lần chạy trốn đó, cũng khiến tôi nhận ra điều ấy… Mỗi lần chạy trốn con người vì sợ hãi rồi quay trở lại xã hội loài người, tôi lại thấy yêu mến họ hơn trước cả khi chạy trốn… Anh hiểu mà phải không…

Anh giống một Bảo Bình đúng nghĩa. Lúc nào cũng cười và che giấu những đau khổ của bản thân. Dù nhiều chuyện đã xảy ra với anh, không khi nào anh than thở. Anh khó hiểu. Anh yêu người em gái của mình và anh nói rằng có lẽ chỉ duy nhất em ấy là hiểu những gì anh nói. Tôi không biết ở ngoài đời thực anh như thế nào. Nhưng có lẽ anh cũng ít khóc. Tôi nhìn những tấm hình của anh và một lần nữa lại thấy nụ cười đúng chất Bảo Bình. Gần như hình nào anh cũng cười đến híp cả mắt, toét miệng cả ra trông như rất hạnh phúc. Nhưng thật ra, trong anh vẫn rất cô đơn phải không… Anh chỉ dùng nụ cười đó để che giấu thôi. Và trong phim thì tôi chỉ thấy anh khóc duy nhất đúng một lần. Là khi anh viết câu ấy: “Hạnh phúc chỉ có thực khi được chia sẻ”. Nhưng trong chiếc magic bus màu xanh lá cây có đánh số 142 đó, đâu một ai chia sẻ với anh cơn đói khát, chiếc quần jeans mỗi ngày một rộng vì anh quá ốm, sợi dây nịt mỗi ngày lại thêm nhiều lỗ đục mà anh khắc để giữ cho chiếc quần dính chặt vào đôi chân mình, sự bất lực khi xác con bò mà anh giết không đủ lửa nóng để thịt bò chín… những con giòi bu lúc nhúc trong đó, không thể ăn, đơn giản là không thể ăn…rồi cái quang cảnh ấy, đẹp đẽ nhưng quá đỗi hoang vu lạnh lẽo. Cô độc lắm phải không anh? Khi anh cố gắng đọc những quyển sách bên đống lửa nhỏ ít ỏi trong đêm tối lạnh. Khi không thể băng qua được dòng sông đó và cơn mưa ập tớii, buổi tối ấy, cuối cùng, lần đầu tiên anh đã thừa nhận sự cô độc của mình, anh ghi vào cuốn sổ của mình “Dòng sông không thể băng qua. Trời mưa đêm. Cô đơn”…Lonely, lonely, lonely… Hình như lúc đó, từ ấy mới xuất hiện lần đầu tiên. Dù rằng suốt cả bộ phim là sự cô độc của anh nhưng mãi đến cuối phim, anh mới chịu thừa nhận điều đó một cách cụ thể như thế… Lúc đó, tôi chỉ muốn ở bên cạnh anh để chia sẻ sự cô đơn đó, muốn ôm anh thật chặt, không phải như một người tình, chỉ đơn thuần là tìm hơi ấm để chia sẻ tình người với nhau thôi. Một cái ôm để biết rằng cả hai vẫn đang tồn tại trong cuộc sống mà anh biết đó, giáo dục, luật pháp, chính trị, xã hội, tin tức, giải trí… mỗi ngày như đang dần biến chúng ta thành những người vô hình. Đôi lúc, tôi không cảm nhận được sự tồn tại của mình.

Và lần cuối cùng ấy, khi nhìn ánh mặt trời đó, anh khóc, nhưng anh vẫn cười. Anh cười khi nhìn bầu trời và một giọt nước mắt khẽ rơi từ khóe mắt đó. Nhưng nụ cười vẫn đọng lại mãi trên môi anh, bên khung cửa sổ xe bus đó.

