Trà chiều
Hai tác phẩm định hình dấu ấn cá nhân của đạo diễn James Cameron và Christopher Nolan
Trà chiều
Thế giới viễn tưởng độc đáo trong bốn bộ phim mang đậm tính thể nghiệm
Thế giới của phim khoa học viễn tưởng không phải lúc nào cũng chỉ có AI, robot, hay du hành không gian mà còn vô vàn những điều đặc biệt khác có thể bạn chưa biết.
Năm 2023 vừa qua đã ghi nhận sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của AI. Điều đó khiến cho dòng phim khoa học viễn tưởng nhận được nhiều sự quan tâm trở lại. Nhắc đến dòng phim này, người ta vẫn thường đóng khung nó với vài yếu tố tiêu biểu thường gặp như: AI, robot, du hành vũ trụ, thế giới song song… Tuy nhiên, có rất nhiều tác phẩm sci-fi kinh điển đã chứng minh điều ngược lại.
Hãy cùng Bookish khám phá những bộ phim sci-fi không thuần túy là sci-fi vì ở đó, người xem được tận hưởng bữa tiệc điện ảnh đỉnh cao với những hương vị hòa quyện mĩ mãn từ nhiều thể loại khác nhau.
Back to The Future (1985)
Sci-fi x Road Trip Comedies
Cùng với The Terminator, Back To The Future ra đời năm 1985 đã trở thành biểu tượng kinh điển của dòng phim sci-fi lấy chủ đề du hành thời gian. Đó cũng là một trong những nguyên nhân mà bộ phim này được nhắc đến nhiều lần trong Avengers: Endgame lúc cả nhóm quyết định quay về quá khứ.
Tuy nhiên, không giống như The Terminator, Back To The Future mang màu sắc vui nhộn, hài hước của lứa tuổi học trò. Cậu học sinh tuổi teen Marty McFly ở thập niên 80 vô tình bị kéo về quá khứ trên chiếc xe cỗ máy thời gian của nhà khoa học Emmett Brown. Cậu quay trở về thập niên 50 – lúc này bố mẹ cậu cũng ở lứa tuổi học trò như cậu. Để có thể quay về hiện tại năm 80, cậu phải tìm cách hàn gắn mối quan hệ của bố mẹ, nếu không bản thân cậu cũng sẽ không tồn tại ở năm 80. Từ đó, câu chuyện nảy sinh nhiều tình huống dở khóc dở cuối. Nếu như The Terminator là sự phối trộn hoàn hảo giữa thể loại sci-fi và hành động thì Back To The Future lại là màn kết hợp ăn ý giữa thể loại sci-fi và hài hành trình. Bộ phim tốn kinh phí thực hiện là 19 triệu USD nhưng lại có doanh thu phòng vé lên đến 388 triệu USD. Chính vì thành công này mà đạo diễn Robert Zemeckis đã thực hiện hai phần tiếp theo cũng vui nhộn không kém.
Snowpiercer (2013)
Sci-fi x Dystopia
Bong Joon Ho không chỉ tạo ra những bộ phim sâu sắc về đề tài xã hội mà ông còn có khả năng làm phim khoa học viễn tưởng rất chặt chẽ, thuyết phục. Điều này thể hiện rõ nhất qua Snowpiercer. Phim dựa trên tiểu thuyết Pháp Le Transperceneige lấy đề tài hậu tận thế. Trong tương lai, sau một thí nghiệm thất bại, khí hậu toàn cầu biến đổi dẫn đến gần như toàn bộ sinh vật đều bị diệt vong, ngoại trừ một số người may mắn có mặt trên con tàu Snowpiercer chạy vòng quanh Trái đất với động cơ vĩnh cửu. Tại đây, một xã hội thu nhỏ mới lại được hình thành. Dưới bàn tay tài hoa của Bong Joon Ho, Snowpiercer cũng không đơn giản là tác phẩm sci-fi thuần túy mà ông còn lồng ghép vào nhiều thể loại khác nhau: có những phân đoạn hành động mãn nhãn, đồng thời cũng có những phân đoạn dí dỏm, và cách đặt vấn đề về giai tầng xã hội vẫn mang phong cách rất đặc trưng của Bong.
