Giới thiệu sách

Hành Trình Người Viết – Kim chỉ nam cho nghệ thuật kể chuyện

Published

on

Từ sử thi Hy Lạp cổ đại đến các bom tấn Hollywood hiện đại, dường như có tồn tại một sợi dây liên kết vô hình giữa những câu chuyện hấp dẫn nhất mọi thời đại. Trong cuốn sách kinh điển dành cho giới viết lách Hành trình người viết, Christopher Vogler đã giải mã bí ẩn này, mang đến cho người đọc một bản đồ chi tiết về Hành Trình Anh Hùng – một mô hình cốt truyện đã được chứng minh qua thời gian. Dựa trên công trình nghiên cứu của tác giả Joseph Campbell về thần thoại, Vogler đã chắt lọc, áp dụng những khái niệm này vào thế giới điện ảnh và văn học đương đại, tạo ra một công cụ đắc lực cho cho những ai muốn viết nên câu chuyện chạm đến trái tim người đọc.

***

Khám phá 12 chặng đường biến đổi số phận của người anh hùng

Trong Hành trình người viết, Vogler đã khéo léo chia hành trình của người anh hùng thành 12 giai đoạn, mỗi giai đoạn tượng trưng cho một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời nhân vật và đóng góp vào sự phát triển tổng thể của câu chuyện. Từ Thế Giới Bình Phàm, nơi cuộc sống của Anh Hùng vẫn còn yên bình, cho đến Tiếng Gọi Phiêu Lưu, đánh dấu bước chân đầu tiên vào thế giới mới đầy bí ẩn, mỗi bước đi đều được Vogler phân tích tỉ mỉ, chỉ ra những thử thách, cơ hội và biến đổi tâm lý mà Anh Hùng phải đối mặt. Sự sắp xếp logic và mạch lạc của 12 giai đoạn này giúp người viết dễ dàng nắm bắt, vận dụng vào quá trình sáng tác.

Việc thấu hiểu 12 giai đoạn này, như được trình bày trong Hành trình người viết, không chỉ giúp người viết tạo ra một cốt truyện chặt chẽ, lôi cuốn mà còn hỗ trợ đắc lực trong việc xây dựng nhân vật một cách sâu sắc và thuyết phục. Mỗi giai đoạn là một thử thách, một cơ hội để Anh Hùng vượt qua giới hạn của bản thân, đối mặt với nỗi sợ hãi và khám phá những tiềm năng tiềm ẩn. Vogler không chỉ đơn thuần liệt kê các giai đoạn mà còn đi sâu vào phân tích ý nghĩa tâm lý đằng sau mỗi bước đi, giúp người viết thấu hiểu động cơ, suy nghĩ và sự biến đổi nội tâm của nhân vật.

Mặc dù Hành trình người viết cung cấp một khuôn khổ rõ ràng, việc áp dụng 12 giai đoạn của Hành Trình Anh Hùng không đồng nghĩa với việc gò bó sự sáng tạo của người viết. Vogler khuyến khích người viết sử dụng khuôn khổ này như một công cụ hỗ trợ, một la bàn định hướng trên hành trình sáng tác, chứ không phải là một công thức cứng nhắc để máy móc tuân theo. Sự linh hoạt, sáng tạo và cá tính riêng của người viết vẫn là yếu tố quyết định để tạo nên những câu chuyện độc đáo.

Sách Hành trình người viết có nhiều câu hỏi thực hành giúp người đọc rèn luyện kỹ năng viết lách.

Giải mã sức mạnh từ các nhân vật cổ mẫu

Không chỉ dừng lại ở việc phân tích hành trình câu chuyện, Hành trình người viết còn dành một phần quan trọng để khám phá thế giới đa dạng của các nhân vật cổ mẫu, từ Anh Hùng, Người Từng Trải, Bóng Tối cho đến Kẻ Thay Hình Đổi Dạng. Vogler giải thích rõ ràng vai trò của từng cổ mẫu trong việc thúc đẩy cốt truyện, tạo sự xung đột và định hình nên bức tranh tổng thể của câu chuyện. Việc hiểu rõ các cổ mẫu, theo cách mà Hành trình người viết trình bày, giúp người viết xây dựng một hệ thống nhân vật phong phú, đa chiều, góp phần làm tăng sức hấp dẫn và giá trị nhân văn cho tác phẩm.

Vogler nhấn mạnh rằng mỗi cổ mẫu đều mang một ý nghĩa tượng trưng sâu sắc, phản ánh những khía cạnh khác nhau của tâm lý con người và xã hội. Ví dụ, Anh Hùng đại diện cho lòng dũng cảm, sự hy sinh và khát vọng chinh phục, trong khi Người Từng Trải tượng trưng cho trí tuệ, kinh nghiệm và sự dẫn dắt. Thông qua việc khai thác những tầng ý nghĩa này, người viết có thể tạo ra những nhân vật không chỉ có chiều sâu tâm lý mà còn có sức sống mãnh liệt, dễ dàng gây được sự đồng cảm và cộng hưởng nơi người đọc.

Tuy nhiên, Hành trình người viết không khuyến khích người viết rập khuôn theo những mô tả cổ mẫu có sẵn. Vogler cho rằng việc phá vỡ những khuôn mẫu truyền thống, tạo ra các biến thể độc đáo và phù hợp với câu chuyện của mình là điều cần thiết. Việc kết hợp những cổ mẫu hoặc đảo ngược vai trò có thể tạo nên những bất ngờ thú vị, làm mới câu chuyện và mang đến cho người đọc những trải nghiệm khác biệt.