Tôi thích anh. Thích sự điên rồ của anh, thích nụ cười anh trong những bức hình, thích nỗi buồn của anh, thích sự cô độc và mãnh mẽ, lí trí của anh, thích từng thứ mà anh suy nghĩ…

Nhưng anh à…

Tôi biết tôi chỉ đang tự dối lòng mình. Tôi chỉ yêu mỗi Bảo Bình đáng yêu của tôi thôi. Tình yêu đó, đã khiến tôi đau đớn và… hạnh phúc. Tôi chỉ đang chạy trốn trong một danh từ chung, một thế giới rộng lớn hơn mang tên là: Bảo Bình. Nhiều lúc, tôi khóc vì nhớ… tôi tự nhủ thầm trong đầu là không phải vì tôi còn yêu người ấy nhiều, chỉ đơn thuần là tôi đang yêu chung chung cung Bảo Bình. Nhưng ngay trong ngày hôm nay, khi được quen biết anh, dù thích anh nhiều như thế, tôi vẫn nhận ra một điều rõ ràng rằng tôi yêu người ấy vì người ấy là người ấy. Không phải vì người ấy là Bảo Bình. Và tôi vẫn còn yêu người ấy nhiều lắm.

Dù vậy, Bảo Bình đã dạy cho tôi nhiều thứ, rất nhiều… Tất cả những Bảo Bình đã đến trong cuộc đời tôi đều cho tôi những bài học quí báu… và đến giờ, tôi vẫn không thể quên được họ, không bao giờ tôi có thể quên họ.

Cũng có lẽ, tôi đã yêu Bảo Bình thật. Một Bảo Bình trừu tượng, tổng hợp lại từ rất nhiều Bảo Bình. Một Bảo Bình trong định nghĩa.

Dù thế nào thì tôi vẫn thích anh, rất rất thích anh. Cảm ơn anh vì ngày hôm nay. Lâu lắm rồi mới có người cho tôi nhiều cảm xúc, có một bộ phim khiến tôi xúc động như vậy. Từ nhỏ tôi vẫn luôn nghĩ, tình yêu là không khoảng cách cả về thời gian lẫn không gian. Vì vậy, tôi đã luôn tỉnh bơ như không mà trò chuyện với những người tôi biết họ sẽ chẳng bao giờ biết đến sự tồn tại của mình. Từ nhỏ, tôi đã luôn yêu những người chết trước mình lâu lắm rồi…

Và tôi sẽ cố gắng sống tốt hơn, mạnh mẽ hơn. Cái mạnh mẽ như anh nói: “It’s not necessary to be strong. But, to feel strong”

“Can you see the sky that I’m seeing?”
Love my lovely Aquarian
Love Aquarius”

Hết.

Một Cự Giải

Ảnh đầu bài: Zing

Click to comment

Viết bình luận

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Trà chiều

Lễ hội Đường sách Tết Ất Tỵ 2025 thu hút đông đảo bạn đọc tại TP HCM

Published

on

Ngày 27.01.2025 (tức 28 Tết), Lễ hội Đường sách Tết Ất Tỵ 2025 chính thức khai mạc. Lễ hội thu hút sự quan tâm và yêu thích của người dân cũng như khách du lịch thành phố. Đường sách được tổ chức với quy mô lớn, có nhiều không gian văn hoá, nghệ thuật đặc sắc, hứa hẹn sẽ trở thành điểm vui chơi và mua sắm náo nhiệt trong mùa Tết.

Lễ hội lần thứ 15 có chủ đề Non sông gấm hoa, vui xuân thái hòa. Năm 2011, lễ hội Đường sách Tết lần đầu được tổ chức tại đoạn đường Mạc Thị Bưởi (nối Đồng Khởi và Nguyễn Huệ, quận 1). Từ năm 2023 đến nay, hoạt động này được tổ chức trên trục đường Lê Lợi, đoạn từ giao lộ Nguyễn Huệ đến bùng binh Quách Thị Trang, dài khoảng 400 m. Lễ hội tổ chức trên khu vực có tổng diện tích 11.200 m2, thu hút nhiều đơn vị tham gia kiến tạo không gian văn hóa, nghệ thuật, nổi bật trong số đó có Công ty Cổ phần Văn hóa Phương Nam (gọi tắt là Công ty Phương Nam hoặc PNC).

Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 15 năm Công ty Phương Nam tham gia Lễ hội Đường sách Tết với gian hàng lớn, đẹp, giàu cảm xúc. Sau buổi lễ khai mạc, gian hàng của Phương Nam vinh dự đón tiếp các lãnh đạo Thành phố đến tham quan: ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, ông Phan Văn Mãi - Chủ tịch UBND TP.HCM, ông Nguyễn Thanh Nghị - Phó Bí thư Thường Trực Thành ủy TP.HCM, ông Lâm Đình Thắng - Giám đốc Sở TT&TT TP.HCM cùng đại diện lãnh đạo Sở, ngành. Bên cạnh đó, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư cũng ghé thăm các gian hàng của Nhà Sách Phương Nam tại Lễ hội Đường sách Tết. Đại diện Công ty Phương Nam đón tiếp đoàn lãnh đạo và các vị khách quý là ông Nguyễn Hữu Hoạt - Chủ tịch Hội đồng quản trị.

Đến với các gian hàng của PNC tại Đường sách Tết, khách tham quan có thể tìm mua những đầu sách best-seller giá trị và đầy ý nghĩa do Phương Nam Book liên kết xuất bản; trải nghiệm khu vực sách nói KOMO Audio tiện lợi và hiện đại; đắm chìm trong những giai điệu bất hủ tại quầy băng đĩa Phương Nam Film; cũng như mang về nhà những món đồ chơi, quà lưu niệm đa dạng mẫu mã đến từ các thương hiệu nổi tiếng trên thế giới. Là thương hiệu có bề dày 43 năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, Công ty Phương Nam tự hào là đơn vị uy tín, chất lượng và luôn nỗ lực để mang lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng. Lễ hội Đường sách Tết Ất Tỵ 2025 là cơ hội để PNC tiếp tục phục vụ khách hàng và bạn đọc với những sản phẩm cũng như dịch vụ chất lượng cao.

Trong suốt thời gian diễn ra Lễ hội Đường sách Tết Ất Tỵ 2025, khách tham quan sẽ có cơ hội gặp gỡ, giao lưu với nhiều tên tuổi nổi tiếng trong làng sách, tham gia các chương trình thú vị để nhận nhiều lì xì hấp dẫn, và tận hưởng không khí du xuân tràn đầy niềm vui. Tết này, đừng quên ghé chơi với Nhà Sách Phương Nam nha!

Thời gian: Từ 27/01/2025 – 02/02/2025

Địa điểm: Đường Lê Lợi, Quận 1, TP HCM

Một số hình ảnh trong ngày khai mạc Lễ hội Đường sách Tết Ất Tỵ 2025:

Đọc bài viết

Trà chiều

Vũ Đằng kết đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong Chợ Tết Tình Quê

Published

on

By

Nam diễn viên Vũ Đằng sẽ sánh đôi cùng “nàng Kiều” Trình Mỹ Duyên trong bộ phim phát sóng vào ngày mùng một Tết nguyên đán Ất Tỵ.

Chợ Tết Tình Quê là câu chuyện tình cảm của một đôi bạn trẻ diễn ra trong những ngày giáp Tết Ất Tỵ ở cù lao An Bình (tỉnh Vĩnh Long). Gia Bảo (Vũ Đằng đóng) là một chàng công tử chính hiệu, chán chường cuộc sống xa hoa, xô bồ nơi phố thị cũng như muốn thoát khỏi sự kìm kẹp của mẹ, Bảo bỏ nhà đi bụi vào một buổi chiều tháng chạp. Anh xuôi về miền Tây sông nước, nơi có làng nghề gốm đỏ, làm nhang, trồng trái cây, hoa kiểng để tìm lại những ký ức thời thơ ấu, khi gia đình còn trọn vẹn. Tình cờ gặp được Vũ Nghi (Trình Mỹ Duyên), Bảo choáng váng và thậm chí ghét bỏ, nhiều lần cản trở, gây tai họa cho cô vì hiểu lầm cô là người thực dụng, lợi dụng tình nghĩa của bà con dưới quê để kiếm danh.

