Trà chiều

Kỳ 4 – Lười biếng: Quỷ lùn, sinh vật quen thuộc trong Thần thoại Bắc Âu

Published

on

Tuần Halloween này, hãy cùng Bookish tìm hiểu 7 “sinh vật huyền bí” với nguồn gốc và hình tượng minh họa cho Thất Đại Tội (Seven Deadly Sins): Tham lam, Thù hằn, Tham ăn, Lười biếng, Dâm ô, Ghen tị và Kiêu ngạo.


To lớn, lười biếng, chập chạm và ngu đần, quỷ lùn (troll) là một trong những loài sinh vật huyền bí xuất hiện thường xuyên nhất trong văn hóa đại chúng đương đại, với những đặc điểm ngoại hình và tính cách tương đối nhất quán. Trong nhiều tác phẩm như Harry Potter, chuyện kể của Tolkien và Robert E. Howard, chỉ với một vài mô tả, độc giả có thể hình dung và nhận biết được sinh vật này. Tuy nhiên, “gia tộc” quỷ lùn của thần thoại Bắc Âu vốn phong phú và phức tạp hơn nhiều.

Minh họa truyện cổ tích “Nàng công chúa và quỷ lùn”

Từ những ngày đầu quỷ lùn xuất hiện trong trí tưởng tượng loài người, từ “troll” thường dùng để chỉ chung nhiều loại sinh vật siêu nhiên. Đó có thể là bóng ma, phù thủy, yêu tinh – khó định nghĩa và khó phân loại – sống đơn độc và bị xua đuổi, tách rời khỏi cộng đồng. Trong phiên bản Thần thoại Scandinavia giai đoạn sau này, khái niệm quỷ lùn mới được thu hẹp đi và gần giống với những gì mà chúng ta biết về quỷ lùn ngày nay: một sinh vật có hình thể khổng lồ, già cỗi, thích sử dụng vũ lực với món ăn khoái khẩu là thịt người. Chiến đấu trực diện với loài quỷ lùn thường là một quyết sách sai lầm. Trong truyện dân gian, nhân vật chính phải dùng đến trí khôn để thoát khỏi quỷ lùn. Câu chuyện cổ tích Na Uy “Ba anh em nhà dê” kể rằng, có ba anh em nhà dê muốn vượt qua con sông đế đến một bãi cỏ xanh tươi. Chúng phải băng qua cầu – nơi sinh sống của một con quỷ lùn hung ác. Thật không may, em út lại là người đi đầu tiên. Khi chạm mặt quỷ lùn và bị đe dọa ăn thịt, em út lên tiếng van xin:

“Xin đừng ăn tôi, tôi bé xíu thế này, ăn vào chả bõ nhét kẽ răng. Đi ngay sau tôi là anh trai tôi, anh ấy to hơn tôi và ngon miệng hơn tôi nhiều!”

Quỷ lùn bị thuyết phục và cho em út qua cầu. Đến phiên người anh thứ hai, cậu cũng lên tiếng tương tự:

“Xin đừng ăn tôi, tôi chẳng phải là người to lớn nhất nhà đâu. Ngài có ăn tôi thì cũng chẳng thỏa cơn đói được. Anh cả tôi đi ngay phía sau, chỉ cần ăn mỗi mình anh ấy thôi là ngài sẽ no nê cả tuần!”

Quỷ lùn hài lòng và cho anh hai qua cầu.

Đến khi anh cả xuất hiện, quỷ lùn lao đến để bắt anh cả. Nhưng với cặp sừng to lớn, anh cả húc ngã quỷ lùn rơi xuống sông và chìm trong dòng nước.

*

Hình tượng quỷ lùn còn có sự biến thể rất lớn tùy thuộc vào môi trường sống của chúng và nền văn hóa nuôi dưỡng chúng. Tại Thụy Điển, quỷ lùn thường được mô tả là sinh vật khổng lồ – kích cỡ như trái núi hay khoảnh rừng. Chúng có mối gắn kết đặc biệt với thiên nhiên. Motif quỷ lùn cũng có sự trùng lặp với “jötunn” – một sinh vật mà thần sấm Thor căm ghét cùng cực. Vì vậy, quỷ lùn trong văn hóa dân gian Thụy Điển thường lẩn tránh sấm sét vì e ngại đây là dấu hiệu Thor sắp xuất hiện và chuẩn bị đập chúng ra bã. Quỷ lùn cũng không ưa tiếng chuông trong nhà thờ; chúng đối phó bằng cách ném đá tảng để phá hủy nhà thờ.

Tại Thụy Điển, quỷ lùn thường được mô tả là sinh vật có mối gắn kết đặc biệt với thiên nhiên.

Tại Na Uy và Đan Mạch, tồn tại những dòng họ quỷ lùn có kích thước nhỏ hơn, sinh sống trong các đường hầm và hang động để tránh né ánh mặt trời.

