Phía sau trang sách

Bàn về những nhân vật phụ trong “Bắt trẻ đồng xanh”: Thầy Antolini và cô bé Phoebe

Nếu nói Antolini là người có thể vẽ ra cái viễn cảnh hiện diện một Holden ở tương lai vừa thành tựu, lại vừa tử tế; thì Phoebe, em là người khơi dậy được chân thực hình ảnh một Holden tử tế ở khoảng cách rất gần mình, ngay phút giây mà ai cũng hiểu – hoàn toàn hiện tại.

Published

on

Có câu trả lời nào cho giấc mơ mà “Bắt trẻ đồng xanh” vẽ nên không? Có câu trả lời nào cho sự hoang mang của cái tuổi Holden hay một ai đó sẽ trưởng thành?

Có, đó là lý do tôi nhắc đến thầy Antolini và cô bé Phoebe.

Tôi luôn nói mình không ấn tượng nhiều về Holden; so với Holden, tôi đặc biệt cảm giác phấn khích hơn với ông thầy Antolini và em gái cậu, Phoebe.

Holden luôn rất tự phụ, tự phụ đến mức gần như cô độc. Cậu không bao giờ tâm sự chuyện đời tư của mình quá nhiều, nhưng có hai người khiến cậu thật sự “ưa nói”: người đầu tiên đương nhiên là Phoebe, còn lại là ông giáo Antolini này. Đơn giản, ở Antolini hay Phoebe đều hiện diện một thứ Holden luôn tìm kiếm, chính là câu trả lời về sự tử tế.

Antolini là ai?

“Ổng là người độc nhất cuối cùng đã bế xốc cái thằng nhảy ra ngoài cửa sổ, thằng Castle…”

Đây là một ông thầy tôi cho là rất uyên bác, có học vị và khá khiêm cung. Antolini hoàn toàn khác biệt những ông thầy tôi bắt gặp trong câu chuyện của Holden, như Vinson, Spencer,… Không phải ở chỗ tôi thấy ai bộ tịch hơn ai, mà Antolini trước hết là một ông thầy không có cái nhìn định kiến với học trò. Thầy ấy không công khai phủ đầu Holden khi cậu liên tiếp thi rớt và bị đuổi học. Thay vì chỉ trích và phán xét Holden, Antolini rất bình tĩnh, cởi mở nói chuyện với cậu. Chính cách cư xử hòa nhã đó, nó giúp ta vỡ lẽ ra rất nhiều những khía cạnh đằng sau Holden – nếu cái chúng ta nhìn thấy là một Holden luôn có cảm giác cậu sẽ biến mất:

“Tôi cứ đi tuốt Đại lộ Năm… Cứ mỗi lần đi đến cuối ngã tư và bước xuống khỏi lề, tôi lại có cảm giác rằng tôi sẽ không bao giờ đi qua bên kia đường cả. Tôi nghĩ tôi sẽ chỉ đi xuống, đi xuống mãi.”

Thì Antolini sẽ phỏng đoán nó: “Tôi nghĩ rằng cái dốc mà chú đang lăn xuống là một thứ dốc khủng khiếp. Không bao giờ người xuống dốc được nghe hay cảm thấy mình chạm phải đáy hố. Họ cứ việc lăn xuống, lăn xuống.”

Nếu cái chúng ta nhìn thấy là Holden liên tục bị đuổi khỏi các ngôi trường, liên tục gặp gỡ những người cậu quen biết, liên tục quan sát xung quanh mình,… thì Antolini, thầy ấy tiếp tục lý giải: “Cái dốc ấy dành cho những người, vào một lúc nào đó trong đời, đi tìm một cái gì mà hoàn cảnh và những người xung quanh không thể đem lại cho họ, hay họ nghĩ là không thể đem lại cho họ.”

Ở đây, cái hay của Antolini là thầy không giống chúng ta, ông không theo chân Holden sát từng bước, cũng không đọc được toàn bộ suy nghĩ ở trong đầu Holden; ông đơn giản chỉ hỏi cậu nhóc một số những câu hỏi, thế nhưng tất cả những điều chính Holden hay chúng ta không đoán được, ta nhận ra Antolini biết cách kết luận nó.

Antolini đặc biệt còn làm được một điều tôi nghĩ là thật sự không hiện diện nhiều lắm ở những ông thầy – đó là sự chịu khó lắng nghe học sinh. Thậm chí sẽ không khoa trương mấy khi tôi tin rằng, không, không chỉ có mỗi Holden tìm thấy điều gì đó ở cái ông thầy ấy, mà chính Antolini, ngược lại cũng khám phá ra ở Holden khá nhiều điều. Hay nói một cách khác, sánh cạnh Antolini, Holden không đóng vai một đứa trẻ bị động, và Antolini cũng không ở vị thế của một người chủ động hoàn toàn.

*

Tại sao Antolini là một trong số hai nhân vật tôi luôn coi trọng?

