Trà chiều

Game of Thrones (Trò Chơi Vương Quyền) – Từ người hùng đến hư vô

Published

on

From zero to hero – đó là những suy nghĩ chủ đạo của tôi trong phần lớn thời gian theo dõi hành trình của Dany. Gần như những suy nghĩ này không thay đổi cho đến khi tôi chạm phải kết thúc sau cùng. Đoạn kết tối hậu ấy không chỉ thay đổi toàn bộ cục diện của Game of Thrones, nó cũng đảo chiều toàn bộ tâm tư tình cảm của tôi dành cho các nhân vật nhưng có lẽ là ít theo hướng mong muốn của George R.R. Martin hoặc Dumb và Dumber (cho phép tôi bất nhã tạm gọi hai nhà biên kịch đại tài của chúng ta với biệt danh trìu mến như vậy).

Ba lần bị spoil

Long Shot

Khi khởi sự xem GOT vào những ngày đầu tiên của mùa hè năm nay, tôi xác định sẽ tự phân tích xem những điểm nổi tiếng ở GOT mà mọi người vẫn thường hay ca ngợi thực hư thế nào, những đánh giá đúng đến bao nhiêu: rằng kịch bản thông minh, ngập tràn twist, series rất chịu khó giết nhân vật để thay máu mới… Tôi muốn một lần nữa cố gắng xem phim với lí trí như ngày xưa. Lẽ dĩ nhiên, một trong những nỗi khổ khi sống ở thời đại công nghệ thông tin mà bạn xem phim chậm hơn đại đa số khán giả gần một thập kỉ thì chuyện bị spoil là không thể tránh khỏi. Giống như câu ngụ ngôn “khi bạn không nhận thức điều gì đó, nó không tồn tại” và ngược lại, một khi bạn đã có nhận thức về nó, đi đâu bạn cũng sẽ thấy nó – thứ mà ngày xưa dù ở ngay trước mắt, bạn cũng không để ý. Trong trí nhớ mơ hồ, tôi có cảm giác rằng trước đây mình đã xem rất nhiều phim đề cập đến GOT hoặc có tình tiết nhân vật bàn luận, trao đổi về GOT. Những khi ấy, vì chưa xem một tập GOT nào nên tôi không hề bị spoil, việc phải tri nhận nội dung của bộ phim gốc mình đang xem đã đủ khiến trí não tôi bận bịu để quên đi những chi tiết hé lộ tác phẩm khác mà nó đề cập trong vài tình tiết không quan trọng. Thế nhưng, từ mùa hè năm nay, mọi chuyện đã bắt đầu đổi khác. Với ý thức rằng GOT chiếm được cảm tình của phần đông khán giả vì tình tiết bất ngờ, tôi cố gắng tránh bị spoil trong quá trình xem phim đến mức tối đa bằng cách không bao giờ search từ khóa “Game of Thrones” trên Google hay Youtube dù là để tìm hình hay nhạc, vì tôi sợ các công cụ thông minh này sẽ ghi nhớ lịch sử tìm kiếm của tôi và sau đó, trong quá trình tôi tìm kiếm một thứ gì khác, nó sẽ vô tình đề xuất cho tôi các kết quả tìm kiếm có liên quan hoặc tiết lộ một tình tiết quan trọng của GOT. Mọi chuyện khá suôn sẻ khi tôi xem season đầu tiên, nhưng đến vài tập đầu của season 2, dù cẩn thận đến mấy, tôi đã bắt đầu vấp phải cú spoil đầu tiên trong tình huống tôi không mấy ngờ tới. Đó là từ phim hài – lãng mạn Long shot với sự tham gia diễn xuất của Charlize Theron và Seth Rogen. Trải nghiệm xem phim của tôi khá ổn cho đến khi Charlotte Field (Charlize Theron) tâm sự rằng cô đã khóc khi xem cảnh một con rồng của khaleesi hóa thành White Walker – về sau, tôi mới biết rằng đó là chi tiết nằm ở tập cuối cùng của season 7 mà lúc đó, tôi lại chỉ mới xem đến vài tập đầu của season 2. Tâm trạng của tôi lúc đó khá bực bội vì tôi hiểu được sự bất ngờ rúng động của Charlotte, nhưng đồng thời tôi cũng hiểu rằng mình sẽ không còn sửng sốt nữa khi tự thân xem đến tình tiết ấy.

Lần thứ hai, tôi vấp phải cú spoil khác có lẽ là khi xem đến season 3 hoặc 4, trong một ngữ cảnh tôi cũng không thể ngờ tới. Đó là khi tôi đang chat với một người bạn trên Instagram. Tôi chỉ đơn thuần muốn gửi cho bạn biểu tượng “<3”, nhưng bỗng Instagram trả lại một loạt ảnh động các cặp đôi hôn nhau để gợi ý tôi sử dụng. Một trong những hình ảnh đó là cảnh Daenerys và Jon hôn nhau. Tôi sửng sốt và vội vàng tắt màn hình. Ở season 3 hoặc 4, hai nhân vật ấy vẫn chưa gặp nhau. Đến season 7 (tức gần cuối phim), họ mới gặp và yêu nhau. Khi xem vài season đầu của phim, đôi khi tôi cũng hình dung sẽ ra sao nếu Jon và Daenerys gặp nhau? Hai nhân vật dường như ở hai đầu thế giới với điều kiện thời tiết hoàn toàn khác biệt nhưng lại có nhiều điểm tương đồng về mô thức tự sự: cả hai đều xuất thân từ gia đình quý tộc nhưng vì những lí do khác nhau, không được mọi người công nhận và trọng vọng ngay từ đầu, qua những nỗ lực tự thân, dần dần cả hai từng bước đi lên, chiếm được vị trí cao, có được sự tin cậy từ nhiều người trong cộng đồng của họ. Tôi nhớ rằng tôi đã có một linh cảm mơ hồ về tình yêu của hai nhân vật này từ rất sớm, có lẽ ở season 2, vào lúc trước cả khi Jon gặp Ygritte. Việc ảnh gif ấy vô tình spoil tôi đã chính thức xác nhận dự cảm đó. Ở đây, chi tiết spoil này có cả mặt tích cực lẫn tiêu cực. Tích cực ở việc nó giúp tôi có thêm động lực theo dõi phim để xem hai người gặp nhau và phát triển mối quan hệ như thế nào. Tiêu cực ở chỗ nó khiến tôi dự đoán được trước nhiều tình tiết liên đới, chẳng hạn: khi Jon gặp và yêu Ygritte, tôi đã biết thế nào Ygritte cũng phải chết hoặc không còn yêu anh nữa thì Jon mới đến với Daenerys; và khi Jon mất ở cuối season 5, tôi đã đoán chắc Jon sẽ được hồi sinh lại ở season 6.