***

Áp dụng những tri thức cổ xưa về thần thoại vào nghệ thuật kể chuyện hiện đại

Hành trình người viết không chỉ tập hợp các lý thuyết đã được đúc kết cô đọng, mà còn đưa ra vô số ví dụ minh họa sinh động từ các bộ phim lẫn tác phẩm văn học nổi tiếng. Vogler phân tích cách những nhà làm phim, tác giả tài ba đã vận dụng Hành Trình Anh Hùng và các cổ mẫu nhân vật để tạo nên những tác phẩm kinh điển như: Star Wars, Chúa tể của những chiếc nhẫn. Những ví dụ cụ thể này giúp người đọc dễ dàng hình dung để áp dụng các nguyên tắc vào tác phẩm của mình một cách hiệu quả.

Trong Hành trình người viết, Vogler cũng chia sẻ những kinh nghiệm thực tế của bản thân khi đánh giá kịch bản tại Hollywood. Ông kể lại nhiều câu chuyện thú vị về việc áp dụng Hành Trình Anh Hùng vào quá trình phát triển kịch bản, những khó khăn gặp phải và cách ông đã vượt qua. Những chia sẻ chân thực và gần gũi này không chỉ mang tính thực tiễn cao mà còn truyền nguồn cảm hứng lớn lao cho bất kỳ ai đang theo đuổi con đường sáng tác.

Không chỉ là tác phẩm về kỹ thuật viết, Hành trình người viết còn là chặng đường khám phá bản thân và thế giới xung quanh thông qua lăng kính của những câu chuyện. Vogler đã khéo léo bắc cầu nối giữa những tri thức cổ xưa về thần thoại và nghệ thuật kể chuyện hiện đại, để giúp người viết trang bị được thêm nhiều công cụ hữu ích trong quá trình xây dựng câu chuyện. Dù là một nhà văn chuyên nghiệp, người mới bắt đầu tập viết lách, hay chỉ đơn giản là người yêu thích việc kể chuyện, tác phẩm Hành trình người viết đều sẽ là nguồn cảm hứng và hỗ trợ vô giá cho những ai đang tìm kiếm một người bạn đồng hành đáng tin cậy trên con đường sáng tạo.

Trích đoạn

“Mô hình hành trình 12 chặng đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau như tiếp thị hay thiết kế sản phẩm. Nó như một cẩm nang, giúp dự đoán chính xác những được và mất trước mỗi quyết định khó khăn. Đồng thời cung cấp ngôn ngữ và các phép ẩn dụ, giúp độc giả có cảm giác kiếm soát tốt hơn nỗ lực của bản thân. Rồi dần dà nó trở thành một phần trong cuộc sống của nhiều người, cung cấp cho họ định hướng về đại thể của mọi việc, cách dự đoán và đương đầu với thách thức.”

.

“Tất nhiên là môi trường kể chuyện đã tiến hóa không ngừng trong suốt 25 năm qua. Dù tốt hay xấu, những câu chuyện anh hùng giờ đã chiếm lĩnh thị trường giải trí hấp dẫn trên toàn thế giới, từ trò chơi điện tử cho đến loạt phim sử thi về siêu anh hùng với kinh phí khổng lồ. Việc này không khó giải thích, thậm chí là dễ hiểu ở bất cứ nền văn hóa nào, cộng hưởng với một số khía cạnh của các truyền thuyết và giai thoại địa phương. Bất chấp sự quen thuộc cố hữu, chúng vẫn có cách để làm hài lòng khán giả. Bằng cách liên tục đưa ra hình tượng con người quật cường trước cái chết, chúng thỏa mãn được ước nguyện sâu kín trong lòng khán giả, và dường như họ không bao giờ thấy đủ.”

.

“Những thiên anh hùng ca cũng phục vụ cho sức khỏe tinh thần tập thể, thông qua việc phản ánh xã hội cùng những nhu cầu và khát vọng. Thông qua cách những siêu anh hùng gần như bất diệt, vượt qua trở ngại để chiến thắng, chúng ta thấy được hình ảnh phản chiếu của bản thân, từ đó cân nhắc chiến lược để làm tốt hơn trong cuộc chơi đời mình. Những bản anh hùng ca tạo ra ảnh hưởng, giúp con người hình thành xã hội, thông qua tham chiếu văn hóa để gắn kết mọi người, cung cấp những đức tin chung nhất, phép tắc hành xử và những hình mẫu để noi theo.”

***

Nhận xét của báo chí

“Mỗi lần bắt tay vào dự án mới, tôi đều lướt lại Hành Trình Người Viết. Sách toàn những điều ta đã biết, nhưng được sắp xếp lại vô cùng hữu ích, khi cần cấu trúc câu chuyện lấy ra tham khảo rất tiện. Tôi đọc lần đầu năm 18 tuổi và dùng sách suốt từ bấy đến nay.”

– Jason Segel, diễn viên, biên kịch phim Forgetting Sarah Marshall, Get Him To The Greek

“Hoàn toàn xứng đáng là một quyển kinh điển. Ấn bản kỷ niệm 25 năm của quyển sách thậm chí còn đưa chúng ta đi xa hơn luận đề ban đầu, mang đến những phương thức tư duy mới, rộng hơn, quái hơn, và đều hiệu quả. So với bản gốc, bản mới nhất này bên cạnh tính hữu dụng còn đầy táo bạo và gợi mở. Khuyên bạn nên đọc.”

– Brendan Davis, nhà sản xuất phim Deadgirl, Born To Dance

“Một trong những quyển sách về nghề viết hay nhất mọi thời đại.”