Vũ Nghi vốn là người sinh ra ở cù lao An Bình. Cô mồ côi cha mẹ, sống với người cậu từ bé nên tính cách cứng cỏi, đạt giải một hoa khôi nhưng từ chối mọi sự săn đón của các đại gia mà muốn đi lên từ thực lực. Vũ Nghi hoạt động như một hot streamer trên mạng xã hội, sở hữu những trang cá nhân có lượt theo dõi khủng. Chương trình thực tế 100 nghề của cô nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng, trong đó có những tập quảng bá về ngành nghề truyền thống cũng như du lịch sinh thái ở quê hương Vĩnh Long. Hoàn cảnh đưa đẩy cả hai thành cặp đôi “oan gia ngõ hẹn”, ban đầu là ghét nhau, sau dần dần cảm mến rồi tiến tới tình yêu.

Bên cạnh chuyện tình của cặp trai tài gái sắc Gia Bảo – Vũ Nghi, đạo diễn Quách Khoa Nam và biên kịch Phan Ngọc Diễm Hân còn dẫn dắt khán giả màn ảnh nhỏ tham quan cù lao An Bình cũng như những miền quê xinh đẹp, trù phú của tỉnh Vĩnh Long. Người xem sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp bình dị của làng nghề gốm đỏ, làm nhang, những làng hoa Tết sum suê, vườn trái cây trĩu quả… Không khí của phim diễn ra trong những ngày giáp Tết, thời khắc mùa Xuân hiện hữu đẹp nhất với những màu sắc, mùi vị đặc trưng của xứ Nam Bộ.

Khi nhận được kịch bản Chợ Tết Tình Quê, diễn viên Vũ Đằng  cảm thấy rất lo lắng vì nhân vật không có chút gì giống mình ở ngoài đời. “Với một thanh niên 28 tuổi thì ai lại không muốn thành công và được nhiều cô gái vây quanh nhưng Gia Bảo thì ngược lại, anh trốn tránh hết tất cả. Tuy nhiên, tôi đọc kỹ kịch bản, tìm cách thấu hiểu và cảm thông với nhân vật. Tôi đặt ra những câu hỏi “Tại sao?” và tìm cách giải đáp để làm dày lý lịch  để khi ra bối cảnh không còn khúc mắc với nhân vật” – anh chia sẻ. Tuy nhiên, đây không phải là điều làm khó Vũ Đằng mà chính việc hóa trang mới tạo cho anh nhiều trở ngại nhất trong quá trình thực hiện phim. Trước đó ít lâu, anh vừa hoàn thành một phim cổ trang, phải cạo đầu ba vá cho phù hợp nên sang Chợ Tết Tình Quê, Vũ Đằng không kịp để tóc trở lại bình thường, vậy nên ekip thực hiện quyết định cho anh đội tóc giả. Việc hóa trang tóc cho anh trước khi vào cảnh quay mất hơn một giờ, thêm nữa, thời tiết cũng khá nóng nên Vũ Đằng cũng không thực sự thoải mái với bộ tóc khi diễn. “Nó có thể rớt ra bất cứ lúc nào hoặc sai phom dáng nếu mình xoay đầu quá nhiều. Có một số cảnh nặng về tâm lý hay cần động tác hình thể nhiều thì buộc mình phải quên đi chuyện đội tóc giả để nhập tâm hơn. Nếu đội quá lâu thì bộ tóc cũng làm tôi cảm thấy đau đầu. Khi diễn những cảnh cuối cùng của phim, tôi thực sự thở phào nhẹ nhõm vì… được cởi hẳn và tạm biệt bộ tóc giả từ đây!”- anh dí dỏm.

Ngoài ra, phim còn có sự tham gia của các diễn viên: Quang Thái, Hoài An, Thanh Bình, Lê Trang…

Bộ phim do PNF sản xuất kéo dài 20 tập, phát sóng lúc 20h từ thứ hai đến thứ bảy hàng tuần trên kênh THVL1, khởi chiếu từ mùng 1 Tết nguyên đán Ất Tỵ (tức 29.01.2025)

Đọc bài viết

Trà chiều

“Hành trình Anh Hùng” ẩn trong Xứ Cát

Published

on

    Dựa trên công trình nổi tiếng Người hùng mang ngàn khuôn mặt của Joseph Campbell và các tương đồng trong lĩnh vực tâm lý học của Jung và Freud, tác giả Christopher Vogler đã cho độc giả một cái nhìn khác về cấu trúc tương đồng của hàng triệu câu chuyện từ cổ chí kim qua cuốn Hành trình người viết vừa được ra mắt.

