Book trailer

Góc nhìn độc đáo về cuộc đời qua tác phẩm mới của nhà văn Nguyễn Quang Thân

Published

on

Chân dung – tập truyện ngắn song ngữ Việt-Anh của nhà văn Nguyễn Quang Thân vừa được Phương Nam Book phát hành – gồm có năm truyện ngắn đặc sắc, thể hiện rõ nét bút pháp điêu luyện của nhà văn.

Nguyễn Quang Thân được xem là một trong những nhà văn tiêu biểu của thời “tiền Đổi Mới” những năm 1980. Năm truyện ngắn trong Chân dung cũng đều là những truyện ông sáng tác ở giai đoạn từ thập niên 80 đến thập niên 90: Chân dung (1985), Gió heo may (1997), Người đàn bà đợi ở bến xe, Thanh minh (1991), Vũ điệu của cái bô (1991). Mỗi truyện ngắn như một lát cắt giúp người đọc nhìn thấy được nhiều khía cạnh khác nhau trong thế giới văn chương phong phú của Nguyễn Quang Thân.

Góc nhìn độc đáo về sự thật và cuộc đời

Truyện Chân dung mở đầu bằng cách tả lại cảnh mộng mị khiến họa sĩ Phát – nhân vật chính – bị đau đầu khi vừa thức dậy; nối tiếp sau đó là một loạt những câu văn có nhịp điệu dồn dập, chứa đựng nhiều thông tin khi thuật lại lịch trình hoạt động trong một ngày của ông Phát. Nhịp điệu dồn dập đó chỉ tạm lắng dịu khi tác giả đề cập đến một sự kiện diễn ra vào buổi chiều – cũng là nguyên cớ chính cho truyện ngắn này: họa sĩ Phát sẽ vẽ chân dung cho Huấn – một người bạn của ông.

Chân dung xây dựng Phát là một họa sĩ bậc thầy nhưng ít khi vẽ tranh chân dung cho người khác vì một sự kiện đau lòng trong quá khứ đã ám ảnh suốt cuộc đời ông. Thông qua tác phẩm này, tác giả đưa ra một quan điểm đáng chú ý về sự thật từ góc nhìn của ông Phát đối với việc vẽ tranh chân dung:

“Đối với ông, vẽ là dùng ánh sáng của trái tim mình soi sáng người được vẽ. Ngược lại, ánh sáng của tâm hồn người mẫu đã giao thoa cùng cái nhìn của họa sĩ mà làm nên bức tranh. Sự thật hiện ra, màu và vải bỗng có linh hồn, những đường nét ước lệ bề ngoài giả dối, cái hình thể vẫn dùng để ăn, để uống, để nói những lời ngon ngọt hay cay độc rơi xuống. Sự thật của đám mây chính là cơn mưa.”

Từ đó, độc giả hiểu được rằng sự thật không nằm trong chính bản thân sự vật mà nằm trong thứ phái sinh từ nó. Vào những ngày nắng, ta không thể nào biết được sự thật của những đám mây vì chúng dường như quá xa vời khi ở trên cao, riêng một cõi trời, tách biệt hẳn với người quan sát bằng mắt trần ở dưới mặt đất, chỉ biết ngước nhìn lên mà ngưỡng vọng. Thế rồi, một cơn mưa đến và khoảng cách ấy bỗng chốc xóa mờ như một điều kì diệu; bởi lẽ, mưa chính là những giọt nước mắt từ mây – và do đó, mưa mang những sự thật đau buồn, tăm tối của mây. Con người cũng giống như thế.

Trong những hoàn cảnh thuận lợi như một ngày nắng đẹp, ta sẽ khó lòng biết được tâm tư của người đối diện; và ngược lại, những ngày tăm tối thực chất lại là điều kiện lí tưởng để ta hiểu rõ hơn về một người. Đó cũng chính là cách Nguyễn Quang Thân đã dùng ngòi bút của mình để những nhân vật trong tập truyện ngắn này được cất lên tiếng nói từ nơi vực sâu tăm tối của linh hồn, từ những điều tưởng chừng chỉ là thứ phái sinh của sự thật – nhưng thực chất, lại chính là sự thật.

Nghệ thuật dẫn dắt và xây dựng tình tiết đặc sắc của Nguyễn Quang Thân

Người đàn bà đợi ở bến xe là một truyện ngắn gợi nhiều tò mò, cảm giác hiếu kỳ nơi người đọc ngay từ phần mở đầu. Trái ngược hẳn với tiêu đề – vốn có đàn bà hiện hữu – câu chuyện lại mở đầu bằng một tình huống không có/ không còn đàn bà: “Sau khi li dị, Toản quyết định không lấy vợ nữa.” Không mào đầu vòng vo, câu văn ngắn gọn này như một cú đấm trực diện vào bức tường hiện thực đông cứng những đau buồn, tẻ nhạt của nhân vật. Tuy vậy, Toản không muốn phá vỡ bức tường đó, anh lựa chọn cách trang hoàng lại cho dẫu quyết định đó có khiến anh trở nên túng thiếu:

“Anh không thổ lộ ý tưởng ấy với ai, gom tiền mua một căn hộ trong khu chung cư ‘hác lem’. Sắm sửa các thứ tối thiểu trong nhà xong, anh thành tay trắng. Nhưng Toản tự thấy được an ủi là từ nay trong nhà anh không có đàn bà.”

Dù là như thế, anh vẫn “mừng là căn hộ mới của anh không có đàn bà.” Nguyên nhân Toản trở nên ghét đàn bà như thế là vì những tổn thương trong cuộc hôn nhân với vợ cũ: sau những ngày đầu ngọt ngào ngắn ngủi là cả một quãng thời gian dài chị luôn khinh miệt anh vì việc anh làm chỉ có vài đồng lương còm cõi, chị dần lạnh nhạt khi quan hệ với anh; và đỉnh điểm sau cùng là chị ngoại tình, có con với người khác. Đó là quá khứ của Toản.