Không biết các bạn có giống tôi hay không, có hai thời điểm tôi đọc cuốn sách này và bất chợt muốn khóc. Lần đầu tiên là khi tôi hiểu nỗi sợ của Holden thật sự mang ý nghĩa thế nào. Lúc đấy khóc đơn giản vì tôi biết, dù rõ ràng rất muốn nói một điều gì đó để cổ vũ cậu ta, song tôi đã không làm được. Điều duy nhất tôi nghĩ đến chỉ là, Holden nói đúng, trưởng thành là một quá trình mà ta không cách gì còn có thể nguyên vẹn như trước nữa! Đâu đó ngọn lửa bên trong tôi nguội dần, nguội dần…

Lần thứ hai, đó là khi tôi nghe thầy Antolini phân tách: “Cũng như một ngày kia, nếu chú có cái gì để dâng hiến, thì một người nào đó sẽ học được một điều gì nơi chú.” Antolini làm tôi hơi vỡ òa, vỡ òa bởi tôi tin Bắt trẻ đồng xanh hoàn toàn không điên rồ, và tương lai của Holden cũng không hoàn toàn là một cái gì đó mờ mịt. Phải, chính Antolini ở chỗ này đã thay chúng ta viết tiếp cái giấc mơ Holden sẽ đứng bên vách núi, bắt từng đứa trẻ sẽ rơi xuống đáy vực. Bằng cách thầy ấy đã gợi ý cho Holden rất tỉ mỉ rằng – chỉ cần Holden tiếp tục tin tưởng vào trường học, Holden không những có thể tìm thấy thứ hiểu biết sưởi ấm được trái tim của cậu, mà cậu còn có thể tận dụng sự hiểu biết của mình để giúp đỡ ngược lại những người khác.

Trưởng thành là một quá trình mà ta không cách gì còn có thể nguyên vẹn như trước nữa!

Đâu đó ngọn lửa bên trong tôi nguội dần, nguội dần…

Dĩ nhiên hiện diện ở đây một vấn đề, liệu Holden có thật sự tiếp thu những điều Antolini đang cố gắng hướng dẫn? Tôi nghĩ, có lẽ, tồn tại một khả năng rất cao là có. Ta nhận ra Holden hội tụ vừa đủ các điều kiện, ngoài có thừa thông minh lẫn sự nhạy cảm – giống Antolini đã nói – cậu còn là một đứa trẻ rất “say mê hiểu biết”. Mặc dù ngoài miệng Holden luôn tỏ ra như không hoàn toàn lắng nghe thật kỹ càng bất cứ điều gì, thế nhưng ta vẫn biết Holden có để tâm. Bởi vì cậu là một người rất chú trọng tiểu tiết, tiểu tiết xuất hiện khắp nơi trong câu chuyện cậu kể chúng ta nghe. Ngược lại, nhìn nhận Antolini, chúng ta phát hiện ra Antolini đại diện cho khá nhiều chuẩn phong cách:

1. Khi thầy ấy nói với Holden: “Chú không phải người đầu tiên đã từng hoang mang, giật mình hay kinh hãi cả đến nôn mửa vì cách xử sự của người ta.” Antolini không nói về chính thầy, tuy nhiên ta chắc chắn, ta có thể xem Antolini như một nguyên mẫu gốc trong số nhiều, rất nhiều người đã từng dao động.

2. Chúng ta say mê lắng nghe Antolini là vì chúng ta hiểu tầm hiểu biết của Antolini thật sự rất rộng. Khi Antolini công nhận và tin tưởng Holden sẽ vượt xa khỏi các ông Vinson hay các thứ diễn thuyết, ta biết Antolini có cơ sở để tin vào điều ấy. Có thể, ta đã luôn bất ngờ về một thằng nhóc tên Holden, nhưng ta càng bất ngờ hơn về một ông thầy (vừa khiêm cung, vừa thông minh, vừa sáng tạo) có thể giải mã và đưa ra được lời khuyên tốt nhất cho cái thằng nhóc đấy. Nếu Holden cảm thấy đổ vỡ vì những góc tối hiện diện nơi hệ thống giáo dục, thì Antolini là một người có thể đại diện cho cái góc sáng trong chính hệ thống giáo dục đó. Ông ta chân thực là một trong số “một vài người đã ghi lại những khó khăn”, cũng là người mà Holden có thể học hỏi. Đó là lý do Antolini thuyết phục được Holden.

Tuy nhiên, Antolini không hoàn toàn là người thay đổi Holden ngay lập tức (không hẳn vì đêm đó, ông thầy đã vuốt đầu Holden. Chính Holden cũng không chắc hành động này mang ý nghĩa gì, chúng ta càng không thể đoán chắc). Chỉ là, có lẽ ở chỗ của Antolini, cái Holden tìm được gần như chỉ là một lời gợi mở mà thôi. Một sự gợi mở sâu sắc tới nỗi nó khiến chúng ta tin, những lời Antolini chia sẻ sẽ theo chân cậu, theo sát chân chúng ta suốt đời.

Vậy thì ai mới là người chân thực nhất khiến Holden lay động?

Đáp án không ai khác ngoài Phoebe!

Tuy khoảnh khắc Phoebe xuất hiện ở những chương cuối chứ không phải trong hồi ức của Holden, tôi luôn cho rằng Phoebe đóng một vai trò rất lớn trong cuộc đời thằng nhóc. Phoebe không giản đơn là một đứa em được Holden vô cùng yêu quý và nuông chiều, mà còn hiện diện sống động như một bản sao nhí của chính Holden nữa. Phoebe khá đa cảm (Em đa cảm lắm. Ý tôi là em rất đa cảm đối với một đứa bé. Đôi khi em quá đa cảm). Cô bé cũng dễ nhạy cảm luôn luôn với những thứ rất bình thường:

“Bữa ăn tối của con ra sao?”