Một cuốn sách quan trọng

       Cấu trúc nói trên xuất hiện từ các truyện cổ dân gian đến tiểu thuyết hiện đại, từ những bài đồng dao quen thuộc đến các bộ phim “làm mưa làm gió” tại Hollywood… Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết.

       Vốn là một người tư vấn cốt truyện của Hollywood và đã kinh qua hàng nghìn kịch bản trong cuộc đời mình, Vogler có khả năng nhìn thấy những mối liên kết cũng như những điểm suy yếu trong các tác phẩm. Từ những đúc rút và kho kinh nghiệm bản thân có được, ông đã tạo nên cuốn sách vô cùng hấp dẫn. Để kiếm chứng điều đó, hãy thử lần ngược siêu phẩm Xứ cát chuyển thể tiểu thuyết khoa học viễn tưởng cùng tên của Frank Herbert do đạo diễn Denis Villeneuve thực hiện và so nó với những gì được tổng kết lại, để xem hành trình anh hùng của Vogler có giao điểm nào với Paul Atreides – người thanh niên đã làm nên những khoảnh khắc vô cùng chói lọi.

       Theo Vogler, nói thật gọn ghẽ thì hành trình anh hùng bắt đầu khi nhân vật chính được giới thiệu ở THẾ GIỚI BÌNH PHÀM nhận được TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU. Ban đầu họ MIỄN CƯỠNG, thậm chí buông lời TỪ CHỐI, nhưng do nhận được sự khích lệ từ SƯ PHỤ để VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN, mà họ đã tiến vào Thế Giới Đặc Biệt - nơi họ sẽ gặp các KHẢO THÍ, ĐỒNG MINH VÀ KẺ THÙ. Sau đó họ TIẾP CẬN HANG ĐỘNG TRONG CÙNG, vượt qua rào cản thứ hai, nơi phải chịu đựng KHỔ HÌNH. Họ vượt qua, chiếm lĩnh PHẦN THƯỞNG và bị truy đuổi trên ĐƯỜNG VỀ với Thế Giới Bình Phàm. Không dừng ở đó, họ vượt qua rào cản thứ ba, trải nghiệm HỒI SINH và được chính trải nghiệm đó biến đổi. Cuối cùng họ TRỞ VỀ CÙNG THẦN DƯỢC, cùng lợi ích hoặc kho báu có lợi cho Thế Giới Bình Phàm.

Hành trình người viết không chỉ là một cuốn sách giúp ta nhận ra những rường mối quan trọng của nghệ thuật kể chuyện, mà song song đó còn là bài học để mỗi độc giả có được khả năng là một người viết. Ảnh: N.M.

Chặng đường phân tích      

       Áp vào Xứ cát, THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất - nơi mà mọi thứ đều như không tưởng với những tiến bộ liên hành tinh và những thực thể vô cùng kỳ dị. Ở đó Công tước Leto của Gia tộc Atreides – người cai trị hành tinh đại dương Caladan - là nhân vật chính và nổi bật nhất. Nơi ông cai trị là phiên bản khác của một Trái Đất ngay bây giờ đây, với cây xanh bao phủ tươi tốt, với biển cả vỗ sóng và bầu không khí vô cùng trong lành. Về mặt chính trị, nhà Atreides được cư dân vô cùng ủng hộ vì mang đến sự bình yên và cân bằng. Sơ lược qua những nét này, có thể thấy Herbert (và cả Villeneuve) đã làm rất tốt trong việc xây dựng bối cảnh có tính đối lập liền ngay sau đó, để nhân vật chính bước vào hành trình của bản thân mình.