Nhưng câu chuyện Người đàn bà đợi ở bến xe chỉ thực sự bắt đầu khi nhân vật trong tiêu đề xuất hiện vào một ngày mưa, ôm một đứa con nhỏ ngồi co ro ở bến xe – lúc bấy giờ chỉ có Toản và người đàn bà đó đang đợi chuyến xe cuối. Trong phân đoạn này, Nguyễn Quang Thân đã xây dựng được một tình huống oái oăm rất thú vị cho nhân vật: một người ghét cay ghét đắng đàn bà nay lại bị mắc kẹt với người đàn bà ôm con nhỏ khi trời lạnh mưa rơi ở bến xe. Cũng từ đây, một loạt những tình huống bất ngờ liên tiếp diễn ra khiến Toản buộc phải di chuyển khỏi bức tường mà anh đã cố gắng trang hoàng để có một góc nhìn khác về hiện thực.

Thông qua truyện ngắn Người đàn bà đợi ở bến xe, Nguyễn Quang Thân đã thể hiện bút pháp điêu luyện trong việc lựa chọn cách khởi đầu cũng như sự tài tình, khéo léo khi dẫn dắt câu chuyện một cách điềm đạm, mực thước mà vẫn khiến người đọc cảm thấy hấp dẫn, lôi cuốn.

Tiếng cười không khoan nhượng trước những thói hư, tật xấu của con người

Vũ điệu của cái bô có lẽ là truyện ngắn có tiêu đề gợi cảm giác khôi hài và tò mò nhất cho độc giả trong tập truyện Chân dung. Nhưng không chỉ dừng lại ở tiêu đề, cách mở đầu của truyện ngắn này cũng độc đáo không kém.

Bô là vật dụng biểu trưng cho việc tiếp nhận những thứ ắt phải xuất hiện sau một quãng thời gian cố định từ lúc con người thực hiện hành vi ăn uống. Nhưng truyện ngắn này lại mở đầu theo cách vừa chua xót vừa khôi hài khi miếng ăn – vốn là tiền đề của bô – lại có nguy cơ bị tước khỏi hoặc phải giảm thiểu đáng kể trong đời sống của Hảo – nhân vật chính trong Vũ điệu của cái bô.

Hảo là một phó tiến sĩ nhưng anh vừa bị mất việc do nhà máy đóng giày phá sản và có nguy cơ không thể tìm việc làm mới trong vòng một năm. Điều đầu tiên anh nghĩ đến khi phải đối mặt với chuyện này là việc ăn uống, theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng:

“Vậy mà cũng phải ăn, phải gửi tiền cho con gái lên Hà Nội học thêm, phải nuôi cái xe đạp tàng, hễ mó đến là ăn vạ tiền nghìn. Rồi chén cà phê đen buổi sáng, quên nó một bữa là Hảo thấy mình đang mọc đuôi ra.”

Bạn đồng cảnh tương lân với Hảo là Tứ – người họa sĩ sống ở tầng dưới. Tứ cũng bị cái đói vây khốn: “Tứ thường không biết ngày mai mình ăn gì, ăn ở đâu. Tứ nói: ‘Đói là con hổ, đừng nhìn nó, nhìn là nó về ngay’.”

Tuy nhiên, chính Tứ là người đã mở ra cho Hảo cơ hội công việc mới: chăm trẻ ba tuổi với mức lương khá cao, vừa chăm vừa dạy tiếng Anh.

Khi Hảo đến gặp chị chủ nhà, Nguyễn Quang Thân đã có một câu văn miêu tả cực kì xuất sắc khi ông trình hiện trước mắt người đọc bức chân dung sống động về cả vẻ ngoài lẫn đời sống tinh thần của chị chủ nhà chỉ trong vài chữ ngắn gọn: “Chị đẹp, sang trọng và thừa thãi áo quần, mỡ phần, không gian và thời gian.”

Và đúng như cảm giác hài hước mà tên truyện đã gợi ra, Vũ điệu của cái bô là một khúc nhạc trào lộng với những từ ngữ sắc bén, được đặt đúng nơi đúng lúc tạo ra nhiều câu chốt hạ gãi đúng chỗ ngứa khiến người đọc bật cười giòn giã. Với truyện ngắn đóng vai trò kết thúc tập truyện Chân dung, Nguyễn Quang Thân đã cho người đọc có cơ hội chiêm ngưỡng một khía cạnh khác trong văn chương của ông: ẩn sâu dưới sự hài hước, ý nhị là một con người có tinh thần trách nhiệm với xã hội, luôn quyết liệt phơi bày và phê phán những thói đời xấu xa, mục ruỗng.

Trích đoạn

Cô đi lấy chồng đột ngột. Người họa sĩ thì biết trước điều bất hạnh của mình, bởi vì, cô gái bằng xương bằng thịt của ông đã chết, chỉ còn bức chân dung là đang sống, bây giờ ông chỉ còn run rẩy trước bức vẽ ấy nữa mà thôi: “Tôi vẽ chân dung lên miếng da lừa của đời tôi”.

(trích Chân dung)

Những ngày đầu tiên tuyệt vời, anh đi làm về đã thấy một mâm cơm trên bàn còn trên tấm trải giường màu hoa lựu là chị nằm đọc cái gì đó, khi mặc một bộ váy ngủ, khi không mặc gì cả để đón anh và anh bỏ mặc mâm cơm, đổ xuống chị như một cây chuối bị đốn bởi niềm đam mê.

(trích Người đàn bà đợi ở bến xe)

Chị đặt cái bô vào góc nhà như người nhạc trưởng cất gậy lên giá. Điệu vũ chấm dứt.

(trích Vũ điệu của cái bô)

Đánh giá về sách

“Từ truyện đầu tiên in năm 1957 đến nay, ngoài thế mạnh chính là tiểu thuyết và truyện dài, Nguyễn Quang Thân đã có hàng trăm truyện ngắn, phần nhiều trong số đó chưa bị bụi thời gian che mờ mà năm truyện trong tuyển tập này là một minh chứng. Năm hạt cát tiềm ẩn long lanh!