– James Clear, tác giả quyển Atomic Habits

“Một nguồn tham khảo bắt buộc cho bất kỳ nhà làm phim hay biên kịch nào muốn tìm hiểu xem hành trình anh hùng có tính ứng dụng thế nào trong ngành phim. Quyển sách kinh điển mà mọi người kể chuyện cần phải đọc.”

– Alex Ferrari, biên kịch, đạo diễn, tác giả sách, nhà sáng lập Indie Film Hustle

“Để hiểu rõ và tường tận cách một câu chuyện vận hành, tôi luôn lật lại Hành Trình Người Viết. Những nhà phê bình hoặc nghệ sĩ tương lai luôn giữ quyển sách Christopher Vogler bên mình như một cẩm nang. Rõ ràng. Khúc chiết. Tràn đầy cảm hứng.”

– Elliot Grove, nhà sáng lập Raindance Film Festival

“Một kho báu có thể giúp một tay viết đổi đời nhờ chuyển hóa thứ tư duy phức tạp trong sách Joseph Campbell thành những mô tả, giải thích dễ hiểu hơn.”

– Rob Kall, phát hành www.opednews.com, dẫn chương trình The Rob Kall Bottom Up Show

“Giàu ảnh hưởng và toàn diện… Chris Vogler nhắc lại và khai sáng cho chúng ta vì sao những câu chuyện thần thoại lại có thể tồn tại vượt thời gian.”

– Dave Watson, tác giả quyển Walkabout Undone, biên tập viên của Movies Matter

“Xuất chúng! Một hướng dẫn bậc thầy và mạnh mẽ để ta đi xuyên qua thế giới của những huyền thoại, cổ mẫu và cội nguồn của những câu chuyện hay. Một quyển sách lớp lang tinh xảo và có nội dung phong phú.”

– Corinne Bourdeau, chủ tịch và nhà sáng lập 360 Degree Entertainment

Về tác giả

Christopher Vogler là một trong những nhà tư vấn câu chuyện hàng đầu của Hollywood, từng cộng tác với những hãng phim lớn như 20th Century Fox, Walt Disney, Paramount.

Tham gia phát triển kịch bản nhiều phim hoạt hình nổi tiếng của Disney như Aladdin, The Lion King…

Là chủ tịch của Storytech, một công ty tư vấn, đánh giá kịch bản, tiểu thuyết và ý tưởng, giúp các nhà văn, nhà sản xuất và giám đốc hãng phim định hình dự án.

***

Về dịch giả

Dịch giả Trần Minh là Nhà sáng lập Bột Creative Hub, biên kịch, dịch giả, tác giả sách, nhà báo.

Các tác phẩm tiêu biểu:

Mike Tyson – Sự Thật Trần Trụi (dịch năm 2017), Cristiano & Leo – Khổ Luyện & Thiên Tài (dịch năm 2020), Vẫy Vùng Giữa Vũng Lầy (dịch năm 2021), Lưỡi Lam Lẳng Lơ (dịch năm 2022)…

• Phim Tiệc Trăng Máu (viết năm 2020), phim Mai (viết năm 2024)…

Sài Gòn Hay Ta! (Xuất bản cùng Thăng Fly năm 2022).

Kodaki.

Giới thiệu sách

Nhật Bản 365 Ngày: Khi mỗi ngày là một mảnh ghép văn hóa

Published

on

Việc thể hiện tình cảm đối với thiên nhiên và cuộc sống từ lâu đã là một nét đẹp văn hóa trong lòng người Nhật. Dù đó chỉ là một hoạt động thường nhật hay một cánh hoa anh đào rơi xuống bên lề đường, thì trong con mắt tinh tế của mình, người Nhật luôn nhận ra những ý nghĩa sâu sắc ẩn sau những điều bình thường.

Qua những kinh nghiệm tích lũy từ nhiều năm nghiên cứu về văn hóa Nhật, tác giả Lê Thị Kim Oanh cùng họa sĩ minh họa Lăng Vi mang đến cho người đọc một cuốn sách mang đậm chất triết lý của con người và tự nhiên tại xứ sở mặt trời mọc, đó là Nhật Bản 365 ngày – Thông điệp kết nối thiên nhiên và cuộc sống.

Giao thoa giữa nét văn hóa truyền thống và cuộc sống hiện đại

Ở thời cổ đại, Nhật Bản tiếp thu nền văn hóa của Trung Hoa, nên hầu như mọi sinh hoạt thường ngày hay mọi hoạt động đều dựa trên hệ thống lịch âm. Nhưng kể từ khi bước vào thời đại Meiji (1868 -1912), xã hội Nhật Bản đã tiếp thu văn minh của người phương Tây và điều này thay đổi cuộc sống của người Nhật trên mọi phương diện.

Đến năm 1873 (năm Minh Trị thứ sáu), Nhật Bản chính thức loại bỏ hệ lịch âm truyền thống (lịch Thiên Bảo) và chuyển sang dùng lịch dương theo phương Tây. Quyết định này đã đánh dấu một bước chuyển mình vô cùng lớn trong công cuộc hiện đại hóa đất nước. Tuy đã thay đổi hệ lịch nhưng người Nhật vẫn giữ gìn sâu sắc những giá trị truyền thống trước đây của họ. Cho đến nay, ở đâu đó trong cuộc sống hiện đại của nước Nhật vẫn xuất hiện những khái niệm thời gian liên quan đến âm lịch như Ngũ tiết, và cùng với các khái niệm về dương lịch như 24 tiết khí. Tất cả đều hài hòa và xuất hiện theo một cách tự nhiên như vốn là một nét văn hóa truyền thống.

