Book trailer

Con đường thủy vào Trung Hoa: Thước phim sống động về dòng Mê Kông quyến rũ

Published

on

Con đường thủy vào Trung Hoa của sử gia Milton Osborne – tác phẩm vừa được Phương Nam Book phát hành – là một bản tường thuật được nghiên cứu kỹ lưỡng từ chuyến đi của đoàn thám hiểm sông Mê Kông vào thế kỷ 19. 

Khi đặt mình vào vai trò độc giả, Milton Osborne cảm thấy các tài liệu đồ sộ của đoàn thám hiểm gồm sáu người Pháp khởi hành từ Sài Gòn lên thượng nguồn, khảo sát về dòng sông Mê Kông rất khó đọc “không chỉ vì ngôn ngữ mà còn ở cách viết, cách đặt vấn đề chưa được rõ ràng”. 

Chính vì thế, ông đã lược dẫn lại nhiều thông tin báo cáo, cộng thêm việc tự nghiên cứu, du khảo trong khoảng thời gian gần 10 năm. Từ đó, quyển sách Con đường thủy vào Trung Hoa đã ra đời nhằm giúp độc giả hiểu rõ mối quan tâm từ sớm của người Pháp về dòng sông Mê Kông với tham vọng tìm ra tuyến đường thủy nối liền Nam Kỳ và miền Nam Trung Hoa. Đồng thời, tác phẩm còn tái hiện một lát cắt sinh động về đời sống Đông Dương trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. 

Dòng Mê Kông vĩ đại – một ẩn số quyến rũ người phương Tây

Ở giai đoạn đầu lịch sử, những họa sư đã sử dụng bản đồ của người Bồ Đào Nha để ghi tên con sông bằng tiếng Thái: “Mecon, hay Mecom”, đôi khi là “Mekong”. Nếu dịch thoáng qua đầy lãng mạn thì nó mang hàm ý “mẹ của các dòng nước”. Thế nhưng, người dân Campuchia gọi nó là “Tonle Thom”, người Việt gọi nó là “sông Lớn”. Cả hai tên gọi đều mang ý nghĩa –  “Dòng sông vĩ đại”.

Mê Kông thực sự là một con sông vĩ đại. Dòng chảy của nó kéo dài khoảng 4350km với xuất phát từ cao nguyên Tibet (Tây Tạng), đi qua Trung Quốc, Lào, Campuchia, Việt Nam rồi đổ ra biển Đông. Giữa thế kỷ 19, dòng Mê Kông phân chia thành nhiều phân nhánh nhỏ, là tuyến đường thủy quan trọng trong việc đi lại và buôn bán của người dân xứ Đông Dương. Tuy vậy, sông Mê Kông vẫn là một ẩn số chưa tìm được lời giải. Từ xa xưa, ý tưởng con đường thủy vào Trung Hoa đã được các đế quốc Pháp, Anh, Bồ Đào Nha… bàn luận với mục đích tìm kiếm điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu thương mại trên dòng Mê Kông.

Năm 1837, Đại úy McLeod một sĩ quan quân đội Anh tại Myanmar đã thám hiểm sông Salween đế đến biên giới Trung Hoa. Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc không cho phép đoàn thám hiểm đi qua lãnh thổ nước này, nên sứ mệnh của McLeod đã kết thúc sớm… Những năm 1860, giới thương nhân Pháp lẫn Anh luôn nghĩ rằng, hàng triệu người Trung Hoa đang chờ đợi cơ hội được mua hàng hóa nhập khẩu từ châu Âu. Nguồn tài nguyên trên mảnh đất màu mỡ này sẽ được các nhà công nghiệp nước ngoài khai thác. Sau năm 1863, một người Pháp ở Sài Gòn đã ghi lại trong tư liệu rằng: “Cuộc thám hiểm dòng sông Mê Kông nằm trong đầu tất cả mọi người. Nhưng vấn đề trước mắt là làm sao để biến ý tưởng này thành hiện thực”. 

Trong nỗ lực khai mở bí mật của dòng sông, sáu công dân Pháp đã lao vào một cuộc thám hiểm với niềm tin rằng tuyến đường thủy mà họ phát hiện sẽ dẫn vào lộ giới Trung Hoa, giúp việc buôn bán hàng hóa phát triển, gia tăng thêm sự giàu có từ đất nước đông dân này. Sau nhiều tháng ròng rã trôi qua, dù phải đối mặt với những cơn sốt rét, bệnh kiết lỵ, những nhà thám hiểm vẫn chậm chạp tiến bước. Tuy vậy, còn rất nhiều thử thách đang chờ họ phía trước trong hành trình truy tìm tuyến đường thủy thực tế dẫn vào Trung Hoa. 

Công trình khảo cứu đồ sộ về dòng Mê Kông trong bối cảnh văn hóa Đông Dương

Một cuộc phiêu lưu đầy mạo hiểm đã bắt đầu với 6 thành viên chính và 16 nhân sự phụ giúp: Doudart de Lagrée (trưởng đoàn), La Grandière (phó đoàn), Clovis Thorel (bác sĩ trong đoàn), Lucien Joubert (bác sĩ trong đoàn), Louis Delaporte (họa sĩ), Louis de Carné (thành viên nhỏ tuổi nhất trong đoàn)… Tất cả đều lên đường với sự hiếu kỳ cùng niềm tin rằng họ sẽ có lòng dũng cảm để đón nhận những tai họa trải dài suốt hành trình. 