Năm truyện, năm cảnh huống và lát cắt nhưng hiện thực dữ dội đã được phơi bày bởi ngòi bút tài hoa, nhân ái và uy-mua hiếm quý. Dù với giọng điệu nào, trữ tình, cay đắng hay giễu nhại, nhà văn đều đi đến tận cùng của tâm trạng mà không sống trong chăn, không trải nghiệm bi kịch xã hội đương thời, người ta không viết nổi những trang văn này.

Cảm ơn Nguyễn Quang Thân, Rosemary Nguyễn, Mạnh Chương. Rằng, dòng văn chương Việt đích thực vẫn đang chảy, nhất là những dòng chảy ngầm!”

– Mai Quỳnh

Chân dung – khắc họa sắc sảo về một lớp người không thể cứu rỗi khỏi tha hóa, thối rữa.

Gió heo may – được chắt ra từ một tâm hồn mẫn cảm quá mức bỗng trở nên đặc sánh khác thường trong những ngày hiếm hoi của mùa thu, truyện ngắn mà nhà văn Bùi Ngọc Tấn ước “muốn đánh đổi tất cả để có được nó”.

Người đàn bà đợi ở bến xe – sâu sắc và cổ điển như mọi thứ thuộc về nhân văn cổ điển ngậm ngùi.

Thanh minh – một tiếng thở dài miên man chua xót.

Vũ điệu của cái bộ – như chiếc lò xo phản kháng với tất cả sự giễu nhại độc đáo và dữ dội ở mọi khía cạnh của ngòi bút đã trở nên lão luyện, bậc thầy.”

– Nhà văn Dạ Ngân

Về tác giả

Ngoài năm tiểu thuyết, sáu truyện dài cho thiếu nhi và hai kịch bản phim nhựa, Nguyễn Quang Thân còn là tác giả của nhiều truyện ngắn và vừa xuất sắc. Có thể kể đến:

• Nước về (1957)

• Cô gái Triều Dương (1967)

• Chân dung (1985)

• Người không đi cùng chuyến tàu (1989)

• Vũ điệu của cái bô (1991)

• Thanh minh (1991)

• Hoa cho một đời (1996)

• Giao thừa trắng (1996)

• Gió heo may (1997)

• Người đàn bà đợi ở bến xe.

Giới thiệu sách

Có một thời ở Chợ Lớn: Ký ức vàng son về Chợ Lớn qua lăng kính của Phạm Công Luận

Published

on

Có một thời ở Chợ Lớn – tác phẩm nghiên cứu văn hóa mới nhất của nhà báo Phạm Công Luận do Phương Nam Book phát hành – đã mở ra cánh cửa thời gian đưa người đọc trở về Chợ Lớn của những ngày xưa cũ.

Sau thành công của những tác phẩm như bộ sách Sài Gòn – Chuyện đời của phố (5 tập), Hồn đô thị, Sài Gòn – Gia Định – Chợ Lớn: Ký Ức Rực Rỡ, Phạm Công Luận tiếp tục khai thác đề tài đô thị Sài Gòn, nhưng lần này tập trung vào một khu vực đặc thù là Chợ Lớn. Tiếp nối Hồi ức Phú Nhuận, Có một thời ở Chợ Lớn là tác phẩm thứ hai của Phạm Công Luận được triển khai theo hướng đặt trọng tâm vào một mảnh ghép nhỏ đã góp phần tạo nên bức tranh lớn về Sài Gòn.

Không chỉ khái quát toàn cảnh về lịch sử hình thành và phát triển, Có một thời ở Chợ Lớn còn khắc họa sinh động đời sống thường nhật, văn hóa, tinh thần của cộng đồng người Hoa qua nhiều thế hệ ở Chợ Lớn. Từng trang sách như những thước phim quay chậm, tái hiện lại không gian Chợ Lớn nhộn nhịp, những con hẻm chằng chịt, những gánh hàng rong, quán ăn thơm lừng hương vị đặc trưng và cả những con người đã làm nên linh hồn của vùng đất này.

Chuyện đời, chuyện phố giữa lòng Chợ Lớn

Có một thời ở Chợ Lớn được xây dựng dựa trên những câu chuyện mà tác giả ghi chép lại trong quá trình tìm hiểu, tiếp xúc với cộng đồng người Hoa tại Chợ Lớn. Những mẩu chuyện nhỏ, những chi tiết đời thường được tái hiện một cách sinh động, tạo nên góc nhìn toàn cảnh về cuộc sống của người Hoa ở Chợ Lớn. Từ những người buôn bán nhỏ lẻ, những người lao động chân tay, cho đến những trí thức, nghệ sĩ, doanh nhân thành đạt, mỗi người đều có một câu chuyện riêng, góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú của cộng đồng.

Qua ngòi bút tài hoa và sự am hiểu sâu sắc, Phạm Công Luận đã tái hiện lại Chợ Lớn như một địa danh thân thương, một vùng đất giao thoa văn hóa, một dòng chảy lịch sử cuộn trào giữa lòng Sài Gòn hoa lệ. Nơi đây, cộng đồng người Hoa đã nhập cư, rồi phát triển, tạo nên một bản giao hưởng đa âm sắc với những nét văn hóa độc đáo, nền ẩm thực phong phú và những câu chuyện đời thường thấm đẫm tình người.

Trong những bài viết như Chuyện đời mái chín Oai Hên, Tìm về gốc tích ông bá hộ xường – Lý Tường Quang, Học người Hoa cách làm ăn, Phạm Công Luận đã khéo léo lồng ghép những câu chuyện cá nhân vào bối cảnh lịch sử, văn hóa của Chợ Lớn, giúp người đọc hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của vùng đất này. Những câu chuyện về những ngày đầu nhập cư gian khó, những nỗ lực vươn lên trong cuộc sống của người Hoa, những nét văn hóa đặc trưng được tái hiện một cách chân thực, tạo nên sự đồng cảm và xúc động cho người đọc.