Tinh thần truyền thống của nước Nhật ở đây được thể hiện thông qua tình yêu đối với thiên nhiên, sự nhạy cảm với thời khắc giao mùa của vạn vật, sự tôn kính dành cho thần linh và sự trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống. Tất cả vẫn còn được lưu giữ và trở thành một nếp sống không thể thiếu của người Nhật. Bởi thế, sự giao thoa giữa cái cũ và cái mới đã trở thành một bản sắc riêng biệt của Nhật Bản mà không phải quốc gia Á Đông nào cũng duy trì được trọn vẹn.

Càng đọc sách, càng hiểu về văn hóa của người Nhật

Nhật Bản 365 ngày là một cuốn sách độc đáo vì được trình bày như một cuốn lịch. Mỗi trang sách viết về một ngày trong năm, không phải để xem ngày tháng mà là để độc giả được chiêm nghiệm về văn hóa cũng như lối sống của người Nhật theo từng ngày.

Ngoài những ngày lễ trong năm, cuốn sách còn gợi mở cho người đọc về các khoảnh khắc đáng quý của những ngày tưởng chừng như rất đỗi bình thường. Dưới góc nhìn tinh tế của người Nhật, mỗi ngày với họ đều có ý nghĩa, thậm chí mang nặng chiều sâu văn hóa. Lật giở từng trang sách, bạn có thể tìm thấy một ngày dành riêng để trân trọng một loài hoa, điểm lại một nghi thức tôn giáo, hay một ngày chỉ nói về thời tiết hoặc lối sống thường nhật của con người tại xứ sở hoa anh đào.

Chẳng hạn, khi đọc đến trang về ngày 14 tháng 1, người đọc sẽ hiểu biết về người Nhật có niềm tin trong nghi lễ đốt trừ tà (hay còn gọi là “Sagicho”) có thể giải trừ bệnh tật và tai ương trong dịp năm mới. Hay đọc đến ngày 12 tháng 4, nội dung xoay quanh nguồn gốc chiếc bánh mì nhân đậu đỏ có tên gọi Anpan, là món ăn phổ biến trong cuộc sống bận rộn của người Nhật.

Một điểm thú vị khác có thể kể đến là ngôn ngữ Nhật Bản vốn nổi tiếng với khả năng chơi chữ và có thể tạo ra nhiều tầng nghĩa thông qua các ký tự. Điều này cũng thể hiện trong cuốn sách, khi các tên gọi của ngày tháng trong tiếng Nhật đều ẩn chứa những ý nghĩa đặc biệt và thú vị.

Chắc hẳn ai cũng đều biết chiếc bánh rán Dorayaki là món ăn khoái khẩu của chú mèo máy Doraemon, và khi đọc Nhất Bản 365 ngày, độc giả sẽ thích thú khi được biết người Nhật thường chọn ăn loại bánh này vào ngày 4 tháng 4 hằng năm. Theo quan niệm của họ, ăn loại bánh này sẽ mang đến sự hạnh phúc. Trong tiếng Nhật, khi gộp hai số 4 trong ngày tháng lại với nhau sẽ tạo nên âm chữ là “Shi-awase”, đồng âm với “Shiawase” có nghĩa là hạnh phúc. Cách chơi chữ đơn giản mà giàu ý nghĩa này rất phổ biến đối với người Nhật.

Càng đọc sâu từng trang sách là càng hiểu thêm về nét đẹp trong văn hóa của Nhật Bản và những thông điệp sâu sắc mà người đọc có thể chưa biết hoặc chưa để ý đến trước đây.

Thông điệp đơn giản mà chạm đến người đọc

Đúng như lời gửi gắm của tác giả Kim Oanh đã viết trong cuốn sách: “Thay vì đợi chờ, chúng ta hãy tận hưởng từng thời khắc, từng ngày, từng tháng, từ mùa nắng gắt cho đến mùa giá lạnh, để rồi thu mình lại và chuẩn bị sự trỗi dậy của vạn vật, cùng bước vào một mùa ấm áp mới.” Có thể nói, thông điệp đến từ cuốn sách Nhật Bản 365 ngày sẽ giúp độc giả sống chậm lại, tận hưởng cuộc sống hơn theo cách của người Nhật. Tinh thần chung của người dân đất nước này vốn là coi trọng từng khoảnh khắc trong cuộc sống, vậy nên học cách sống chậm nghĩa là là tập dần quan sát và cảm nhận từng giây từng phút trôi qua. Đây là lối sống lành mạnh, giúp mỗi người tìm thấy được sự an nhiên trong tâm hồn.

Thông điệp chính mang đúng tinh thần của cuốn sách nhất vẫn là sự kết nối con người với thiên nhiên. Với người Nhật, thiên nhiên không chỉ là bối cảnh sinh hoạt mà còn là nơi để con người tập dần cách sống thuận theo dòng chảy của thời gian, học cách lắng nghe bản thân và chuyển mình trước sự biến đổi giữa vạn vật tự nhiên. Người đọc sẽ cảm nhận rõ về cách người Nhật đã hòa nhịp cùng với thiên nhiên như thế nào qua các tiết khí, mùa hoa, hay những ngày lễ hội gắn với mùa vụ, tất cả đều được trình bày ngắn gọn mà không kém phần đặc sắc trong cuốn sách này.

Cuối cùng, cuốn sách còn khẳng định tầm quan trọng của việc giữ gìn truyền thống giữa dòng chảy hiện đại. Dù đã bỏ lịch âm, người Nhật vẫn giữ nhiều tập tục lâu đời như một cách gìn giữ cội nguồn trong một thế giới ngày càng hiện đại hóa. Trong vai trò người đọc, đặc biệt là người trẻ, cuốn sách sẽ mang cho họ góc nhìn sâu sắc hơn về sự cân bằng giữa cái mới và cũ trong cuộc sống.