Con đường thủy vào Trung Hoa mô phỏng lại toàn cảnh lưu vực sông Mê Kông cùng vùng nội địa Đông Dương và Nam Trung Hoa của hơn 150 năm về trước. Không gian và đời sống văn hóa của cộng đồng dân cư trong lưu vực sông Mê Kông đã được ghi chép lại sống động. Từ đây, độc giả sẽ có cái nhìn bao quát về dòng Mê Kông qua những sinh hoạt của từng cụm dân cư, và cách họ duy trì tập quán tổ chức các lễ hội dân gian, phong tục, tín ngưỡng đến văn hóa sinh hoạt, trang phục, ứng xử. Trong đó, có một số phong tục văn hóa bản địa được tác giả ghi chép kỹ lưỡng như: lễ hội đua ghe ngo, lễ hội té nước, lễ hội mùa ở Lào và Campuchia; khu chợ vải bản xứ ở Myanmar (Miến Điện); tập tục bó chân ở Trung Hoa… Ngoài ra, tác phẩm còn đề cập chi tiết buổi yến tiệc cùng vua Norodom tại cung điện hoàng gia Campuchia mà đoàn thám hiểm được tham dự, hay một đêm nghe nhạc xứ Lào, hay nghi lễ trong một ngôi nhà thuộc thị trấn ven sông Nong Khay… 

Ngoài việc chắt lọc thông tin từ những báo cáo chính của La Grandière, tác giả Milton Osborne còn kết hợp với nền tảng kiến thức sẵn có, tham khảo, đối chiếu từ nhiều nguồn khác nhau nhằm mang đến cho độc giả cái nhìn rõ nét về những nguy hiểm, những mâu thuẫn, những chán nản… của đoàn thám hiểm khi khảo sát dòng sông Mê Kông. 

Milton Osborne dẫn lược lại ghi chép của La Grandière rằng: “Tình trạng sức khỏe của đoàn tồi tệ. Những chặng cuối, chúng ta phải băng qua những cánh rừng, đồng ruộng, bị ướt đẫm bởi các cơn mưa đầu mùa. Điều đó khiến chúng tôi bị sốt rét, lở loét bàn chân khiến phân nửa đoàn nhiều ngày không thể nhấc mình khỏi chỗ nằm.” 

Khi đoàn vượt qua những rắc rối về giấy thông hành, thời tiết, dịch bệnh… thì họ đến được cửa ngõ Tư Mao (một quận nội thành thuộc địa cấp thị Phổ Nhĩ, tỉnh Vân Nam ngày nay). Vừa vào Trung Quốc, các nhà thám hiểm liền nhận ra, họ gây sự tò mò cho những ai chưa từng thấy người da trắng, “lũ trẻ con quan sát và bắt chước dáng đi của quân nhân và những cử chỉ lạ lùng của các nhà thám hiểm”. 

Dù có nhiều vất vả, khó khăn trong suốt chặng đường dài; thậm chí, đôi khi phải đối mặt với những thất bại cay đắng, các nhà thám hiểm vẫn kiên trì chịu đựng và nhanh chóng phục hồi. Quả ngọt cuối cùng mà họ nhận được là những phát hiện lịch sử mang tính khoa học về dòng sông vĩ đại mang tên Mê Kông. 

Con đường thủy vào Trung Hoa là một công trình khảo cứu đồ sộ, tóm lược toàn bộ thành quả mà phù sa sông Mê Kông kiến tạo trong suốt nhiều thế kỷ. Tác giả Milton Osborne đã trả lời các câu hỏi lịch sử thông qua việc nghiên cứu những văn bản báo cáo của Léon Garnier, với những hình ảnh minh họa in kèm. Ngoài ra, phần trích dẫn cuối sách còn bổ sung thêm một số tư liệu về cuộc thám hiểm dòng sông Mê Kông có liên hệ đến Việt Nam, nhằm giúp bạn đọc thuận tiện trong việc tra cứu. 

Tác phẩm Con đường thủy vào Trung Hoa của sử gia Milton Osborne giúp người đọc phần nào hình dung rõ hơn bức tranh toàn cảnh có tính đối sánh giữa các xứ Đông Dương trong tiến trình thuộc địa hóa đầy ảo vọng của người Pháp. Có thể nói, đây là một bản tường thuật được nghiên cứu kỹ lưỡng về chuyến đi vĩ đại của đoàn thám hiểm người Pháp với tham vọng tìm ra tuyến đường thủy nối liền Nam Kỳ và miền Nam Trung Hoa.

Trích đoạn

“Sau nhiều năm tranh luận, đoàn thám hiểm sông Mê Kông của Pháp rời Sài Gòn ngày 5/6/1866. Để trang trải trên đường, đoàn có các thỏi vàng, tiền đô la Mexico, tiền xu Thái, tổng giá trị tới 25.000 franc. Lương thực được đóng trong 150 thùng với hơn 500 kg khẩu phần dự trữ, bánh quy, bánh mì sấy, 300 kg bột mì, 700 lít rượu vang và 300 lít rượu brandy. Ngoài ra, 15 thùng hàng để trao đổi dọc đường đi và 1 thùng dụng cụ khoa học.”

***

“Giữ vai trò trung tâm của mọi cuộc tranh luận, sau khi tất cả các yếu tố khác đã được xem xét, Mê Kông vẫn là một con sông vĩ đại, lớn thứ mười hai trên thế giới về chiều dài, lớn thứ sáu về lượng nước đổ ra biển. Nó vẫn cầm giữ những bí ẩn.”

***

“Người ta tổ chức cuộc đua ghe ngo để đánh dấu việc kết thúc mùa mưa và mực nước sông hạ nhanh. Các con thuyền độc mộc cỡ lớn, dài tới 30 mét, có đến sáu mươi tay chèo. Họ cùng đua trước sự chứng kiến của những người đứng đầu địa phương và toàn thể cư dân.”

Nhận xét của báo chí thế giới

Con đường thủy dẫn Trung Hoa một bản tường thuật hấp dẫn được nghiên cứu kỹ lưỡng, khắc họa cuộc phiêu lưu được ca ngợi là một trong những chuyến thám hiểm vĩ đại nhất thế kỷ 19.”

Washington Post

“Milton Osborne đã hoàn tất một công việc nghiên cứu tuyệt vời.”

Spectator

“Ngoài những chi tiết thú vị, cuốn sách còn có đầy đủ những sự kiện quá khứ cần thiết của một tác phẩm lịch sử: Tầm quan trọng, sự thú vị và tính chân thật.”

Sử gia Robin W. Winks,
Đại học Yale

Về tác giả

Milton Osborne là sử gia nổi tiếng, chuyên nghiên cứu về khu vực Đông Nam Á. Sau khi tốt nghiệp Đại học Sydney (Úc), ông làm việc cho Đại sứ quán Úc tại Phnom Penh (Campuchia) trong khoảng thời gian từ năm 1959 1961. Từ những kinh nghiệm trong công việc, ông tiếp tục lấy bằng Tiến sĩ Lịch sử Đông Nam Á tại Đại học Cornell (New York, Mỹ).