THẾ GIỚI BÌNH PHÀM của chuỗi phim này bắt đầu ở một hành tinh cách xa Trái Đất, nơi mọi thứ tươi tốt bất ngờ. Ảnh: Screen Rant

       Như đã nói trên, TIẾNG GỌI PHIÊU LƯU nhanh chóng xuất hiện khi Hoàng đế Shaddam của toàn đế chế nhanh chóng bí mật liên minh với nhà Harkonnen nhằm tránh khỏi sự uy hiếp mà rất có thể trong tương lai gần Leto sẽ tự đạt được. Vậy là một cuộc tàn sát được lên kế hoạch. Thoạt nhìn, có thể thấy Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Và để tạo ra 2 phe kình chống, ông cho một bên lăng kính tích cực, còn phía còn lại tiến hành liên minh, và cũng vì thế mà thế trận ấy nhanh chóng cân bằng. Ta thấy điều này trong rất nhiều nơi, từ Tam quốc diễn nghĩa đến Con ngựa thành Troy, từ bộ Shogun đến bộ Taiko…Một điểm chung khác là sự báo hiệu cho câu chuyện dịch chuyển, khi người cha Leto nhanh chóng mất mạng để Paul Atreides – người con trai cả - sẽ thay bản thân bảo vệ gia đình, trả thù cho điều đã mất. Do đó mà Paul quyết định lên đường.

Herbert dùng một motif vô cùng thân quen trong các sử thi từ cổ chí kim, khi đó là tranh giành quyền lực, đấu đá lẫn nhau. Ảnh: LA Times

       Ở đây ta có thể thấy có những cổ mẫu vô cùng truyền thống được Herbert sử dụng. Trong đó Paul là anh hùng bị động – một người được đặt vào tình thế không thể khác hơn, và suốt hành trình sau đó từng bước học hỏi sẽ khiến cho anh dần dần chủ động. Đối diện trước trọng trách đặt lên bản thân, Paul dường như không có được động lực nào – một điều cũng là một chặng đường khác trên hành trình anh hùng. Rất may mẹ anh – Lệnh bà Jessica – người vừa là SƯ PHỤ, vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng có khi là kẻ ĐEO MẶT NẠ và cả BÓNG ĐÊM đã nâng đỡ anh và hướng anh theo con đường đúng đắn. Quê nhà tan tác trong khi bản thân thì bị truy sát, anh sớm VƯỢT QUA RÀO CẢN ĐẦU TIÊN để giữ được mạng sống nhờ vào những cận thần trung thành với mình. Hành trình này dễ thấy không quá phức tạp, và Herbert sẽ lại dồn nhiều sức hơn ở phía sau.

Paul và mẹ mình, thoạt nhìn, chính là 2 cổ mẫu anh hùng và sư phụ theo cấu trúc của Vogler. Ảnh: Den of Geek

       Chính khi bước vào THẾ GIỚI ĐẶC BIỆT - ở chiều rộng hơn là một cuộc sống không còn uy quyền của cha, không còn hành tinh Caladan mình vốn quen thuộc, anh đã gặp được những người bản địa Arrakis - những chiến binh thiện nghệ sống nơi sa mạc gọi là Fremen. Như vậy kể từ lúc này thì chặng thứ 2 của hành trình anh hùng chính thức bắt đầu. Cả Herbert và Villeneuve đều dành rất nhiều thời lượng cho giai đoạn này, để khắc ghi một hành tinh mới với loài sâu cát và quy luật sinh tồn ở thế giới mới, với các chi tiết như dịch nhầy sâu, với hương dược, với cách tạo nước và những con người mắt xanh biêng biếc có kỹ năng phi thường… Trong chương đoạn này, những cuộc KHẢO THÍ mà ĐỒNG MINH và KẺ THÙ liên tục xuất hiện cũng được diễn ra. Chẳng hạn KHẢO THÍ nằm ở chi tiết Paul phải chiến đấu với một người Fremen để chứng minh mình thuộc về nơi này trước khi được họ cứu giúp. Đối với những người bản địa, anh vừa là ĐỒNG MINH nhưng cũng là KẺ THÙ khi đã giết chết một trong số họ để mà bước tiếp.