“Mắc dịch”, Phoebe nói.

“Con đã nghe ba con mắng về chuyện xài chữ ấy rồi. Cái gì mắc dịch? Con có thịt sườn. Má đã đi tuốt xuống đường Lexington để…”

“Thịt sườn không sao cả, nhưng Charlene luôn luôn thở vào đầu con mỗi khi chị ấy để cái gì xuống. Chị ấy thở vào hết tất cả món đồ ăn và các thứ. Chị ấy thở vào mọi thứ.”

Không những chỉ nhạy cảm, thỉnh thoảng em cũng xài vài ngôn từ dịch hạch giống Holden. Em thông minh, nhạy bén với các bộ môn nghệ thuật không khác anh trai mình. Lẽ đương nhiên, cả cái cách em xách va li bỏ nhà theo Holden, em quyết định nghỉ học cũng thế. Bởi vì Phoebe là phiên bản nhí của Holden, cho nên trong cuộc truyện trò của hai đứa trẻ ấy, ta nhận ra Phoebe làm khơi dậy được bên trong Holden khá nhiều những góc cạnh.

Đầu tiên, quan sát suốt quá trình hai anh em bên cạnh nhau, ta để ý dường như chân thực nổi bật lên ở đây hình ảnh của một Holden rất trái ngược với cái dáng vẻ đầy bất cần ta vẫn thường hay thấy. Holden ấm áp hơn, cậu biết cách kiểm soát ngôn ngữ lẫn hành vi của mình, cân nhắc đâu nhẹ và đâu nặng. Những điều này thể hiện thông qua thái độ cậu uốn nắn Phoebe – “Đấy không phải là một lý do để đổ mực vào” – lúc Phoebe lý giải nguyên nhân tại sao em vấy mực lên áo đứa bạn. Thể hiện thông qua sự giận dữ của cậu – “Nào, đi. Anh sẽ dẫn em trở lại trường học” – ngay khoảnh khắc Phoebe nói với cậu em quyết định bỏ học để cùng đi theo cậu dù phải tới bất kỳ đâu. Thông qua cái cách cậu đấu tranh với em, rồi hứa sẽ quay trở về nhà.

Sự đối nghịch ấy nói lên điều gì? Chính Phoebe, em làm lớn dậy được năng lực dám chịu trách nhiệm (cũng đồng thời là bản năng) của một người anh trai bên trong Holden. Một đứa trẻ, có thể không biết bỏ học đối với bản thân sẽ tai hại ra sao, tuy nhiên chắc chắn nó biết bỏ học đối với em gái mình thì sẽ gây ra hệ lụy lớn thế nào. Thế cho nên thay vì tiếp tục trốn tránh phải đến trường, ta thấy nó chọn không để hình ảnh của bản thân trở thành một tấm gương xấu cho em gái. Chính quyết định cực kỳ quan trọng ấy cứu nó, cứu em gái nó. Người ta thường nổi loạn hoặc tỏ ra bất cần với cuộc sống mình, duy sự nổi loạn ấy sẽ dừng lại vào cái ngày mà họ hiểu, cuộc đời họ là một chuỗi những sợi dây liên kết với những người họ đặc biệt yêu quý, và họ có trách nhiệm với không chỉ mỗi bản thân mình, mà còn với những mắt xích đó (chẳng hạn như cha/ mẹ họ, em gái họ, con cái họ…).

Thứ hai, Holden là một thằng nhóc ưa mâu thuẫn nhất bạn từng gặp, bạn nghe nó nói về tất cả những chuyện trên trời dưới biển, bạn tưởng Holden biết rất rõ bản thân mình, thế nhưng không, cậu ấy không biết gì hết cả. Thực ra, nói đúng hơn thì không phải Holden không hiểu mình muốn gì, ngược lại, cậu hình dung khá rõ thứ cậu luôn khao khát vươn tới. Tuy nhiên thay vì đối diện với bản thân, đi tìm câu trả lời xem liệu mình có phải một trong số những thằng bộ tịch không, Holden chọn bỏ cuộc ngay cả trước khi cậu thực sự bắt đầu, cậu “muốn chết một cách cao thượng vì một sự nghiệp”… Rồi cậu bắt gặp chính cậu trong hình ảnh của Phoebe. Cậu muốn thôi học, và Phoebe cũng thế. Phoebe khiến cậu phải ít nhiều tự soi lại bản thân.

Người ta thường nổi loạn hoặc tỏ ra bất cần với cuộc sống mình, duy sự nổi loạn ấy sẽ dừng lại vào cái ngày mà họ hiểu, cuộc đời họ là một chuỗi những sợi dây liên kết với những người họ đặc biệt yêu quý.