Thông qua những câu chuyện đời thường, Phạm Công Luận đã gửi gắm thông điệp về sự quan trọng của tình làng nghĩa xóm, của sự đoàn kết, tương thân tương ái trong cộng đồng. Đây là những giá trị truyền thống quý báu mà người Hoa luôn gìn giữ và phát huy.

Hương vị Chợ Lớn thấm đẫm ký ức

Ẩm thực Chợ Lớn là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa của vùng đất này. Trong Có một thời ở Chợ Lớn, Phạm Công Luận đã dành nhiều bài viết để giới thiệu về những món ăn đặc trưng, những hương vị độc đáo của Chợ Lớn. Từ những món ăn đường phố bình dân như bột chiên, bánh hẹ, chè… đến những món ăn cầu kỳ, tinh tế trong các nhà hàng sang trọng như nhà hàng Ái Huê Đệ Nhất Tửu Lâu, nhà hàng Bách Hỉ – tất cả đều được tác giả miêu tả một cách chi tiết và hấp dẫn.

Những bài viết như Những tiệm trà sâm và bức tượng gỗ tiệm Vạn Tế Đường, Xóm cũ thơm mùi thính rang, Món ăn Hoa trong mắt một người Hoa, Ăn rong Chợ Lớn sẽ đưa người đọc bước vào thế giới ẩm thực phong phú, đa dạng của Chợ Lớn. Phạm Công Luận không chỉ miêu tả hương vị món ăn mà còn kể những kỷ niệm gắn liền, khiến cho mỗi món ăn đều trở nên gần gũi, thân thương.

Thông qua đó, người đọc sẽ được trải nghiệm một hành trình ẩm thực thú vị qua những trang sách, khám phá nhiều bí quyết chế biến, những câu chuyện thú vị đằng sau mỗi món ăn. Hương vị Chợ Lớn không chỉ là sự hòa quyện của các loại gia vị, mà còn là sự kết tinh của văn hóa, lịch sử và tâm hồn người Hoa nơi đây.

Chợ Lớn: Nơi giao thoa văn hóa Việt - Hoa

Không chỉ dừng lại ở việc miêu tả những nét văn hóa đặc trưng của người Hoa, Phạm Công Luận còn phân tích sâu về ý nghĩa, nguồn gốc. Tác giả giải thích rõ ràng những khác biệt trong văn hóa của các nhóm người Hoa khác nhau như người Quảng Đông, người Triều Châu, người Phúc Kiến, người Hải Nam, người Hẹ, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện hơn về văn hóa Chợ Lớn.

Có một thời ở Chợ Lớn còn nói về sự giao thoa văn hóa giữa người Việt và người Hoa. Phạm Công Luận đã khéo léo trong việc tái hiện quá trình này diễn ra một cách tự nhiên, hài hòa, làm phong phú thêm đời sống văn hóa của cả hai cộng đồng. Tác giả chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt trong văn hóa của hai dân tộc, đồng thời nhấn mạnh sự tôn trọng và học hỏi lẫn nhau.

Từ đó, Chợ Lớn hiện lên như một minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa thành công. Nơi đây, người Việt và người Hoa cùng chung sống, cùng làm việc, cùng chia sẻ những giá trị văn hóa. Họ ảnh hưởng lẫn nhau trong ngôn ngữ, ẩm thực, kiến trúc, lối sống,... tạo nên một nét văn hóa đặc trưng riêng của Chợ Lớn. Phạm Công Luận đã sử dụng nhiều ví dụ cụ thể để minh chứng cho luận điểm của mình: từ những món ăn đường phố đến những ảnh hưởng ngôn ngữ mang đậm dấu ấn của cả hai nền văn hóa.

Có một thời ở Chợ Lớn như một lời tri ân đến những người đã góp phần tạo nên một Chợ Lớn phồn hoa, đa dạng và đầy sức sống. Đây là một cuốn sách đáng đọc cho những ai yêu mến Sài Gòn, muốn tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và con người của vùng đất Chợ Lớn.

***

Trích đoạn

Đến giờ, tôi vẫn thấy khi nói thằng “phì lũ” sướng hơn là gọi thằng mập hay thằng béo, “láng coóng” nghe đã hơn sáng trưng. Những từ gọi tên món ăn như phá lấu, há cảo, hoành thánh, xí quách… thì không từ tiếng Việt nào thay thế được, vì nó đã được dung nạp vào tiếng Việt, trong ngôn ngữ nói của người Việt miền Nam. Khi nhắc đến những từ này, không ai nghĩ mình đang nói tiếng Hoa…

(Trích Những từ ngữ nổi trôi)

Kinh Tàu Hủ có một nhánh phía bên phải ngả sang khu vực nay là bệnh viện Chợ Rẫy tạo thành một vùng lầy lội. Tại vùng này, người Tiều nghèo khổ đã tận dụng những khoảnh đất cao để trồng rau làm rẫy. Nhờ tính cần cù của họ, vùng đất lầy lội này được cải tạo thành một khu trồng rau lớn cung cấp rau xanh cho cả Chợ Lớn và Bến Nghé…

(Trích Rẫy Tiều)

***

Về tác giả

Nhà báo Phạm Công Luận là tác giả của những tựa sách gây tiếng vang và được tái bản nhiều lần như Nếu biết trăm năm là hữu hạn, Những lối về ấu thơ, Chú bé Thất Sơn. Không chỉ nổi bật trong thể loại tản văn, ông còn là một cây bút gạo cội sở hữu lượng tác phẩm dồi dào, mang đến cho độc giả nhiều tập sách chuyên khảo, hồi ký về Sài Gòn giàu giá trị như Sài Gòn – Chuyện đời của phố (5 tập), Phong vị báo xuân xưa, Sài Gòn – Ngoảnh lại trăm năm…