Sau khi đảm nhiệm nhiều chức vị hàn lâm tại Úc, Anh và Hoa Kỳ, Tiến sĩ Osborne trở thành Giám đốc Viện Nghiên cứu Anh quốc ở Đông Nam Á tại Singapore. Năm 1980 1981, ông tham gia cố vấn cho Liên Hợp Quốc về vấn đề người tỵ nạn Campuchia. Trong năm 1982, ông quay về Úc làm Giám đốc Chi nhánh châu Á của Văn phòng Thẩm định Quốc gia.

Tiến sĩ Osborne là tác giả của nhiều cuốn sách lịch sử về đề tài châu Á, kể từ 1993, ông là tác giả toàn thời gian kiêm người cố vấn về khu vực này.

Năm 2021, Milton Osborne được trao tặng Huân chương nước Úc vì những đóng góp và cống hiến của ông trong lĩnh vực nghiên cứu lịch sử.

Book trailer

Thịnh Vượng – Con Đường Dẫn Đến Sự Giàu Có Và Sung Túc Từ Bên Trong

Published

on

By

Thịnh Vượng – quyển sách tâm lí của tác giả nổi tiếng Deepak Chopra vừa được Phương Nam Book phát hành – tập hợp rất nhiều chỉ dẫn hữu ích cho những ai đang muốn hướng đến sự giàu có và sung túc từ bên trong, cả về vật chất lẫn tinh thần.

Trong tác phẩm Thịnh Vượng, Deepak Chopra đã mô tả một con đường có thể biến chuyển những cảm xúc sợ hãi mà chúng ta đang tự giới hạn mình thành những điều tích cực hơn; dẫn dắt người đọc nhìn vào bên trong để tìm ra tài sản nội tại và sự giàu có thực sự trong mọi lĩnh vực của cuộc sống; giúp chúng ta tập trung nhằm đạt được sự ổn định, cân bằng, tình yêu và sức sáng tạo.

Kiến giải độc đáo về sự thịnh vượng từ góc nhìn hợp nhất giữa hai thế giới riêng biệt

Có rất nhiều sách dạy về việc kiếm tiền, và cũng có rất nhiều sách bàn về đời sống tâm linh. Tuy nhiên, hiếm khi nào hai chủ đề này cùng được kết hợp mổ xẻ trong một cuốn sách. Theo Deepak Chopra, nguyên nhân là vì ta có khuynh hướng tách rời riêng rẽ giữa thế giới bên ngoài và thế giới bên trong.

Thế giới bên ngoài là “thế giới của vạn vật và những người khác”. Thế giới bên trong là “nơi tâm trí thường xuyên hoạt động, tạo ra những suy nghĩ và cảm giác”. Phần lớn chúng ta đều đau khổ vì không biết cách kết nối hai thế giới này lại với nhau; hoặc để cho chúng bị xung đột, mâu thuẫn lẫn nhau. Có những người sẽ quan tâm đến thế giới bên ngoài nhiều hơn; và ngược lại, cũng có những người quan tâm đến thế giới bên trong nhiều hơn. Chính vì vậy, hai thể loại sách dạy về việc kiếm tiền (thuộc thế giới bên ngoài) và sách tâm linh (thuộc thế giới bên trong) thường được phân tách để phục vụ hai đối tượng riêng biệt. Tuy nhiên, theo Deepak Chopra, việc chỉ quan tâm đến một trong hai thế giới sẽ làm cho đời sống của ta mất đi sự cân bằng.

Với tâm niệm ấy, Deepak Chopra đã viết nên cuốn sách Thịnh Vượng – một tác phẩm độc đáo khi kết hợp cùng lúc hai chủ đề thường được tách rời. Từ đó, Thịnh Vượng giúp người đọc tiến gần hơn đến điểm cốt lõi nhất của hai chữ “làm giàu” theo cả nghĩa đen (về vật chất) và nghĩa bóng (về tinh thần).   

Mối liên hệ không thể ngờ đến giữa Yoga và tiền

Theo Deepak Chopra, Yoga chính là chiếc cầu nối cần thiết để gắn kết hai thế giới mà chúng ta thường tự tách rời riêng rẽ. Ông cho rằng khi sự hợp nhất đó diễn ra, ta sẽ có được cả thành công và hạnh phúc.

“Trong tiếng Phạn, từ Yoga có nghĩa là tham dự, hoặc hợp nhất. Từ tiếng Anh yoke (cái ách buộc vào cổ gia súc) có nguồn gốc từ đây, nhưng khi yoke gợi nhớ đến hình ảnh một chiếc xe đẩy thời Trung cổ được một cặp bò đực kéo đi, thì Yoga soi sáng cho ta một thực tại hoàn toàn mới.”

Bằng việc bắt đầu với nguồn gốc sâu xa của từ Yoga, Deepak Chopra đã dùng chính Yoga để lí giải về tiền bạc – một sự kết hợp đầy bất ngờ.

“Tôi biết Yoga hiếm khi gắn liền với tiền bạc. Ở phương Tây, người ta chỉ biết đến một nhánh của Yoga – hatha yoga. Đây là hình thức luyện tập thể chất được định danh cùng với lớp học yoga – lớp học này đang trải qua làn sóng phổ biến chưa từng được biết đến trong quá khứ.”

Nhưng trong tác phẩm Thịnh Vượng, Deepak Chopra không bàn nhiều về hata yoga mà chủ yếu tập trung vào triết lí tổng quan rộng lớn hơn của tinh thần Yoga. Chính vì vậy, tác giả chọn cách viết hoa chữ Yoga trong sách để độc giả không bị nhầm lẫn với những bài tập rèn luyện thường được dạy trong các lớp yoga.

Từ nền văn hóa Vệ Đà cổ đại, Yoga đã xuất hiện để hướng dẫn người Ấn Độ cách sống giữa cuộc đời qua suốt nhiều thế kỉ. Trong những hướng dẫn đó, có bao gồm cả lĩnh vực tiền bạc. “Thịnh Vượng” – hay sự hưng thịnh, giàu có – dịch sang tiếng Phạn là từ Artha. Artha được xem là thành tựu đầu tiên trong cuộc đời mỗi người. Nhưng điều đó không có nghĩa là khi tiền bạc đến thì ta mới hạnh phúc. Nguyên tắc của Yoga là ngược lại: khi ta có thể sống hạnh phúc trong cuộc đời mình muốn sống, tiền bạc sẽ đến. 