Khi Holden nói, “Anh sẽ về nhà. Anh sẽ về nhà ngay khi em đi học” – có bao nhiêu phần trăm thằng nhóc thốt lên lời hứa ấy vì Phoebe, có bao nhiêu phần trăm Holden vì chính mình? Tôi không biết, nhưng tôi dám cá, vào lúc Holden khăng khăng hứa, cậu ta đã lần đầu tiên dám trực diện nhìn thẳng vào bản thân!

*

Quay trở lại, nếu chúng ta vẫn còn nhớ đến câu của thầy Antolini:

“Một khi đã vượt qua được tất cả những ông Vinson, chú sẽ bắt đầu tới ngày càng gần hơn – ấy là nếu chú muốn, và nếu chú tìm kiếm nó và trông chờ nó – thứ hiểu biết làm trái tim chú rất, rất âu yếm.”

Ta sẽ nhận ra cái Holden đi tìm không hẳn hoàn toàn thuộc về nơi giáo dục, cái thầy Antolini tư vấn cho Holden cũng vượt xa giáo dục, và cuối cùng – có những sự hiểu biết cũng thế!

Trong câu chuyện về Holden, ý nghĩa thật sự của trưởng thành vốn không nằm ở chỗ bản chất con người sẽ thay đổi, nó nằm ở việc quá trình trưởng thành luôn được đánh dấu bằng khoảnh khắc ta bằng lòng gánh vác trách nhiệm trên vai mình. Chúng ta hình dung đến hai chữ trách nhiệm, cảm tưởng nó nặng hơn hàng vạn tấn sắt, đá trong đời. Kỳ thực nặng nhẹ không phụ thuộc vào trọng lượng của những tranh đấu, va vấp, đổ vỡ ta bắt gặp sau này. Bởi vì nếu chúng ta đem đặt những đắng cay, va vấp ấy lên một đầu bàn cân, còn đầu bên kia là cảm tình chúng ta tha thiết dành gửi đến ai đó, ta biết ta có thể vượt qua được cả bản thân mình. Kim chỉ lệch về phía mà ta thật sự trân trọng.

Đó là lý do cuốn tiểu thuyết khép lại, ta thấy Holden hơi nghẹn ngào:

“Có thể nói là cái mũ săn đã chở che tôi rất nhiều… Tôi suýt khóc lớn lên nữa, vì tôi cảm thấy sung sướng… Tôi cũng không hiểu tại sao. Chỉ vì em thật dễ thương như thế kia…”

Bằng một cách nào đó, Antolini đã luôn an ủi và chỉ dẫn cả Holden lẫn chúng ta. Thầy làm chúng ta thốt nhiên muốn mỉm cười. Mười bảy tuổi – ta biết Holden không chỉ lớn, cậu bắt đầu trở nên hiểu biết hơn.

Có lẽ, Phoebe chính là đứa trẻ đầu tiên được Holden cứu, cũng đồng thời ngược lại, chính nhờ Phoebe mà Holden không sa mình xuống vực. Nếu nói Antolini là người có thể vẽ ra cái viễn cảnh hiện diện một Holden ở tương lai vừa thành tựu, lại vừa tử tế; thì Phoebe, em là người khơi dậy được chân thực hình ảnh một Holden tử tế ở khoảng cách rất gần mình, ngay phút giây mà ai cũng hiểu – hoàn toàn hiện tại.

Quá trình trưởng thành luôn được đánh dấu bằng khoảnh khắc, ta bằng lòng gánh vác trách nhiệm trên vai mình.

Hết.

Người Giao Bánh

Click to comment

Viết bình luận

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Phía sau trang sách

Cánh cửa mở vào nội tâm của Maupassant

Published

on

By

Cùng với Chekhov, Guy de Maupassant từ lâu đã được suy tôn là “bậc thầy của thể loại truyện ngắn”. Điều này không chỉ bởi văn phong độc đáo, mà còn nằm ở sự đa dạng về thể loại. Trong đó Horla và những truyện ngắn khác ra mắt gần đây chính là minh chứng cho nhận định này.

Tuy chỉ viết trong vỏn vẹn có 4 thập kỷ, nhưng những di sản mà Maupassant để lại là tương đối lớn. Ông nổi tiếng nhất với các tiểu thuyết cũng như truyện ngắn mang tính hiện thực, hài hước, lãng mạn, như những tập truyện Sáng trăng, Nơi nhà người bạn

Nhà văn nổi tiếng Guy de Maupassant

Nhưng ít người biết ông cũng bén duyên với thể loại kinh dị, và nó cũng truyền cảm hứng cho nhiều tác giả sau này, trong đó có H.P.Lovecraft với Lời hiệu triệu của Cthulhu. Vừa mới ra mắt trong thời gian qua, Horla và những truyện ngắn khác tập hợp 5 tác phẩm có màu sắc kinh dị, siêu nhiên, được Maupassant viết trải dài từ năm 1875 – 1890.

Trí tưởng tượng phong phú

Trong tập truyện Horla và những truyện ngắn khác, bạn đọc có thể thấy rõ 2 giai đoạn mà Maupassant tiến hành tiếp cận thể loại kinh dị. Trong 3 truyện ngắn được viết sớm nhất là Bàn tay bị lột da (1875), Hắn? (1883) và Nỗi sợ (1884), ta đơn thuần thấy đây là một tác phẩm ẩn chứa yếu tố siêu nhiên mà vị tác giả cố gắng khai thác.