***

Thông tin tác phẩm

  • Tựa chính: Có một thời ở Chợ Lớn
  • Tác giả: Phạm Công Luận
  • Thể loại: Văn hóa – Tham khảo
  • Giá bìa: 299.000đ (Bìa mềm); 399.000đ (Bìa cứng)
  • Sách do Phương Nam Book và NXB Văn hóa Dân tộc liên kết xuất bản
Đọc bài viết

Book trailer

F5 bản thân năm 2025 cùng những cuốn sách giúp bạn khai mở tiềm năng

Published

on

Năm mới đến, ai cũng mong muốn một khởi đầu mới mẻ, tích cực và đầy năng lượng. Còn gì tuyệt vời hơn khi bắt đầu năm 2025 bằng việc đọc những cuốn sách kỹ năng truyền cảm hứng, giúp bạn định hình mục tiêu, phát triển bản thân và hướng tới một cuộc sống tốt đẹp?

Bookish xin giới thiệu đến bạn đọc 9 cuốn sách kỹ năng đặc biệt hữu ích để đọc vào thời điểm đầu năm mới, hứa hẹn sẽ mang đến cho bạn những góc nhìn mới, những bài học quý giá và động lực để chinh phục những mục tiêu trong năm mới. Từ việc xây dựng thói quen tốt, quản lý tài chính, rèn luyện sự kiên cường cho đến việc phát triển trí tuệ cảm xúc, tư duy lớn và đột phá bản thân, những cuốn sách này sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy trên hành trình phát triển của bạn.

Dưới đây là 9 cuốn sách kỹ năng được Bookish tuyển chọn, hy vọng sẽ mang đến cho bạn nguồn cảm hứng và động lực để bắt đầu một năm mới tràn đầy năng lượng và thành công:

1. Atomic Habits – Thay Đổi Tí Hon, Hiệu Quả Bất Ngờ

Tác phẩm Atomic Habits của James Clear không chỉ bàn về việc xây dựng thói quen mà còn là cẩm nang hướng dẫn độc giả thiết kế một hệ thống để cải thiện bản thân từng ngày. Thay vì tập trung vào việc đặt mục tiêu, cuốn sách nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc xây dựng những thói quen nhỏ, tích cực và lặp lại đều đặn.

Thông qua việc áp dụng bốn quy luật đơn giản: làm cho nó hiển nhiên, làm cho nó hấp dẫn, làm cho nó dễ dàng và làm cho nó thỏa mãn, người đọc có thể tạo ra những thay đổi tích cực bền vững trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, từ sức khỏe, công việc đến các mối quan hệ. Cuốn sách cung cấp nhiều ví dụ thực tế, dễ hiểu và áp dụng, giúp bạn từng bước xây dựng những thói quen tốt và loại bỏ những thói quen xấu, từ đó đạt được những mục tiêu lớn lao.

2. Thịnh Vượng – Con Đường Dẫn Đến Sự Giàu Có Và Sung Túc Từ Bên Trong

Thịnh Vượng mang đến một cái nhìn hoàn toàn mới về sự giàu có và sung túc. Deepak Chopra cho rằng, thịnh vượng không chỉ đơn thuần là tiền bạc mà còn là sự viên mãn về thể chất, tinh thần và cảm xúc. Cuốn sách hướng dẫn độc giả kết nối với nguồn năng lượng vô tận bên trong, khai thác tiềm năng sáng tạo và thu hút sự giàu có vào cuộc sống.

Thông qua việc thực hành các nguyên tắc tâm linh và khoa học, người đọc có thể thay đổi tư duy, niềm tin và hành động để tạo ra sự thịnh vượng đích thực. Thịnh Vượng là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ, giúp bạn nhận ra giá trị đích thực của bản thân – từ đó, sống một cuộc đời đầy ý nghĩa.

3. Vươn Lên Từ Nghịch Cảnh – Rèn Tính Kiên Cường Mỗi Ngày

Cuộc sống không phải lúc nào cũng bằng phẳng, và việc đối mặt với nghịch cảnh là điều không thể tránh khỏi. Vươn Lên Từ Nghịch Cảnh của Chrissie Mowbray và Karen Forshaw sẽ trang bị cho độc giả những công cụ và kỹ năng cần thiết để vượt qua khó khăn và trở nên mạnh mẽ hơn.

Vươn Lên Từ Nghịch Cảnh cung cấp một bộ công cụ hoàn chỉnh, bao gồm các bài tập thực hành, những câu chuyện truyền cảm hứng và các chiến lược cụ thể để rèn luyện tính kiên cường. Thông qua đó, người đọc sẽ học được cách chấp nhận và thích nghi với thay đổi, xây dựng lòng tự tin, quản lý cảm xúc, tìm thấy ý nghĩa trong những thử thách.

4. Metahuman – Siêu Nhân Loại: Mở Khóa Tiềm Năng Vô Hạn Trong Bạn

Metahuman là một hành trình khám phá bản thân đầy thú vị và sâu sắc. Trong sách, Deepak Chopra hướng dẫn độc giả vượt qua những giới hạn của bản thân để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.

Metahuman – Siêu Nhân Loại kết hợp kiến thức khoa học và tâm linh để giải thích cách thức hoạt động của tâm trí và cơ thể, từ đó giúp người đọc khai phá sức mạnh nội tại và đạt được những thành tựu phi thường. Độc giả sẽ học được cách vượt qua những rào cản tâm lý, kết nối với trực giác và sáng tạo.

5. Thiết Kế Một Cuộc Đời Đáng Sống

Tác phẩm Thiết Kế Một Cuộc Đời Đáng Sống áp dụng tư duy thiết kế sản phẩm vào việc định hướng và xây dựng cuộc sống. Tác giả Bill Burnett và Dave Evans sẽ cung cấp một bộ khung tư duy và các công cụ thực tế để giúp độc giả khám phá đam mê, xác định giá trị cốt lõi và thiết kế một cuộc đời phù hợp với bản thân. Thiết Kế Một Cuộc Đời Đáng Sống sẽ giúp người đọc học cách tư duy sáng tạo, thử nghiệm và điều chỉnh để tìm ra con đường sự nghiệp và lối sống lý tưởng.