Với lịch sử và chủng loại phong phú như vậy, quỷ lùn đã trở thành một hình tượng nhân vật siêu nhiên thường xuyên được khai thác trong văn hóa hiện đại. Từ văn học, trò chơi, phim ảnh đến hoạt hình,… những biến thể của quỷ lùn tiếp tục phát triển và minh chứng cho trí tưởng tượng không giới hạn của loài người.

Hết.

Mèo Heo dịch và tổng hợp.


Bookish Kể chuyện: Đọc sách, lạnh gáy Halloween

Trà chiều

Sứ Đoàn Iwakura đạt Giải thưởng sách Quốc Gia 2024

Published

on

Giải thưởng Sách Quốc gia là giải thưởng do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức hàng năm, trao giải cho những cuốn sách (bộ sách) có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ nhằm tôn vinh tác giả, dịch giả, nhà khoa học và người làm công tác xuất bản.

Tối ngày 29.11.2024 tại lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần VII, tác phẩm Sứ Đoàn Iwakura - Chuyến Tây Du Khảo Cứu Nhằm Canh Tân Nhật Bản Thời Minh Trị (Ian Nish biên soạn, Nguyễn Hoàng Mai - Nguyên Tâm dịch) hân hạnh được vinh danh giải Khuyến khích.

Sứ Đoàn Iwakura là tác phẩm nghiên cứu tập hợp nhiều tư liệu giá trị, giúp độc giả hiểu rõ hơn về chuyến du khảo nhằm canh tân Nhật Bản thời Minh Trị dưới góc nhìn của người phương Tây. Để có một đường lối phát triển đất nước hoàn toàn mới, người Nhật đã khởi động chuyến công du gọi là Sứ mệnh Iwakura thăm Hoa Kỳ và nhiều nước châu Âu. Đây là một chuyến đi lịch sử có tầm quan trọng đến mức khi nhắc về Minh Trị Duy Tân, người ta lập tức nhớ đến chuyến đi này.

Sách dày 427 trang, gồm 11 chương tổng hợp các bài viết của Ian Nish và 12 chuyên gia trong lĩnh vực quan hệ quốc tế khu vực Nhật Bản và Đông Á. Tám chương đầu, độc giả sẽ cùng phái đoàn đi qua tám cường quốc từ Mỹ, Anh, Pháp, Bỉ, Đức, Nga, Thụy Điển và Italy. Bản ghi chép của những học giả góp phần tái hiện hành trình tìm kiếm “văn minh khai sáng” của sứ đoàn Iwakura tại trời Âu dưới góc nhìn của người phương Tây. Ba phần còn lại trong ấn phẩm là bài phân tích, nhận định của chuyên gia lịch sử, đánh giá tình hình nước Nhật sau chuyến công du.

Để hiểu thêm về một lát cắt lịch sử quan trọng của Nhật Bản, cũng như đọc thêm về chuyến đi được mệnh danh là “Chuyến công du lịch sử thay đổi nước Nhật”, mời bạn tìm đọc sách tại đây hoặc tại hệ thống các nhà sách Phương Nam trên toàn quốc.

Đọc bài viết

Trà chiều

Nhà Sách Phương Nam đồng hành cùng các bạn học sinh tham gia cuộc thi ‘F1 in Schools’

Published

on

F1 in Schools là một giải đấu mang tính giáo dục, cạnh tranh toàn cầu do Formula One kết hợp với chương trình quốc tế STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học). Giải đấu được tổ chức hàng năm dành cho học sinh trung học với mục đích giới thiệu kỹ thuật cho những người trẻ tuổi trong một môi trường thú vị. Mỗi đội thi (từ 3 - 6 học sinh) phải thiết kế và chế tạo một chiếc xe đua Công thức 1 cỡ nhỏ từ Khối mô hình F1 chính thức bằng các công cụ thiết kế CAD/CAM.

Năm 2024, ADUA Racing - đội bao gồm các học sinh cấp 2 của trường British International School Ho Chi Minh City đã vinh hạnh giành được cơ hội tham gia vòng chung kết cuộc thi F1 in Schools ở Dubai, Ả Rập Saudi. Đây là đội duy nhất đại diện Việt Nam tham gia vòng chung kết năm nay.

Những nỗ lực rèn luyện, khả năng sáng tạo, tư duy học tập đáng ngưỡng mộ của các em học sinh trong giải đấu này phù hợp với định hướng và giá trị cốt lõi mà Nhà Sách Phương Nam luôn muốn đem lại cho các bạn đọc và khách hàng trên toàn quốc.

Vì vậy, Nhà Sách Phương Nam hân hạnh trở thành nhà tài trợ đồng hành cùng đội thi ADUA Racing trên hành trình vươn ra thế giới. Nhà Sách Phương Nam hy vọng nỗ lực này sẽ góp phần ươm mầm cho những tài năng tương lai, khuyến khích người trẻ phát triển tư duy độc lập, sáng tạo.

Nhà Sách Phương Nam luôn chú trọng hỗ trợ, khuyến khích thế hệ trẻ phát huy tối đa tiềm năng của bản thân. Bên cạnh đó, hệ thống Nhà Sách Phương Nam vẫn luôn nỗ lực trên hành trình kết nối bạn đọc đến với thế giới tri thức thông qua những cuốn sách hay và các hoạt động ý nghĩa.