Chúng đơn giản xoay quanh những nỗi ám ảnh mà các cá nhân yếu bóng vía hay là nhạy cảm thường cảm nhận được. Chẳng hạn như trong truyện Hắn?, một người đàn ông vì bị ám ảnh bởi một bóng ma trong căn phòng của mình mà đã cưới lấy một người vợ mới, hay ở Nỗi sợ, chỉ vì trên tuyến tàu lửa khi nhìn thấy có 2 người đàn ông xuất hiện trong khu rừng vắng, mà nhân vật chính bỗng dưng cảm thấy trong mình trỗi dậy nỗi sợ chỉ vì không thể lý giải được động cơ của câu chuyện ấy…

Horla và những truyện ngắn khác là tác phẩm mới từ Maupassant

Đây đều là các nhân vật hoàn toàn tỉnh táo, họ nhận thức được những gì xảy ra và khó có thể nói họ có vấn đề riêng về tâm lý. Và vì tính hiện thực đó, Maupassant qua các tác phẩm cũng gửi gắm được bài học của mình. Chẳng hạn trong truyện Bàn tay bị lột da, thông qua nhân vật Pierre B. – một sinh viên trường luật, người xuất thân từ một trong những gia đình danh giá nhất xứ Normandie – ông đã cho thấy chỉ vì chính thói hư vinh cũng như trưởng giả mà y đã mạo phạm đến một phần thân thể của vị phù thủy, từ đó phải chịu cái chết có phần đau đớn.

Hay trong Nỗi sợ, Maupassant cũng khẳng định “cùng với những điều siêu nhiên, nỗi sợ hãi đích thực đã biến mất khỏi hành tinh này, bởi con người ta chỉ thực sự sợ những gì nằm ngoài tầm hiểu biết của mình”. Câu nói này như đại diện cho tất cả những gì ông muốn nhắm tới, về sự nhỏ bé và đầy mông muội của con người với những kỳ bí chưa được lý giải.

Như vậy những tác phẩm này đều được viết bởi một Maupassant khách quan, đứng ở bên ngoài, từ đó đưa ra những lời lý giải hoàn toàn hợp lý. Thế nhưng ở 2 truyện sau là Horla viết năm 1887 và Ai mà biết được? viết năm 1890, thì ta lại thấy có phần ngược lại, khi chính nhà văn dường như không thể thoát được cái bóng của bản thân mình.

Bi kịch của Maupassant

Hai truyện ngắn này có được điểm chung khi nhân vật chính đều là người đàn ông rơi vào loạn trí. Nhân vật chính này đã từng không dưới một lần thừa nhận chính mình như có đến 2 bản thể cùng nhau tồn tại. Một bên kêu gào giữ lại lý trí, trong khi phía còn lại đòi hỏi rất nhiều hành động mang tính tàn phá.

Sự chia đôi này gợi ta nhớ đến trường hợp của bác sĩ Jekyll và ông Hyde tương đối kinh điển trong tác phẩm nổi tiếng của Stevenson. Như vậy chủ đề của Maupassant đã chuyển từ những nỗi sợ tương đối hữu hình thành ra vô hình và khó lý giải, khi được bao bọc bởi những vấn đề có liên quan đến thần kinh cũng như tinh thần.

Tình tiết của những câu chuyện cũng khó nắm bắt. Ở Ai mà biết được?, đó là một người gần như điên loạn bởi sự xuất hiện và rồi biến mất của những vật dụng ngay trong nhà mình một cách liên tục. Còn ở Horla, đó là một sinh vật gần như trong suốt, thứ được nuôi sống bằng sữa và nước, luôn luôn theo dõi vật chủ mà nó bám theo, từ đó khiến họ “sống không bằng chết”.

Maupassant và những ám ảnh tâm trí của bản thân mình

Theo Charlotte Mandell – dịch giả của truyện ngắn này cho nhà xuất bản Melville House, thì “horla” là từ ghép của “hors” (“bên ngoài”), và “la” (“ở đó”). Vì vậy “horla” có nghĩa là “người ngoài cuộc”, “người bên ngoài”, và có thể được dịch theo nghĩa đen là “cái gì ở ngoài đó”. Thế nhưng cũng có những lý giải khác, khi nhiều người xem đây là một sự kết hợp của cụm “hors-la-loi” (tức “ngoài vòng pháp luật”) và “horsain” (có nghĩa là “thứ lạ lùng”).

Thế nhưng dù có là gì, thì Maupassant như đang cảm nhận những nỗi ám ảnh đến từ sâu hơn và khó lý giải hơn. Xét về bối cảnh của chính tác giả, thì những truyện này tương đối trùng khớp với thời kỳ mà ông có những dấu hiệu đầu tiên của chứng điên loạn, khi ông xuất hiện nhân cách kép và ngày càng gặp nhiều ảo giác do bệnh giang mai. Một năm sau đó, vào năm 1891, ông có dấu hiệu của chứng hoang tưởng.

Có thể là bởi xuất phát từ những trải nghiệm chính ông kinh qua, nên 2 truyện này trở nên chân thật và đầy ám ảnh đối với người đọc. Nếu được viết từ một người tỉnh táo, thì đây chính là tài năng của sự tưởng tượng. Nhưng với Maupassant thì đó là nỗi đau và sự sợ hãi mà bản thân ông mong muốn giải bày thông qua việc viết.