6. 10 Bước Để Có Cuộc Sống Trọn Vẹn

Trong 10 Bước Để Có Cuộc Sống Trọn Vẹn, Dale Carnegie chia sẻ những bài học kinh điển về nghệ thuật sống và giao tiếp. Cuốn sách cung cấp những lời khuyên thiết thực, giúp độc giả xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp, giao tiếp hiệu quả, kiểm soát căng thẳng để sống một cuộc đời hạnh phúc và trọn vẹn hơn.

Từ việc làm chủ nghệ thuật giao tiếp, xây dựng sự tự tin đến khả năng lãnh đạo và tạo ảnh hưởng, 10 Bước Để Có Cuộc Sống Trọn Vẹn sẽ trang bị cho người đọc những kỹ năng thiết yếu để thành công trong cuộc sống.

7. EQ Đỉnh Cao: Thay Đổi Thói Quen, Làm Chủ Cuộc Đời

EQ Đỉnh Cao khẳng định tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc (EQ) trong việc đạt được thành công và hạnh phúc. Travis Bradberry cung cấp những chiến lược cụ thể, giúp độc giả nhận biết, hiểu và quản lý cảm xúc của bản thân và của người khác. Người đọc sẽ học được cách củng cố sự tự nhận thức, kiểm soát cảm xúc, động viên bản thân và xây dựng các mối quan hệ hiệu quả. EQ Đỉnh Cao là chìa khoá để bạn làm chủ cuộc đời và đạt được những mục tiêu mình mong muốn.

8. Think Big – Bước Chuyển Thần Kỳ Trong Sự Nghiệp Bắt Đầu Từ Nghĩ Lớn

Trong tác phẩm Think Big, Tiến sĩ Grace Lordan khuyến khích độc giả phá vỡ những giới hạn tư duy và dám nghĩ lớn để đạt được những bước tiến vượt bậc trong sự nghiệp. Cuốn sách cung cấp những chiến lược và lời khuyên thiết thực, giúp người đọc phát triển tư duy chiến lược, nâng cao khả năng giải quyết vấn đề và tạo dựng sự nghiệp thành công. Thông qua đó, độc giả sẽ học được cách xác định mục tiêu lớn, vượt qua nỗi sợ hãi và kiên trì theo đuổi đam mê.

Think Big là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, giúp người đọc mở ra những cơ hội mới và đạt được những thành tựu đáng kinh ngạc.

9. Disrupt Yourself – Đột Phá Bản Thân

Đột Phá Bản Thân là cuốn sách thách thức độc giả bước ra khỏi vùng an toàn và chủ động tạo nên những thay đổi tích cực trong cuộc sống. Tác giả Whitney Johnson khuyến người đọc liên tục học hỏi, phát triển kỹ năng mới và thích nghi với sự thay đổi của thế giới. Bạn sẽ học được cách nhận diện những cơ hội mới, vượt qua nỗi sợ thất bại và tạo ra bước đột phá trong sự nghiệp lẫn cuộc sống. Đột Phá Bản Thân là lời kêu gọi hành động mạnh mẽ, giúp người đọc làm chủ tương lai, hướng đến một cuộc sống ý nghĩa với nhiều điều tích cực hơn.

Kodaki

Đọc bài viết

Giới thiệu sách

Hành Trình Người Viết – Kim chỉ nam cho nghệ thuật kể chuyện

Published

on

Từ sử thi Hy Lạp cổ đại đến các bom tấn Hollywood hiện đại, dường như có tồn tại một sợi dây liên kết vô hình giữa những câu chuyện hấp dẫn nhất mọi thời đại. Trong cuốn sách kinh điển dành cho giới viết lách Hành trình người viết, Christopher Vogler đã giải mã bí ẩn này, mang đến cho người đọc một bản đồ chi tiết về Hành Trình Anh Hùng – một mô hình cốt truyện đã được chứng minh qua thời gian. Dựa trên công trình nghiên cứu của tác giả Joseph Campbell về thần thoại, Vogler đã chắt lọc, áp dụng những khái niệm này vào thế giới điện ảnh và văn học đương đại, tạo ra một công cụ đắc lực cho cho những ai muốn viết nên câu chuyện chạm đến trái tim người đọc.

***

Khám phá 12 chặng đường biến đổi số phận của người anh hùng

Trong Hành trình người viết, Vogler đã khéo léo chia hành trình của người anh hùng thành 12 giai đoạn, mỗi giai đoạn tượng trưng cho một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời nhân vật và đóng góp vào sự phát triển tổng thể của câu chuyện. Từ Thế Giới Bình Phàm, nơi cuộc sống của Anh Hùng vẫn còn yên bình, cho đến Tiếng Gọi Phiêu Lưu, đánh dấu bước chân đầu tiên vào thế giới mới đầy bí ẩn, mỗi bước đi đều được Vogler phân tích tỉ mỉ, chỉ ra những thử thách, cơ hội và biến đổi tâm lý mà Anh Hùng phải đối mặt. Sự sắp xếp logic và mạch lạc của 12 giai đoạn này giúp người viết dễ dàng nắm bắt, vận dụng vào quá trình sáng tác.

Việc thấu hiểu 12 giai đoạn này, như được trình bày trong Hành trình người viết, không chỉ giúp người viết tạo ra một cốt truyện chặt chẽ, lôi cuốn mà còn hỗ trợ đắc lực trong việc xây dựng nhân vật một cách sâu sắc và thuyết phục. Mỗi giai đoạn là một thử thách, một cơ hội để Anh Hùng vượt qua giới hạn của bản thân, đối mặt với nỗi sợ hãi và khám phá những tiềm năng tiềm ẩn. Vogler không chỉ đơn thuần liệt kê các giai đoạn mà còn đi sâu vào phân tích ý nghĩa tâm lý đằng sau mỗi bước đi, giúp người viết thấu hiểu động cơ, suy nghĩ và sự biến đổi nội tâm của nhân vật.