Eternal Sunshine Of The Spotless Mind (2004)
Sci-fi x Romance
Sẽ như thế nào nếu kết hợp thể loại sci-fi với phim tình cảm? Khi đó, chúng ta sẽ có kiệt tác Eternal Sunshine Of The Spotless Mind của bộ đôi đạo diễn Michel Gondry và biên kịch Charlie Kaufman. Bộ phim sử dụng đề tài “can thiệp kí ức” để khám phá bản năng con người khi tình yêu tan vỡ. Sẽ ra sao nếu khi chia tay một ai đó, bạn có thể xóa toàn bộ những kí ức vui buồn liên quan đến họ ra khỏi tâm trí? Sau khi Joel biết được Clementine – người yêu cũ của anh đã xóa kí ức tình yêu, anh quyết định bản thân mình cũng sẽ thực hiện việc này. Nhưng khi anh khám phá được điều gì đã khiến họ gắn kết rồi lại chia xa, anh nhận ra mình vẫn còn tình cảm dành cho cô. Nếu như công nghệ trong phim là thứ hư cấu thì cảm xúc giữa hai nhân vật trong Eternal Sunshine hoàn toàn chân thực, lay động trái tim người xem, khiến ai cũng phải thổn thức.
Under The Skin (2013)
Sci-fi x Experimental film
Cuối cùng, không thể không nhắc đến bộ phim sci-fi mang tính thể nghiệm, tiên phong đáng nhớ: Under The Skin. Có rất nhiều phim lấy đề tài sinh vật ngoài hành tinh xâm nhập Trái đất, nhưng có lẽ chưa bộ phim nào kể câu chuyện thật đặc biệt nhưng lại với nhịp điệu từ tốn như Under The Skin. Scarlett Johansson trong vai sinh vật ngoài hành tinh vô danh chỉ làm đúng một công việc là đi lang thang trên một chiếc xe tải, lựa chọn những người đàn ông cô đơn làm con mồi. Bộ phim rất kiệm lời thoại, khiến người xem rợn người không chỉ bởi những hình ảnh thị giác lạ mắt mà còn bởi thứ âm nhạc cũng đầy tính thể nghiệm độc đáo của Mica Levi. Tuy nhiên, nếu chỉ tập trung vào thể nghiệm mà bỏ qua nội dung, Under The Skin đã không gây được tiếng vang lớn như thế trong cộng đồng điện ảnh. Sau tất cả, bộ phim của đạo diễn Jonathan Glazer lại khiến người xem trăn trở nhiều về thân phận làm người.
Hoàng Đức Nhiên
Trà chiều
The Terminator & Blade Runner: Hai tượng đài điện ảnh độc đáo của thập niên 80
Cùng ra mắt vào thập niên 80, The Terminator (1984) và Blade Runner (1982) đều là hai kiệt tác điện ảnh độc đáo, góp phần rất lớn trong việc tạo ra diện mạo mới cho thể loại sci-fi.
Bài viết này sẽ dẫn dắt bạn khám phá những vấn đề khác nhau được đặt ra trong hai phim: từ những dòng suy tư về mối liên hệ nhân quả giữa hành động và thời gian trong The Terminator đến không gian đô thị đậm chất noir và những truy vấn về bản chất con người trong Blade Runner.
The Terminator (1984)
The Terminator là bước đột phá ngoạn mục trong sự nghiệp điện ảnh của đạo diễn James Cameron. Vào thời điểm ra mắt, bộ phim gây ấn tượng bởi việc pha trộn nhiều đặc tính giữa các thể loại khác nhau, mang đến màu sắc mới cho dòng phim sci-fi.