Tìm niềm vui từ bên trong để đạt được thịnh vượng toàn diện

Trước nhiều biến động xã hội đầy khó khăn trong những năm gần đây, tinh thần cốt lõi của Yoga về tiền bạc rằng “khi ta hạnh phúc, tiền sẽ đến” có phần khiến nhiều người hoài nghi. Bởi lẽ, ta hầu như không thể có được tiền theo cách dễ dàng mà phải lao động cật lực, siêng năng, tốn nhiều thời gian, công sức. Bối cảnh thực tế đó dường như đang cho thấy điều ngược lại: ta phải có tiền trước rồi mới được hạnh phúc. Nhiều người trong chúng ta nghĩ như thế.

Thế nhưng, Deepak Chopra đã gợi ra nhiều câu hỏi suy tư đầy thú vị cho người đọc. Vậy thì, ta sẽ trì hoãn thời điểm cho phép bản thân mình được bình yên, thảnh thơi, hạnh phúc đến bao lâu? Phải kiếm được bao nhiêu tiền mới khiến ta thấy yên tâm? Câu trả lời chung thường là đợi đến năm 60 tuổi, ta sẽ hạnh phúc với số tiền tiết kiệm mình đã để dành sau nhiều năm tháng miệt mài lao động. Ngày nay, với một số người, con số đó thậm chí còn có thể kéo dài đến năm 70, 80 tuổi.

Tuy nhiên, cũng không có gì đảm bảo là đến khi đó, kế hoạch sẽ thành công và ta được hạnh phúc. Deepak Chopra đã có một nhận xét vô cùng thấu đáo: “Tuổi già là một canh bạc trên mọi mặt trận, nhưng chủ yếu là mặt trận sức khỏe và tiền bạc.” Từ đó, ông định nghĩa lại về tiền bạc theo nguyên tắc Yoga: niềm vui bên trong mới là “thước đó thành công đích thực duy nhất”. Khi ta có thể thay đổi nhận thức của chính mình, hợp nhất được thế giới tinh thần và thế giới vật chất, đó cũng là lúc ta sẽ tìm được sự thịnh vượng trọn vẹn, toàn diện. Và tác phẩm Thịnh Vượng của Deepak Chopra sẽ đồng hành cùng người đọc trên con đường đó với nhiều chỉ dẫn cụ thể, mang tính ứng dụng cao.

Trích đoạn

“Để đạt được sự giàu có lâu dài, kiểu lâu dài mang lại cho cuộc sống của bạn ý nghĩa, giá trị và nguồn nuôi dưỡng, hãy dựa vào sự hào phóng của tinh thần. Mọi điều mong muốn khác, theo cách riêng, sẽ đến sau.”

***

“Giữa tất cả những gì bạn thực sự coi trọng trong cuộc sống hiện tại của mình – một mối quan hệ yêu thương, một gia đình tốt, công việc xứng đáng và được tưởng thưởng, thời gian để tận hưởng những thứ này – không gì đến một cách tình cờ. Tất cả được sinh ra từ mong muốn và ý định. Tại cội nguồn của bạn, trong nhận thức thuần túy, sức mạnh này mở rộng không giới hạn.”

***

“Hai thứ lớn nhất mà ta giữ riêng biệt là hai thế giới mà mỗi người chúng ta đều đang sinh sống. Một thế giới là ‘ngoài kia’, thế giới vật chất của vạn vật và của những người khác. Thế giới còn lại là thế giới ‘trong này’, nơi tâm trí thường xuyên hoạt động, tạo ra những suy nghĩ và cảm giác. Mục đích của Yoga là gắn kết hai thế giới này lại với nhau. Nếu bạn làm được điều đó, bạn sẽ hạnh phúc và thành công.”

Nhận xét của báo chí

“Quyển sổ tay thú vị dẫn đường chúng ta ‘chuyển đổi ý thức thành sự thịnh vượng’ thông qua Yoga và thiền định.”

– Publishers Weekly

Về tác giả

•  Deepak Chopra sinh năm 1946, là người Mỹ gốc Ấn Độ.

•  Bác sĩ y khoa, người tiên phong nổi tiếng thế giới trong lĩnh vực y học tích hợp và chuyển đổi cá nhân, có bằng chứng nhận về y học nội khoa, nội tiết và trao đổi chất.

•  Thành viên của Trường Đại học Bác sĩ Mỹ (FACP), nhà sáng lập của The Chopra Foundation và Chopra Global.

•  Tác giả của hơn 90 cuốn sách đã được dịch ra hơn 43 ngôn ngữ, thường xuyên có tên trong danh sách bán chạy nhất của New York Times.

•  Tạp chí Time gọi ông là “1 trong 100 anh hùng và biểu tượng hàng đầu thế kỷ”.

TÁC PHẨM BÁN CHẠY ĐÃ XUẤT BẢN - ‘Metahuman – Siêu nhân loại

Đọc bài viết

Book trailer

Ôm giữ không gian – Nghệ thuật yêu thương không phán xét

Published

on

By

Ôm giữ Không gian – sách nghiên cứu tâm lí vừa được Phương Nam Book phát hành – là cẩm nang cần thiết đối với những ai đang muốn học cách giúp người khác xoa dịu các tổn thương về mặt tinh thần.

Ôm giữ Không gian giới thiệu đến độc giả một khái niệm mới về phương pháp đồng hành của nhà khai vấn đối với một người bị tổn thương hoặc đang ở trong các giai đoạn chuyển giao tâm lí vô cùng nhạy cảm. Tuy nhiên, tác phẩm này không chỉ hữu ích cho những ai quan tâm đến mảng tâm lí, khai vấn, mà còn cần thiết cho tất cả mọi người. Bởi lẽ, yêu thương và được yêu thương không phán xét luôn là một nhu cầu quan trọng.