Quý Nghĩa

Đọc bài viết

Giới thiệu sách

Đường xưa mây trắng: Bản giao hưởng giữa văn thơ và thiền quán

Published

on

Tháng Tư âm lịch, mùa sen nở, mùa người ta thường tìm về với sự tĩnh lặng. Đây cũng là lúc những trang sách mang hương thiền và tinh thần tỉnh thức trở nên gần gũi hơn bao giờ hết. Giữa dòng sách Phật học vốn phong phú và đôi khi hàn lâm, Đường Xưa Mây Trắng của Thiền sư Thích Nhất Hạnh nổi lên như một dòng suối lặng, nhẹ nhàng và đầy sức lay động. Không ồn ào giáo lý, không ngôn từ thuyết pháp, cuốn sách là một cuộc gặp gỡ kỳ diệu giữa người đọc và Đức Phật - không phải trong điện thờ, mà trong một không gian đời thường, chan chứa từ bi và thấm đẫm trí tuệ. Nhân Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc Vesak 2025, đây là lúc nên ngồi lại, dành thời gian lật giở từng trang trong tác phẩm kinh điển này của Thiền sư Thích Nhất Hạnh để bước vào nơi giao thoa giữa tâm linh, lịch sử và nghệ thuật kể chuyện.

Một bản giao hưởng giữa tiểu sử và thiền truyện

Không phải ngẫu nhiên mà Đường Xưa Mây Trắng được xem là tác phẩm kinh điển nhập môn cho bất kỳ ai muốn bước chân vào đạo Bụt bằng cánh cửa văn chương. Cuốn sách là tiểu sử của Đức Phật Thích Ca, nhưng không được kể bằng giọng văn sử thi hay ngôn ngữ Phật pháp. Thay vào đó, Thiền sư Thích Nhất Hạnh - một người kể chuyện và bậc thầy chánh niệm - đã tái hiện cuộc đời Đức Phật bằng văn xuôi dung dị, giàu nhạc tính, pha chất thơ và chất thiền.

Điều đặc biệt là câu chuyện được kể lại từ góc nhìn của chú bé chăn trâu Svasti, sau trở thành đệ tử của Đức Phật. Nhờ vào ống kính trong trẻo ấy, Đức Phật hiện lên không phải là một nhân vật siêu hình, mà là một con người trọn vẹn: biết yêu thương, biết đau, biết trăn trở, biết chọn con đường từ bỏ để đi đến giác ngộ. Chính sự gần gũi, chân thực này khiến người đọc không chỉ ngưỡng vọng Đức Phật, mà còn thấy được bóng dáng của mình - một người đang đi, đang tìm, và đôi khi lạc lối - trong từng bước chân của Ngài.

Triết lý ẩn tàng trong từng câu văn

Một trong những thành tựu lớn của Đường Xưa Mây Trắng là khả năng đưa những giáo lý cốt lõi của đạo Bụt - từ Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo, đến duyên sinh, vô ngã - vào mạch truyện một cách tự nhiên và mềm mại. Không rao giảng. Không giáo điều. Chỉ là những cuộc đối thoại, những câu hỏi tưởng như rất ngây thơ mà thấm đẫm trí tuệ, những tình huống đời thường nhưng ẩn chứa cả vũ trụ quan Phật giáo:

Sa môn, ông có thấy một cô gái mới chạy ngang qua đây không? Bụt hỏi lại:

Các bạn tìm cô gái ấy để làm gì?

Này các bạn, trong giờ phút này các bạn nên đi tìm cô gái hay là nên đi tìm chính các bạn?

Bạch sa môn, có lẽ chúng con nên đi tìm chúng con trước.

(Trích Chương 25 - "Đỉnh cao của nghệ thuật")

Nhiều người đọc lần đầu có thể không nhận ra rằng họ vừa đi qua một bài giảng Phật học. Họ chỉ cảm được một điều: lòng mình chậm lại, ánh nhìn dịu xuống, một suy nghĩ nào đó dường như vừa được tháo gỡ. Và chính trong khoảnh khắc ấy, chánh niệm bắt đầu khởi sinh. Chỉ với một đoạn văn ngắn nhưng có thể mở ra một cánh cửa lớn trong tâm hồn người đọc:

Trong đạo lý giác ngộ, thương yêu phải đi đôi với hiểu biết. Thương yêu chính là hiểu biết. Nếu không hiểu biết thì không thể thương yêu.”

(Trích Chương 42 - "Không hiểu biết thì không thể thương yêu")

Đây không chỉ là một lời dạy của Bụt, mà là nguyên lý sống có thể ứng dụng trong mọi mối quan hệ hiện đại - từ tình thân, tình yêu đến quan hệ xã hội. Thấu cảm là nền tảng của yêu thương. Yêu thương không có hiểu biết chỉ dẫn đến ràng buộc, khổ đau. Đọc đến đây, người đọc không cần phải theo đạo mới thấy lòng mình mở ra.

Bút pháp tài hoa của một vị Thiền sư

Thiền sư Thích Nhất Hạnh không chỉ là một hành giả. Ông là một nhà văn đích thực, với ngôn ngữ trong sáng, tiết chế, gợi mở. Có lúc ông viết như một nhà thơ, có lúc như một người thầy, có lúc như một người bạn đường. Dù ở vai nào, văn phong ấy luôn mang một đặc điểm nhất quán: không hấp dẫn theo kiểu kích thích giác quan, mà lan tỏa bằng sự tĩnh tại.