Cảm ơn sự ủng hộ của các độc giả và khách hàng đã tạo điều kiện để Nhà Sách Phương Nam tiếp tục đồng hành cùng thế hệ trẻ trên những chặng đường đầy ý nghĩa trong tương lai.

Đọc bài viết

Trà chiều

Sự kiện giao lưu & ký tặng: Bước Qua Nước Mắt, Tự Khắc Trưởng Thành

Published

on

Nhân dịp ra mắt tác phẩm mới Bước qua nước mắt, tự khắc trưởng thành, Nhà Sách Phương Nam và Phương Nam Book phối hợp cùng tác giả Anh Khang tổ chức sự kiện giao lưu và ký tặng vào lúc 16g00, thứ Bảy ngày 16.11.2024 tại sân khấu A – Đường sách TP. Hồ Chí Minh (Nguyễn Văn Bình, P. Bến Nghé, Q.1, TP. HCM).

Bước qua nước mắt, tự khắc trưởng thành là tác phẩm kỷ niệm hơn một thập kỷ viết văn của tác giả Anh Khang. Anh gọi đây là một “cuốn sách làm lành” – thay vì “chữa lành” như cách gọi thường thấy trong xã hội hiện đại. Tác phẩm được chia làm hai phần, mở đầu bằng “Độc thoại” với những dòng tư lự đơn lẻ như tự trấn an “đứa trẻ bên trong đang ăn vạ trên đường trưởng thành”, rồi sang đến “Đối thoại” là những lời tâm can san sẻ cùng Gen Z lẫn Gen Z(à) để tìm sự ủi an. Mỗi câu, mỗi lời tâm tình thủ thỉ đều quá đỗi chân thành, như chính lời tác giả tự nhận thì đây “chính là những ghi chép trong lúc ‘khóc một trận đã đời’, rồi từ nay, chỉ nhìn về phía trước”.

Kể từ khi xuất bản tác phẩm đầu tay Ngày trôi về phía cũ… vào năm 2012, đến nay Anh Khang đã trở thành “tác giả triệu bản” với nhiều tác phẩm nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của độc giả. Anh còn được bạn đọc thương tặng tên gọi “nhà văn của những nỗi buồn tuổi trẻ” vì những chia sẻ sâu sắc và đầy cảm thông trong từng trang sách. Sách Bước qua nước mắt, tự khắc trưởng thành đánh dấu sự trở lại của Anh Khang sau 4 năm tạm vắng mặt trên văn đàn, đồng thời cũng là món quà tri ân dành tặng cho thế hệ độc giả đã trưởng thành cùng những bài viết của anh.

Bước qua nước mắt, tự khắc trưởng thành – tác phẩm mới nhất của tác giả Anh Khang do Phương Nam Book liên kết xuất bản.

Đến với sự kiện giao lưu và ký tặng, độc giả sẽ có cơ hội trò chuyện cùng nhà văn Anh Khang và lắng nghe anh chia sẻ về những thăng trầm trong quá trình sáng tác cuốn Bước qua nước mắt, tự khắc trưởng thành. Đặc biệt, sự kiện còn chào đón sự góp mặt của ca sĩ - nhà văn Hamlet Trương.

Giao Lưu & Ký Tặng: Bước Qua Nước Mắt, Tự Khắc Trưởng Thành

  • Thời gian: 16:00 – Thứ bảy, ngày 16.11.2024
  • Địa điểm: Sân khấu A – Đường sách TP. Hồ Chí Minh (Nguyễn Văn Bình, P. Bến Nghé, Q.1, TP. HCM)
  • Vào cửa tự do

Về tác giả: Quách Lê Anh Khang

  • Công việc chính là làm báo, công việc phụ là làm mệt mình bằng những cảm xúc đa mang. Mọi nghề nghiệp đã và đang làm như phóng viên, biên tập viên, PR, MC... đều có vẻ khá nghiệp dư, nhưng lại rất chuyên nghiệp trong vai trò làm “người độc thân nhạy cảm”.
  • Ngày sinh: 11/8
  • Cung Hoàng đạo: Sư Tử (Leo)
  • Cử nhân khoa Báo chí & Truyền thông – Đại học KHXH&NV TP.HCM
  • Sách đã xuất bản:
    • Ngày trôi về phía cũ... (2012)
    • Đường hai ngả, người thương thành lạ (2013)
    • Buồn làm sao buông (2014)
    • Đi đâu cũng nhớ Sài Gòn và... Em (2015)
    • Thương mấy cũng là người dưng (2016)
    • Trời vẫn còn xanh, em vẫn còn anh (2017)
    • Người xưa đã quên ngày xưa (2018)
    • Những năm tháng đó, có tôi yêu người (2019)
    • Thả thính chân kinh (2020)
    • Bước qua nước mắt, tự khắc trưởng thành (mới xuất bản – năm 2024)
Đọc bài viết

Cafe sáng