Ôm giữ không gian không phải cho riêng mình

Trong cuộc đời mỗi người, ai rồi cũng sẽ phải đối diện với những lằn ranh – đó là một bước ngoặt đánh dấu sự chuyển giao giữa tình trạng cũ và tình trạng mới, con người cũ và con người mới khi ta phải đương đầu trước một biến cố lớn trong cuộc đời. Với tác giả Heather Plett, đó chính là chuỗi ngày bà phải đối diện với việc mẹ mình sắp từ giã cõi đời. Chính sự kiện này đã góp phần khiến bà quyết định thôi giữ chức vụ Giám đốc Nguồn lực và Quan hệ Công chúng tại Ngân hàng Lương thực Canada để chuyển sang mảng khai vấn và trở thành nhà đồng sáng lập  Trung tâm Tổ chức Ôm giữ Không gian (The International Centre for Holding Space).

Khi trải qua sự kiện đau buồn đó, Heather Plett đã hiểu hơn về ngưỡng chuyển giao. Ngưỡng chuyển giao (liminal space) – được sinh ra từ những lằn ranh biến cố – là một từ khóa quan trọng được lặp lại xuyên suốt trong tác phẩm Ôm giữ Không gian. Đối với tác giả thì ngưỡng chuyển giao “tồn tại cả sự tan vỡ lẫn cơ hội, cả sự trống rỗng lẫn rộng mở để đón nhận những điều mới. Một danh tính cũ đã rời đi và một danh tính mới đang dần khởi lộ. Khi một câu chuyện kết thúc, một câu chuyện mới chuẩn bị ra đời.”

Ôm giữ không gian thường dễ bị hiểu nhầm là ôm giữ không gian cho riêng mình. Nhưng trong tác phẩm này, phương pháp Ôm giữ Không gian không phải là để thực hiện cho chính mình, mà là để mình thực hiện cho người khác.

Như một chiếc bát ôm giữ yêu thương

Khi đối diện với những ngưỡng chuyển giao, sẽ đến một lúc người ta nhận thấy cái tôi cũ không còn phù hợp với thời điểm hiện tại. Biến cố tạo ra cơ hội giúp họ nảy sinh cái tôi mới – hay còn gọi là danh tính mới. Tác giả ví việc chuyển đổi này giống như chuyển từ một ngôi nhà cũ sang một ngôi nhà mới. Nhưng ở đây – với một con người, ta không thể đơn giản đập bỏ đi hết những gì thuộc về ngôi nhà danh tính cũ trước khi chuyển sang ngôi nhà danh tính mới xây.

Theo Heather Plett, để làm được điều ấy, ta cần xây một cây cầu để người đó di chuyển. Trong quá trình này, chắc chắn khó tránh khỏi chuyện những mảnh tôi cũ bị thất lạc, giẫm đạp, thậm chí là vỡ vụn. Và nhiệm vụ của người ôm giữ không gian chính là đảm bảo điều đó sẽ không xảy ra. Họ đóng vai trò như một cái bát, một chiếc hộp cất giữ những mảnh tôi cũ được nguyên vẹn cho đến khi người ở ngưỡng chuyển giao hoàn toàn trở thành một con người mới.

“Chúng ta ôm giữ sự vụn vỡ của họ với lòng thấu cảm. Chúng ta thì thầm rằng: ‘bạn không ở một mình trong mớ hỗn độn ngổn ngang này đâu’. Chúng ta khoanh tạo ngưỡng chuyển giao giúp bảo vệ họ không phải chịu thêm bất kỳ đau đớn nào nữa. Chúng ta cho họ không gian, nơi họ trải qua sự chờ đợi trước khi có bất kỳ sự chuyển hóa nào diễn ra.”

Nghệ thuật tạo không gian an toàn cho những người bị tổn thương

Khi có cơ hội trở thành chiếc bát ôm giữ không gian cho ai đó tại một thời điểm nào đó trong cuộc sống của họ, không phải lúc nào ta cũng biết cách thực hiện nhiệm vụ này sao cho suôn sẻ. Chính vì vậy, tác giả Heather Plett đã đưa ra rất nhiều câu chuyện và trường hợp cụ thể về thực hành Ôm giữ Không gian trong sách để người đọc có cơ hội đối chiếu với bản thân, tự lựa chọn cho mình cách thức phù hợp. Tuy vậy, bà cũng đúc kết một số yếu tố – theo bà là cốt lõi – trong việc ôm giữ không gian cho người khác.

Một trong những điều quan trọng đầu tiên là người ôm giữ không gian cần buông bỏ cái tôi và nhu cầu kiểm soát của chính mình. Thông thường, với những kinh nghiệm của bản thân, ta dễ bị cám dỗ trước việc tác động đến những quyết định của người khác. Nhưng để trở thành người ôm giữ không gian đem lại cảm giác an toàn cho mọi người, ta cần từ bỏ sự phán xét của mình trước quyết định của họ – dù quyết định đó hoàn toàn khác biệt so với quyết định ta đã từng thực hiện ở hoàn cảnh tương tự.

Trong quá trình phát triển bản thân, chuyển đổi thành con người mới, thất bại là điều khó tránh khỏi. Nhưng những người đang ở trong ngưỡng chuyển giao thường dễ bị tổn thương và ám ảnh trước thất bại. Công việc của người ôm giữ không gian là giúp họ nhìn sâu vào bên trong bản thân mình, đối diện với nỗi sợ hãi của chính họ. Từ đó, họ có thể chấp nhận thất bại là một phần tất yếu trong quá trình trưởng thành, và biết cách học hỏi những lỗi lầm từ thất bại đó để tiến bước vững vàng cho tương lai. 

Trích đoạn

“Ôm giữ không gian là món quà chúng ta cho đi và nhận lại, hết lần này đến lần khác, trong suốt cuộc đời mình. Đôi khi chúng ta làm rất tốt, nhưng đôi khi lại chưa đủ để có thể giúp ai đó. Đôi khi việc ôm giữ này đòi hỏi ở chúng ta nhiều thời gian và công sức, nhưng đôi khi tất cả những gì chúng ta cần làm đơn giản là gọi một cuộc điện thoại cho người đó.”