Fast & Furious Presents: Hobbs & Shaw

Lần thứ ba – cũng là lần sau cuối, tôi vấp phải cú spoil lớn nhất trong sự nghiệp xem phim của mình nói chung khi xem Fast & Furious Presents: Hobbs & Shaw – vào thời điểm ấy, tôi đang xem đến season 6 của GOT. Trong mid credit của Hobbs & Shaw, nhân vật Locke (Ryan Reynolds) đã tiết lộ đoạn kết của GOT trong một tràng dài liên miên bất tận, liến thoắng không ngừng rằng Jon làm tình với cô ruột của mình rồi sau đó giết cô. Tôi đã mong đó không phải là một cái spoil thật nhưng rốt cuộc, mọi thứ đều diễn ra đúng như vậy ở season 7 và trong đại kết cục của season 8. Lẽ đương nhiên nó ảnh hưởng rất nhiều đến việc thưởng thức phim của tôi vì sự bất ngờ không còn nữa. Nhưng tôi đã luôn thưởng thức với hi vọng mọi thứ có thể khác đi.

Một hình tam giác quá bất cân xứng

Giờ đây, sau khi đã xem xong GOT được hơn mười ngày, ngẫm nghĩ lại tôi mới phát hiện cả ba tình tiết bị spoil ấy đều là về Daenerys Targaryen – nàng vốn không phải là nhân vật tôi yêu thích ngay từ đầu. Với tôi, cốt truyện “from zero to hero” đã trở nên quá nhàm chán khi xem nhiều phim Hollywood theo công thức kiểu Save the cat, hơn nữa hàng năm chúng ta còn được nhồi thêm biết bao nhiêu phim của Marvel và Disney với câu chuyện tương tự. Chính vì thế, câu chuyện của Dany và một số nhân vật khác có nội dung gần giống nhau trong GOT như Jon Snow, Arya Stark, Bran Stark (với Arya và Bran thì câu chuyện còn là một dạng coming of age, hình thành dựa trên việc luyện tập kĩ năng)… đã không tạo nên quá nhiều sự yêu thích đặc biệt trong tôi nhưng khi ở trong tổng thể chung của GOT, nó vẫn đủ hấp dẫn để theo dõi. Ngược lại, khi xem GOT, tôi thích các câu chuyện về hành trình sa đọa (descent) hoặc chuộc lỗi (redemption) hơn như câu chuyện của Jaime Lannister, Theon Greyjoy, The Hound (redemption) hoặc Tyrion Lannister (descent)… Một người đang ở vị trí thuận lợi trong cuộc đời họ, có một chỗ đứng và đỉnh cao nhất định rồi dần sa sút; trong vô thức hay bằng sự chủ đích, cố gắng chuộc lỗi, cố gắng vươn lên những điều tốt đẹp hơn trước đây… mô thức này nếu diễn giải dưới dạng hình học sẽ tạo ra một hố lõm, một đường cong có đỉnh nằm phía dưới – nhưng đây cũng chính là hình ảnh của một khuôn miệng cười; vì vậy, trong ngôn ngữ thị giác, nó tượng trưng cho niềm vui sau cùng. Tôi còn nhớ trong lớp học “Mĩ thuật cơ bản” ngày xưa mình từng tham gia ở FPT Arena, thầy phụ trách lớp có nói rằng chính vì lẽ đó, trong tranh tôn giáo vẽ cảnh thân xác Chúa Jesus được môn đồ dìu xuống sau khi đã bị đóng đinh trên Thánh giá, thường bố cục tranh ít khi nào nằm theo một đường cong lõm xuống – đó không phải là chuyện vui. Ngược lại, bố cục luôn nằm theo đường cong trồi lên vốn mang cấu trúc thị giác tương tự một khuôn miệng đang mím môi buồn bã.

Nếu như các câu chuyện khởi nguồn từ sự sa đọa và kết thúc là hành động chuộc lỗi đi theo mô thức đường cong lõm thì ngược lại, các câu chuyện với nhân vật ở xuất phát điểm thấp – cố gắng vươn lên – đạt được thành công – rồi từ trên đỉnh cao rơi xuống hố sâu khôn cùng… lại diễn ra theo đường cong lồi – xét trong ngôn ngữ thị giác, đó đương nhiên là chuyện buồn.

Đáng tiếc thay, câu chuyện của Daenerys Targaryen lại đi theo đường cong lồi. Nàng từ một người dường như không có gì thành một người gần như có tất cả, rồi cuối cùng, mọi thứ bỗng chốc hóa hư không. Dù chúng ta đã được chuẩn bị từ những season trước đó một vài dấu hiệu sơ khởi nhưng vẫn không thể nào thoát khỏi cơn bàng hoàng khi chứng kiến sự điên loạn của nàng bùng phát ở tập 5 season 8. Nếu diễn giải chính xác hơn, Dumb và Dumber đã không cho câu chuyện của nàng đi theo đường parabol lồi mà đi theo hình tam giác có độ dài hai cạnh bên quá chênh lệch nhau. Ta có thể tạm diễn giải rằng lựa chọn này là do hai nhà biên kịch muốn tạo sự bất ngờ sửng sốt, bởi lẽ theo cấu trúc của đường parabol lồi thì quá trình thăng tiến và quá trình sa đọa sẽ đồng đều nhau dẫn đến việc khán giả được chuẩn bị trước quá nhiều nên không bất ngờ nữa. Có thể thấy, sự lựa chọn nào cũng có ưu – khuyết điểm riêng. Tuy nhiên, cá nhân tôi lại hình dung rằng mình thích câu chuyện của nàng đi theo hướng parabol lồi hơn. Tôi nghĩ nó nên là hướng câu chuyện phát triển bởi lẽ theo tâm lí thông thường của con người, không ai tốt lên trong một ngày, cũng không ai tệ hẳn đi trong một đêm. Mọi thứ cần phải có thời gian thích hợp để phát triển. Trong bài báo Game of Thrones’ author George R.R. Martin determined to finish book by 2016 trên tạp chí Entertainment Weekly, tác giả George R.R. Martin cũng từng phát biểu rằng:

“It’s easy to do things that are shocking or unexpected, but they have to grow out of characters. They have to grow out of situations. Otherwise, it’s just being shocking for being shocking. But this is something that seems very organic and natural, and I could see how it would happen.”

“Xây dựng tình tiết sốc hoặc bất ngờ thì rất dễ, nhưng nó phải khởi nguồn từ nhân vật. Nó phải khởi nguồn từ những tình huống. Nếu không thì chỉ đơn thuần là làm sốc để cho sốc thôi. Tuy nhiên, nó phải là thứ gì đó dường như rất hợp lí và tự nhiên mà tôi có thể hình dung sẽ diễn ra như thế nào.”