Trăng, sao, sông núi, ánh sáng mặt trời, tiếng chim hót, tiếng suối reo... tất cả những biểu hiện đó của vũ trụ đều mầu nhiệm, đều đẹp đẽ, đều có thể cho ta những nguồn vui bất tận.”

(Trích Chương 23 - "Những giọt nước cam lộ")

Chất thơ thấm trong từng câu chữ, nhưng không để phô diễn. Nó là kết tinh của một đời sống tu tập sâu lắng. Và chính điều đó khiến Đường Xưa Mây Trắng không lỗi thời mà càng đọc lại càng thấm nhuần.

Mỗi chương sách Đường Xưa Mây Trắng chính là một mảnh ghép kể về hành trình tìm cầu chân lý, sự giác ngộ, và quá trình hoằng pháp của Đức Phật. Ở đó, Phật không phải là huyền thoại xa vời, mà là một con người biết thương, biết khổ, biết tu tập. Thiền sư đã cởi bỏ lớp sương mù huyền bí để đưa Đức Phật trở về với đúng nghĩa của Ngài – một con người giác ngộ, với trái tim từ bi và trí tuệ lớn lao, nhưng rất gần gũi, biết lắng nghe, biết cảm thông, và không xa rời cuộc sống trần thế.

Xuyên suốt tác phẩm là lời mời gọi sống trong chánh niệm: thở trong chánh niệm, bước đi trong chánh niệm, nói năng, ăn uống, suy nghĩ cũng trong chánh niệm. Đó là nền tảng giúp con người tiếp xúc được với sự sống sâu sắc trong từng khoảnh khắc, thay vì chạy theo ảo tưởng và khổ đau. Đồng thời, “Không có hiểu biết, sẽ không thể có thương yêu chân thật.” Chánh pháp không nhằm giáo điều hóa, mà để giúp con người hiểu sâu vào bản chất của khổ đau, từ đó mới có thể thương yêu, tha thứ và chuyển hóa. Đặc biệt, không chỉ trong thiền viện, mà giữa chợ đời, giữa những mối quan hệ, bất hòa, giận dữ, người ta vẫn có thể thực hành Phật pháp. Đức Phật trong sách không dạy đệ tử rời bỏ cuộc đời, mà mời họ quay về sống đời chánh hạnh giữa cuộc đời đầy thử thách. Tác phẩm cho thấy rõ: con đường của Phật không phải là đi tìm một nơi bình an tách biệt, mà là quán chiếu để hiểu rõ bản chất của khổ đau, từ đó không còn sợ hãi. Bình an là kết quả của sự nhìn sâu, không phải của sự né tránh.

Đọc để sống sâu hơn

Những độc giả mới tiếp xúc với Đường Xưa Mây Trắng có thể cảm thấy bối rối về thể loại sách khi tác phẩm là tổng hòa giữa sách truyện, tiểu sử, tôn giáo. Có lẽ sẽ dễ hơn khi hình dung đây là một thiên tình sử nhẹ nhàng, sâu lắng, mang giá trị bền vững theo thời gian. Không để học thuộc. Không để ghi nhớ. Mà để đọc khi lòng hoang mang. Đọc khi thấy mất phương hướng. Đọc khi muốn trở về.

Cuốn sách giống như một người bạn hiền không lên tiếng khi bạn vội vã, nhưng luôn ở đó khi bạn cần một điểm tựa. Thiền sư Thích Nhất Hạnh từng nói: “Khi chúng ta đi trong chánh niệm thì chân chúng ta trở thành chân Bụt.” Đọc Đường Xưa Mây Trắng cũng là một hành trình đi trong chánh niệm - từng dòng chữ là một bước chân, từng trang sách là một hơi thở.

Ấn bản mới nhất của Đường Xưa Mây Trắng do Phương Nam Book liên kết xuất bản với thiết kế bìa cứng trang nhã là món quà tinh thần đầy thiền vị trong dịp lễ Phật Đản năm nay. Nhưng giá trị thật sự của cuốn sách không nằm ở hình thức. Nó nằm ở sự rung động âm thầm mà người đọc có thể cảm nhận được khi ngồi xuống, mở sách, và để cho từng câu chữ dắt mình đi.

Không cần đợi đến khi khổ đau mới tìm về những lời dạy của Bụt. Không cần phải hiểu hết Phật pháp mới bước chân vào thế giới của Đường Xưa Mây Trắng. Chỉ cần một lòng muốn sống sâu hơn. Bắt đầu bằng một hơi thở. Một trang sách. Một ý nguyện trở về.

Nhân dịp Đại lễ Vesak 2025, tìm về tủ sách Thiền sư Thích Nhất Hạnh

Với hơn 100 đầu sách được xuất bản bằng nhiều ngôn ngữ trong đó có tiếng Việt, Tủ sách của Thiền sư Thích Nhất Hạnh trải rộng xuyên suốt nhiều thể loại khác nhau: thiền hành, thiền tọa, chữa lành cảm xúc, nuôi dưỡng tình thương, giáo dục thanh thiếu niên và cả hoạt động xã hội. Những tựa sách nổi bật, được tái bản đều đặn mỗi năm như: Phép lạ của sự tỉnh thức, Giận, Thương yêu theo phương pháp Bụt dạy, Bước tới thảnh thơi, Rong chơi trời phương ngoại, Nói với tuổi hai mươi, Làng Mai nhìn núi Thứu, Hạnh phúc mộng và thực... Đặc biệt, bộ sách Nhật tụng Thiền môn giảng giải - Công phu nở đóa sen ngàn cánh gồm 4 tập (Công phu từ ngày thứ Hai đến thứ Năm) là một đóng góp đặc biệt cho đời sống tu học hằng ngày. Mỗi bài tụng, mỗi lời giảng đều như giọt nước tưới tẩm hạt giống tỉnh thức trong tâm hồn người đọc.