***

“Ôm giữ không gian nghĩa là chúng ta sẵn lòng đồng hành cùng ai đó hoặc một nhóm người nào đó xuyên suốt hành trình đi qua ngưỡng chuyển giao của họ. Chúng ta làm điều này mà không khiến họ cảm thấy mình không xứng đáng, không cố gắng sửa chữa họ, cũng như không cố tác động tới kết quả của việc chuyển hóa. Thay vào đó, chúng ta đến bên họ với trái tim rộng mở, trao đi sự hỗ trợ vô điều kiện, và buông bỏ sự phán xét cùng nhu cầu kiểm soát của chính mình.”

Nhận xét của giới chuyên môn

 “Sự cần thiết của cộng đồng gìn giữ vòng tròn an toàn cho từng cá nhân trong giai đoạn chuyển hóa đầy khó khăn, những thách thức mang tính hệ thống mà chúng ta luôn phải đối mặt trong cuộc sống, những cuộc vật lộn đau đớn trong quá trình khám phá ra căn tính bản thân… được Heather Plett trình bày thật rõ ràng và thuyết phục trong cuốn sách Ôm giữ không gian – Nghệ thuật yêu thương không phán xét. Tôi vô cùng biết ơn tầm nhìn đầy hy vọng được nêu trong cuốn sách này – một tầm nhìn bao trùm từ các phương pháp kết nối linh thiêng cổ xưa đến những bước thực thi khai vấn thật cụ thể. Mong muốn chân thành của tôi là cuốn sách rất hợp thời đại này sẽ truyền cảm hứng đến thật nhiều độc giả, để chúng ta mạnh dạn tiếp cận những điều không chắc chắn đang chờ đợi phía trước với khối óc rộng mở, trái tim được kết nối ấm áp, và đôi tay vững vàng để ôm giữ yêu thương.”

– Vũ Phi Yên

Tiến sĩ, bậc sĩ, chuyên gia tâm lý tại trung tâm Better Living Life

Ôm giữ không gian đã cung cấp mắt xích còn thiếu cho những đối tượng đang băn khoăn trước ngưỡng chuyển giao. Đây là quyển sách mà bất kỳ ai đang làm công việc liên quan đến con người đều cần phải đọc. ”

– Pamela Slim

tác giả Body of Work

“Quyển sách tuyệt hay này giúp bạn hiểu được tại sao cần phải khám phá căn tính bản thân, cũng như ôm giữ không gian cho chính mình cùng những người xung quanh. Thế giới đang chuyển động không ngừng và ôm giữ không gian chính là lộ trình để chúng ta đàm phán với tương lai.”

– TuBears

nhà văn, nhà thơ, họa sĩ Canada

“Bằng lòng trắc ẩn và thấu hiểu sâu sắc, Heather Plett đã xoa dịu những tổn thương của riêng mình thông qua những chia sẻ đầy dũng cảm và chân thành. Quyển sách là món quà tuyệt diệu cho một thế giới hỗn loạn và đích xác là điều chúng ta cần ngay lúc này. ”

– Robin Youngson

tác giả Time to Care: How to Love Your Patients and Your Job

Về tác giả

Heather Plett là diễn giả quốc tế, người điều hành và nhà đồng sáng lập Trung tâm Tổ chức Ôm giữ Không gian (The International Centre for Holding Space). Các nghiên cứu của bà thường xuyên xuất hiện trên các ấn phẩm tạp chí Havard Business ReviewGrist.

Trước khi chuyển trọng tâm công việc sang mảng khai vấn Ôm giữ Không gian, Heather từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong các tổ chức công Canada và tổ chức phi lợi nhuận quốc tế. Hiện bà đang sinh sống tại Winnipeg, Manitoba, Canada cùng ba cô con gái của mình.

Đọc bài viết

Book trailer

Câu chuyện thăng trầm của đạo diễn và nhà biên kịch đoạt 3 giải Oscar Oliver Stone

Published

on

By

Qua ‘Đuổi theo ánh sáng’, độc giả sẽ được theo chân đạo diễn và nhà biên kịch đoạt được 3 giải Oscar Oliver Stone đi lại từ đầu từ thuở ấu thơ huyền diệu cho đến rất nhiều trải nghiệm trong thời gian tại ngũ ở Việt Nam, và cả hành trình theo đuổi con đường điện ảnh đầy ắp thăng trầm.

Là người đứng sau 2 tác phẩm lấy bối cảnh chiến tranh Việt Nam là PlatoonBorn on the Fourth of July thành công vang dội, thế nhưng ít người biết rằng để vươn đến đỉnh cao của kinh đô điện ảnh Hollywood, nhà làm phim Oliver Stone đã phải trải qua không ít chìm nổi, nhưng cũng từ đó tiếp thêm sức mạnh cũng như nghị lực cho bản thân ông. Tất cả những điều nói trên sẽ được tái hiện trong cuốn hồi ký Đuổi theo ánh sáng mà ngay từ khi ra mắt, đã tạo ra tiếng vang lớn trong giới xuất bản cũng như điện ảnh.

Mở đầu cuốn sách, tác giả đi lại từ đầu về tuổi thơ huyền diệu của mình khi cha mẹ ông - những thanh thiếu niên sau cuộc Đại chiến - có dịp gặp nhau và đã đơm kết cuộc hôn nhân đẹp. Những tưởng mọi thứ đã rất hoàn hảo, thế nhưng cú sét đến nhanh với việc ly dị vì những tính cách quá khác biệt nhau.

Ôm lấy tổn thương từ đau đớn đó, Oliver Stone chọn đến với Việt Nam trong lần đầu tiên, tình nguyện dạy học tiếng Anh cho người bản xứ ngay tại Chợ Lớn (nay là TP. Hồ Chí Minh). Kết thúc một năm làm việc tại đây, ông đến Mexico chắp bút viết cuốn hồi ký về 20 năm đầu đời, ôm mộng trở thành một nhà văn lớn.

Tuy vậy với sự non nớt và thiếu “hào quang” của nhân vật chính, tác phẩm của ông không được xuất bản và bị xếp xó. Nhận thấy điều ấy cũng như không còn động lực để mà hướng đến, Stone thêm một lần nữa trở lại Việt Nam nhưng dưới vai trò là lính bộ binh tham gia tham chiến. 