Tôi nghĩ đây cũng chính là điều GOT đã làm được từ season 1 đến season 5 khi có tác phẩm của Martin làm kim chỉ nam. Khán giả không ngừng bị bất ngờ nhưng đồng thời vẫn không khỏi trầm trồ, thán phục và chấp nhận những tình tiết bước ngoặt ấy. Nguyên nhân là vì Martin đã không bóp méo nhân vật ông tạo ra một cách bất tự nhiên để gây sốc. Các tình tiết bất ngờ diễn ra không phải vì ý định chủ quan của một nhân vật nào mà là hệ quả từ một chuỗi những lựa chọn của nhiều nhân vật liên đới nhau nhưng thoạt tiên, ta sẽ không nhìn ra được tác động qua lại. Điển hình nhất là Red Wedding. Khi thử trả lời câu hỏi vì sao Red Wedding diễn ra, ta sẽ nhận thấy rất nhiều nhân vật liên can trong bức tranh đó. Tuy rằng việc thuật lại sau đây sẽ rất dài nhưng để làm rõ luận cứ cho luận điểm của mình, tôi sẽ tóm tắt một chút. Đầu tiên, nguyên nhân hẳn nhiên là Robb Stark vì anh đã hủy hôn ước với nhà Frey. Nhưng Walder Frey sẽ không vì chuyện đó mà giết Robb ngay – ông có động cơ nhưng chưa đủ mạnh, nếu ông hành động ta sẽ thấy phi lí. Bên cạnh đó, Robb lúc này đang giam giữ Jamie Lannister. Jamie vì muốn về lại bên Cersei đã bất chấp giết người họ hàng của dòng họ mình đến đưa tin, đồng thời giết luôn cả người lính gác nhà Karstark để tẩu thoát. Không được bao lâu thì Jamie bị bắt lại, sau hành động đó dĩ nhiên cả doanh trại, đặc biệt là lãnh chúa Rickard Karstark rất phẫn nộ và muốn giết anh. Nhưng Jamie lại là một con tin chiến tranh quan trọng, đặc biệt là với Catelyn Stark vì bà cho rằng cả Sansa lẫn Arya đều đang còn làm con tin ở King’s Landing. Sợ Jamie bị nhà Karstark giết, bà đã thả Jamie và bắt anh hứa phải đưa hai người con gái của bà quay về nhà an toàn. Quyết định này khiến sự phẫn nộ trong quân đoàn của Robb càng thêm dâng cao, khi qua Riverrun, Rickard Karstark lại giết thêm hai đứa trẻ vô tội nhà Lannister để phần nào nguôi mối thù với dòng họ này. Nhưng hành động đó khiến Robb – một người quá nguyên tắc với những chuẩn mực đạo đức, danh dự đã quyết định xử tử Rickard Karstark bất chấp lời khuyên của người nhà. Việc này khiến Robb bị giảm gần một nửa lượng quân số và buộc phải nghĩ cách để bù lại số lượng hao hụt đó. Ở gần nơi ấy là Twins và nhà Stark nghĩ rằng giao ước ngày xưa với nhà Frey phần nào vẫn có thể cứu chuộc bằng sự thay thế cho vị trí của Robb là người chú Edmure Tully, hôn lễ đã được ấn định với sự chấp thuận của Walder Frey – một người ngay từ đầu Catelyn có cảnh báo với Robb rằng rất tự kiêu, dễ cáu giận và không đáng tin. Cuối cùng, tiệc hôn lễ đã trở thành buổi thảm sát khi lộ ra rằng Walder Frey và Roose Bolton đã phản bội nhà Stark bằng cách lập liên minh với Tywin Lannister. Kết quả, Walder Frey cai quản Riverrun, Roose Bolton có được Winterfell, cả hai đều có thêm sự bảo trợ từ gia tộc hùng mạnh Lannister.

Như vậy, khi nhìn lại toàn bộ chuỗi sự kiện dẫn đến Red Wedding, ta có thể thấy câu trả lời sẽ là những cái tên: Robb Stark, Catelyn Stark, Rickard Karstark, Tywin Lannister, Jamie Lannister, Walder Frey, Roose Bolton… Chưa kể, ta còn có thể tính thêm Talisa Maegyr vì đã là nhân tố khiến Robb bội ước, Brienne of Tarth vì đã thề nguyện phục vụ cho Catelyn Stark bởi lẽ nếu không có Brienne thì Catelyn cũng chẳng có ai thân cận đủ tin cậy lẫn khả năng để thực hiện nhiệm vụ hộ tống Jamie về King’s Landing. Như vậy, để một sự kiện bất ngờ là Red Wedding diễn ra, ta có khoảng chín nhân vật cùng tham gia tác động vào. Trong quá trình đó, từng nhân vật vẫn là chính họ và chỉ đơn thuần hành động theo tính cách của họ với những động cơ, lợi ích riêng. Mọi thứ diễn ra rất tự nhiên, không hề để lộ dấu vết khiên cưỡng hay sắp đặt.

Tuy nhiên, khi thử đặt câu hỏi tại sao King’s Landing bị thiêu trụi dù tiếng chuông đầu hàng đã vang lên, ta lại chỉ thu về được một câu trả lời duy nhất: do Daenerys Targaryen đã hóa điên hoặc chí ít về cơ bản, nàng đã thay đổi mục tiêu ưu tiên. Ta lại thử tiếp tục hỏi vì sao Dany đột ngột hóa điên trong thời gian ngắn ngủi như vậy? Ta có thể đưa ra một vài cái tên là lí do như: Cersei Lannister, Tyrion Lannister, Varys, Jon Snow, Viserion, Rhaegal, Missandei, Ser Jorah… nhưng không một lí do nào thật sự thuyết phục ta, kể cả khi đã cộng gộp cùng lúc sự tác động của những lí do này, kể cả khi từ những season trước đó, nàng đã nhiều lần có quyết định độc đoán và chớm bộc lộ dấu hiệu mất lí trí… Tất cả vẫn không đủ vì mọi thứ diễn ra quá nhanh và vội vã một cách hời hợt, không giống với nhịp điệu tiến triển câu chuyện mà Martin đã xây dựng từ những phần trước đó. Tôi không phải nằm về phía ý kiến cho rằng việc Dany hóa điên là bất hợp lí và đang mong chờ phần truyện tiếp theo của Martin ra đời để có một kết cục khác cho nàng. Tôi tin rằng việc Dany hóa điên rồi cuối cùng nàng chết cũng nằm trong dụng ý của chính Martin. Nhưng có lẽ, Martin sẽ xây dựng tiến triển này chậm rãi hơn, phức tạp hơn, hợp lí hơn, cả cái chết của nàng cũng vậy. Chính vì thế, khi được biết thông tin ban đầu HBO vốn mong muốn GOT sẽ có 10 season, mỗi season vẫn là 10 tập nhưng không đạt được thỏa thuận với Dumb và Dumber vì hai nhà biên kịch này nhất quyết dừng lại ở season 8 với 6 tập để dứt áo ra đi, chuyển sang làm dự án phim truyền hình Star Wars cho Disney, tôi không sao tránh khỏi cảm giác buồn bực và tức tối. Khi xem GOT 8, tôi cảm giác rất rõ sự qua loa gấp rút của một người muốn làm cho xong để còn làm những việc khác. Vấn đề lớn nhất của phần cuối là nó phải giải quyết quá nhiều việc quan trọng trong một thời gian rất ngắn ngủi; ở những season trước, ta có thể thấy mỗi season chỉ có một hoặc hai đại sự kiện diễn ra trong 10 tập, nhưng season 8 lại có đến ba sự kiện quan trọng (The Great War, The Last War, cái chết của Daenerys) diễn ra chỉ trong vòng 6 tập. Vì vậy, tôi không thể tránh khỏi cảm giác tiếc nuối như bao người khi nghĩ về GOT. Thật đáng tiếc cho một series huyền thoại đã được nhiều người gầy công xây dựng suốt gần một thập kỉ để rồi nhận kết thúc như vậy. Tính đến thời điểm hiện tại, điểm trên Rotten Tomatoes cho bảy phần trước của GOT luôn nằm ở mức ~ 90%, nhưng phần 8 lại chỉ có 58%. Lẽ ra, chỉ cần chậm rãi và từ tốn hơn, GOT đã để lại nốt nhạc đẹp sau cùng trong lòng khán giả.