Như vậy đi từ mục đích sáng tạo ở buổi ban đầu, Maupassant dần dần chuyển sang hành động kể lại điều đã trải qua, và làm sáng tỏ chứng bệnh tâm lý mà thời kỳ đó còn bị che khuất bởi những định kiến mà những quan điểm mang tính thủ cựu. Có thể nói Horla và những truyện ngắn khác không chỉ mở ra cánh cửa khám phá một Maupassant rất khác, mà có thể nói cũng đã góp phần giúp ta hiểu được những gì đã từng xảy đến với một trong những nhà văn lớn của nhân loại.

Anh Đoàn

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Tư duy tích cực tạo thành công: Chìa khóa dẫn đến sự thịnh vượng

Published

on

Tác phẩm Tư duy tích cực tạo thành công của Napoleon Hill và William Clement Stone là một cẩm nang hữu ích cho bất kỳ ai muốn đạt được thành công trong cuộc sống. Cuốn sách không chỉ cung cấp những nguyên tắc và chiến lược hiệu quả để phát triển bản thân mà còn truyền cảm hứng giúp người đọc có một thái độ tích cực hơn trong cuộc sống.

Tư duy tích cực tạo thành công là một tác phẩm kinh điển về chủ đề phát triển bản thân, đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người trên khắp thế giới kể từ khi xuất bản lần đầu tiên vào năm 1959, khẳng định vị trí là một trong những tác phẩm self-help bán chạy nhất mọi thời đại. Cuốn sách vén màn bí mật về sức mạnh của tư duy tích cực, giúp người đọc khai phá tiềm năng bản thân và đạt được những thành tựu phi thường trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.

Tìm kiếm hình mẫu thành công làm ngọn đuốc soi sáng

Để có thêm động lực và định hướng rõ ràng cho bản thân, tác giả gợi ý rằng người đọc có thể xây dựng cho riêng mình một hình mẫu thành công từ những câu chuyện về người thật, việc thật trong sách báo. Khi dành thời gian tìm hiểu về hành trình của họ, những khó khăn họ đã trải qua và cách họ vượt qua những thử thách đó, ta sẽ có thể biến kinh nghiệm của họ trở thành ngọn đuốc soi sáng cho con đường của chính mình.

Bên cạnh đó, người đọc còn có thể chọn một bức ảnh có ý nghĩa đặc biệt với mình để đặt câu hỏi khi nhìn bức ảnh đó rồi lắng nghe câu trả lời từ chính tâm thức bật ra. Bức ảnh ấy có thể là hình ảnh về mục tiêu ta muốn đạt được, về một giá trị sống mà ta trân trọng, hoặc đơn giản là một khoảnh khắc đẹp trong cuộc sống. Chẳng hạn, nếu người đọc muốn mua nhà nhưng chưa có đủ tài chính thì có thể chọn bức ảnh về một mái ấm khang trang để ngắm nhìn và tự đặt câu hỏi rằng mình phải làm gì để đạt được số tiền sở hữu căn nhà đó. Không phải lúc nào câu trả lời cũng đến ngay lập tức, nhưng việc cụ thể hóa mục tiêu bằng một hình ảnh rõ ràng sẽ giúp người đọc tăng cường ý chí nỗ lực.

Ngoài ra, niềm tin chính là nguồn động lực mạnh mẽ giúp mỗi người vượt qua mọi khó khăn và chinh phục mục tiêu. Trong Tư duy tích cực tạo thành công, có một công thức thường được lặp lại nhiều lần để người đọc ghi nhớ là: “Khi con người người nghĩ đến và tin tưởng vào điều gì, họ sẽ có thể đạt được điều đó với thái độ tích cực.” Đây cũng là một biện pháp tự truyền cảm hứng.

Hai mặt của tình thế bức bách: Thành công hay tội ác?

Tư duy tích cực tạo thành công nhấn mạnh tầm quan trọng của tính lương thiện trong hành trình chinh phục thành công. Cuốn sách khẳng định rằng thành công đích thực không chỉ dựa trên kết quả mà còn phải dựa trên phương tiện đạt được kết quả đó. Một người có thể đạt được thành công bằng mưu mô, thủ đoạn, nhưng đó chỉ là thành công giả tạo, thiếu bền vững và không mang lại hạnh phúc thực sự.

Ngoài ra, tác giả cũng bàn về vai trò của tình thế bức bách: nó như một con dao hai lưỡi, có thể đưa con người đến đỉnh cao thành công hoặc vực sâu tội ác. Tình thế bức bách là phép thử cho bản lĩnh, đạo đức và thái độ của mỗi cá nhân. Khi đó, thành công hay thất bại đều tùy thuộc vào thái độ:

Thái độ tích cực: Khi đối mặt với nghịch cảnh, người có thái độ tích cực sẽ biến nó thành cơ hội để học hỏi, rèn luyện và phát triển bản thân. Họ kiên trì nỗ lực, tìm kiếm giải pháp sáng tạo và không bao giờ bỏ cuộc. Nhờ vậy, họ có thể vượt qua mọi khó khăn và gặt hái thành công.