Chính tại chiến trường đầy khốc liệt này, ông đã có được trải nghiệm với các trận cận chiến, có lúc đứng ở tuyến đầu, có khi bị thương suýt thì mất mạng… nhưng vẫn không muốn trở về quê hương quá sớm vì không còn gì chờ mình ở nơi chốn ấy. Có thể nói chính quãng thời gian đặc biệt và đáng nhớ này rồi sẽ giúp ông làm nên những bộ phim chân thật và sống động nhất về chiến tranh, sự tàn bạo và tham tàn quyền lực.

Trở về nước Mỹ, vì không có mục đích sống, ông sớm sa đọa vào chất kích thích mà đỉnh điểm là bị bắt giữ và phải nhờ cha đưa ra khỏi khám. Từ đó ông sống vẩn vơ nhưng cũng dần nuôi ý định viết kịch bản phim. Dẫu có khó khăn ngay từ buổi đầu, nhưng với niềm thích thú, ông đã vừa làm cũng như vừa viết.

Cơ hội dành đến cho ông ở bộ phim Midnight Express, kể về hành trình của nhân vật chính buôn bán các chất kích thích cố gắng thoát khỏi Thổ Nhĩ Kỳ. Có lẽ với những trải nghiệm có phần tương tự bản thân đã từng kinh qua, Oliver Stone đã thổi vào đây những sự sống động. Và vì lẽ đó, ông đã được vinh danh tại Quả cầu vàng cũng như Oscar với chiến thắng Biên kịch xuất sắc nhất.

Thế nhưng hạnh phúc thì chẳng tày gang, liên tiếp các tác phẩm sau đó như The Hand, Conan the Barbarian, Scarface, Year of a Dragon… lại không thành công, khiến ông rơi vào trầm cảm và gặp khó khăn thêm một lần nữa. Quãng cuối 30 tuổi với những thất bại gần như liên tục và có gia đình cần phải nuôi sống, Oliver Stone đã tiến đến những quyết định lớn nhất đời mình.

Khi cả Hollywood từ chối sản xuất tác phẩm về một đất nước như Salvador, Stone đã dùng tất cả những gì mình có để tự đầu tư vào tác phẩm độc lập và kinh phí thấp cùng tên. Có lẽ bằng nhãn quan độc đáo và cách kể chuyện không khoan nhượng, mà chỉ một năm sau đó, cuốn phim trở thành hiện tượng, đưa tên tuổi ông thêm một lần nữa lên đỉnh vinh quang.

Thừa thắng xông lên, Platoon và ngay sau đó là Born on the Fourth of July về chiến tranh Việt Nam cũng được tiến hành thực hiện. Từ một kịch bản bị xếp xó trước đây, kết hợp với trào lưu về dòng phim này đang tăng trưởng mạnh, Stone tiếp tục gặt hái thành công, khiến ông thêm một lần nữa đã được vinh danh tại giải Oscar ở hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất, và là dấu mốc vô cùng chói lọi trong cả cuộc đời cũng như sự nghiệp của nhà làm phim.

Với những thăng trầm diễn ra trong suốt cuộc đời, Đuổi theo ánh sáng không chỉ đơn thuần là cuốn hồi ký ghi lại cuộc đời của Oliver Stone, mà cũng còn là câu chuyện về việc thực hiện ước mơ bằng mọi giá khi có niềm tin, dẫu gặp bao nhiêu khó khăn cũng như thất bại. Với Stone, gian truân tuổi trẻ tuy đầy khó khăn nhưng cũng tuyệt vời và rất đáng giá.

Ông tâm sự rằng: “Cho dù giai đoạn sau của cuộc đời tôi được mãn nguyện đến thế nào đi nữa, tôi không nghĩ rằng mình sẽ còn cảm thấy hào hứng và phấn khích nhiều như khi tôi không có tiền… Có những thời điểm nào đó tầm thường, nhưng cũng có những khoảnh khắc tỏa sáng khiến bạn trân trọng mãi mãi. Không thể xóa nhòa dù nó tốt đẹp hay khủng khiếp…”

Với cách viết chân thành, giản dị, không hoa mỹ hay lên gân, Đuổi theo ánh sáng là cuốn hồi ký vô cùng cảm động về cuộc đời của một nhà làm phim lớn, từ lúc thơ ấu đến tuổi trưởng thành, từ khi kiêu ngạo cho đến lúc thất bại, từ sa đọa trong nghiện ngập đến khi trở thành vị đạo diễn lớn trong lĩnh vực điện ảnh… 

Ngoài ra, cuốn sách còn nói đến những góc khuất, hậu trường thú vị khi làm phim và những va chạm khác trong giới điện ảnh. Có thể nói đây là cuốn hồi ký vô cùng độc đáo và rất đáng đọc cho ai có niềm đam mê điện ảnh mãnh liệt, những người đã và đang mong muốn trở thành đạo diễn, biên kịch tài ba.

Nhận xét về tác phẩm này, Anthony Hopkins - nam diễn viên kỳ cựu từng gây tiếng vang trong Sự im lặng của bầy cừu - nói: “Quyển hồi ký đã cho thấy đời sống nội tâm thu hút và nguồn năng lượng mạnh mẽ đến mức ngấu nghiến, nhưng đầy thiên tài của Stone. Chính điều này đã đưa ông trở thành một trong những nhà làm phim vĩ đại nhất thế giới. Đánh rắn động cỏ. Ông ta gây ra sự phẫn nộ. Thậm chí khuấy động tranh cãi. Chẳng thèm ở yên trong vùng an toàn. Oliver Stone là cá biệt. Đuổi theo ánh sáng đã nói lên tất cả”.

Trong thời gian qua, Phương Nam Books cũng cho ra mắt rất nhiều tựa sách có liên quan đến đề tài điện ảnh như Khán giả học (Kevin Goetz), Để trở thành nhà biên kịch phim truyện (Nguyễn Quang Lập)... Về đề tài chiến tranh Việt Nam, những tác phẩm như Mùa xuân vắng lặng - Mùa thu chết chóc của chiến tranh Việt Nam (Patrick Hogan), Đường 20 quyết thắng, Lực lượng mãnh hổ (Mitch Weiss)... là những tựa sách không nên bỏ qua.