Trận chiến của Paul trước một chiến binh Fremen chính là một cuộc KHẢO THÍ. Ảnh: Screen Rant

Những vòng lặp kép      

       Thế nhưng KHẢO THÍ không dừng ở đó, mà sau đấy liên tục là những bài học để cưỡi sâu cát, những trận oanh tạc vì phát hiện ra căn cứ bên dưới lòng đất của người Fremen… Chúng liên tục xuất hiện để thử thách Paul, để rồi cuối cùng anh được mọi người nhận ra chính là vị Thánh ghi trong sử sách toàn cõi ngân hà. Đa số thời lượng của phần 2 tương ứng với HANG ĐỘNG TRONG CÙNG – nơi anh chứng minh bản thân và giành được quyền vươn lên dẫn đầu. Ta thấy ở đây Herbert rất tài tình khi song song với những bước tiến về mặt quyền lực, thì cõi lòng Paul cũng chịu tra tấn trong những thay đổi của bản thân mình. Có thể nói tuy chặng đầu tiên của HÀNH TRÌNH ANH HÙNG đã gần hoàn thành xong với nhân vật này ở phía bên ngoài, nhưng thật ra một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG khác cũng đang mở ra trong nội tâm anh, khi phải chứng kiến mục đích thật sự của mẹ anh – Lệnh bà Jessica, cuộc hôn phối với Công chúa của vua Shaddam và những biến động bên trong Chani.

Chani cũng là một nhân vật có hành trình anh hùng song song khác. Ảnh: Collider

       Khép lại 2 phần phim của Villeneuve, hiện Paul và Xứ cát đang dừng trước “trận đánh” quyết định để mang về PHẦN THƯỞNG và dần tiến đến HÀNH TRÌNH TRỞ VỀ. Tuy khép lại tại đây nhưng có thể thấy Xứ cát là bộ tác phẩm đậm tính sử thi mà mỗi nhân vật lại tự sở hữu một HÀNH TRÌNH ANH HÙNG riêng biệt. Ta thấy nó trong Chani mà “con đường” cô đi chính là tình cảm với Paul và trách nhiệm với cộng đồng Fremen của mình. Ta thấy nó trong Lệnh bà Jessica và tham vọng của bà với nhóm tôn giáo Bene Gesserit. Trong khi đó một nhân vật mới – em gái của Paul – cũng sắp xuất hiện. Và tuy chỉ mới nằm trong bụng mẹ nhưng nó cũng đang dần có những HÀNH TRÌNH ANH HÙNG nhất định, trong việc nhất tề chi phối và biến các nhân vật xung quanh mình trở nên phức tạp.

Ở phần 2, Lệnh bà Jessica là một nhân vật vô cùng bí hiểm. Ảnh: Screen Rant

       Ngoài điều đó ra, Herbert cũng rất thành công trong việc “đeo mặt nạ” cho các nhân vật, để ta không thể lường trước đường đi nước bước của bản thân họ. Chẳng hạn phút trước Paul và Chani còn rất mặn mà, nhưng ngay sau đó mọi chuyện đổi khác khi anh chấp nhận lấy Công chúa như đại diện cho chiến thắng của mình. Lệnh bà Jessica cũng nằm trong “ngã ba” ấy, khi không ai biết một cách rõ ràng bà đang từng bước leo lên theo quyền lực của con trai mình, hay chính bà mới là kẻ thao túng tất cả, trả thù cho điều đã mất? Và nếu điều ấy là thật, hóa ra cổ mẫu anh hùng mà ta xác định ngay từ ban đầu đã đổi bản chất. Paul từ mẫu bị động chuyển sang chủ động với chính những gì mà mình học hỏi, nhưng nếu vai trò của mẹ anh lớn hơn, thì hóa ra Paul chỉ là một kiểu anh hùng xúc tác – người có vị trí là bàn đạp cho hình tượng khác bước lên vũ đài danh vọng. Áp chính lý thuyết của Vogler vào Xứ cát bản phim của Villeneuve, ta thấy vì sao mà tác phẩm này thành công vang dội trong các năm qua. Dù biết một cách khái quát đó là trùng trùng lớp lớp âm mưu, nhưng khi được phân tích dưới cổ mẫu và những điểm nút quan trọng của hành trình anh hùng, ta sẽ lại thấy những chi tiết này hiện ra phức tạp, gắn kết ra sao.

Ngô Minh

Đọc bài viết

Cafe sáng