Thái độ tiêu cực: Ngược lại, người có thái độ tiêu cực sẽ dễ dàng gục ngã trước nghịch cảnh. Họ chìm trong lo âu, sợ hãi, nghi ngờ bản thân và tìm kiếm lối thoát bằng những hành vi sai trái. Hậu quả là họ đánh mất bản thân, vướng vào vòng xoáy tội ác và tự hủy hoại cuộc đời.

Từ đó, cuốn sách đưa ra hai công thức đơn giản nhưng đầy ý nghĩa:

Tình thế bức bách + Thái độ tích cực = Thành công
Tình thế bức bách + Thái độ tiêu cực = Tội ác.

Cân bằng cảm xúc, rèn luyện tư duy và đặt mục tiêu hiệu quả

Cảm xúc và lý trí đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống, mỗi người cần học cách cân bằng hai yếu tố này để đưa ra những quyết định sáng suốt. Đôi khi, ta cũng nên lắng nghe tiếng nói con tim và hành động theo những gì mình mong muốn. Chẳng hạn, khi phải lựa chọn giữa một công việc ổn định và theo đuổi đam mê, ta cần cân nhắc kỹ lưỡng cả hai yếu tố cảm xúc và lý trí: ta thường dùng lý trí để đánh giá khả năng thực tế của bản thân, nhưng cũng đừng quên lắng nghe tiếng nói con tim.

Bên cạnh đó, tác giả cho rằng mỗi ngày, chúng ta chỉ cần dành 1% thời gian để nghiên cứu, suy nghĩ, lập kế hoạch là đã có nhiều cơ may tạo ra sự khác biệt để vươn đến thành công. Theo ước tính, một ngày có 1440 phút, 1% sẽ tương ứng với 14 phút. Trong 14 phút đó, nếu ta chú tâm suy nghĩ kế hoạch cho những gì mình muốn làm, ta sẽ dần hình thành được thói quen có thể suy nghĩ sáng tạo mọi lúc, mọi nơi: khi rửa chén, lúc ngồi trên xe bus, hay thậm chí là khi đang tắm.

Ngoài ra, đặt mục tiêu là bước đầu tiên và quan trọng nhất trên kế hoạch chinh phục thành công. Mục tiêu rõ ràng sẽ giúp bạn tập trung nỗ lực, đưa ra quyết định sáng suốt và duy trì động lực để đạt được ước mơ. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách đặt mục tiêu hiệu quả. Dưới đây là bốn điều quan trọng cần ghi nhớ khi đặt mục tiêu:

1. Viết mục tiêu ra giấy: Khi viết mục tiêu ra giấy, bạn sẽ buộc bản thân phải suy nghĩ cẩn thận về những gì mình muốn đạt được. Việc này giúp bạn tập trung và ghi nhớ mục tiêu tốt hơn.

2. Đặt mốc thời gian: Mốc thời gian giúp bạn chia mục tiêu lớn thành những mục tiêu nhỏ hơn, dễ quản lý hơn. Việc này giúp bạn có động lực để hoàn thành từng bước và tiến đến mục tiêu cuối cùng.

3. Đặt tiêu chuẩn thật cao: Khi đặt tiêu chuẩn cao, bạn sẽ buộc bản thân phải nỗ lực hết mình và phát huy tiềm năng tối đa.

4. Đặt mục tiêu cao: Mục tiêu cao sẽ giúp bạn có tầm nhìn xa và thúc đẩy bạn không ngừng phát triển.

Nhìn chung, Tư duy tích cực tạo thành công đã mang đến cho người đọc những bài học quý giá về sức mạnh của tư duy tích cực trong việc gặt hái thành công và hạnh phúc. Hãy nhớ rằng, thành công không phải là đích đến mà là hành trình. Hành trình chinh phục thành công bắt đầu từ việc nuôi dưỡng tư duy tích cực. Ta cần tin tưởng vào bản thân và những điều kỳ diệu mà cuộc sống có thể mang lại. Từ đó, ước mơ sẽ thành hiện thực bằng chính những hành động mà ta lựa chọn ngay từ hôm nay.

Hoàng Đức Nhiên

Đọc bài viết

Phía sau trang sách

Tình yêu đích thực từ góc nhìn của Thiền sư Thích Nhất Hạnh

Published

on

Trong vô vàn những định nghĩa về tình yêu, quan điểm của Thiền sư Thích Nhất Hạnh về “tình yêu đích thực” được trình bày trong cuốn tiểu luận True Love đã mang đến một sự giản dị, mộc mạc nhưng lại ẩn chứa sức mạnh lay động tâm hồn sâu sắc.

Tình yêu là một trong những chủ đề muôn thuở của nhân loại, luôn ẩn chứa sức hút mãnh liệt và khơi gợi những cảm xúc dạt dào. Nhưng không phải ai cũng hiểu được bản chất của tình yêu. Trong True Love, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã kể lại câu chuyện Thiếu phụ Nam Xương, rồi từ đó rút ra một kết luận mà thoạt nghe sẽ có vẻ vô cùng đơn giản nhưng càng ngẫm nghĩ thì ta càng thấy sự đơn giản ấy chính là vẻ đẹp của minh triết.