Goodbye my Queen

Dù Dany đã bị hai nhà biên kịch cưỡng chết vội vàng ở season cuối nhưng tình cảm tôi dành cho nàng đột nhiên thay đổi, những khoảng trống thờ ơ trước đây bỗng nhiên được lấp đầy bằng sự quan tâm trìu mến và nỗi xót xa. Nhiều ngày trôi qua sau kết thúc tôi đã biết trước khi xem ấy, tôi vẫn không thể tránh khỏi cảm giác bần thần, thẫn thờ. Tôi tự hỏi đi hỏi lại chính mình rằng vì sao nàng hóa điên, vì sao người yêu của nàng có thể dứt khoát, lạnh lùng xuống tay với nàng như thế? Tôi tìm được vài câu trả lời nhưng cũng không thể xoa dịu được chính mình. Bởi lẽ, dù nhanh hay chậm, sớm hay muộn, tôi vẫn có dự cảm rằng kết thúc của nàng sẽ không thay đổi. Nó như một hệ quả tất yếu ngay từ lúc nàng vừa sinh ra. Nó như định mệnh của chính nàng. Tôi xót xa khi mường tượng lại toàn bộ hành trình cuộc đời nàng. Nàng là công chúa của một vương triều đã quá vãng, phải lưu vong cùng người anh trai khinh thường phụ nữ, không tôn trọng chính em gái mình – anh ta bị mù quáng bởi mục tiêu tối thượng duy nhất là giành lại Ngai Sắt. Sau khi anh trai và chồng nàng mất, nàng chẳng còn người thân, nàng hoàn toàn trơ trọi trong thế giới ấy. Niềm an ủi duy nhất là ba con rồng đã bước ra cùng nàng trong lửa và tro tàn. Nàng rất cố gắng nỗ lực để tồn tại, để từ một người gần như chẳng có gì trở thành Mother of Dragons, The Breaker of Chains, Mhysa và cuối cùng là Nữ hoàng. Rồi nàng gặp một người khiến nàng tạm quên đi Ngai Sắt, khiến nàng chấp nhận dự phần vào cuộc chiến rất xa xôi ở phương Bắc vốn không có trong kế hoạch ban đầu của nàng dù khi ấy nàng đã ở rất gần phương Nam, khiến nàng mất đi quân lực và những thân hữu tin cậy nhất…, những mất mát đó xứng đáng được đáp trả bằng một tình yêu lớn lao từ đối phương. Nhưng qua những gì thể hiện trên màn ảnh, Jon cho tôi thấy rằng anh là một người yêu vô cùng hời hợt, quá thiếu sự nồng ấm sẻ chia và quá thừa lí trí, những mối bận tâm bao đồng. Khi ngẫm nghĩ lại, tôi nhận ra Jon chưa bao giờ làm được điều gì cho Dany ngoài những phút ái ân ban đầu. Về sau, anh chỉ luôn miệng nói: “She is/ You’re my Queen,” quan tâm ý kiến của người ngoài hơn là của nàng, anh cũng bỏ mặc nàng mà không an ủi sau những mất mát lớn lao ở trận The Great War; khi biết nàng là cô ruột của mình, anh cũng bắt đầu gượng gạo trong việc thể hiện tình cảm, điều đó minh chứng tình yêu của anh không đủ lớn để vượt qua chuẩn mực đạo đức anh tự gò mình vào. Khi nàng van xin anh đừng tiết lộ sự thật về thân thế anh cho Sansa, Arya và đồng thời yêu cầu Bran, Sam giữ bí mật, anh đã khước từ nguyện vọng của nàng với lí do họ là người nhà của anh, anh cần phải cho họ biết. Trong một clip trên Youtube đăng lại trích đoạn này, có bình luận của một khán giả khiến tôi chú tâm, đại ý của bình luận đó là: “Khi Jon từ chối Dany vì anh bảo Sansa, Arya là người nhà của anh, tôi ước gì Dany đã nói với anh rằng ‘Em cũng là người nhà của anh mà.’” Đó là một sự thật cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, đúng về lí trí lẫn tình cảm. Dany là cô ruột của Jon, đồng thời cũng là người anh yêu – nhưng hai thực tế này cộng gộp lại với nhau vẫn không đủ khiến anh thấy Dany thực sự là người nhà để có thể bỏ qua lí trí và tận hiến trong tình yêu ấy. Nếu người yêu của Dany là Jamie, có lẽ nàng đã không chết như thế.