The Terminator kể câu chuyện về một người máy sát thủ ra đời năm 2029, được trao nhiệm vụ quay về năm 1984 để giết người phụ nữ trẻ tên là Sarah Connor. Sarah hoàn toàn không biết rằng cuộc đời cô có ảnh hưởng đáng kể đến số phận nhân loại và cô có thể chết bất cứ lúc nào dưới sự truy sát của cỗ máy bất khả chiến bại được gọi là Kẻ Hủy Diệt. Kyle Reese cũng đến từ tương lai nhưng nhiệm vụ của anh là bảo vệ Sarah – người mẹ của thủ lĩnh tương lai.
Với cốt truyện như thế, The Terminator vừa có những pha hành động mãn nhãn, vừa có nhiều tầng suy tư phức tạp về dòng chảy của thời gian, về phương thức thay đổi một sự kiện trong quá khứ có thể dẫn đến tương lai khác biệt hoàn toàn – đây vốn là chủ đề hiếm gặp trong phim hành động ở giai đoạn đó. Ngoài ra, những bản nhạc nền tạo không khí căng thẳng của nhạc sĩ Brad Fiedel cũng góp phần lớn vào thành công của phim.
Tất cả những nhân tố đó đã khiến phim trở thành một mảnh ghép quan trọng của văn hóa đại chúng đến tận ngày nay. Câu nói “I'll be back” của nhân vật Kẻ Hủy Diệt trong phim được sử dụng phổ biến, trở thành slogan thương hiện cho chính Arnold Schwarzenegger.
Từ năm 1984 đến nay, The Terminator đã sản xuất 6 phần phim: The Terminator (1984), Terminator 2: Judgment Day (1991), Terminator 3: Rise of the Machines (2003), Terminator Salvation (2009), Terminator Genisys (2015), Terminator: Dark Fate (2019). Tất cả những phần phim này đều đạt được doanh thu khủng, riêng phần đầu tiên The Terminator đã trụ vững ở vị trí số 1 trên bảng xếp hạng phòng vé ở Mỹ trong suốt hai tuần. Năm 2008, The Terminator đã được Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ đưa vào Viện lưu trữ phim quốc gia để bảo tồn với lí do là bộ phim “nổi bật ở phương diện văn hóa, lịch sử, và mĩ học”.
Blade Runner (1982)
Không may mắn như The Terminator, Blade Runner của đạo diễn Ridley Scott là một tuyệt tác có số phận khá hẩm hiu khi vừa ra đời. Tuy nhiên, qua nhiều thập kỉ với những bản dựng khác nhau, tác phẩm này đã trở thành một tượng đài lớn của thể loại sci-fi.
Dựa trên tiểu thuyết gốc Do Androids Dream Of Electric Sheep? của nhà văn Philip K. Dick, Blade Runner vẽ nên viễn cảnh ảm đạm của thế giới vào năm 2019. Khi đó, thế giới tràn ngập những replicant – người máy có hình dạng giống con người, được tạo ra với vòng đời ngắn ngủi để làm những công việc nguy hiểm phục vụ cho con người. Một nhóm replicant bất mãn trước việc này đã làm một cuộc phản loạn, quay trở về Trái Đất và giết con người. Rick Deckard, một cảnh sát đã nghỉ hưu ở Los Angeles nhận nhiệm vụ phải truy lùng và tận diệt toàn bộ nhóm replicant nổi loạn này.
Blade Runner là sự pha trộn giữa sci-fi, trinh thám và phim noir – thể loại phim hình sự tội phạm mang đậm phong cách Hollywood, thường thể hiện thái độ hoài nghi, mỉa mai. Thông qua hành trình của Rick Deckard, bộ phim đặt ra nhiều câu hỏi triết học về tính người, thế nào là một con người.