THÔNG TIN TÁC GIẢ

William Oliver Stone sinh năm 1946, là đạo diễn và biên kịch nổi tiếng người Mỹ. Ông từng tham chiến tại Việt Nam từ tháng 4 năm 1967 đến tháng 11 năm 1968. Ông thắng hai giải Oscar cho Đạo diễn xuất sắc nhất (Platoon, Born on the Fourth of July) và một giải Oscar cho Kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất (Midnight Express). Trong Wall Street (1987), ông cũng góp phần giúp Michael Douglas thắng giải Oscar cho Nam diễn viên chính xuất sắc nhất.

TRÍCH DẪN ẤN TƯỢNG

  • “Trái ngược với sự sáo rỗng, thành công là điều bạn có thể học hỏi. Trong số những thứ khác, nó còn dạy bạn cách ứng xử trong ngành quan hệ công chúng như phim ảnh, và cách xử lý tiền bạc, con người, cách nói chuyện trước công chúng - đồng thời mang lại cho bạn năng lực và mong muốn phát triển như một nghệ sĩ và một con người. Tuy nhiên, thất bại đã đã dạy tôi cách cảm nhận nỗi đau của mình, sự non nớt trong sự tức giận và tổn thương của tôi; nó cũng dạy cho tôi sự cay đắng và khao khát trả thù, sự vô ích của nó, và cuối cùng, nó dạy tôi kiên cường, mạnh mẽ và độc lập.”
  • “Sự thất bại rất đau đớn và được phóng đại bởi những viên đạn ná và những mũi tên của ngành kinh doanh đại chúng, trong đó nhiều thất bại xé nát tâm hồn cho đến khi bạn phát điên - tự sát - hoặc mất ý chí, hoặc thay đổi phong cách của mình. Hoặc nó dạy bạn thỏa hiệp theo một cách khác - bằng cách loại bỏ dây thanh âm và lương tâm của bạn cho đến khi bạn là một con chó không thể sủa được nữa”.
  • “Làm cho việc làm phim trở nên "cá nhân", nghĩa là, nó quan trọng đối với bạn, niềm đam mê của bạn, và nếu bạn tiếp xúc với cảm xúc của mình, bạn sẽ nhận ra sức mạnh của nó ngay cả khi nó đang dẫn bạn ra khỏi vách đá; bạn phải có sự điên rồ trong mình để theo nó đến cùng. Cũng với tinh thần đó mà tôi đã đến Việt Nam, hay bỏ Yale và viết tiểu thuyết của mình. Không phải là bất kỳ điều nào trong số này cũng thành công, nhưng đó là niềm đam mê và bản năng đã thúc đẩy tôi, và tôi vẫn còn đủ trẻ để thực hiện một cú hích khác vào bản năng đó. Và nếu tôi thất bại... đành vậy thôi. Tôi sẽ thích nghi với một cách sống khác.”
  • “Một trong những bài học cơ bản đầu tiên trong quay phim là đuổi theo ánh sáng. Không có nó, bạn chẳng có gì - không có sự phơi bày nào có thể được nhìn thấy; ngay cả những gì bạn nhìn thấy bằng mắt thường cũng cần được định hình và tăng cường bởi ánh sáng.”
  • “Nhưng nó sẽ không kiếm được tiền, và đó là điểm mấu chốt tàn nhẫn nhất ở Hollywood, luôn luôn như vậy. Bạn có thể "nói" tất cả những gì bạn muốn về một bộ phim, nhưng đó chỉ là "nói", không phải tiền”.
  • “Có một cái gì đó khác đang phát triển bên trong tôi, nhưng tôi không thể nói rõ. Tôi đã thấy nó ở Việt Nam. Là Mỹ luôn sẵn sàng giảng cho người khác về cách hành xử, có thể là về ma túy hoặc nhân quyền, trong khi phớt lờ sự thèm muốn ma túy khổng lồ của chúng ta ở quê nhà. Tôi đã luôn khinh thường những kẻ bắt nạt, ở trường học, trong chiến tranh, và bây giờ tôi đang thấy chúng ở đây, trong thành phố mơ ước của tôi - Hollywood. Nhưng tinh vi hơn rất nhiều. Những kẻ bắt nạt lớn nhất lặng lẽ kiểm soát phát sóng, nội dung, thái độ và bạn không thể đi quá xa so với những gì "có thể suy nghĩ được”.

NHỮNG LỜI KHEN TẶNG

  • “Oliver Stone là một kẻ khiêu khích phi thường giữa kinh đô điện ảnh Hollywood. Quyển hồi ký đã cho thấy đời sống nội tâm thu hút và nguồn năng lượng mạnh mẽ đến mức ngấu nghiến, nhưng đầy tính thiên tài của Stone. Chính điều này đã đưa ông trở thành một trong những nhà làm phim vĩ đại nhất thế giới. Đánh rắn động cỏ. Ông ta gây ra sự phẫn nộ. Thậm chí khuấy động tranh cãi. Chẳng thèm ở yên trong vùng an toàn. Oliver Stone là cá biệt. Đuổi theo ánh sáng đã nói lên tất cả.”

(Sir Anthony Hopkins - diễn viên nhiều lần đoạt giải Oscar)

  • “Tất cả đều mang dấu ấn và không biện giải, đôi khi tự nâng tầm như mọi người từng trông đợi nhìn thấy trong những bộ phim hoa mỹ của Stone… Quyển sách sẽ lôi cuốn được độc giả nếu những gì họ quan tâm là thời kỳ đầu tranh đấu của các nghệ sĩ thay vì giai đoạn huy hoàng.”

(Publishers Weekly)

  • “Thô và trung thực đến tàn nhẫn, kịch tính không kém bất kỳ bộ phim nào của ông ấy, quyển hồi ký của Oliver Stone bất chấp mọi khuôn sáo tồn tại ở Hollywood lâu nay.”

(Mail on Sunday (UK)

  • “Tuyệt vời… Chủ đề kép của việc theo đuổi ánh sáng và bị ánh sáng đuổi theo là trọng tâm trong câu chuyện cuộc đời của Oliver… Điều tuyệt vời xuyên suốt các trang của quyển hồi ký này là niềm đam mê của anh ấy đối với sự thật và cuộc sống. Ông ta túm lấy cổ áo bạn và hét lên: Ý thức! Tỉnh dậy nào! Đừng để giấc ngủ và sự quên lãng kết nạp bạn vào đoàn xác sống.”

(Edward Curtin, Global Research)

Đọc bài viết

Cafe sáng