Trong kỷ nguyên công nghệ, khi các dòng tin tức chảy tràn, những xao động tâm lý ngày một phổ biến, thì sự hiện diện của tủ sách Thiền sư Thích Nhất Hạnh chính là một “nơi nương tựa” về tinh thần. Mỗi cuốn sách không chỉ là văn bản in trên giấy, mà còn là pháp thoại, là tiếng chuông tỉnh thức, là bàn tay dắt người đọc trở về với chính mình.

Nguyệt Vũ

Đọc bài viết

Giới thiệu sách

Hướng về ngày vui thống nhất: 7 tác phẩm không thể bỏ qua nhân dịp đại lễ 30/4

Published

on

Hướng tới kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), đây là thời điểm ý nghĩa để cùng suy ngẫm về một giai đoạn lịch sử trọng đại, đầy biến động và giàu cảm xúc của dân tộc. Và trong hành trình khám phá lại chiều sâu của cuộc chiến, cùng những diễn biến phức tạp trước, trong và sau cột mốc lịch sử này, sách chính là người dẫn đường đáng tin cậy, mở ra nguồn tri thức và những góc nhìn vô giá. Các cuốn sách được giới thiệu sau đây, từ lịch sử một phi trường trọng yếu, sự thật trần trụi về tội ác chiến tranh, di chứng chất độc màu da cam, cuộc đấu tranh thầm lặng trong lòng đô thị, đến bằng chứng chủ quyền biển đảo hay hành trình của người lính, sẽ góp phần mang đến cho độc giả cái nhìn đa chiều và chân thực hơn về quá khứ hào hùng nhưng cũng lắm đau thương này. 

***

100 Năm Phi Trường Tân Sơn Nhất

"100 năm phi trường Tân Sơn Nhất" của nhà báo Quốc Việt là hành trình khám phá lịch sử đầy biến động của sân bay quan trọng bậc nhất Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở lai lịch một sân bay, cuốn sách – kết quả của hơn 3 năm nghiên cứu công phu, còn mở ra bức tranh rộng lớn về lịch sử miền Nam, đất nước và ngành hàng không Việt Nam qua hai thế kỷ. 

Từ những phi công Việt đầu tiên thời Pháp thuộc sang giai đoạn chiến tranh khốc liệt, đến nỗ lực vươn mình của Vietnam Airlines sau năm 1975 và cả những vấn đề xã hội nóng bỏng tưởng chừng rất mới nhưng đã mang gốc rễ từ quá khứ... tất cả đều được tái hiện một cách sống động. Sách hé lộ nhiều câu chuyện và sự thật bất ngờ, khẳng định việc thấu hiểu quá khứ sân bay Tân Sơn Nhất – nơi thấm đẫm ký ức và máu xương người Việt – là chìa khóa để soi chiếu hiện tại và định hình tương lai. Một cuốn sách giàu thông tin và vô cùng đáng đọc cho những ai yêu Sài Gòn và lịch sử Việt Nam.

Lực Lượng Mãnh Hổ

"Lực lượng Mãnh Hổ" là công trình điều tra không khoan nhượng của hai nhà báo đoạt giải Pulitzer, Michael Sallah và Mitch Weiss, về tội ác chiến tranh gây rúng động của một đơn vị tinh nhuệ Mỹ tại miền Trung Việt Nam. Cuốn sách phơi bày câu chuyện về "Tiger Force", một trung đội viễn thám thuộc Sư đoàn Dù 101 đã gây ra nhiều hành vi tàn bạo đối với dân thường ở vùng Quảng Ngãi - Quảng Tín trong suốt năm 1967.

Dựa trên loạt bài báo đoạt giải Pulitzer, các tư liệu từ hồ sơ mật bị chôn vùi suốt 30 năm cùng lời kể của các cựu binh, cuốn sách phơi bày chân thực sự tha hóa của đơn vị và nỗ lực điều tra bị cản trở sau đó. Với lối viết tường thuật khách quan, mạnh mẽ như một cuốn phim tài liệu, "Lực lượng Mãnh Hổ" buộc người đọc phải đối mặt với sự thật trần trụi, đau đớn về chiến tranh, đặt ra những câu hỏi nhức nhối về trách nhiệm, nhân quyền và mặt tối của con người. Một tác phẩm quan trọng để chiêm nghiệm lại cuộc chiến Việt Nam từ một góc nhìn gai góc và ít được biết đến.

Đặc Khảo Về Hoàng Sa - Trường Sa

"Đặc khảo về Hoàng Sa - Trường Sa" là toàn văn nội dung chuyên đề đặc khảo Hoàng Sa - Trường Sa trên tập san Sử Địa, do Tiến sĩ Nguyễn Nhã chủ biên. Cuốn sách tập hợp các bài nghiên cứu nền tảng và công phu của nhiều học giả uy tín như Hoàng Xuân Hãn, Thái Văn Kiểm, Võ Long Tê...