Nhưng không chỉ sâu sắc về nội dung, Blade Runner còn là bữa tiệc chiêu đãi về thị giác qua cách bộ phim thể hiện không gian đô thị tương lai với những màn hình quảng cáo lớn, đèn neon luôn lấp lánh và đường phố lúc nào cũng nhộn nhịp. Cảm hứng thị giác của phim kết hợp từ những bức tranh cổ điển của danh họa Edward Hopper và các khu phố với những tòa nhà chọc trời ở Hong Kong. Sự kết hợp này đã tạo nên không gian thị giác ấn tượng của phim khi con người bị nhấn chìm trong công nghệ. Mĩ thuật của phim tạo ảnh hưởng lớn đến cách xây dựng không gian cho những phim sci-fi hay hành động của Hollywood ra đời sau đó như: The Matrix (1999), bộ ba Dark Knight (2005 – 2012) của đạo diễn Christopher Nolan, Ghost in the Shell (2017)…
Ngày nay, Blade Runner đã có một chỗ đứng không thể thay thế trong dòng phim sci-fi với nhiều ảnh hưởng mang tính định hình về mĩ thuật, tư duy về cách kể chuyện và nhân vật. Blade Runner 2049 – phần tiếp theo của phim ra đời vào năm 2017, đúng 35 năm kể từ phần đầu tiên đã không làm người hâm mộ thất vọng với điểm số trên Rotten Tomatoes lên đến 88%.
Hoàng Đức Nhiên
Trà chiều
Khám phá buổi đầu của dòng phim sci-fi với 2001: A Space Odyssey và Star Wars
Những tuyệt tác của thể loại sci-fi luôn có phần đồ họa đỉnh cao đi kèm với nhiều ý tưởng đột phá, thăm dò thấu suốt mọi điều từ sự tồn tại của con người đến tương lai nhân loại.
Thiên hà. Vũ trụ. Thế giới mới. Công nghệ tiên phong. Trí thông minh nhân tạo. Những bộ phim khoa học viễn tưởng kinh điển của thế giới luôn dẫn ta đến những vùng đất vượt ngoài trí tưởng tượng, khiến ta mơ về một tương lai vẫn chưa xảy ra nhưng hẳn là cũng định hình phần nào các phát triển công nghệ.
Hãy cùng Bookish bước lên con tàu điện ảnh, du hành vào thế giới khoa học viễn tưởng qua hai tuyệt tác kinh điển nhất của thể loại này ở buổi đầu sơ khai là 2001: A Space Odyssey (1968) và Star Wars (1977) nhé.
2001: A Space Odyssey (1968)
2001: A Space Odyssey của đạo diễn Stanley Kubrick đã trở thành tượng đài lớn, không thể bỏ qua khi đề cập đến dòng phim sci-fi. Bộ phim dường như không có một câu chuyện rõ ràng nhưng đồng thời lại hàm chứa rất nhiều nội dung: từ buổi ban sơ của loài người, sự hình thành không gian, cuộc đổ bộ của trí thông minh nhân tạo, đến chuyến thám hiểm vào hành tinh bí ẩn. 2001: A Space Odyssey như một kì quan về hình ảnh và âm thanh. Tác phẩm vĩ đại này đã để lại dấu ấn sâu sắc trong nghệ thuật điện ảnh hàng thập kỉ sau, kích thích người xem đi đến tận cùng phần bản ngã và giác quan.
Star Wars (1977)
Star Wars là cái tên không thể thiếu khi nhắc đến dòng phim sci-fi. Có rất nhiều yếu tố trong phim đã trở thành biểu tượng như: quái vật ngoài hành tinh, du hành đa không gian, những chúa tể ngân hà. Và trên nền các yếu tố kì ảo đó, đạo diễn George Lucas đã lồng ghép vào câu chuyện người hùng kinh điển khi kể về Luke Skywalker – một chàng trai giản dị làm việc ở nông trại bỗng phát hiện anh có sứ mệnh to lớn hơn với thế giới, đến những dải ngân hà xa xôi, nơi có những thanh kiếm laser và tôn giáo huyền bí, nàng công chúa kiều diễm và những đồng đội đáng yêu.