Tôi biết rằng Jon chỉ đang làm điều anh tin là đúng, nhưng xét trên khía cạnh tâm lí con người bình thường, hành động đó lại thiếu tính thuyết phục. Game of Thrones vốn nổi tiếng ở việc đã xây dựng được chiều sâu tâm lí phức tạp cho nhân vật; ở thế giới của GOT, không ai hoàn toàn tốt, cũng không ai hoàn toàn xấu. Thế nhưng, cách season 8 kết thúc cho thấy rằng Jon không phát triển được tâm lí cũng như thay đổi bất cứ điều gì về quan điểm, cách đối nhân xử thế dù đã trải qua biết bao sự kiện khốc liệt. Hầu như tất cả những nhân vật trong GOT đều trải qua một hành trình trưởng thành, ta thấy được sự thay đổi của họ nhưng lại không nhận ra chút khác biệt nào từ Jon qua mỗi mùa, anh như một khối bất động phẳng lì đứng trơ trong tuyết năm này qua tháng nọ dù thậm chí tuyết còn có thể tan rã thành nước hoặc đông cứng thành khối băng, nhưng Jon thì không. Cũng như nhiều người, trong một thế giới đầy rẫy sự dối trá như GOT, ban đầu tôi cũng đã thích một người chân thành, thẳng thắn, ưu tiên lợi ích nhân loại hơn là lợi ích cá nhân như Jon. Nhưng đồng thời, tôi cũng đã trông đợi sự trưởng thành hay thay đổi của Jon khi các quan điểm anh cho là đúng đắn bị thách thức. Tuy nhiên, sau khi đã bị đồng đội phản bội, giết rồi được hồi sinh, anh vẫn là Jon của ngày hôm qua. Điều đó khiến tôi bắt đầu chán nản. Thậm chí, giống như nhân vật Beric Dondarrion từng giải bày rằng mỗi lần được hồi sinh, ông lại thấy mình yếu đi một chút; tôi cũng nhận ra điều tương tự ở Jon nhưng không phải về mặt thể lực mà là về mặt trí tuệ và tình cảm. Jon dường như dễ bị tác động bởi ý kiến của người khác hơn, cứng nhắc hơn trong những lựa chọn của mình mà không suy tính trước sau (trong tập thuyết phục Cersei lập giao ước đình chiến, chính Dany cũng có phần phiền lòng khi anh cứ một mực nhắc với Cersei rằng Dany mới là nữ hoàng của anh)… Với những lí do này, Jon cùng Tyrion Lannister trở thành nhân vật ban đầu tôi vốn yêu thích nhưng khi kết thúc, bỗng hóa căm ghét. Cả hai đúng là “bastard” theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Tôi còn giận Jon vì dường như anh chưa từng đề cập với Dany về sự tồn tại của Aemon Targaryen. Nếu như nàng biết rằng một người chú của mình vẫn còn sống sau cuộc thảm sát vương triều Targaryen và phục vụ tận tụy ở Night’s Watch phần lớn cuộc đời như thế, biết đâu nàng đã có được chút an ủi, biết đâu những bài học Aemon từng dạy Jon cũng sẽ hữu ích cho Dany. Khi xem GOT, tôi vẫn luôn hi vọng có ngày Dany gặp được Aemon để biết rằng nàng không đơn độc, tôi nóng lòng tưởng tượng cuộc hội ngộ đó sẽ diễn ra như thế nào. Nhưng đáng tiếc rằng khi Dany đến được phương Bắc, chú nàng đã qua đời.

“A Targaryen alone in the world is a terrible thing.”

Khi câu chuyện của Dany kết thúc, tôi mới nhận ra rằng số 0 không chỉ sinh ra người hùng; ngay từ đầu, vốn dĩ số 0 đã có thể tự sinh ra chính nó – một số 0 khác.

From zero to hero.

From hero to ash.

Nhưng chẳng phải đó cũng là cách cuộc đời này vận hành sao? Chúng ta đến thế giới này với hai bàn tay trắng, thậm chí ngay từ lúc đầu còn chưa có hình hài cố định, ta dần định hình mình trong thế giới, và rồi sau cùng, tất cả chúng ta đều trở về cát bụi. Vậy nên, đã đến lúc tôi nói lời tạm biệt.

Tạm biệt Nữ hoàng của tôi.

Tạm biệt một tình yêu phải mất quá lâu tôi mới nhận ra.

***

Bạn có thể tìm đọc sách Trò Chơi Vương Quyền (bản dịch tiếng Việt của Game of Thrones) đã xuất bản ở Việt Nam những tập sau đây:

Click to comment

Viết bình luận

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Book trailer

5 tựa sách cho ngày hè nhàn rỗi

Published

on

By

5-tua-sach-cho-ngay-he-nhan-roi

Từ những cuốn sách phơi bày hậu chứng chiến tranh cho đến những cuốn tiểu thuyết ghi lại thân phận nhỏ bé, mong manh, trôi dạt của con người... Các tác phẩm sau là lựa chọn tuyệt vời cho một ngày hè nhàn rỗi, để tìm thêm lại những phong vị mới.

Đuổi theo ánh sáng – Oliver Stone

Là biên kịch và đạo diễn từng 3 lần đoạt giải Oscar với những tác phẩm nổi tiếng như Express Midnight, Scarface, Salvador, Platoon... cũng như những người ngoại đạo, hành trình vươn đến đỉnh cao trong môn nghệ thuật thứ 7 của Oliver Stone luôn không dễ dàng. Đuổi theo ánh sáng là cuốn hồi ký được ông chắp bút, đưa ta đi từ những ngày đầu tiên ở nước Mỹ huyền diệu, đến tuổi trưởng thành nhiều mới mẻ trong chiến tranh Việt Nam và hành trình nếm mật nằm gai để vươn đến hào quang của Hollywood.

Trong cuốn sách này, ta sẽ thấy bên cạnh một cái tên được ngợi ca cũng là một con người bất toàn, mắc nhiều tội lỗi và cũng có lúc tưởng chừng buông xuôi. Thế nhưng chính quyết tâm, nỗ lực và sức mạnh nội tại đã giúp cho ông vẫn luôn duy trì tình yêu với quỹ đạo đời mình. Đó cũng là một bài học xoay quanh thông điệp luôn luôn vươn lên, từ đó tìm thấy ý nghĩa cho cuộc đời mình.

Với cách viết chân thành, gần gũi, đan kết với nhiều hình tượng, cảnh huống được lấy ra từ các thần thoại cũng như tác phẩm văn chương, phim ảnh nổi tiếng... Đuổi theo ánh sáng không chỉ đơn thuần là một cuốn hồi ký, mà cũng đồng thời là một tác phẩm văn xuôi hấp dẫn về một thời đoạn của tuổi trẻ lạc lối và tuổi trưởng thành không ngừng bỏ cuộc. Một tác phẩm vượt ra khỏi biên giới thể loại để mang đến câu chuyện phổ quát và thông điệp ý nghĩa cho những cá nhân vẫn đang chật vật trên con đường sự nghiệp của bản thân mình.