Nội dung sách cung cấp những bằng chứng vững chắc về chủ quyền lịch sử và pháp lý của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, dựa trên sử liệu cổ Việt Nam, tài liệu phương Tây, phân tích địa danh học và các hoạt động thực thi chủ quyền thực tế. Việc tái bản công trình khoa học nghiêm túc này không chỉ mang nguồn tư liệu quý giá trở lại với độc giả đương đại mà còn có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh Biển Đông hiện nay. Đây là tài liệu tham khảo thiết yếu, góp phần khẳng định sự thật lịch sử và củng cố cơ sở pháp lý trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Mùa Xuân Vắng Lặng - Mùa Thu Chết Chóc Của Chiến Tranh Việt Nam

"Mùa xuân vắng lặng - Mùa thu chết chóc của chiến tranh Việt Nam" của cựu binh Mỹ Patrick Hogan không chỉ là một cuốn hồi ký cá nhân. Đó còn là một hành trình điều tra sâu sắc, vạch trần sự thật bị che giấu về hậu quả tàn khốc của chất độc da cam đối với chính những người lính Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam. Sách phơi bày nghịch lý đau lòng: nhiều cựu binh sống sót qua bom đạn nhưng lại phải đối mặt với hàng loạt bệnh tật nghiêm trọng sau nhiều thập kỷ do phơi nhiễm hóa chất độc hại, để lại di chứng kéo dài sang các thế hệ con cháu.

Xuất phát từ chính trải nghiệm bệnh tật của bản thân và chứng kiến sự ra đi của bạn bè, cùng sự thôi thúc sau khi nghe bài phát biểu của Tổng thống Obama năm 2012, Hogan quyết tâm theo đuổi cuộc điều tra. Ông đã đương đầu với hệ thống quan liêu của Bộ Cựu chiến binh Mỹ (DVA), khai thác kỹ năng cảnh sát và lật lại hồ sơ mật để tìm kiếm sự thật, truy đòi công lý. Được ví như "viên đạn bạc đấu tranh cho lẽ phải", cuốn sách là lời trần thuật chân thực về những vết sẹo thể chất, tinh thần và cuộc chiến dai dẳng của các cựu binh Mỹ sau cuộc chiến. 

Đường 20 Quyết Thắng: Lịch Sử, Địa Danh, Sự Tích Và Tri Ân

"Đường 20 quyết thắng: Lịch sử, địa danh, sự tích và tri ân" là một lát cắt đặc biệt trong bức tranh kháng chiến chống Mỹ, gắn liền với tuyến đường Trường Sơn huyền thoại. Cuốn sách không chỉ ghi lại những sự kiện lịch sử quan trọng, mà còn là lời tri ân sâu sắc đến những người con của đất nước đã để lại tuổi thanh xuân trên những cung đường máu lửa.

Từ những địa danh trọng điểm như Ngầm Ta Lê, Hang Tám Cô, Dốc Ba Thang,… đến các câu chuyện đầy xúc động về những người lính, thanh niên xung phong, công binh từng bám trụ nơi rừng sâu nước độc – tất cả đều được tái hiện bằng lời văn chân thực và giàu cảm xúc. Mỗi trang sách như một dấu chân lặng lẽ trên con đường lịch sử, nhắc nhớ thế hệ hôm nay và mai sau về cái giá của độc lập, tự do.

Hồi Ức Sài Gòn Thời Chiến Tranh

"Hồi ức Sài Gòn thời chiến tranh" mang đến một góc nhìn đặc biệt về thành phố trong giai đoạn lịch sử đầy biến động, qua lời kể của Luật sư Triệu Quốc Mạnh – người sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn và là một nhân vật then chốt trong những ngày cuối cùng của cuộc chiến. Cuốn sách là tâm huyết của một người từng giữ vị trí thẩm phán, sau đó bí mật hoạt động cách mạng và được bổ nhiệm làm Chỉ huy trưởng Cảnh sát Đô thành Sài Gòn - Gia Định vào tháng 4/1975.

Tác phẩm khắc họa Sài Gòn như một "tuyến đầu vĩ đại", nơi người dân vừa đấu tranh kiên cường, vừa đùm bọc lẫn nhau, làm nên những phong trào phản chiến mạnh mẽ. Cuốn sách tái hiện các giai đoạn lịch sử từ 1874 đến 1975, lý giải "tinh thần dân Sài Gòn" đã góp phần giữ gìn thành phố nguyên vẹn. Sách cung cấp tư liệu quý giá, giúp độc giả hiểu sâu sắc hơn về sức mạnh nội tại và cuộc đấu tranh anh hùng của Sài Gòn, thành phố "hiếu hòa nhưng rất cương quyết chống lại áp bức".

Bút Ký Lính Tăng: Hành Trình Đến Dinh Độc Lập

Không chỉ là một tập hồi ký thông thường, "Bút ký lính tăng: Hành Trình Đến Dinh Độc Lập" còn là một  minh chứng sống động cho chặng đường đầy gian nan của cuộc kháng chiến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Được viết bởi một chiến sĩ xe tăng trực tiếp tham gia chiến dịch lịch sử, tác phẩm là lời kể chân thành từ người trong cuộc về hành trình hàng nghìn cây số, qua bao ngày đêm khốc liệt để đến ngày chiến thắng.

Tác giả không né tránh hiện thực nghiệt ngã, khắc họa đầy đủ mọi cung bậc cảm xúc và trải nghiệm của người lính: từ mất mát, hy sinh đến vinh quang; từ sự anh hùng, cao thượng đến cả những phút giây yếu lòng hay thấp hèn. Cuốn sách đập tan những suy nghĩ giản đơn về chiến tranh, phơi bày chiều dài không gian, thời gian và cái giá phải trả cho hòa bình.

Với tấm lòng thành kính, tác phẩm như một "nén tâm nhang" dâng lên những đồng đội đã ngã xuống, đồng thời là món quà tinh thần ý nghĩa gửi tặng những người lính năm xưa. Họ, những người lính đã rời quân ngũ, đã tiếp tục "chiến đấu" kiên cường trên mặt trận đời thường, mang theo ký ức và nghị lực không bao giờ tắt từ những năm tháng hào hùng ấy. 

Hoàng Thảo

Đọc bài viết

Cafe sáng