Thông điệp ý nghĩa từ ba câu khẳng định trong tình yêu

Đối với thầy, câu chuyện Thiếu phụ Nam Xương có kết cuộc đau lòng là vì người chồng đã không chịu lắng nghe người vợ, anh cứ gạt phăng lời vợ nói, cơn nóng giận đã che mờ tình yêu và cả lí trí. Vợ anh cũng đã không cố gắng hơn để giải thích rõ ràng cho anh hiểu. Chính vì vậy, cả hai người đều không thực sự hiện diện khi ở trước mặt đối phương, họ ở đó nhưng không thực sự ở đó, mà ở trong khoảnh khắc khác, trong những chiều không gian khác. Bi kịch của họ đơn giản chỉ là như thế.

Từ đó, Thiền sư Thích Nhất Hạnh rút ra kết luận là tình yêu thực sự chỉ đơn giản nằm gói gọn trong ba câu sau đây: “Anh ở đây. Em ở đây. Và anh ở đây vì em.” (I’m here. You’re here. And I’m here for you.)

Câu khẳng định đầu tiên mang hàm ý rằng anh đang ở đây ngay giây phút này khi đối diện với em, bằng trăm phần trăm con người anh, không hề có sự tản mác, phân mảnh đi bất cứ nơi đâu. Một điều tưởng chừng đơn giản nhưng thực ra trong cuộc sống bộn bề lo toan này, việc một người có thể tập trung hoàn toàn tinh lực của mình khi đối diện trước một người mà không bị vướng bận tâm trí bởi điều gì khác cũng thật khó khăn.

Câu khẳng định thứ hai là sự tiếp nối ý từ câu đầu tiên. Anh ở đây, và em cũng đang ở đây. Anh ghi nhận sự tồn tại của em, em ghi nhận sự tồn tại của anh. Vì em cũng đang ở đây cùng anh trong giây phút này nên em không cô đơn, em không tản mác, em không phân mảnh.

Câu khẳng định cuối cùng là một sự quả quyết mạnh mẽ: Anh ở đây, anh dành hết trăm phần trăm sự tồn tại của mình ở đây là vì chính em, không vì ai khác cả. Vậy nên, em có thể yên tâm mà thổ lộ tất cả mọi điều với anh, vì trong giây phút này, hai ta đều cùng hiện diện.

Thông qua đó, ba câu khẳng định này có thể diễn dịch lại thành thông điệp phổ quát như sau:

“I’m here”: Khẳng định sự hiện diện trọn vẹn của bản thân, tập trung toàn bộ sự chú ý và tinh thần vào người mình yêu thương. Trong cuộc sống bận rộn, việc dành trọn vẹn tâm trí cho đối phương là điều không dễ dàng, nhưng lại vô cùng quan trọng để xây dựng một mối quan hệ bền vững.

“You’re here”: Ghi nhận sự tồn tại của đối phương, trân trọng và thấu hiểu cảm xúc, suy nghĩ của họ. Khi cả hai cùng “ở đây”, họ sẽ cảm nhận được sự kết nối sâu sắc, chia sẻ và đồng hành trong từng khoảnh khắc.

“And I’m here for you”: Thể hiện sự cam kết, dành trọn vẹn tình yêu và sự quan tâm cho người mình yêu thương. Lời khẳng định này mang đến sự an toàn, tin tưởng và là động lực để cả hai cùng vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.

Ba câu khẳng định tưởng chừng đơn giản nhưng lại là chìa khóa cho một tình yêu đích thực. Khi cả hai cùng thực hiện được điều này, họ sẽ tạo dựng được một mối quan hệ bền chặt, hạnh phúc và viên mãn.

Chìa khóa cho một mối quan hệ tốt đẹp

Để thực sự “ở đây”, mỗi người cần học cách chánh niệm, tập trung vào hiện tại, gạt bỏ những lo toan, phiền muộn và dành trọn vẹn sự chú ý cho đối phương. Khi ta thực sự “ở đây”, ta sẽ cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp của người mình yêu thương, thấu hiểu những cảm xúc và suy nghĩ của họ. Tình yêu đích thực không chỉ là những khoảnh khắc lãng mạn, mà còn là sự cam kết và hy sinh cho nhau. Khi yêu thương ai đó, ta sẵn sàng dành thời gian, tâm sức và cả những hy sinh để cùng nhau xây dựng hạnh phúc.

Giao tiếp là yếu tố quan trọng trong bất kỳ mối quan hệ nào. Lắng nghe cởi mở và thấu hiểu là cách để hai người kết nối tâm hồn, chia sẻ những cảm xúc, suy nghĩ và vun đắp tình cảm ngày càng sâu sắc.

Tình yêu đích thực không phải là điều viển vông hay khó kiếm tìm. Nó ẩn chứa trong chính những khoảnh khắc bình dị của cuộc sống, chỉ cần ta biết trân trọng và gìn giữ. Ba câu khẳng định của Thiền sư Thích Nhất Hạnh là lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng sâu sắc về cách để vun đắp và nuôi dưỡng một tình yêu thương bền chặt, viên mãn.

Hoàng Đức Nhiên

Đọc bài viết

Cafe sáng