Gã du đãng chúng ta đang lùng kiếm – Le Thi Diem Thuy

Thuộc thế hệ thứ 2 của những cây bút “di dân”, Gã du đãng chúng ta đang lùng kiếm tuy có dung lượng tương đối khiêm tốn, nhưng nội dung mà nó truyền tải lại vô cùng lớn về mặt cảm xúc cũng như ấn tượng đến từ người đọc. Đó là hành trình tìm lại cội nguồn, xác định bản lai diện mục của một cá nhân với lai lịch “dị thường” qua thứ văn chương đẹp đẽ, thơ mộng với nhiều hình ảnh ám ảnh nối nhau cho đến vô cùng. Le Thi Diem Thuy sở hữu ma thuật của từ ngữ, để nhào nặn nó thành những ấn tượng không thể nào phai.

Cõi người và thân phận ấy cũng mong manh như con bướm suốt đời lưu cữu trong thứ thủy tinh trong suốt và nhìn thấu được. Kiếp người di dân cũng mãi tạc ghi vào mã gene mình ám ảnh về nước, dẫu là cái hồ trong khu dân cư hay thứ nước biển mặn chát của những con thuyền lênh đênh trên biển... thì cũng hình thành ở họ nỗi sợ nguyên thủy về số phận mình và thân phận mình giữa dòng chìm nổi. Le Thi Diem Thuy nắm bắt được chúng một cách tinh tế, và dàn trải ra giữa các trang viết một cách chân thành mà không lên gân.

Về mặt văn chương, Le Thi Diem Thuy cùng Ocean Vuong là 2 nhà văn đại diện cho khả năng nắm bắt được từng khoảnh khắc và cấp đông nó cho đến vĩnh cửu. Gã du đãng chúng ta đang lùng kiếm hay Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian là các tác phẩm có nhiều tầng nghĩa, làm xúc động cả những ký ức cá nhân hay nỗi đau cộng đồng. Và sức ám ảnh ấy sẽ lại khởi đầu mỗi khi những dòng chữ đầu tiên hiện ra và người đọc bị cuốn theo dòng nước ấy.

Những kẻ tuyệt vọng – Minh Tran Huy

Văn chương di dân khắc ghi trong lòng người đọc rất nhiều ấn tượng xoay quanh chủ nghĩa hiện thực, thế nhưng với Minh Tran Huy, cô đã làm điều đó một cách văn chương và vị nghệ thuật đến không ngờ đến. Ở Những kẻ tuyệt vọng ta sẽ không tìm thấy những gia đình tan nát của các thuyền nhân, ta cũng không thấy những chật vật hòa nhập với cuộc sống mới một cách hiển hình... mà thay vào đó là sự giao hòa của những tâm thức với các câu chuyện mang tính đại diện khác lạ.

Cuốn sách kể về chuyện tình vô cùng tươi đẹp của Lise và chàng Louis đầy những khát khao nhưng hành trình đến được với nhau cũng đã trải qua không ít khó khăn cũng như thách thức. Từ Việt Nam đến những lâu đài nước Pháp, từ những công viên bên bờ sông vắng lặng đến tàn tích lâu đài của thời Trung cổ... Cuốn sách xé toạc những đường biên không – thời gian để mang đến một tác phẩm lạ lẫm, thách thức, không ngừng chờ được giải đáp.

Điều ta tìm thấy trong tiểu thuyết này là sự giao thoa của Đông với Tây, của quá khứ với hiện đại, của Á và Âu trong sự tương đồng và phát triển thêm từ Trọng Thủy – Mỵ Châu đến Tristan - Iseult, hay bộ tứ Tấm Cám – Lọ Lem – Bạch Tuyết – Công chúa ngủ trong rừng.... Mang đậm màu sắc của Angela Carter trong không khí Gothic được phối trộn với trọng tâm di dân, đây là cuốn tiểu thuyết được đẩy đến đường biên của những thể nghiệm, đòi hỏi một sự truy tầm giá trị sâu xa hơn việc thưởng thức. Có thể nói Minh Tran Huy đã viết nên một tác phẩm ấn tượng, độc đáo và không thể quên.

Khát khao cây cỏ - Michael Pollan

Từ trước đến nay, trong các tác phẩm nghiên cứu, con người luôn chứng minh mình là chủ nhân của mọi thứ, là đối tượng tác động, là tác nhân chủ chốt... Nhưng với Khát khao cây cỏ, Michael Pollan đã thực hiện điều ngược lại, khi đặt ra một câu hỏi vô cùng thách thức, rằng thực vật nghĩ gì về ta, liệu con người có thật là phía nắm chuôi, quyết định mọi thứ cho giống loài vốn được ngầm hiểu là không có trí thông minh hay nhạy bén này?

Câu hỏi nói trên đã được giải đáp qua 4 phần lớn xoay quanh loài táo, tulip, cần sa và khoai tây, gắn với khát khao vị ngọt, vẻ đẹp, niềm hứng thú và sự an toàn. Từ các rừng táo ở nước Mỹ đến các thùng container trồng cần sa nhân tạo ở Amsterdam, từ ngày hiện tại trong công nghệ biến đổi gen ở khoai tây cho đến nhiều thế kỷ trước khi cơn sốt tulip vẫn còn là thứ gì đó cực kỳ bùng nổ... Pollan từng bước dẫn ta vào mạng lưới gắn kết đặc biệt, để biết con người xét cho đến cùng chỉ là một cực của các mối quan hệ, trong tính chủ động cũng như bị động.

Những câu chuyện về Johnny Hạt Táo, đặc tính có kế hoạch theo trường phái Apollo hay hoang dã của Dionysus... đã đưa người đọc không chỉ lướt qua lịch sử mà các loài cây gắn liền, mà cũng đồng thời là một biên niên sử về các khao khát và niềm đắm say của nhân loại này. Có thể xem đây là một tác phẩm rực rỡ, bao quát và choáng ngợp về mối gắn kết giữa con người cùng tự nhiên.

Con đường thủy vào Trung Hoa - Milton Osborne

Những ngày gần đây câu chuyện xoay quanh sông Mekong bỗng nóng trở lại trong việc xây dựng kênh đào Phù Nam và những được – mất sau đó. Chính điều này cũng đưa ta về lại với quá khứ của hơn 100 năm trước, khi những người Pháp tiên phong đã cố gắng tìm con đường thủy cho việc giao thương nối liền từ điểm tận cùng đổ ra biển Đông trên đất An Nam với thượng nguồn từ dãy Himalaya ở nơi đầu mút Trung Quốc.

Con sông hùng vĩ phần nào dự báo tầm vóc của cuộc thám hiểm, và quả đúng như thế, những gì được Milton Osborne kể lại có thể được xem như một bằng chứng lịch sử, nhưng cũng có thể quan niệm đó là một cuốn tiểu thuyết phiêu lưu nói gót những Thuyền trưởng Corcoran hay tác phẩm của Conrad danh tiếng... Những khó khăn, thách thức; sự thịnh vượng, trù phú nhưng cũng nguy hiểm chết người của miền nhiệt đới... cho ta thấy rằng con đường khai sáng của nơi mẫu quốc chưa khi nào là dễ, chưa cần bàn đến niềm tin, ý dân hay là những thứ thuộc về tư tưởng.