Mặc dù Hành trình người viết cung cấp một khuôn khổ rõ ràng, việc áp dụng 12 giai đoạn của Hành Trình Anh Hùng không đồng nghĩa với việc gò bó sự sáng tạo của người viết. Vogler khuyến khích người viết sử dụng khuôn khổ này như một công cụ hỗ trợ, một la bàn định hướng trên hành trình sáng tác, chứ không phải là một công thức cứng nhắc để máy móc tuân theo. Sự linh hoạt, sáng tạo và cá tính riêng của người viết vẫn là yếu tố quyết định để tạo nên những câu chuyện độc đáo.

Sách Hành trình người viết có nhiều câu hỏi thực hành giúp người đọc rèn luyện kỹ năng viết lách.

Giải mã sức mạnh từ các nhân vật cổ mẫu

Không chỉ dừng lại ở việc phân tích hành trình câu chuyện, Hành trình người viết còn dành một phần quan trọng để khám phá thế giới đa dạng của các nhân vật cổ mẫu, từ Anh Hùng, Người Từng Trải, Bóng Tối cho đến Kẻ Thay Hình Đổi Dạng. Vogler giải thích rõ ràng vai trò của từng cổ mẫu trong việc thúc đẩy cốt truyện, tạo sự xung đột và định hình nên bức tranh tổng thể của câu chuyện. Việc hiểu rõ các cổ mẫu, theo cách mà Hành trình người viết trình bày, giúp người viết xây dựng một hệ thống nhân vật phong phú, đa chiều, góp phần làm tăng sức hấp dẫn và giá trị nhân văn cho tác phẩm.

Vogler nhấn mạnh rằng mỗi cổ mẫu đều mang một ý nghĩa tượng trưng sâu sắc, phản ánh những khía cạnh khác nhau của tâm lý con người và xã hội. Ví dụ, Anh Hùng đại diện cho lòng dũng cảm, sự hy sinh và khát vọng chinh phục, trong khi Người Từng Trải tượng trưng cho trí tuệ, kinh nghiệm và sự dẫn dắt. Thông qua việc khai thác những tầng ý nghĩa này, người viết có thể tạo ra những nhân vật không chỉ có chiều sâu tâm lý mà còn có sức sống mãnh liệt, dễ dàng gây được sự đồng cảm và cộng hưởng nơi người đọc.

Tuy nhiên, Hành trình người viết không khuyến khích người viết rập khuôn theo những mô tả cổ mẫu có sẵn. Vogler cho rằng việc phá vỡ những khuôn mẫu truyền thống, tạo ra các biến thể độc đáo và phù hợp với câu chuyện của mình là điều cần thiết. Việc kết hợp những cổ mẫu hoặc đảo ngược vai trò có thể tạo nên những bất ngờ thú vị, làm mới câu chuyện và mang đến cho người đọc những trải nghiệm khác biệt.

***

Áp dụng những tri thức cổ xưa về thần thoại vào nghệ thuật kể chuyện hiện đại

Hành trình người viết không chỉ tập hợp các lý thuyết đã được đúc kết cô đọng, mà còn đưa ra vô số ví dụ minh họa sinh động từ các bộ phim lẫn tác phẩm văn học nổi tiếng. Vogler phân tích cách những nhà làm phim, tác giả tài ba đã vận dụng Hành Trình Anh Hùng và các cổ mẫu nhân vật để tạo nên những tác phẩm kinh điển như: Star Wars, Chúa tể của những chiếc nhẫn. Những ví dụ cụ thể này giúp người đọc dễ dàng hình dung để áp dụng các nguyên tắc vào tác phẩm của mình một cách hiệu quả.

Trong Hành trình người viết, Vogler cũng chia sẻ những kinh nghiệm thực tế của bản thân khi đánh giá kịch bản tại Hollywood. Ông kể lại nhiều câu chuyện thú vị về việc áp dụng Hành Trình Anh Hùng vào quá trình phát triển kịch bản, những khó khăn gặp phải và cách ông đã vượt qua. Những chia sẻ chân thực và gần gũi này không chỉ mang tính thực tiễn cao mà còn truyền nguồn cảm hứng lớn lao cho bất kỳ ai đang theo đuổi con đường sáng tác.

Không chỉ là tác phẩm về kỹ thuật viết, Hành trình người viết còn là chặng đường khám phá bản thân và thế giới xung quanh thông qua lăng kính của những câu chuyện. Vogler đã khéo léo bắc cầu nối giữa những tri thức cổ xưa về thần thoại và nghệ thuật kể chuyện hiện đại, để giúp người viết trang bị được thêm nhiều công cụ hữu ích trong quá trình xây dựng câu chuyện. Dù là một nhà văn chuyên nghiệp, người mới bắt đầu tập viết lách, hay chỉ đơn giản là người yêu thích việc kể chuyện, tác phẩm Hành trình người viết đều sẽ là nguồn cảm hứng và hỗ trợ vô giá cho những ai đang tìm kiếm một người bạn đồng hành đáng tin cậy trên con đường sáng tạo.

Trích đoạn

“Mô hình hành trình 12 chặng đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau như tiếp thị hay thiết kế sản phẩm. Nó như một cẩm nang, giúp dự đoán chính xác những được và mất trước mỗi quyết định khó khăn. Đồng thời cung cấp ngôn ngữ và các phép ẩn dụ, giúp độc giả có cảm giác kiếm soát tốt hơn nỗ lực của bản thân. Rồi dần dà nó trở thành một phần trong cuộc sống của nhiều người, cung cấp cho họ định hướng về đại thể của mọi việc, cách dự đoán và đương đầu với thách thức.”

.