Từ khi ra mắt đến nay, Star Wars đã giới thiệu đến công chúng ba phần phim, mỗi phần gồm ba tập, được sản xuất không theo trình tự thời gian diễn ra câu chuyện. Bộ tam chính truyện từ tập IV-VI được phát hành từ năm 1977 – 1983, bộ tam tiền tuyện từ tập I-III được phát hành từ 1999 – 2005, và bộ tam hậu truyện được phát hành từ 2015 – 2019. Mỗi một phần truyện lại tập trung vào một thế hệ trong dòng họ Skywalker. Phần chính truyện miêu tả quá trình trở thành người hùng của Luke Skywalker, phần tiền truyện lại kể về cuộc đời của cha ông là Anakin, trong khi đó phần hậu truyện thì tập trung vào cháu của Luke là Kylo Ren.
Chính vì đặc tính kể chuyện không theo trình tự thời gian, Star Wars đã tạo được điểm khác biệt so với phần lớn phim sci-fi khác – vốn sẽ giới thiệu bối cảnh và qui luật trong thế giới mới trước khi kể chuyện. Cách kể này lấy cảm hứng một phần từ những phim của đạo diễn Kurosawa Akira khi bắt đầu phim ngay giữa câu chuyện mà không giải thích nhiều về quá khứ.
Star Wars đã thay đổi tận gốc rễ tính mĩ học và cách kể của phim Hollywood, hướng các nhà làm phim chuyển từ các chủ đề thuần túy dựa trên mâu thuẫn kịch tính sang các phim bom tấn với nhiều kỹ xảo đặc biệt. Trước Star Wars, những phim sản xuất từ 1950 không đặc biệt chú trọng vào yếu tố này. Thành công thương mại của Star Wars đã khiến các nhà làm phim chú trọng đến yếu tố kỹ xảo thị giác hơn, cũng từ đây, khái niệm “phim bom tấn” chính thức ra đời. Điều đó khiến cho Star Wars không chỉ ghi dấu ấn trong thể loại sci-fi, mà còn tác động lớn đến ngành công nghiệp điện ảnh khi tạo cho người xem thói quen theo dõi series phim nhiều tập ngoài rạp.
Ngày nay, Star Wars đã trở thành biểu tượng văn hóa đại chúng. Đoạn mở đầu phim với dòng tóm tắt cốt truyện chạy dốc ngược về phía những vì sao xa kèm nhạc hiệu kinh điển đã trở thành thương hiệu của Star Wars. Câu nói: “May the Force be with you” (“Thần lực sẽ ở bên bạn”) cũng được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày thay lời chúc may mắn.
Hoàng Đức Nhiên
-
Cafe sáng2 months ago
PNC – Hành trình 42 năm và 10 cái đầu tiên
-
Cafe sáng2 weeks ago
Phương Nam tổ chức chuỗi hoạt động hưởng ứng ‘Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam’ năm 2024
-
Cafe sáng2 months ago
“Together We Read – Đọc Sách Tháng Ba”, Nhà Sách Phương Nam ưu đãi cực sốc lên đến 50%
-
Cafe sáng3 months ago
Chào năm mới 2024: Cập nhật lịch nghỉ Tết của Nhà Sách Phương Nam
-
Radio sách2 months ago
Top 6 cuốn sách thú vị dành tặng phái đẹp trong tháng Ba!
-
Chuyện người cầm bút3 months ago
Tokyo và em – Khi cánh hoa anh đào rơi: Biến mất cũng có thể là một điều rất đẹp
-
Book trailer5 months ago
Bi cảm cái đẹp và cái chết trong tiểu thuyết Người đẹp ngủ mê của văn hào Kawabata Yasunari
-
Cafe sáng2 months ago
Tác giả Đặng Nguyễn Đông Vy chia sẻ dòng cảm xúc nhân kỷ niệm PNC tròn 42 tuổi