Bằng việc khai thác nguồn sử liệu phong phú và cách kể chuyện cuốn hút, Con đường thủy vào Trung Hoa là một tác phẩm đáng đọc, nên đọc, để biết về những khó khăn của con đường khai sáng văn minh, cũng như sự huyền diệu của miền nhiệt đới từ trăm năm trước hay trăm năm sau vẫn mãi như vậy.

Đọc bài viết

Trà chiều

Thế giới viễn tưởng độc đáo trong bốn bộ phim mang đậm tính thể nghiệm

Published

on

Thế giới của phim khoa học viễn tưởng không phải lúc nào cũng chỉ có AI, robot, hay du hành không gian mà còn vô vàn những điều đặc biệt khác có thể bạn chưa biết.

Năm 2023 vừa qua đã ghi nhận sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của AI. Điều đó khiến cho dòng phim khoa học viễn tưởng nhận được nhiều sự quan tâm trở lại. Nhắc đến dòng phim này, người ta vẫn thường đóng khung nó với vài yếu tố tiêu biểu thường gặp như: AI, robot, du hành vũ trụ, thế giới song song… Tuy nhiên, có rất nhiều tác phẩm sci-fi kinh điển đã chứng minh điều ngược lại.

Hãy cùng Bookish khám phá những bộ phim sci-fi không thuần túy là sci-fi vì ở đó, người xem được tận hưởng bữa tiệc điện ảnh đỉnh cao với những hương vị hòa quyện mĩ mãn từ nhiều thể loại khác nhau.

Back to The Future (1985)

Sci-fi x Road Trip Comedies

Cùng với The Terminator, Back To The Future ra đời năm 1985 đã trở thành biểu tượng kinh điển của dòng phim sci-fi lấy chủ đề du hành thời gian. Đó cũng là một trong những nguyên nhân mà bộ phim này được nhắc đến nhiều lần trong Avengers: Endgame lúc cả nhóm quyết định quay về quá khứ.

Tuy nhiên, không giống như The Terminator, Back To The Future mang màu sắc vui nhộn, hài hước của lứa tuổi học trò. Cậu học sinh tuổi teen Marty McFly ở thập niên 80 vô tình bị kéo về quá khứ trên chiếc xe cỗ máy thời gian của nhà khoa học Emmett Brown. Cậu quay trở về thập niên 50 – lúc này bố mẹ cậu cũng ở lứa tuổi học trò như cậu. Để có thể quay về hiện tại năm 80, cậu phải tìm cách hàn gắn mối quan hệ của bố mẹ, nếu không bản thân cậu cũng sẽ không tồn tại ở năm 80. Từ đó, câu chuyện nảy sinh nhiều tình huống dở khóc dở cuối. Nếu như The Terminator là sự phối trộn hoàn hảo giữa thể loại sci-fi và hành động thì Back To The Future lại là màn kết hợp ăn ý giữa thể loại sci-fi và hài hành trình. Bộ phim tốn kinh phí thực hiện là 19 triệu USD nhưng lại có doanh thu phòng vé lên đến 388 triệu USD. Chính vì thành công này mà đạo diễn Robert Zemeckis đã thực hiện hai phần tiếp theo cũng vui nhộn không kém.

Snowpiercer (2013)

Sci-fi x Dystopia

Bong Joon Ho không chỉ tạo ra những bộ phim sâu sắc về đề tài xã hội mà ông còn có khả năng làm phim khoa học viễn tưởng rất chặt chẽ, thuyết phục. Điều này thể hiện rõ nhất qua Snowpiercer. Phim dựa trên tiểu thuyết Pháp Le Transperceneige lấy đề tài hậu tận thế. Trong tương lai, sau một thí nghiệm thất bại, khí hậu toàn cầu biến đổi dẫn đến gần như toàn bộ sinh vật đều bị diệt vong, ngoại trừ một số người may mắn có mặt trên con tàu Snowpiercer chạy vòng quanh Trái đất với động cơ vĩnh cửu. Tại đây, một xã hội thu nhỏ mới lại được hình thành. Dưới bàn tay tài hoa của Bong Joon Ho, Snowpiercer cũng không đơn giản là tác phẩm sci-fi thuần túy mà ông còn lồng ghép vào nhiều thể loại khác nhau: có những phân đoạn hành động mãn nhãn, đồng thời cũng có những phân đoạn dí dỏm, và cách đặt vấn đề về giai tầng xã hội vẫn mang phong cách rất đặc trưng của Bong. 

Eternal Sunshine Of The Spotless Mind (2004)

Sci-fi x Romance

Sẽ như thế nào nếu kết hợp thể loại sci-fi với phim tình cảm? Khi đó, chúng ta sẽ có kiệt tác Eternal Sunshine Of The Spotless Mind của bộ đôi đạo diễn Michel Gondry và biên kịch Charlie Kaufman. Bộ phim sử dụng đề tài “can thiệp kí ức” để khám phá bản năng con người khi tình yêu tan vỡ. Sẽ ra sao nếu khi chia tay một ai đó, bạn có thể xóa toàn bộ những kí ức vui buồn liên quan đến họ ra khỏi tâm trí? Sau khi Joel biết được Clementine – người yêu cũ của anh đã xóa kí ức tình yêu, anh quyết định bản thân mình cũng sẽ thực hiện việc này. Nhưng khi anh khám phá được điều gì đã khiến họ gắn kết rồi lại chia xa, anh nhận ra mình vẫn còn tình cảm dành cho cô. Nếu như công nghệ trong phim là thứ hư cấu thì cảm xúc giữa hai nhân vật trong Eternal Sunshine hoàn toàn chân thực, lay động trái tim người xem, khiến ai cũng phải thổn thức.

Under The Skin (2013)

Sci-fi x Experimental film

Cuối cùng, không thể không nhắc đến bộ phim sci-fi mang tính thể nghiệm, tiên phong đáng nhớ: Under The Skin. Có rất nhiều phim lấy đề tài sinh vật ngoài hành tinh xâm nhập Trái đất, nhưng có lẽ chưa bộ phim nào kể câu chuyện thật đặc biệt nhưng lại với nhịp điệu từ tốn như Under The Skin. Scarlett Johansson trong vai sinh vật ngoài hành tinh vô danh chỉ làm đúng một công việc là đi lang thang trên một chiếc xe tải, lựa chọn những người đàn ông cô đơn làm con mồi. Bộ phim rất kiệm lời thoại, khiến người xem rợn người không chỉ bởi những hình ảnh thị giác lạ mắt mà còn bởi thứ âm nhạc cũng đầy tính thể nghiệm độc đáo của Mica Levi. Tuy nhiên, nếu chỉ tập trung vào thể nghiệm mà bỏ qua nội dung, Under The Skin đã không gây được tiếng vang lớn như thế trong cộng đồng điện ảnh. Sau tất cả, bộ phim của đạo diễn Jonathan Glazer lại khiến người xem trăn trở nhiều về thân phận làm người.