“Tất nhiên là môi trường kể chuyện đã tiến hóa không ngừng trong suốt 25 năm qua. Dù tốt hay xấu, những câu chuyện anh hùng giờ đã chiếm lĩnh thị trường giải trí hấp dẫn trên toàn thế giới, từ trò chơi điện tử cho đến loạt phim sử thi về siêu anh hùng với kinh phí khổng lồ. Việc này không khó giải thích, thậm chí là dễ hiểu ở bất cứ nền văn hóa nào, cộng hưởng với một số khía cạnh của các truyền thuyết và giai thoại địa phương. Bất chấp sự quen thuộc cố hữu, chúng vẫn có cách để làm hài lòng khán giả. Bằng cách liên tục đưa ra hình tượng con người quật cường trước cái chết, chúng thỏa mãn được ước nguyện sâu kín trong lòng khán giả, và dường như họ không bao giờ thấy đủ.”

.

“Những thiên anh hùng ca cũng phục vụ cho sức khỏe tinh thần tập thể, thông qua việc phản ánh xã hội cùng những nhu cầu và khát vọng. Thông qua cách những siêu anh hùng gần như bất diệt, vượt qua trở ngại để chiến thắng, chúng ta thấy được hình ảnh phản chiếu của bản thân, từ đó cân nhắc chiến lược để làm tốt hơn trong cuộc chơi đời mình. Những bản anh hùng ca tạo ra ảnh hưởng, giúp con người hình thành xã hội, thông qua tham chiếu văn hóa để gắn kết mọi người, cung cấp những đức tin chung nhất, phép tắc hành xử và những hình mẫu để noi theo.”

***

Nhận xét của báo chí

“Mỗi lần bắt tay vào dự án mới, tôi đều lướt lại Hành Trình Người Viết. Sách toàn những điều ta đã biết, nhưng được sắp xếp lại vô cùng hữu ích, khi cần cấu trúc câu chuyện lấy ra tham khảo rất tiện. Tôi đọc lần đầu năm 18 tuổi và dùng sách suốt từ bấy đến nay.”

– Jason Segel, diễn viên, biên kịch phim Forgetting Sarah Marshall, Get Him To The Greek

“Hoàn toàn xứng đáng là một quyển kinh điển. Ấn bản kỷ niệm 25 năm của quyển sách thậm chí còn đưa chúng ta đi xa hơn luận đề ban đầu, mang đến những phương thức tư duy mới, rộng hơn, quái hơn, và đều hiệu quả. So với bản gốc, bản mới nhất này bên cạnh tính hữu dụng còn đầy táo bạo và gợi mở. Khuyên bạn nên đọc.”

– Brendan Davis, nhà sản xuất phim Deadgirl, Born To Dance

“Một trong những quyển sách về nghề viết hay nhất mọi thời đại.”

– James Clear, tác giả quyển Atomic Habits

“Một nguồn tham khảo bắt buộc cho bất kỳ nhà làm phim hay biên kịch nào muốn tìm hiểu xem hành trình anh hùng có tính ứng dụng thế nào trong ngành phim. Quyển sách kinh điển mà mọi người kể chuyện cần phải đọc.”

– Alex Ferrari, biên kịch, đạo diễn, tác giả sách, nhà sáng lập Indie Film Hustle

“Để hiểu rõ và tường tận cách một câu chuyện vận hành, tôi luôn lật lại Hành Trình Người Viết. Những nhà phê bình hoặc nghệ sĩ tương lai luôn giữ quyển sách Christopher Vogler bên mình như một cẩm nang. Rõ ràng. Khúc chiết. Tràn đầy cảm hứng.”

– Elliot Grove, nhà sáng lập Raindance Film Festival

“Một kho báu có thể giúp một tay viết đổi đời nhờ chuyển hóa thứ tư duy phức tạp trong sách Joseph Campbell thành những mô tả, giải thích dễ hiểu hơn.”

– Rob Kall, phát hành www.opednews.com, dẫn chương trình The Rob Kall Bottom Up Show

“Giàu ảnh hưởng và toàn diện… Chris Vogler nhắc lại và khai sáng cho chúng ta vì sao những câu chuyện thần thoại lại có thể tồn tại vượt thời gian.”

– Dave Watson, tác giả quyển Walkabout Undone, biên tập viên của Movies Matter

“Xuất chúng! Một hướng dẫn bậc thầy và mạnh mẽ để ta đi xuyên qua thế giới của những huyền thoại, cổ mẫu và cội nguồn của những câu chuyện hay. Một quyển sách lớp lang tinh xảo và có nội dung phong phú.”

– Corinne Bourdeau, chủ tịch và nhà sáng lập 360 Degree Entertainment

Về tác giả

Christopher Vogler là một trong những nhà tư vấn câu chuyện hàng đầu của Hollywood, từng cộng tác với những hãng phim lớn như 20th Century Fox, Walt Disney, Paramount.

Tham gia phát triển kịch bản nhiều phim hoạt hình nổi tiếng của Disney như Aladdin, The Lion King…

Là chủ tịch của Storytech, một công ty tư vấn, đánh giá kịch bản, tiểu thuyết và ý tưởng, giúp các nhà văn, nhà sản xuất và giám đốc hãng phim định hình dự án.

***

Về dịch giả

Dịch giả Trần Minh là Nhà sáng lập Bột Creative Hub, biên kịch, dịch giả, tác giả sách, nhà báo.

Các tác phẩm tiêu biểu:

Mike Tyson – Sự Thật Trần Trụi (dịch năm 2017), Cristiano & Leo – Khổ Luyện & Thiên Tài (dịch năm 2020), Vẫy Vùng Giữa Vũng Lầy (dịch năm 2021), Lưỡi Lam Lẳng Lơ (dịch năm 2022)…

• Phim Tiệc Trăng Máu (viết năm 2020), phim Mai (viết năm 2024)…

Sài Gòn Hay Ta! (Xuất bản cùng Thăng Fly năm 2022).

Kodaki.

Đọc bài viết

Cafe sáng