Hoàng Đức Nhiên

Đọc bài viết

Trà chiều

The Terminator & Blade Runner: Hai tượng đài điện ảnh độc đáo của thập niên 80

Published

on

Cùng ra mắt vào thập niên 80, The Terminator (1984) và Blade Runner (1982) đều là hai kiệt tác điện ảnh độc đáo, góp phần rất lớn trong việc tạo ra diện mạo mới cho thể loại sci-fi.

Bài viết này sẽ dẫn dắt bạn khám phá những vấn đề khác nhau được đặt ra trong hai phim: từ những dòng suy tư về mối liên hệ nhân quả giữa hành động và thời gian trong The Terminator đến không gian đô thị đậm chất noir và những truy vấn về bản chất con người trong Blade Runner.

The Terminator (1984)

The Terminator là bước đột phá ngoạn mục trong sự nghiệp điện ảnh của đạo diễn James Cameron. Vào thời điểm ra mắt, bộ phim gây ấn tượng bởi việc pha trộn nhiều đặc tính giữa các thể loại khác nhau, mang đến màu sắc mới cho dòng phim sci-fi.

The Terminator kể câu chuyện về một người máy sát thủ ra đời năm 2029, được trao nhiệm vụ quay về năm 1984 để giết người phụ nữ trẻ tên là Sarah Connor. Sarah hoàn toàn không biết rằng cuộc đời cô có ảnh hưởng đáng kể đến số phận nhân loại và cô có thể chết bất cứ lúc nào dưới sự truy sát của cỗ máy bất khả chiến bại được gọi là Kẻ Hủy Diệt. Kyle Reese cũng đến từ tương lai nhưng nhiệm vụ của anh là bảo vệ Sarah – người mẹ của thủ lĩnh tương lai.

Với cốt truyện như thế, The Terminator vừa có những pha hành động mãn nhãn, vừa có nhiều tầng suy tư phức tạp về dòng chảy của thời gian, về phương thức thay đổi một sự kiện trong quá khứ có thể dẫn đến tương lai khác biệt hoàn toàn – đây vốn là chủ đề hiếm gặp trong phim hành động ở giai đoạn đó. Ngoài ra, những bản nhạc nền tạo không khí căng thẳng của nhạc sĩ Brad Fiedel cũng góp phần lớn vào thành công của phim.

Tất cả những nhân tố đó đã khiến phim trở thành một mảnh ghép quan trọng của văn hóa đại chúng đến tận ngày nay. Câu nói “I'll be back” của nhân vật Kẻ Hủy Diệt trong phim được sử dụng phổ biến, trở thành slogan thương hiện cho chính Arnold Schwarzenegger.

Từ năm 1984 đến nay, The Terminator đã sản xuất 6 phần phim: The Terminator (1984), Terminator 2: Judgment Day (1991), Terminator 3: Rise of the Machines (2003), Terminator Salvation (2009), Terminator Genisys (2015), Terminator: Dark Fate (2019). Tất cả những phần phim này đều đạt được doanh thu khủng, riêng phần đầu tiên The Terminator đã trụ vững ở vị trí số 1 trên bảng xếp hạng phòng vé ở Mỹ trong suốt hai tuần. Năm 2008, The Terminator đã được Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ đưa vào Viện lưu trữ phim quốc gia để bảo tồn với lí do là bộ phim “nổi bật ở phương diện văn hóa, lịch sử, và mĩ học”.                          

Blade Runner (1982)

Không may mắn như The Terminator, Blade Runner của đạo diễn Ridley Scott là một tuyệt tác có số phận khá hẩm hiu khi vừa ra đời. Tuy nhiên, qua nhiều thập kỉ với những bản dựng khác nhau, tác phẩm này đã trở thành một tượng đài lớn của thể loại sci-fi.

Dựa trên tiểu thuyết gốc Do Androids Dream Of Electric Sheep? của nhà văn Philip K. Dick, Blade Runner vẽ nên viễn cảnh ảm đạm của thế giới vào năm 2019. Khi đó, thế giới tràn ngập những replicant – người máy có hình dạng giống con người, được tạo ra với vòng đời ngắn ngủi để làm những công việc nguy hiểm phục vụ cho con người. Một nhóm replicant bất mãn trước việc này đã làm một cuộc phản loạn, quay trở về Trái Đất và giết con người. Rick Deckard, một cảnh sát đã nghỉ hưu ở Los Angeles nhận nhiệm vụ phải truy lùng và tận diệt toàn bộ nhóm replicant nổi loạn này.

Blade Runner là sự pha trộn giữa sci-fi, trinh thám và phim noir – thể loại phim hình sự tội phạm mang đậm phong cách Hollywood, thường thể hiện thái độ hoài nghi, mỉa mai. Thông qua hành trình của Rick Deckard, bộ phim đặt ra nhiều câu hỏi triết học về tính người, thế nào là một con người.

Nhưng không chỉ sâu sắc về nội dung, Blade Runner còn là bữa tiệc chiêu đãi về thị giác qua cách bộ phim thể hiện không gian đô thị tương lai với những màn hình quảng cáo lớn, đèn neon luôn lấp lánh và đường phố lúc nào cũng nhộn nhịp. Cảm hứng thị giác của phim kết hợp từ những bức tranh cổ điển của danh họa Edward Hopper và các khu phố với những tòa nhà chọc trời ở Hong Kong. Sự kết hợp này đã tạo nên không gian thị giác ấn tượng của phim khi con người bị nhấn chìm trong công nghệ. Mĩ thuật của phim tạo ảnh hưởng lớn đến cách xây dựng không gian cho những phim sci-fi hay hành động của Hollywood ra đời sau đó như: The Matrix (1999), bộ ba Dark Knight (2005 – 2012) của đạo diễn Christopher Nolan, Ghost in the Shell (2017)…

Ngày nay, Blade Runner đã có một chỗ đứng không thể thay thế trong dòng phim sci-fi với nhiều ảnh hưởng mang tính định hình về mĩ thuật, tư duy về cách kể chuyện và nhân vật. Blade Runner 2049 – phần tiếp theo của phim ra đời vào năm 2017, đúng 35 năm kể từ phần đầu tiên đã không làm người hâm mộ thất vọng với điểm số trên Rotten Tomatoes lên đến 88%.

Hoàng Đức Nhiên

Đọc bài viết

Cafe sáng